7

Lời giảng của Ê-tiên

¹ Thầy cả thượng phẩm bèn hỏi Ê-tiên rằng: Có phải thật như vậy chăng? ² Ê-tiên trả lời rằng: Hỡi các anh, các cha, xin nghe lời tôi! Đức Chúa Trời vinh hiển đã hiện ra cùng tổ chúng ta là Áp-ra-ham, khi người còn ở tại Mê-sô-bô-ta-mi, chưa đến ở tại Cha-ran,⚓ ³ mà phán rằng: Hãy ra khỏi quê hương và bà con ngươi, mà đi đến xứ ta sẽ chỉ cho.⚓ ⁴ Bấy giờ người ra khỏi xứ Canh-đê, rồi đến thành Cha-ran. Từ đó, lúc cha người qua đời rồi, Đức Chúa Trời khiến người từ nơi đó qua xứ các ông hiện đương ở.⚓ ⁵ Ngài chẳng ban cho người sản nghiệp gì trong xứ nầy, dầu một thẻo đất lọt bàn chân cũng không, nhưng Ngài hứa ban xứ nầy làm kỉ vật cho người và dòng dõi người nữa, dẫu bấy giờ người chưa có con cái mặc lòng.⚓ ⁶ Đức Chúa Trời phán như vầy: Dòng dõi ngươi sẽ ở ngụ nơi đất khách, người ta sẽ bắt chúng nó làm tôi và hà hiếp trong bốn trăm năm.⚓ ⁷ Đức Chúa Trời lại phán rằng: Nhưng ta sẽ đoán xét dân đã bắt chúng nó làm tôi, kế đó, chúng nó sẽ ra khỏi, và thờ phượng ta trong nơi nầy.⚓ ⁸ Đoạn, Đức Chúa Trời ban cho người sự giao ước về phép cắt bì. Ấy vậy, khi Áp-ra-ham đã sanh một con trai là Y-sác, thì làm phép cắt bì cho, trong ngày thứ tám; Y-sác làm phép cắt bì cho Gia-cốp, và Gia-cốp làm phép ấy cho mười hai tổ phụ.⚓
⁹ Mười tổ phụ ghen ghét Giô-sép, nên bán qua xứ Ê-díp-tô; nhưng Đức Chúa Trời ở cùng người.⚓ ¹⁰ Ngài giải cứu người khỏi cảnh khó khăn, và cho đầy ơn và trí trước mặt Pha-ra-ôn, vua Ê-díp-tô, vua ấy lập người làm tể tướng cai quản xứ Ê-díp-tô và cả nhà vua nữa.⚓ ¹¹ Bấy giờ, xảy có cơn đói kém trong cả xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an; sự túng ngặt lớn lắm, tổ phụ chúng ta chẳng tìm được đồ ăn.⚓ ¹² Gia-cốp nghe bên Ê-díp-tô có lúa mì, thì sai tổ phụ ta qua đó lần thứ nhứt. ¹³ Đến lần thứ hai, anh em Giô-sép nhận biết người, và Pha-ra-ôn mới biết dòng họ người.⚓ ¹⁴ Giô-sép bèn sai rước Gia-cốp là cha mình và cả nhà, cộng là bảy mươi lăm người.⚓ ¹⁵ Vậy, Gia-cốp xuống xứ Ê-díp-tô, rồi chết tại đó, và tổ phụ chúng ta cũng vậy;⚓ ¹⁶ sau được đem về Si-chem, chôn nơi mộ mà Áp-ra-ham đã lấy bạc mua của con cháu Hê-mô quê ở Si-chem.