47

Gia-cốp và các con trai người đi yết kiến Pha-ra-ôn; lập gia cư trong xứ Gô-sen

¹ Giô-sép đến tâu mọi điều đó cho Pha-ra-ôn hay, và nói rằng: Cha và anh em tôi đã ở xứ Ca-na-an đến, có đem theo chiên, bò, cùng các tài vật của mình. Hiện bây giờ đương ở trong xứ Gô-sen. ² Người bèn đưa năm người trong bọn anh em mình vào yết kiến Pha-ra-ôn. ³ Pha-ra-ôn hỏi: Các ngươi làm nghề chi? Tâu rằng: Kẻ tôi tớ bệ hạ là kẻ chăn chiên, như tổ phụ chúng tôi khi trước. ⁴ Rồi lại tâu rằng: Ấy đặng kiều ngụ trong xứ mà kẻ tôi tớ bệ hạ đã đến; vì xứ Ca-na-an đói kém lớn lắm, không còn đồng cỏ chi hết cho bầy súc vật ăn. Vậy, xin phép cho kẻ tôi tớ bệ hạ ngụ tại xứ Gô-sen.
⁵ Pha-ra-ôn phán cùng Giô-sép như vầy: Cha và anh em ngươi đã đến cùng ngươi; ⁶ vậy, xứ Ê-díp-tô sẵn dành cho ngươi; hãy cho cha và anh em ở chốn nào tốt hơn hết trong xứ; hãy cho ở tại xứ Gô-sen vậy. Và nếu trong các người đó, ngươi biết ai giỏi, hãy đặt họ chăn các bầy súc vật của ta.
⁷ Đoạn, Giô-sép dẫn Gia-cốp, cha mình, đến yết kiến Pha-ra-ôn. Gia-cốp chúc phước cho Pha-ra-ôn. ⁸ Pha-ra-ôn hỏi Gia-cốp rằng: Ngươi hưởng thọ được bao nhiêu tuổi? ⁹ Gia-cốp tâu rằng: Những năm tôi sống ở đời phiêu lưu hết thảy là một trăm ba mươi năm; các năm của đời tôi lấy làm ngắn ngủi và lại nhọc nhằn, chẳng bằng những năm bình sanh của tổ phụ tôi khi người ở phiêu lưu đó. ¹⁰ Gia-cốp chúc phước cho Pha-ra-ôn một lần nữa, rồi lui ra khỏi mặt người.
¹¹ Vậy, Giô-sép vâng mạng Pha-ra-ôn, định chỗ ở cho cha và anh em mình, cho họ một sở đất tốt nhứt trong xứ Ê-díp-tô làm sản nghiệp, tại miền Ram-se. ¹² Giô-sép, tùy theo số người, cấp lương thực cho cha, anh em và cả nhà cha mình.

