1King Solomon, however, loved many foreign women besides Pharaoh’s daughter—Moabites, Ammonites, Edomites, Sidonians and Hittites. 2They were from nations about which the Lord had told the Israelites, “You must not intermarry with them, because they will surely turn your hearts after their gods.” Nevertheless, Solomon held fast to them in love. 3He had seven hundred wives of royal birth and three hundred concubines, and his wives led him astray. 4As Solomon grew old, his wives turned his heart after other gods, and his heart was not fully devoted to the Lord his God, as the heart of David his father had been. 5He followed Ashtoreth the goddess of the Sidonians, and Molek the detestable god of the Ammonites. 6So Solomon did evil in the eyes of the Lord; he did not follow the Lord completely, as David his father had done. 7On a hill east of Jerusalem, Solomon built a high place for Chemosh the detestable god of Moab, and for Molek the detestable god of the Ammonites. 8He did the same for all his foreign wives, who burned incense and offered sacrifices to their gods. 9The Lord became angry with Solomon because his heart had turned away from the Lord, the God of Israel, who had appeared to him twice. 10Although he had forbidden Solomon to follow other gods, Solomon did not keep the Lord’s command. 11So the Lord said to Solomon, “Since this is your attitude and you have not kept my covenant and my decrees, which I commanded you, I will most certainly tear the kingdom away from you and give it to one of your subordinates. 12Nevertheless, for the sake of David your father, I will not do it during your lifetime. I will tear it out of the hand of your son. 13Yet I will not tear the whole kingdom from him, but will give him one tribe for the sake of David my servant and for the sake of Jerusalem, which I have chosen.”
Solomon’s Adversaries
14Then the Lord raised up against Solomon an adversary, Hadad the Edomite, from the royal line of Edom. 15Earlier when David was fighting with Edom, Joab the commander of the army, who had gone up to bury the dead, had struck down all the men in Edom. 16Joab and all the Israelites stayed there for six months, until they had destroyed all the men in Edom. 17But Hadad, still only a boy, fled to Egypt with some Edomite officials who had served his father. 18They set out from Midian and went to Paran. Then taking people from Paran with them, they went to Egypt, to Pharaoh king of Egypt, who gave Hadad a house and land and provided him with food. 19Pharaoh was so pleased with Hadad that he gave him a sister of his own wife, Queen Tahpenes, in marriage. 20The sister of Tahpenes bore him a son named Genubath, whom Tahpenes brought up in the royal palace. There Genubath lived with Pharaoh’s own children. 21While he was in Egypt, Hadad heard that David rested with his ancestors and that Joab the commander of the army was also dead. Then Hadad said to Pharaoh, “Let me go, that I may return to my own country.” 22“What have you lacked here that you want to go back to your own country?” Pharaoh asked. “Nothing,” Hadad replied, “but do let me go!” 23And God raised up against Solomon another adversary, Rezon son of Eliada, who had fled from his master, Hadadezer king of Zobah. 24When David destroyed Zobah’s army, Rezon gathered a band of men around him and became their leader; they went to Damascus, where they settled and took control. 25Rezon was Israel’s adversary as long as Solomon lived, adding to the trouble caused by Hadad. So Rezon ruled in Aram and was hostile toward Israel.
Jeroboam Rebels Against Solomon
26Also, Jeroboam son of Nebat rebelled against the king. He was one of Solomon’s officials, an Ephraimite from Zeredah, and his mother was a widow named Zeruah. 27Here is the account of how he rebelled against the king: Solomon had built the terraces⚓ and had filled in the gap in the wall of the city of David his father. 28Now Jeroboam was a man of standing, and when Solomon saw how well the young man did his work, he put him in charge of the whole labor force of the tribes of Joseph. 29About that time Jeroboam was going out of Jerusalem, and Ahijah the prophet of Shiloh met him on the way, wearing a new cloak. The two of them were alone out in the country, 30and Ahijah took hold of the new cloak he was wearing and tore it into twelve pieces. 31Then he said to Jeroboam, “Take ten pieces for yourself, for this is what the Lord, the God of Israel, says: ‘See, I am going to tear the kingdom out of Solomon’s hand and give you ten tribes. 32But for the sake of my servant David and the city of Jerusalem, which I have chosen out of all the tribes of Israel, he will have one tribe. 33I will do this because they have⚓ forsaken me and worshiped Ashtoreth the goddess of the Sidonians, Chemosh the god of the Moabites, and Molek the god of the Ammonites, and have not walked in obedience to me, nor done what is right in my eyes, nor kept my decrees and laws as David, Solomon’s father, did. 34“ ‘But I will not take the whole kingdom out of Solomon’s hand; I have made him ruler all the days of his life for the sake of David my servant, whom I chose and who obeyed my commands and decrees. 35I will take the kingdom from his son’s hands and give you ten tribes. 36I will give one tribe to his son so that David my servant may always have a lamp before me in Jerusalem, the city where I chose to put my Name. 37However, as for you, I will take you, and you will rule over all that your heart desires; you will be king over Israel. 38If you do whatever I command you and walk in obedience to me and do what is right in my eyes by obeying my decrees and commands, as David my servant did, I will be with you. I will build you a dynasty as enduring as the one I built for David and will give Israel to you. 39I will humble David’s descendants because of this, but not forever.’ ” 40Solomon tried to kill Jeroboam, but Jeroboam fled to Egypt, to Shishak the king, and stayed there until Solomon’s death.