⚓ ¹⁷ Nhưng, gần đến kỳ phải ứng nghiệm lời hứa Đức Chúa Trời đã thề với Áp-ra-ham, dân cứ sanh sản và thêm nhiều lên trong xứ Ê-díp-tô,⚓ ¹⁸ cho đến khi trong xứ đó có một vua khác dấy lên chẳng nhìn biết Giô-sép. ¹⁹ Vua nầy dùng mưu hại dòng giống và hà hiếp tổ phụ chúng ta, ép phải bỏ con mới sanh, hầu cho sống chẳng được.⚓
²⁰ Trong lúc đó, Môi-se sanh ra; người xinh tốt khác thường, được nuôi trong ba tháng tại nhà cha mình.⚓ ²¹ Khi người bị bỏ, thì con gái Pha-ra-ôn vớt lấy, nuôi làm con mình.⚓ ²² Môi-se được học cả sự khôn ngoan của người Ê-díp-tô; lời nói và việc làm đều có tài năng. ²³ Nhưng lúc người được đầy bốn mươi tuổi rồi, trong lòng nhớ đến, muốn đi thăm anh em mình là con cái Y-sơ-ra-ên.⚓ ²⁴ Môi-se thấy có người hà hiếp một người trong đám họ, nên binh vực kẻ bị hà hiếp và đánh người Ê-díp-tô để báo thù cho. ²⁵ Người ngờ anh em mình chắc hiểu rằng Đức Chúa Trời dùng tay mình giải cứu họ; nhưng họ chẳng hiểu. ²⁶ Đến ngày sau, chúng đang đánh lộn với nhau, thì người đến gần mà giải hòa, rằng: Hỡi các ngươi, đã là anh em, sao lại làm hại nhau vậy? ²⁷ Kẻ đang ức hiếp người lân cận mình xô Môi-se ra, mà rằng: Ai đã lập ngươi lên làm quan cai trị và quan xử đoán chúng ta? ²⁸ Há ngươi muốn giết ta như hôm qua đã giết người Ê-díp-tô sao? ²⁹ Môi-se vừa nghe lời đó thì trốn đi ở trong xứ Ma-đi-an, nơi đó người sanh được hai con trai.⚓ ³⁰ Cách bốn mươi năm, một thiên sứ hiện ra cùng người, tại đồng vắng núi Si-na-i, trong ngọn lửa nơi bụi gai đương cháy.⚓ ³¹ Môi-se thấy vậy, lấy làm lạ về sự hiện ra đó, đang áp lại để xem cho gần hơn, thì nghe tiếng Chúa phán rằng: ³² Ta là Đức Chúa Trời của tổ phụ ngươi, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, của Y-sác và của Gia-cốp. Môi-se run sợ, chẳng dám nhìn xem. ³³ Chúa bèn phán rằng: Hãy cởi giày ở chân ngươi ra; vì chỗ mà ngươi đứng đó là một nơi đất thánh. ³⁴ Ta đã đoái xem và thấy cảnh khó khăn của dân ta trong xứ Ê-díp-tô, ta đã nghe tiếng than thở của chúng nó, và xuống đặng giải cứu. Bây giờ hãy đến, đặng ta sai ngươi qua xứ Ê-díp-tô.