Việc cai trị của Giô-sép

¹³ Vả, sự đói kém lớn lắm, nên trong khắp xứ chẳng còn lương thực nữa; xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an đều bị hao mòn vì ách đói kém đó. ¹⁴ Giô-sép thâu hết bạc tiền trong xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an, tức giá tiền của muôn dân mua lúa; rồi chứa bạc đó vào kho Pha-ra-ôn. ¹⁵ Khi bạc tiền trong xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an đã hết, thì cả dân Ê-díp-tô đều đến cùng Giô-sép mà kêu rằng: Xin cho chúng tôi lương thực; lẽ nào vì cớ hết tiền mà chúng tôi phải chết trước mặt chúa sao? ¹⁶ Giô-sép đáp rằng: Nếu hết bạc tiền rồi, hãy giao súc vật các ngươi cho ta, ta sẽ phát lương thực đổi lại. ¹⁷ Đoạn, dân chúng bèn dẫn súc vật lại cho Giô-sép; Giô-sép phát lương thực đổi lấy ngựa, bầy chiên, bầy bò, và lừa. Năm đó, người thâu các bầy súc vật của họ mà đổi thế lương thực cho.
¹⁸ Mãn năm rồi, năm sau dân chúng lại đến kêu cùng người rằng: Chúng tôi không dấu chi chúa: tiền bạc sạch trơn, bầy súc vật đã giao cho chúa; bây giờ chỉ sẵn dành cho chúa bổn thân và đất ruộng. ¹⁹ Lẽ nào chúng tôi và đất ruộng phải hao mòn trước mặt chúa sao? Hãy mua đổi lấy lương thực chúng tôi và đất ruộng luôn đi. Vậy, chúng tôi cùng đất ruộng sẽ làm tôi mọi cho Pha-ra-ôn. Hãy cho giống chi đặng gieo, hầu cho chúng tôi sống khỏi chết, và đất không phải bỏ hoang. ²⁰ Giô-sép bèn mua hết thảy ruộng đất trong xứ Ê-díp-tô cho Pha-ra-ôn; vì sự đói kém thúc giục nên mọi người Ê-díp-tô đều đem bán ruộng mình; vậy, ruộng đất đều thuộc về Pha-ra-ôn. ²¹ Còn dân chúng, từ đầu nầy đến đầu kia, người đều dời về ở trong các thành. ²² Song ruộng đất của những thầy cả thì Giô-sép không mua đến, vì những thầy cả có lãnh một phần lương của Pha-ra-ôn đã định; vậy, họ ăn phần lương thực của Pha-ra-ôn đã cấp cho. Thế cho nên những thầy cả chẳng đem bán đất của mình.
²³ Giô-sép nói cùng dân chúng rằng: Nầy, ta đã mua các ngươi và ruộng đất cho Pha-ra-ôn; đây, hột giống cho các ngươi đặng gieo mạ trong ruộng đó. ²⁴ Đến mùa gặt, phải nộp cho Pha-ra-ôn một phần năm, còn bốn phần kia để cho các ngươi làm giống gieo mạ, dùng lương thực cho mình, cho người nhà cùng cho các con nhỏ mình. ²⁵ Dân chúng nói rằng: Chúa đã cứu mạng chúng tôi! Cầu xin cho chúng tôi được nhờ ơn trước mặt chúa, thì sẽ làm tôi mọi cho Pha-ra-ôn. ²⁶ Về việc đó, Giô-sép bèn định một luật, cho đến ngày nay hãy còn, buộc đất Ê-díp-tô phải nộp thuế cho Pha-ra-ôn một phần năm hoa lợi mình. Chỉ đất ruộng của những thầy cả chẳng thuộc về Pha-ra-ôn.

Gia-cốp bắt Giô-sép thề sẽ chôn mình nơi mộ địa tổ phụ

²⁷ Vậy, Y-sơ-ra-ên trú ngụ tại miền Gô-sen thuộc về xứ Ê-díp-tô, gây được cơ nghiệp tại đó, sanh sản và thêm lên bội phần.
²⁸ Gia-cốp kiều ngụ trong xứ Ê-díp-tô được mười bảy năm, hưởng thọ được một trăm bốn mươi bảy tuổi. ²⁹ Khi ngày gần chết, Y-sơ-ra-ên gọi Giô-sép, con trai mình, mà nói rằng: Nếu cha được nhờ ơn trước mặt con, xin hãy để tay lên đùi cha cậy hết lòng nhân từ và thành thực ở cùng cha, xin con đừng chôn cha tại đất Ê-díp-tô.⚓ ³⁰ Khi cha an giấc cùng tổ phụ rồi, hãy đem cha ra khỏi Ê-díp-tô, chôn chung cùng mồ mả của người. Giô-sép thưa rằng: Con sẽ làm y theo lời cha dặn. ³¹ Gia-cốp nói: Con hãy thề đi. Giô-sép bèn thề. Đoạn, Y-sơ-ra-ên quì lạy nơi đầu giường mình.

47

Gia-cốp và các con trai người đi yết kiến vua: lập gia cư trong xứ Gô-sen

¹Giô-sép vào tâu vua: "Cha và anh em tôi đã từ xứ Ca-na-an đến đây, với bầy cừu, bầy bò và mọi tài sản. Hiện nay họ ở Gô-sen." ²Giô-sép đưa năm anh em đến yết kiến vua. ³Vua hỏi: "Các ngươi làm nghề gì?" Họ tâu: "Chúng tôi chăn nuôi súc vật, cũng như tổ tiên chúng tôi. ⁴Xứ Ca-na-an bị đói lớn, chẳng còn đồng cỏ cho súc vật nên chúng tôi đến đây cư trú. Xin bệ hạ cho chúng tôi ở xứ Gô-sen."
⁵Vua bảo Giô-sép: "Cha và anh em ngươi đã đến đây. Trong cả nước Ai-cập, hãy chọn nơi nào tốt nhất cho họ. Ta nghĩ đất Gô-sen rất thích hợp. Ngươi cũng tuyển người tài giỏi trong vòng họ để chăn bầy súc vật của ta."
⁷Giô-sép đưa cha đến gặp vua. Gia-cốp chúc phước cho vua; ⁸vua hỏi thăm Gia-cốp về tuổi tác. ⁹Gia-cốp đáp: "Muôn tâu, tôi được 130 tuổi, đời du mục của tôi rất ngắn ngủi, cực nhọc, nếu so sánh với đời du mục của tổ tiên tôi." ¹⁰Trước khi từ giã, Gia-cốp lại chúc phước cho vua.
¹¹Giô-sép chọn chỗ tốt nhất trong nước Ai-cập cho cha và các anh em định cư, tại miền Ram-se, đúng theo lệnh vua. ¹²Tùy theo số khẩu phần, Giô-sép cung cấp lương thực cho cha và các anh em.

