1 Đây cũng là những châm ngôn của Sa-lô-môn, mà các người của Ê-xê-chia, vua Giu-đa, sao tả. 2 Giấu kín việc nào, ấy là vinh hiển của Đức Chúa Trời; Nhưng dò xét điều nào, ấy là vinh hiển của các vua. 3 Người ta không thể dò biết bề cao của từng trời, Bề sâu của đất, hay là lòng của các vua. 4 Hãy lấy cứt khỏi bạc, Thì thợ bạc liền được một khí dụng; 5 Hãy trừ kẻ ác khỏi trước mặt vua, Thì ngôi người sẽ nhờ công bình được lập bền vững. 6 Chớ phô mình trước mặt vua, Và đừng ngồi tại chỗ của người cao trọng.⚓ 7 Vì thà người ta nói cùng con rằng: Hãy lên đây, Hơn là người ta hạ con xuống trước mặt vua chúa, mà mắt con đã thấy. 8 Chớ vội gây ra điều tranh tụng, E rốt cuộc khi kẻ lân cận con đã làm con hổ thẹn, Con sẽ chẳng biết làm chi. 9 Hãy đối nại duyên cớ con với chánh kẻ lân cận con, Song chớ tỏ sự kín đáo của kẻ khác; 10 E khi người nghe điều ấy sẽ trách con, Và sự sỉ nhục con không hề bôi hết chăng. 11 Lời nói phải thì, Khác nào trái bình bát bằng vàng có cẩn bạc. 12 Người khôn ngoan quở trách lỗ tai hay nghe, Khác nào một cái vòng vàng, một đồ trang sức bằng vàng ròng vậy. 13 Sứ giả trung tín với người sai đi, Giống như tuyết mát mẻ trong ngày mùa gặt; Vì người bổ sức linh hồn của chủ mình. 14 Kẻ nào tự khoe khoang giả dối về lễ vật mình, Tợ như có mây có gió, mà không mưa. 15 Hằng chậm nóng giận mới khuyên được lòng của quan trưởng; Còn lưỡi mềm dịu bẻ gãy các xương. 16 Nếu con tìm được mật, hãy ăn vừa phải, Kẻo khi ăn no chán, con mửa ra chăng. 17 Chớ năng bước chân đến nhà kẻ lân cận con, E người chán con, và trở lòng ghét con chăng. 18 Kẻ nào đối chứng giả dối cho người lân cận mình, Khác nào một cái búa, một cây gươm, một mũi tên nhọn. 19 Tin cậy kẻ bất trung trong ngày hoạn nạn, Giống như răng bị gãy bể, tỉ như chân trẹo đi. 20 Ai hát cho lòng buồn thảm nghe, Khác nào kẻ lột áo mình khi ngày lạnh, Và như giấm đổ trên diêm tiêu vậy. 21 Nếu kẻ thù nghịch con có đói, hãy cho nó ăn; Nếu có khát, hãy cho nó uống;⚓ 22 Vì như vậy con chất than cháy đỏ trên đầu nó, Và Đức Giê-hô-va sẽ báo lại cho con. 23 Gió bắc sanh ra mưa; Còn lưỡi nói hành cách kín đáo gây cho mặt mày giận dữ. 24 Thà ở một góc trên mái nhà, Hơn là ở chung nhà với người đàn bà hay tranh cạnh. 25 Tin lành ở xứ xa đến, Giống như nước mát mẻ cho người khát khao. 26 Người công bình xiêu tó trước mặt kẻ gian ác, Khác nào một suối nước bị dấy đục, một nguồn nước bị hư. 27 Ăn mật nhiều quá lấy làm chẳng tốt; Và cầu kiếm vinh hiển cho mình, ấy gây sự tổn hại. 28 Người nào chẳng chế trị lòng mình, Khác nào một cái thành hư nát, không có vách ngăn.
25
1Sau đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn do triều thần của Ê-xê-chia sưu tầm và sao chép. 2,3Giữ kín điều gì là quyền Thượng Đế, Tìm tòi, khám phá là quyền hoàng đế, Ta chẳng biết trời cao, biển sâu đến đâu, Cũng chẳng dò thấu được lòng vua thế nào. 4,5Khi khử sạch cáu cặn khỏi bạc, Con có vật liệu để chế tạo vật quý. Khi trừ diệt phường tham nhũng khỏi chính quyền, Ngôi nước nhà vua sẽ vững mạnh, nhờ công lý. 6,7Trước mặt vua, con chớ phô trương, Cũng đừng tranh chỗ của hàng bá vương, Thà ngồi thấp, rồi được nhấc lên cao, Còn hơn bị hạ trước bao nhiêu người. 8-10Đừng hấp tấp kiện thưa ai cả, Vì biết đâu con phải bị thua, Danh dự tổn thương con sẽ làm gì? Tốt hơn cả là hai bên ngồi đối chất, Nhưng đừng tiết lộ chi cho người khác, Kẻo đối phương nghe được lên án con nói xấu, Và con không thể rút lại được lời mình. 11Lời bàn đúng lúc Chẳng khác gì trái táo vàng trên đĩa bạc. 12Nghe lời chỉ trích của người khôn ngoan Là giá trị hơn đeo nữ trang bằng vàng. 13Một sứ giả trung tín Làm thỏa dạ chủ mình Như tuyết mát lạnh giữa mùa gặt, Với nắng hè gay gắt. 14Nếu hứa cho, nhưng chẳng giữ lời, Như có mây, có gió, rồi lại chẳng mưa. 15Lòng kiên nhẫn thắng hơn cường lực, Lưỡi dịu dàng bẻ gãy cả xương. 16,17Đừng ăn nhiều mật quá, No chán, con phải nôn ra; Chớ đến nhà bạn thường quá, Nhàm mặt, bạn sẽ chán ghét con. 18Lời chứng gian vô cùng hiểm nguy, Hại người chẳng khác gươm, tên, trái chùy. 19Đặt lòng tin vào một người không đáng tin cậy, Chẳng khác gì nhai với răng long, chạy với chân gãy. 20Hát xướng trước người đang âu sầu buồn bã, Cũng như lột áo người ngày đông tháng giá, Như đổ giấm vào vết thương. 21,22Đói cho ăn, khát cho uống, Săn sóc kẻ thù, cảm hóa lòng họ⚓, Con sẽ được Thượng Đế thưởng cho. 23Gió bấc đem mưa, Nói hành sinh giận. 24Thà ở nơi góc mái nhà, Còn hơn ở chung nhà với đàn bà hay sinh sự. 25Được tin lành từ xứ xa đưa vào, Như được nước mát lúc khát khao. 26,27Ăn nhiều mật có hại Cũng như thích nghe lời ca tụng mãi mãi. 28Nếu con không chế ngự lòng mình, chẳng lo tự chủ, Như thành thị lũy nát thành xiêu, lấy gì phòng thủ?