³⁵ Môi-se nầy là người họ đã bỏ ra, và rằng: Ai đã lập ngươi lên làm quan cai trị và quan đoán xét chúng ta? Ấy là người mà Đức Chúa Trời đã sai làm quan cai trị và đấng giải cứu, cậy tay một thiên sứ đã hiện ra với người trong bụi gai.⚓ ³⁶ Ấy là người đã đem họ ra khỏi, làm những dấu kỳ phép lạ trong xứ Ê-díp-tô, trên Biển Đỏ, và nơi đồng vắng trong bốn mươi năm.⚓ ³⁷ Ấy là Môi-se nầy đã nói cùng con cái Y-sơ-ra-ên rằng: Đức Chúa Trời sẽ dấy lên trong hàng anh em các ngươi một đấng tiên tri giống như ta.⚓ ³⁸ Ấy là người, trong dân hội tại nơi đồng vắng, đã ở với thiên sứ, là đấng phán cùng người trên núi Si-na-i, và với tổ phụ chúng ta, người lại nhận lấy những lời sự sống đặng trao lại cho các ngươi.⚓ ³⁹ Ấy là người mà tổ phụ chúng ta không chịu vâng lời, đã bỏ người đặng nghiêng lòng về xứ Ê-díp-tô, ⁴⁰ và nói với A-rôn rằng: Hãy làm các thần đi trước chúng ta; vì về phần Môi-se nầy, là người đã dẫn chúng ta ra khỏi xứ Ê-díp-tô, chẳng biết có điều chi xảy đến cho người rồi.⚓ ⁴¹ Trong những ngày đó, họ đúc một tượng bò con, dâng tế lễ cho tượng và vui mừng về việc tay mình làm nên.⚓ ⁴² Đức Chúa Trời bèn lìa bỏ họ, phú họ thờ lạy cơ binh trên trời,⚓ như có chép trong sách các đấng tiên tri rằng:
Hỡi nhà Y-sơ-ra-ên, vậy có phải các ngươi từng dâng con sinh và của lễ cho ta,
Trong bốn mươi năm ở nơi đồng vắng,
⁴³ khi các ngươi khiêng nhà trại của Mo-lóc
Và ngôi sao của thần Rom-phan,
Tức là những hình tượng mà các ngươi làm ra để thờ lạy chăng?
Ta cũng sẽ đày các ngươi qua bên kia Ba-by-lôn.⚓
⁴⁴ Đền tạm chứng cớ vốn ở giữa tổ phụ chúng ta trong đồng vắng, như Chúa đã truyền lịnh cho Môi-se phải làm y theo kiểu mẫu người đã thấy.⚓ ⁴⁵ Tổ phụ chúng ta đã nhận lấy đền tạm ấy, rồi đồng đi với Giô-suê đem vào xứ họ đã chiếm lấy của các dân mà Đức Chúa Trời đã đuổi khỏi trước mặt họ; đền tạm cứ ở đó cho đến đời vua Đa-vít,⚓ ⁴⁶ là người được ơn trước mặt Đức Chúa Trời, và xin ban một chỗ ở cho Đức Chúa Trời của Gia-cốp.⚓ ⁴⁷ Kế đó, vua Sa-lô-môn cất cho Chúa một cái nhà.⚓ ⁴⁸ Nhưng Đấng Rất Cao chẳng ở trong nhà bởi tay người ta làm ra, như đấng tiên tri đã nói:
⁴⁹ Chúa phán: Trời là ngai ta,
Đất là bệ chân ta.
Nào có nhà nào các ngươi cất cho ta,
Có nơi nào cho ta yên nghỉ chăng?
⁵⁰ Há chẳng phải tay ta đã dựng nên mọi vật nầy chăng?⚓
⁵¹ Hỡi những người cứng cổ, lòng và tai chẳng cắt bì kia! Các ngươi cứ nghịch với Đức Thánh Linh hoài; tổ phụ các ngươi thế nào, thì các ngươi cũng thế ấy!⚓ ⁵² Há có đấng tiên tri nào mà tổ phụ các ngươi chẳng bắt bớ ư? Họ cũng đã giết những người nói tiên tri về sự đến của Đấng Công bình; và hiện bây giờ chính các ngươi lại đã nộp và giết Đấng đó; ⁵³ các ngươi đã nhận luật pháp truyền bởi các thiên sứ, nhưng không giữ lấy!…

Sự chết của Ê-tiên

⁵⁴ Chúng nghe những lời đó, thì giận trong lòng, và nghiến răng với Ê-tiên. ⁵⁵ Nhưng người, được đầy dẫy Đức Thánh Linh, mắt ngó chăm lên trời, thấy sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, và Đức Chúa Jêsus đứng bên hữu Đức Chúa Trời; ⁵⁶ thì người nói rằng: Kìa, ta thấy các từng trời mở ra, và con người đứng bên hữu Đức Chúa Trời. ⁵⁷ Bấy giờ, chúng kêu lớn tiếng lên, bịt lỗ tai lại, cùng nhau chạy a lại, ⁵⁸ kéo người ra ngoài thành, rồi ném đá người. Các kẻ làm chứng lấy áo xống mình để nơi chân một người trẻ tuổi kia tên là Sau-lơ. ⁵⁹ Chúng đang ném đá, thì Ê-tiên cầu nguyện rằng: Lạy Đức Chúa Jêsus, xin tiếp lấy linh hồn tôi. ⁶⁰ Đoạn, người quì xuống, kêu lớn tiếng rằng: Lạy Chúa, xin đừng đổ tội nầy cho họ! Người vừa nói lời đó rồi, thì ngủ.