Biện pháp kinh tài của Giô-sép

¹³Nạn đói quá trầm trọng, cả xứ Ai-cập và xứ Ca-na-an đều kiệt quệ, chẳng còn lương thực. ¹⁴Giô-sép bán lúa, thu hết tiền bạc trong xứ Ai-cập và xứ Ca-na-an, chứa trong kho hoàng cung. ¹⁵Khi tiền bạc đã hết, người Ai-cập đến kêu cầu Giô-sép: "Xin cấp lương thực cho chúng tôi, không lẽ vì hết tiền mà chúng tôi phải chết đói sao?"
¹⁶Giô-sép đáp: "Tiền hết thì đem gia súc đến đổi lấy lương thực." ¹⁷Vậy họ đem gia súc đến, nào cừu bò, nào ngựa lừa, để đổi lấy lương thực nơi Giô-sép.
¹⁸Qua năm sau, dân Ai-cập lại đến xin Giô-sép: "Ông thừa biết tiền bạc chúng tôi đã cạn, gia súc ông cũng mua rồi, chúng tôi chẳng còn gì ngoài bản thân và ruộng đất. ¹⁹Tại sao ông để chúng tôi chết, đất ruộng hoang vu. Hãy mua chúng tôi và ruộng đất bằng lương thực. Chúng tôi làm nô lệ cho vua để đổi lấy lúa, nhờ đó chúng tôi thoát chết, đất ruộng khỏi hoang tàn."
²⁰Vì nạn đói quá lớn, mọi người Ai-cập đều bán ruộng. Giô-sép mua tất cả ruộng đất cho vua, ruộng đất Ai-cập trở thành tài sản nhà vua, ²¹và toàn dân Ai-cập từ nam đến bắc đều phải dọn về thành phố. ²²Nhưng Giô-sép không mua ruộng của các thầy tư tế, vì họ được vua cấp phát lương thực, khỏi phải bán ruộng.
²³Giô-sép tuyên bố với nhân dân: "Ngày nay ta mua các ngươi và ruộng đất cho vua. Đây, ta giao hạt giống để các ngươi gieo trồng. ²⁴Đến mùa gặt, hãy nạp một phần năm cho vua, còn bốn phần thuộc về các ngươi, để làm hạt giống cho mùa sau, và lương thực cho gia đình, con cái các ngươi." ²⁵Nhân dân đáp: "Ông đã cứu mạng chúng tôi; được ông thương xót, chúng tôi vui lòng làm nô lệ cho vua." ²⁶Vậy, Giô-sép lập ra luật này cho nước Ai-cập (đến bây giờ hãy còn): một phần năm hoa lợi đồng ruộng phải nạp cho vua, ngoại trừ ruộng của các thầy tế lễ.

Gia-cốp bắt Giô-sép thề sẽ chôn mình nơi mộ địa tổ phụ

²⁷Y-sơ-ra-ên định cư tại Gô-sen, nước Ai-cập, gây dựng sự nghiệp và sinh sôi nẩy nở nhanh chóng. ²⁸Gia-cốp sống 17 năm tại Ai-cập, thọ 147 tuổi. ²⁹Ngày gần qua đời, Gia-cốp sai gọi Giô-sép đến bảo: "Con giúp cha việc này: con hãy đặt tay lên đùi cha, lấy lòng ngay thẳng thành thật thề sẽ không chôn cha tại Ai-cập. ³⁰Khi cha qua đời, hãy đem cha ra khỏi Ai-cập, chôn bên phần mộ của tổ tiên." Giô-sép thưa: "Con sẽ làm mọi điều cha dặn." ³¹Gia-cốp bảo: "Con hãy thề." Giô-sép thề, và Y-sơ-ra-ên quỳ bên đầu giường.