30

¹When Rachel saw that she was not bearing Jacob any children, she became jealous of her sister. So she said to Jacob, “Give me children, or I’ll die!”
²Jacob became angry with her and said, “Am I in the place of God, who has kept you from having children?”
³Then she said, “Here is Bilhah, my servant. Sleep with her so that she can bear children for me and I too can build a family through her.”
⁴So she gave him her servant Bilhah as a wife. Jacob slept with her, ⁵and she became pregnant and bore him a son. ⁶Then Rachel said, “God has vindicated me; he has listened to my plea and given me a son.” Because of this she named him Dan.⚓
⁷Rachel’s servant Bilhah conceived again and bore Jacob a second son. ⁸Then Rachel said, “I have had a great struggle with my sister, and I have won.” So she named him Naphtali.⚓
⁹When Leah saw that she had stopped having children, she took her servant Zilpah and gave her to Jacob as a wife. ¹⁰Leah’s servant Zilpah bore Jacob a son. ¹¹Then Leah said, “What good fortune!”⚓ So she named him Gad.⚓
¹²Leah’s servant Zilpah bore Jacob a second son. ¹³Then Leah said, “How happy I am! The women will call me happy.” So she named him Asher.⚓
¹⁴During wheat harvest, Reuben went out into the fields and found some mandrake plants, which he brought to his mother Leah. Rachel said to Leah, “Please give me some of your son’s mandrakes.”
¹⁵But she said to her, “Wasn’t it enough that you took away my husband? Will you take my son’s mandrakes too?”
“Very well,” Rachel said, “he can sleep with you tonight in return for your son’s mandrakes.”
¹⁶So when Jacob came in from the fields that evening, Leah went out to meet him. “You must sleep with me,” she said. “I have hired you with my son’s mandrakes.” So he slept with her that night.
¹⁷God listened to Leah, and she became pregnant and bore Jacob a fifth son. ¹⁸Then Leah said, “God has rewarded me for giving my servant to my husband.” So she named him Issachar.⚓
¹⁹Leah conceived again and bore Jacob a sixth son. ²⁰Then Leah said, “God has presented me with a precious gift. This time my husband will treat me with honor, because I have borne him six sons.” So she named him Zebulun.⚓
²¹Some time later she gave birth to a daughter and named her Dinah.
²²Then God remembered Rachel; he listened to her and enabled her to conceive. ²³She became pregnant and gave birth to a son and said, “God has taken away my disgrace.” ²⁴She named him Joseph,⚓ and said, “May the Lord add to me another son.”

Jacob’s Flocks Increase

²⁵After Rachel gave birth to Joseph, Jacob said to Laban, “Send me on my way so I can go back to my own homeland. ²⁶Give me my wives and children, for whom I have served you, and I will be on my way. You know how much work I’ve done for you.”
²⁷But Laban said to him, “If I have found favor in your eyes, please stay. I have learned by divination that the Lord has blessed me because of you.” ²⁸He added, “Name your wages, and I will pay them.”
²⁹Jacob said to him, “You know how I have worked for you and how your livestock has fared under my care. ³⁰The little you had before I came has increased greatly, and the Lord has blessed you wherever I have been. But now, when may I do something for my own household?”
³¹“What shall I give you?” he asked.
“Don’t give me anything,” Jacob replied. “But if you will do this one thing for me, I will go on tending your flocks and watching over them: ³²Let me go through all your flocks today and remove from them every speckled or spotted sheep, every dark-colored lamb and every spotted or speckled goat. They will be my wages. ³³And my honesty will testify for me in the future, whenever you check on the wages you have paid me. Any goat in my possession that is not speckled or spotted, or any lamb that is not dark-colored, will be considered stolen.”
³⁴“Agreed,” said Laban. “Let it be as you have said.” ³⁵That same day he removed all the male goats that were streaked or spotted, and all the speckled or spotted female goats (all that had white on them) and all the dark-colored lambs, and he placed them in the care of his sons. ³⁶Then he put a three-day journey between himself and Jacob, while Jacob continued to tend the rest of Laban’s flocks.
³⁷Jacob, however, took fresh-cut branches from poplar, almond and plane trees and made white stripes on them by peeling the bark and exposing the white inner wood of the branches. ³⁸Then he placed the peeled branches in all the watering troughs, so that they would be directly in front of the flocks when they came to drink. When the flocks were in heat and came to drink, ³⁹they mated in front of the branches. And they bore young that were streaked or speckled or spotted. ⁴⁰Jacob set apart the young of the flock by themselves, but made the rest face the streaked and dark-colored animals that belonged to Laban. Thus he made separate flocks for himself and did not put them with Laban’s animals. ⁴¹Whenever the stronger females were in heat, Jacob would place the branches in the troughs in front of the animals so they would mate near the branches, ⁴²but if the animals were weak, he would not place them there. So the weak animals went to Laban and the strong ones to Jacob. ⁴³In this way the man grew exceedingly prosperous and came to own large flocks, and female and male servants, and camels and donkeys.