7

Ê-tiên giảng Thánh kinh

¹Thầy Tế lễ tối cao hỏi Ê-tiên: “Lời tố cáo đó đúng không?” ²Ê-tiên đáp: “Thưa các vị lãnh đạo, xin nghe tôi trình bày. Thượng Đế vinh quang đã hiện ra với Áp-ra-ham, tổ phụ chúng ta, khi ông còn ở vùng Lưỡng hà,⚓ chưa dời đến Cha-ran.⚓ ³Thượng Đế bảo: ‘Hãy rời bỏ quê hương, thân tộc và đi đến xứ Ta sẽ chỉ cho.' ⁴Áp-ra-ham ra khỏi xứ Canh-đê và định cư tại Cha-ran. Sau khi thân phụ ông qua đời, Thượng Đế đem ông đến đất nước này. ⁵Chúa không cho ông sản nghiệp gì trong xứ, dù chỉ một tấc đất cũng không. Nhưng Ngài hứa sẽ ban cả xứ cho ông và hậu tự làm sản nghiệp, dù lúc ấy ông chưa có con. ⁶Chúa báo trước: ‘Dòng dõi con sẽ kiều ngụ nơi đất khách, làm nô lệ và bị ngược đãi trong 400 năm.’ ⁷Thượng Đế cũng hứa: ‘Chính Ta sẽ phạt⚓ dân tộc áp bức họ, rồi họ sẽ ra đi, và đến thờ phượng Ta tại nơi này.’ ⁸Thượng Đé lập giao ước với Áp-ra-ham, dùng lễ cắt bì làm dấu hiệu. Vì thế khi sinh Y-sác được tám ngày, Áp-ra-ham làm lễ cắt bì cho con. Y-sác sinh Gia-cốp, Gia-cốp sinh mười hai trưởng tộc.
⁹“Các trưởng tộc ghen ghét Giô-sép, nên bán ông làm nô lệ; ông bị đưa xuống Ai-cập. Nhưng Thượng Đế ở với ông, ¹⁰và giải cứu ông khỏi mọi khốn khổ. Chúa cho ông khôn ngoan lỗi lạc, đến nỗi ông được vua Ai-cập trọng đãi và phong chức tể tướng, thống lĩnh cả hoàng gia. ¹¹Lúc ấy, nạn đói lan tràn khắp Ai-cập và Ca-na-an, mọi người khốn khổ, tổ phụ chúng ta hết sạch lương thực. ¹²Gia-cốp nghe bên Ai-cập bán lúa, liền sai các con đi mua. ¹³Khi họ đến Ai-cập lần thứ hai, Giô-sép tiết lộ danh tính mình cho các anh em, và vua Ai-cập quen biết gia đình Giô-sép. ¹⁴Giô-sép sai rước cha và gia đình họ hàng xuống Ai-cập, tất cả là 75 người. ¹⁵Vậy, Gia-cốp qua xứ Ai-cập rồi từ trần. Các trưởng tộc cũng lần lượt qua đời. ¹⁶Hài cốt họ được dời về Si-chem và cải táng tại nghĩa địa mà Áp-ra-ham đã mua của con cháu Hê-mô, tại Si-chem.
