27
1不要为明天自夸，
因为你不知道每天会发生何事。
2要让陌生人夸奖你，不可用口自夸；
让外邦人称赞你，不可用嘴唇称赞自己。
3石头沉，沙土重，
愚妄人的恼怒比这两样更沉重。
4愤怒为残忍，怒气像狂澜，
惟有嫉妒，谁能挡得住呢？
5当面的责备
胜过隐藏的爱情。
6朋友加的伤痕出于忠诚；
敌人的亲吻却是多余。
7人吃饱了，厌恶蜂房的蜜；
人饥饿了，一切苦物都觉甘甜。
8人离故乡漂泊，
就像雀鸟离窝四处飞翔。
9膏油与香料使人心喜悦，
朋友诚心的劝勉也是如此甘美。
10你的朋友和父亲的朋友，
你都不可离弃。
你遭难时，不要上兄弟的家去；
相近的邻舍强如远方的兄弟。
11我儿啊，你要做智慧人，好叫我的心欢喜，
使我可以回答那辱骂我的人。
12通达人见祸就藏躲；
愚蒙人却前往受害。
13谁为陌生人担保，就拿谁的衣服；
谁为外邦女子作保，谁就要承当。
14清晨起来大声给朋友祝福的，
就算是诅咒他。
15下雨天连连滴漏，
好争吵的妇人就像这样；
16拦阻她的，就是拦阻风，
又像用右手抓油。
17以铁磨铁，越磨越利，
朋友当面琢磨，也是如此。
18看守无花果树的，必吃树上的果子；
敬奉主人的，必得尊荣。
19水中照脸，彼此相符；
人心相映，也是如此。
20阴间和冥府⚓永不满足，
人的眼目也是如此。
21鼎为炼银，炉为炼金，
口中的称赞也试炼人。
22用杵把愚妄人与谷粒一同捣在臼中，
他的愚昧还是离不了他。
23你要详细知道你羊群的景况，
留心照顾你的牛群，
24因为财富不能永留，
冠冕岂能存到万代？
25青草除去，嫩草长出，
山上的菜蔬也被采收。
26绵羊可以做衣服，
公山羊可作田地的价值，
27并有母山羊奶够你吃，
够你养家和女仆的生活。
27
1Maiv dungx bungx waac-maux gorngv njang hnoi nyei sic,
weic zuqc meih maiv hiuv duqv
yietc hnoi yietc hnoi oix maaih haaix nyungc sic cuotv.⚓
2Bun ganh dauh ceng meih, maiv zeiz longc meih ganh nyei nzuih.
Bun nyiec nyei mienh ceng meih, maiv zeiz ganh nyei nzuih ceng.
3La'bieiv se hniev, saa-ziou yaac maaih hniev-daauh,
mv baac mienh hngongx mienh cuoqv mienh
zungv gauh hniev naaiv deix i nyungc.
4Mienh nouz se ciouv, mienh qiex jiez haih baaic waaic,
mv baac mienh mueic jieqv, haaix dauh haih ngaengc duqv jienv?
5Dorng jienv mienh gorngv-hemx,
se gauh longx maiv bun mienh hiuv duqv meih hnamv ninh.
6Loz-gaeng doic bun meih zuqc mun se ziepc zuoqv nyei zoux,
mv baac win-wangv zom hmien jiex ndaangc zien nyei jauv.
7Nyanc beuv nyei mienh ziouc youx mueiz-dorngh,
mv baac hnyouv sie nyei mienh,
liemh im nyei ga'naaiv yaac gaam nyei.
8Mienh leih nqoi ganh nyei biauv,
se hnangv norm norqc leih nqoi ninh nyei lauz.
9Youh ndaang caux wuom-ndaang bun hnyouv a'hneiv.
Loz-gaeng doic longc hnyouv kuinx bun hnyouv orn-lorqc.⚓
10Meih maiv dungx guangc meih nyei loz-gaeng doic caux meih nyei die nyei loz-gaeng doic.
Zuqc zeqc naanc nyei hnoi yaac maiv dungx mingh meih nyei muoz-doic nyei biauv.
Yiem fatv nyei juangc laangz mienh se gauh longx yiem go nyei muoz-doic.
11Yie nyei dorn aac, meih oix zuqc zoux cong-mengh mienh,
yaac bun yie nyei hnyouv njien-youh.
Haaix dauh daanh yie, yie ziouc maaih waac dau.
12Mienh guai mienh buatc haih maaih sic cuotv ziouc simv nqoi,
mv baac maiv hiuv haaix nyungc nyei mienh hungx jienv mingh ziouc zuqc kouv aqv.
13Se gorngv mienh beu ga'nyiec nyei mienh,
oix zuqc zorqv laengz beu nyei mienh nyei lui daaih dorngx.
Se gorngv ninh beu ganh fingx mienh,
zungv oix zuqc zorqv ninh nyei lui dorngx jienv.⚓
14Haaix dauh jiez sin nziouv,
qiex hlo nyei heuc jienv buang waac bun juangc laangz mienh,
daaux nzuonx mienh funx benx zioux nyei waac.
15Zanc-zanc nzaeng jaax nyei m'sieqv dorn,
se hnangv duih mbiungc nyei hnoi maaih mbiungc zanc-zanc ndiepv njiec, maiv dingh.
16Dangv jienv ninh se hnangv dangv jienv nziaaux,
fai longc mbiaauc jieqv buoz nanv youh.
17Hnangv hlieqv nzioux hlieqv laic daaih,
laanh caux laanh⚓ yaac hnangv wuov nor.
18Haaix dauh goux ngongh nyorx ndiangx ziouc duqv nyanc ndiangx nyei biouv.
Haaix dauh goux ninh nyei ziouv, wuov dauh ziouc duqv mienh taaih.
19Mangc wuom buatc ganh nyei hmien,
mienh nyei hnyouv fih hnangv nyei bun cing mienh hnangv haaix nor.⚓
20Yiemh gen caux zuqc mietc nyei mienh yiem nyei dorngx,⚓ yietc liuz maiv buangv.
Mienh nyei m'zing buatc oix duqv nyei, yietc liuz yaac maiv gaux.
21Nyaanh korqv se weic sinx nyaanh, louh se weic sinx jiem,
ceng nyei waac yaac haih seix duqv cuotv mienh.
22Maiv gunv zorqv mienh hngongx mienh caux zong muonc nyei mbiauh
dapv jienv da'komv aengx longc da'juih zong,
mienh hngongx mienh m'daaih hnangv naaic hngongx aqv.
23Meih oix zuqc hiuv duqv meih nyei ba'gi yungh guanh hnangv haaix nor,
yaac mangc longx meih nyei ngongh guanh,
24weic zuqc zinh zoih maiv haih yietc liuz maaih.
Hungh ningv yaac haih yiem taux maanc gouv maanc doic fai?
25Gaatv miev-nqaai mingh,
miev-lunx aengx cuotv daaih,
mbong zaangc nyei lai-miev yaac siou nzengc,
26wuov zanc meih ziouc duqv ba'gi yungh dorn nyei biei
weic zoux meih nyei lui-houx.
Yungh yaac benx lingh deic nyei jaax-zinh.
27Maaih yungh nyorx gaux zoux meih nyei nyanc hopv,
yaac gaux meih nyei yietc biauv mienh,
liemh meih nyei m'sieqv bou.