Solomon’s Death
41As for the other events of Solomon’s reign—all he did and the wisdom he displayed—are they not written in the book of the annals of Solomon? 42Solomon reigned in Jerusalem over all Israel forty years. 43Then he rested with his ancestors and was buried in the city of David his father. And Rehoboam his son succeeded him as king.
11
Các hoàng hậu và cung phi
1Ngoài công chúa con Pha-ra-ôn, Sa-lô-môn còn thương yêu nhiều cô gái ngoại quốc từ Mô-áp, Ê-đôm, Si-đôn và Hê-tít, 2mặc dù Chúa Hằng Hữu đã nghiêm cấm người Y-sơ-ra-ên không đươc kết thông gia với người các nước ấy, vì họ sẽ quyến rũ Y-sơ-ra-ên thờ thần của họ. Tuy nhiên Sa-lô-môn vẫn say mê các mỹ nữ này. 3,4Vua có bảy trăm hoàng hậu và ba trăm cung phi. Các bà quyến rũ vua thờ thần của họ, nhất là lúc Sa-lô-môn về già. Lòng vua không trung thành với Thượng Đế Hằng Hữu như Đa-vít cha vua trước kia. 5Sa-lô-môn thờ nữ thần Át-tạt-tê của người Si-đôn và thần Minh-côm, một thần đáng ghê tởm của người Am-môn. 6Như thế, Sa-lô-môn đã làm điều tội ác trước mặt Chúa Hằng Hữu, không hết lòng theo Chúa như Đa-vít, cha vua. 7Sa-lô-môn còn cất miếu thờ Kê-móc (Thần đáng ghê tởm của người Mô-áp) và Mô-lóc, (thần đáng ghê-tởm của người Am-môn) trên ngọn đồi phía đông Giê-ru-sa-lem. 8Như thế Sa-lô-môn đã tiếp tay với các bà vợ ngoại quốc, để họ đốt nhang dâng sinh tế cho thần mình. 9Chúa Hằng Hữu rất giận Sa-lô-môn, vì lòng vua chối bỏ Ngài, là Thượng Đế của Y-sơ-ra-ên, mặc dù Ngài đã hai lần hiện ra cho vua thấy, 10bảo vua không được thờ thần khác, nhưng vua vẫn không vâng lời. 11Vì thế Chúa phán: "Vì con đã hành động như thế, không giữ lời ước, không tuân hành luật Ta, Ta sẽ tước quyền trị nước khỏi tay con, đem giao cho tôi tớ con. 12,13Tuy nhiên vì Đa-vít, cha con, ta sẽ không làm việc này trong đời con, nhưng sẽ tước quyền khỏi tay của con. Dù vậy, Ta vẫn không tước đoạt hết và Ta sẽ để lại một đại tộc cho con của con, vì cớ Đa-vít, đầy tớ Ta và vì Giê-ru-sa-lem, thành Ta đã chọn."
Các người thù nghịch Sa-lô-môn
14Chúa khiến Ha-đát, một người thuộc hoàng gia Ê-đôm, trở thành đối thủ của Sa-lô-môn. 15,16Vào thời Đa-vít chinh phục Ê-đôm, tư lệnh Giô-áp trong dịp đi lo việc chôn cất những người bị giết, đã đóng quân tại Ê-đôm sáu tháng và giết sạch đàn ông trong nước này. 17Nhưng Ha-đát, lúc đó còn nhỏ, và mấy người đầy tớ cha mình sống sót, chạy trốn qua Ai-cập. 18Họ chạy từ Ma-đi-an đến Pha-ran, tại đấy có một số người theo. Đến Ai-cập, Pha-ra-ôn cho họ nhà cửa, thực phẩm, đất đai. 19Ha-đát chiếm được cảm tình của Pha-ra-ôn, nên Pha-ra-ôn gả em vợ mình cho ông, tức em hoàng hậu Tác-bê-ne. 20Vợ ông sinh con trai, tên Giê-nu-bát. Cậu này được hoàng hậu Tác-bê-ne nuôi dưỡng trong cung cùng với các hoàng tử con của Pha-ra-ôn. 21Khi Ha-đát đang ở Ai-cập, nghe tin Đa-vít và Giô-áp đã qua đời, liền xin Pha-ra-ôn cho phép về nước. 22Pha-ra-ôn hỏi: "Ở đây có gì thiếu thốn đâu mà chú muốn trở về nước?" Ông đáp: "Không thiếu gì, nhưng xin cứ cho tôi đi." 23Chúa cũng bắt Sa-lô-môn đương đầu với một đối thủ thứ hai là Rê-xôn, con Ê-li-a-đa. Người này bỏ chủ (Ha-đa-đê-xe vua Xô-ba) chạy trốn, 24khi Đa-vít đánh giết người Xô-ba. Người ấy chiêu tập bộ hạ, cầm đầu đảng cướp, kéo sang Đa-mách và trở thành vua Đa-mách. 25Suốt đời Sa-lô-môn, Rê-xôn chống lại Y-sơ-ra-ên, gây bao thảm họa chẳng kém gì Ha-đát. Khi đã làm vua Sy-ri, Rê-xôn lại càng ghét Y-sơ-ra-ên cách cay đắng.