¹⁷“Sắp đến thời kỳ Thượng Đế thực hiện lời hứa với Áp-ra-ham, dân Y-sơ-ra-ên gia tăng nhanh chóng ở Ai-cập. ¹⁸Nhưng một vua mới lên ngôi, không còn nhớ đến công lao Giô-sép. ¹⁹Vua đã quỷ quyệt lợi dụng giống nòi ta, ngược đãi áp bức tổ tiên ta, bắt họ vứt bỏ trẻ sơ sinh không cho đứa nào sống sót. ²⁰Lúc ấy Mai-sen ra đời; em bé kháu khỉnh ấy chỉ được nuôi dưỡng ba tháng tại nhà cha. ²¹Khi bị bỏ xuống sông, Mai-sen được công chúa Ai-cập vớt về nuôi dưỡng như con. ²²Mai-sen được học hỏi, hấp thụ kiến thức, văn hóa Ai-cập, lại có tài ăn nói hoạt bát, hành động khôn ngoan. ²³Được bốn mươi tuổi, Mai-sen nóng lòng muốn đi thăm viếng đồng bào.⚓ ²⁴Thấy một đồng bào mình bị hành hạ, Mai-sen liền bênh vực, đánh chết người Ai-cập để trả thù. ²⁵Mai-sen đinh ninh đồng bào biết Chúa dùng mình giải cứu họ, nhưng họ không hiểu. ²⁶Hôm sau, Mai-sen bắt gặp hai đồng bào đánh nhau. Ông cố gắng hòa giải: ‘Này các anh! Đồng bào ruột thịt với nhau, sao nỡ làm hại nhau?’ ²⁷Nhưng kẻ ngược đãi anh em xô Mai-sen ra, sừng sộ hỏi: ‘Ai cử anh cai trị và xét xử chúng tôi? ²⁸Hay anh muốn giết tôi như anh thủ tiêu người Ai-cập hôm qua sao?’ ²⁹Nghe lời tố cáo, Mai-sen liền trốn đi kiều ngụ trong xứ Ma-đi-an. Tại đây ông sinh được hai con trai.
³⁰“Bốn mươi năm sau, một thiên sứ xuất hiện gặp Mai-sen trong sa mạc, cạnh núi Si-nai, giữa một bụi gai đang bốc cháy. ³¹Mai-sen trông thấy ngạc nhiên, bước lại gần nhìn cho rõ, liền nghe tiếng Chúa dạy: ³²‘Ta là Thượng Đế của tổ phụ con, Thượng Đế của Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp.’ Mai-sen run sợ, chẳng dám nhìn lên. ³³Nhưng Thượng Đế bảo: ‘Con cởi dép ra, vì nơi con đứng là đất thánh. ³⁴Ta đã thấy nỗi gian khổ của dân Ta ở Ai-cập, đã nghe tiếng than van, nên Ta xuống giải cứu họ. Lại đây! Ta sẽ sai con sang Ai-cập.’
³⁵“Mai-sen là người đã bị đồng bào khước từ: ‘Ai cử anh cai trị và xét xử chúng tôi?’ lại được Thượng Đế sai đi lãnh đạo và giải phóng dân tộc khi ông gặp thiên sứ trong bụi gai. ³⁶Chính Mai-sen đã hướng dẫn họ ra khỏi Ai-cập, thực hiện nhiều phép lạ và việc diệu kỳ tại xứ Ai-cập, trên Hồng hải, trong sa mạc suốt bốn mươi năm. ³⁷Chính Mai-sen đã nói với dân Y-sơ-ra-ên: ‘Từ giữa nhân dân, Thượng Đế sẽ dấy lên một nhà tiên tri như tôi.’ ³⁸Mai-sen là người dự hội nghị nhân dân giữa sa mạc với tổ tiên ta và vị thiên sứ đã nói chuyện với ông trên núi Si-nai. Mai-sen nhận lãnh Lời Hằng Sống để lưu truyền cho đồng bào. ³⁹Nhưng tổ tiên ta không vâng phục, khước từ ông và muốn trở về Ai-cập. ⁴⁰Họ yêu cầu A-rôn: ‘Xin chế tạo thần linh để dìu dắt chúng tôi, vì không biết việc gì đã xảy đến cho Mai-sen, người đưa chúng tôi ra khỏi Ai-cập.’ ⁴¹Họ liền đúc tượng bò con, dâng sinh tế cho thần tượng và ăn mừng.⚓ ⁴²Nhưng Thượng Đế lìa bỏ họ, để mặc cho họ thờ phượng tinh tú, như đã chép trong sách tiên tri: ‘Này, Y-sơ-ra-ên! Phải chăng các ngươi đã dâng sinh tế cùng lễ vật cho Ta suốt bốn mươi năm trong sa mạc? ⁴³Các ngươi cũng khiêng theo đền thờ⚓ thần Mô-lóc và ngôi sao thần Rom-pha, là những thần tượng các ngươi chế tạo. Ta sẽ lưu đày các ngươi qua bên kia xứ Ba-by-luân.’