30

Con cái của Bi-la và Xinh-ba

¹Ra-chên thấy mình son, nên ganh tức với chị, lại trách móc Gia-cốp: "Anh phải cho tôi có con! Bằng không, tôi sẽ chết!"
²Gia-cốp nổi giận, quát: "Anh có thay quyền Thượng Đế được đâu! Chỉ một mình Ngài có quyền cho em son sẻ!"
³Ra-chên đề nghị: "Anh cứ ngủ với cô nữ tỳ của em; nếu cô ta có con là con của em đó!" ⁴Vậy Ra-chên giao Bi-la cho chồng. ⁵Gia-cốp ngủ với Bi-la, nàng thụ thai, sinh một con trai! ⁶Ra-chên đặt tên nó là Đan⚓ rồi giải thích: "Thượng Đế đã minh oan cho tôi, nghe lời tôi van nài và ban cho tôi một con trai." ⁷Bi-la thụ thai lần thứ nhì và sinh một con trai nữa cho Gia-cốp. ⁸Ra-chên đặt tên nó là Nép-ta-li,⚓ rồi giải thích: "Tôi đã tranh đấu với chị tôi và thắng cuộc!"
⁹Trong khi đó, Lê-a thấy mình thôi sinh nở, liền giao cô nữ tỳ Xinh-ba cho chồng làm vợ. ¹⁰Xinh-ba thụ thai, sinh một con trai cho Gia-cốp. ¹¹Lê-a đặt tên nó là Gát (nghĩa là may mắn). ¹²Xinh-ba lại thụ thai và sinh con trai thứ nhì. ¹³Lê-a đặt tên nó là A-se⚓ rồi giải thích: "Tôi vui sướng vô cùng! Các phụ nữ sẽ nhìn nhận tôi là người có phúc."
¹⁴Một hôm, giữa mùa gặt lúa mì, Ru-bên ra đồng ruộng, hái được mấy trái táo rừng⚓ đem về biếu mẹ. Ra-chên thấy được, năn nỉ xin Lê-a cho một vài quả. ¹⁵Lê-a nổi giận: "Mày cướp chồng tao, chưa đủ hay sao, lại còn muốn cướp táo của con tao?" Ra-chên rụt rè điều đình: "Chị cho em ăn táo, em sẽ để ảnh ngủ với chị tối nay!"
¹⁶Đến chiều tối, Gia-cốp ở đồng áng về đến nhà, đã thấy Lê-a đon đả: "Anh phải ngủ với em đêm nay, vì em đã lấy táo rừng của con em mà 'thuê' anh một đêm đó!" Gia-cốp cũng chấp thuận. ¹⁷Chúa nhậm lời cầu nguyện của Lê-a và cho nàng thụ thai trở lại. Nàng sinh con trai thứ năm, ¹⁸đặt tên là Y-sa-ca (nghĩa là tiền công) và giải thích rằng: "Thượng Đế đã trả công lại cho tôi vì tôi đã giao nữ tỳ tôi cho chồng." ¹⁹Lê-a thụ thai nữa, sinh con trai thứ sáu, đặt tên là Xê- bu-lân (nghĩa là tặng phẩm), ²⁰rồi giải thích: "Thượng Đế đã ban cho tôi nhiều tặng phẩm để đem về cho chồng tôi. Bây giờ, chàng sẽ quý trọng tôi vì tôi đã sinh cho chàng 6 con trai rồi." ²¹Sau hết, Lê-a sinh được một con gái, đặt tên là Đài-na.
²²Thượng Đế nhớ lại Ra-chên, nhậm lời cầu nguyện của nàng và cho nàng sinh nở. ^23,24Nàng thụ thai và sinh một con trai, nên nàng ca ngợi Chúa: "Thượng Đế đã dẹp điều sỉ nhục của tôi rồi!" Nàng đặt tên con là Giô-sép⚓ và thầm nguyện: "Xin Chúa cho con thêm một đứa nữa!"