Giê-rô-bô-am chống nghịch Sa-lô-môn
26Ngoài ra cũng có một người Y-sơ-ra-ên nổi lên chống Sa-lô-môn. Đó là Giê-rô-bô-am, con của Nê-bát, người ở Xê-rê-đa thuộc đất Ép-ra-im. Mẹ ông là một góa phụ tên Xê-ru-a. 27Đây là lý do khiến Giê-rô-bô-am làm phản: Sa-lô-môn xây thành Mi-lô và tu bổ thành Đa-vít mà cha vua đã xây. 28Khi thấy Giê-rô-bô-am là một người trẻ tuổi vừa có khả năng vừa làm việc cần mẫn, vua giao cho ông trông coi đoàn nhân công của đại tộc Giô-sép. 29Một hôm Giê-rô-bô-am từ trong thành Giê-ru-sa-lem đi ra, giữa đường gặp tiên tri A-hi-gia người Si-lô đang mặc một cái áo mới - lúc ấy chỉ có hai người ở ngoài đồng. 30A-hi-gia nắm chiếc áo mới đang mặc, xé ra làm mười hai mảnh, 31Và nói với Giê-rô-bô-am: "Ông lấy mười mảnh, vì Thượng Đế Hằng Hữu của Y-sơ-ra-ên có phán: "Ta sẽ xé nước trong tay Sa-lô-môn, cho ngươi mười đại tộc, 32(nhưng Ta sẽ để lại cho con Sa-lô-môn một đại tộc, vì cớ Đa-vít, tôi tớ Ta và Giê-ru-sa-lem, thành Ta chọn trong khắp Y-sơ-ra-ên), 33vì Sa-lô-môn đã chối bỏ Ta, đi thờ nữ thần Át-tạt-tê của người Si-đôn, thần Kê-mốt của người Mô-áp và thần Minh-côm của người Am-môn. Nó không theo đường lối ta, không làm điều phải trước mặt Ta, không tuân giữ luật lệ và quy tắc Ta như Đa-vít cha nó trước kia. 34Dù thế, Ta cho nó cứ làm vua suốt đời, vì cớ Đa-vít, tôi tớ Ta đã chọn là người đã tuân theo mọi điều răn, luật lệ Ta. Ta sẽ không tước quyền khỏi tay nó ngay bây giờ 35nhưng đợi đến đời con nó, và Ta sẽ cho ngươi mười đại tộc. 36Ta chỉ cho con Sa-lô-môn được giữ lại một đại tộc, để Đa-vít có người nối ngôi mãi mãi trước mặt Ta tại Giê-ru-sa-lem, thành Ta chọn để mang tên Ta. 37Ta sẽ cho ngươi làm vua Y-sơ-ra-ên, ngươi sẽ cai trị như lòng mình mong muốn. 38Nếu ngươi nghe lệnh Ta, đi theo lối Ta, làm điều phải trước mắt Ta, giữ điều răn, luật lệ Ta như tôi tớ Đa-vít Ta trước kia, Ta sẽ ở cùng ngươi, lập triều đại ngươi vững chắc như triều đại Đa-vít, vì Ta cho ngươi nước Y-sơ-ra-ên. 39Vì tội của Sa-lô-môn, Ta hình phạt con cháu Đa-vít, nhưng hình phạt này không kéo dài mãi." 40Sa-lô-môn định giết Giê-rô-bô-am, nhưng ông chạy trốn sang Ai-cập, ở với vua Si-sắc cho đến ngày Sa-lô-môn qua đời.
Sa-lô-môn qua đời
41Các công việc khác của Sa-lô-môn, những lời khôn ngoan của vua đều được chép trong sách 'Công việc của Sa-lô-môn' 42Sa-lô-môn cai trị Y-sơ-ra-ên bốn mươi năm, 43rồi an nghỉ cùng tổ tiên, được chôn trong thành Đa-vít, là thành của cha mình. Hoàng tử Rô-bô-am lên ngôi kế vị.