1Do not boast about tomorrow, for you do not know what a day may bring.
2Let someone else praise you, and not your own mouth; an outsider, and not your own lips.
3Stone is heavy and sand a burden, but a fool’s provocation is heavier than both.
4Anger is cruel and fury overwhelming, but who can stand before jealousy?
5Better is open rebuke than hidden love.
6Wounds from a friend can be trusted, but an enemy multiplies kisses.
7One who is full loathes honey from the comb, but to the hungry even what is bitter tastes sweet.
8Like a bird that flees its nest is anyone who flees from home.
9Perfume and incense bring joy to the heart, and the pleasantness of a friend springs from their heartfelt advice.
10Do not forsake your friend or a friend of your family, and do not go to your relative’s house when disaster strikes you— better a neighbor nearby than a relative far away.
11Be wise, my son, and bring joy to my heart; then I can answer anyone who treats me with contempt.
12The prudent see danger and take refuge, but the simple keep going and pay the penalty.
13Take the garment of one who puts up security for a stranger; hold it in pledge if it is done for an outsider.
14If anyone loudly blesses their neighbor early in the morning, it will be taken as a curse.
15A quarrelsome wife is like the dripping of a leaky roof in a rainstorm; 16restraining her is like restraining the wind or grasping oil with the hand.
17As iron sharpens iron, so one person sharpens another.
18The one who guards a fig tree will eat its fruit, and whoever protects their master will be honored.
19As water reflects the face, so one’s life reflects the heart.⚓ 20Death and Destruction⚓ are never satisfied, and neither are human eyes.
21The crucible for silver and the furnace for gold, but people are tested by their praise.
22Though you grind a fool in a mortar, grinding them like grain with a pestle, you will not remove their folly from them.
23Be sure you know the condition of your flocks, give careful attention to your herds; 24for riches do not endure forever, and a crown is not secure for all generations. 25When the hay is removed and new growth appears and the grass from the hills is gathered in, 26the lambs will provide you with clothing, and the goats with the price of a field. 27You will have plenty of goats’ milk to feed your family and to nourish your female servants.
27
1Chớ khoe khoang về ngày mai Vì ai biết được việc tương lai? 2Đừng tự khen mình, để việc ấy cho người khác làm. 3Sự nóng giận của kẻ dại nặng hơn cả đá và cát. 4Người căm hờn là tàn ác và hung tợn, Nhưng người ghen tương còn nguy hiểm hơn. 5Ra mặt quở trách hơn là yêu thương lặng lẽ. 6Bạn gây thương tích hơn là địch thù hôn hít. 7Khi no chê cả mật, Lúc đói đắng hóa ngọt. 8Người xa nhà như chim lìa tổ. 9Lời khuyên nhủ chân tình như dầu thơm ngào ngạt. 10Chớ từ bỏ bạn - dù bạn mình hay bạn của cha - Lúc hoạn nạn đừng lo đi kiếm anh em họ hàng, Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa. 11Con ơi, nếu con khôn ngoan, lòng cha sung sướng, Vì cha đáp được những lời mắng vốn tổn thương. 12Người khôn tránh né nguy nan, Kẻ dại đâm đầu hướng tới họa tai. 13Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh người xa lạ, Nhất là bảo lãnh cho phụ nữ nhẹ dạ. 14La to chúc phước bạn lúc sớm mai, Bạn coi câu chúc như nguyền rủa họa tai. 15,16Nhà dột ngày mưa tháng gió Cũng tệ như người đàn bà cãi cọ, Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió, Ngửa tay đựng dầu cũng khó như nhau. 17Sắt mài sắt, Bạn rèn bạn. 18Săn sóc cây vả được ăn quả nó; Phục vụ hết lòng, chủ thưởng công cho. 19Nước phản chiếu khuôn mặt, Tấm lòng biểu lộ chân tướng con người. 20Mắt đầy tham vọng, chẳng hề chán; Âm ty nuốt người không hề thỏa mãn. 21Lửa dùng thử bạc, thử vàng, Lời khen câu tán thử đo con người. 22Dùng chày dã kẻ dại như dã thóc, Ngu si nó cũng không tróc đi đâu. 23-27Vì giàu có chóng qua, ngôi nước chẳng trường tồn, Nên con phải chịu khó chăm nom bầy súc vật; Lấy lông cừu con làm áo xống, Với sữa dê cả nhà có thực phẩm dư dật; Bán bớt súc vật con tạo thêm ruộng đất, Làm sạch cỏ khô, mùa màng mọc lên xanh cánh đồng, Thảo mộc um tùm phủ khắp núi non.