Gia-cốp mặc cả với La-ban

²⁵Sau khi Ra-chên sinh Giô-sép, Gia-cốp yêu cầu La-ban: "Xin cậu cho cháu về quê. ²⁶Cháu đã tận tình phục vụ cậu đúng theo giao kèo, xin cậu cho cháu đem vợ con lên đường!" ²⁷Nhưng La-ban đáp: "Xin cháu đừng bỏ cậu. Cậu nhận định rằng bao nhiêu phúc lành cậu được hưởng bấy lâu nay đều là do cháu cả. ²⁸Cháu muốn cậu tăng lương bao nhiêu, cậu cũng sẵn lòng tất!”
^29,30Gia-cốp đáp: "Cậu đã biết cháu làm việc trung tín tận tâm, phục vụ cậu bao nhiêu năm nay. Các bầy gia súc của cậu gia tăng nhanh chóng. Trước ngày cháu đến, cậu chỉ có ít tài sản, bây giờ cậu đã giàu nứt vách đổ tường. Chúa Hằng Hữu đã ban phúc dồi dào cho cậu qua mọi việc cháu làm. Nhưng còn phần cháu thì sao? Bao giờ cháu mới có tài sản để tự túc cho gia đình?”
^31,32La-ban lại hỏi: "Cháu đòi lương hướng bao nhiêu?" Gia-cốp đáp: "Nếu cậu chấp thuận điều này, cháu sẽ trở lại làm việc cho cậu. Hôm nay, cậu để cháu đi kiểm soát các bầy gia súc của cậu. Những con cừu, con dê nào có rằn, có đốm hoặc lông đen thì cậu để riêng cho cháu, kể là tiền công. ³³Từ nay về sau, nếu cậu bắt gặp con cừu, con dê nào lông trắng trong bầy gia súc của cháu, thì cậu cứ kể là ăn cắp!"
³⁴La-ban hí hửng chấp thuận đề nghị ấy: "Cháu đã nói thế, thì cậu cũng bằng lòng!"
^35,36Ngay hôm ấy, La-ban chọn riêng tất cả dê cừu lông đen hoặc có rằn, có đốm - kể cả các con có đốm trắng - chia thành từng bầy và giao cho các con trai mình chăn, rồi bảo chúng lùa tất cả đi cách xa địa điểm La¬-ban và Gia-cốp đang ở đến ba ngày đường. Gia-cốp chăn bầy gia súc còn lại của La¬ban.
^37,38Gia-cốp lấy những cành bạch dương, cành hạnh và cành ngô đồng mới nứt, lột bớt vỏ từng đường dài rồi đặt cạnh các máng nước cho dê, cừu trông thấy mỗi khi chúng đến uống nước và giao hợp nhau. ^39,40Sau đó, chúng đẻ con, con nào cũng có vằn, có đốm, Gia-cốp liền bắt các con này để riêng cho mình. Gia-cốp cũng đem riêng các cừu cái của La-ban ra, cho chúng giao hợp với cừu đực đen của mình. Thế là Gia- cốp gầy được nhiều bầy dê, bầy cừu cho mình. ⁴¹Khéo hơn nữa, Gia-cốp chỉ đặt các cành lột vỏ trước các dê, cừu mập mạnh. ⁴²Các con ốm yếu vẫn tiếp tục đẻ con gầy guộc cho La-ban; chỉ những đàn con mập mạnh mới về tay Gia-cốp. ⁴³Kết quả là bầy gia súc của Gia-cốp gia tăng nhanh chóng. Gia-cốp ngày càng giàu, mua được nhiều nô lệ, lạc đà và lừa và trở thành cự phú.