⁴⁴“Tổ tiên ta đã dựng Đền tạm trong sa mạc đúng theo kiểu mẫu Chúa truyền bảo Mai-sen. ⁴⁵Thế hệ sau tiếp nhận Đền tạm ấy, rồi theo Giô-suê dời Đền tạm vào Đất hứa.⚓ Họ dựng Đền tạm tại đây cho đến đời vua Đa-vít. ⁴⁶Đa-vít được đẹp lòng Chúa, nên xin lập Đền thờ cho Thượng Đế của Gia-cốp. ⁴⁷Nhưng Sa-lô-môn mới là người xây cất Đền thờ cho Chúa. ⁴⁸Tuy nhiên, Đấng Chí Cao không ở trong Đền thờ do tay người, như lời tiên tri:
⁴⁹‘Chúa dạy: Trời là ngai Ta,
Đất là bệ chân Ta.
Thượng Đế hỏi: Các con sẽ cất nhà gì cho Ta?
⁵⁰Chẳng phải chính tay Ta đã sáng tạo trời đất sao?’⚓
⁵¹“Các ông là những người ngoan cố, lòng chai tai nặng!⚓ Các ông luôn luôn chống đối Thánh Linh! Các ông hành động giống hệt tổ tiên mình. ⁵²Có nhà tiên tri nào mà tổ tiên các ông chẳng khủng bố? Ngày xưa, họ giết những người báo trước sự xuất hiện của Đấng Công Chính. Ngày nay, các ông lại phản bội và sát hại Ngài. ⁵³Các ông đã nhận lãnh luật pháp do thiên sứ ban hành, nhưng chẳng bao giờ vâng giữ.”

Ê-tiên bị thảm sát

⁵⁴Nghe đến đây, các cấp lãnh đạo Do-thái vô cùng giận dữ. Họ nghiến răng như muốn ăn tươi nuốt sống Ê-tiên.
⁵⁵Nhưng Ê-tiên đầy dẫy Thánh Linh, ngước mặt nhìn lên trời, thấy vinh quang Thượng Đế và Chúa Giê-xu đứng bên phải Thượng Đế. ⁵⁶Ê-tiên nói: “Kìa, tôi thấy bầu trời mở rộng và Chúa Giê-xu⚓ đang đứng bên phải Thượng Đế.” ⁵⁷Nhưng họ gào thét, bịt tai, cùng xông vào bắt Ê-tiên. ⁵⁸Họ đẩy ông ra ngoài thành rồi ném đá giết ông. Các nhân chứng cởi áo dài đặt dưới chân một thanh niên tên là Sau-lơ. ⁵⁹Đang khi bị ném đá tới tấp, Ê-tiên cầu nguyện: “Lạy Chúa Giê-xu, xin tiếp nhận linh hồn con!” ⁶⁰Rồi ông quỳ xuống, kêu lớn tiếng: “Lạy Chúa, xin đừng quy tội này cho họ!” Vừa dứt lời, ông tắt thở.