17

Ô-sê, vua sau chót của Y-sơ-ra-ên

¹ Năm thứ mười hai đời A-cha, vua Giu-đa, thì Ô-sê, con trai Ê-la, lên làm vua Y-sơ-ra-ên, tại Sa-ma-ri; người cai trị chín năm. ² Người làm điều ác trước mặt Đức Giê-hô-va, song chẳng bằng các vua Y-sơ-ra-ên trước người.
³ Sanh-ma-na-sa, vua A-si-ri, đi lên hãm đánh Ô-sê; người bị thần phục Sanh-ma-na-sa, và đóng thuế cho người. ⁴ Nhưng vua A-si-ri thấy Ô-sê toan mưu phản; vì Ô-sê có sai sứ giả đến Sô, vua Ê-díp-tô, và không nộp thuế cho vua A-si-ri như người hằng năm đã làm; vua A-si-ri bèn bắt người, xiềng lại, và hạ ngục. ⁵ Đoạn, vua A-si-ri đi lên xâm chiếm cả xứ, đến vây Sa-ma-ri trong ba năm. ⁶ Năm thứ chín đời Ô-sê, vua A-si-ri hãm lấy Sa-ma-ri, đem dân Y-sơ-ra-ên sang qua A-si-ri, lập họ ở tại Cha-la và trên bờ Cha-bo, sông của Gô-xan, cùng trong các thành nước Mê-đi.
⁷ Vả, dân Y-sơ-ra-ên đã phạm tội cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời của họ, là Đấng đã rút họ ra khỏi xứ Ê-díp-tô, và khỏi tay hà hiếp của Pha-ra-ôn, vua Ê-díp-tô; chúng đã kính thờ các thần khác, ⁸ theo thói tục của các dân tộc mà Đức Giê-hô-va đã đuổi khỏi trước mặt dân Y-sơ-ra-ên, và theo lệ mà các vua Y-sơ-ra-ên đã định. ⁹ Dân Y-sơ-ra-ên làm lén những việc bất chánh nghịch cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời của chúng, xây dựng những nơi cao trong khắp các thành họ, từ tháp vọng canh cho đến thành kiên cố, ¹⁰ dựng lên những trụ thờ trên các nổng cao và dưới những cây rậm.⚓ ¹¹ Tại trên các nơi cao, chúng xông hương y như các dân tộc mà Đức Giê-hô-va đã đuổi khỏi trước mặt họ, phạm những việc gian ác, và chọc giận Đức Giê-hô-va. ¹² Chúng hầu việc những hình tượng mà Đức Giê-hô-va đã cấm chúng rằng: Các ngươi chớ thờ chúng nó.
¹³ Song Đức Giê-hô-va cậy miệng các đấng tiên tri và những kẻ tiên kiến mà khuyên Y-sơ-ra-ên và Giu-đa rằng: Khá từ bỏ đường ác của các ngươi, hãy gìn giữ điều răn và luật lệ ta, tùy theo các mạng lịnh ta cậy những tiên tri, là tôi tớ ta, mà truyền cho tổ phụ các ngươi. ¹⁴ Nhưng chúng không muốn nghe, cứng cổ mình, y như các tổ phụ của chúng không có lòng tin Giê-hô-va Đức Chúa Trời của họ. ¹⁵ Chúng khinh bỏ các luật lệ và giao ước Ngài đã lập cùng tổ phụ họ, và những lời chứng mà Ngài đã phán với họ. Chúng đi theo các thần hư không, và trở thành hư không, bắt chước các dân tộc ở chung quanh mình, mà Đức Giê-hô-va đã cấm làm theo gương của chúng nó. ¹⁶ Chúng khinh bỏ hết thảy giới mạng của Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình, tự đúc lấy hai tượng bò con, cùng làm thần tượng A-sê-ra, thờ lạy hết thảy cơ binh trên trời, và thờ phượng Ba-anh.⚓ ¹⁷ Chúng cũng đưa con trai con gái mình qua lửa, dùng tà thuật, tin bói khoa, chuyên làm điều dữ trước mặt Đức Giê-hô-va, để chọc giận Ngài.⚓ ¹⁸ Bởi cớ ấy, Đức Giê-hô-va rất nổi giận dữ cùng dân Y-sơ-ra-ên, xua đùa chúng khỏi trước mặt Ngài; chỉ còn lại chi phái Giu-đa mà thôi.
¹⁹ Chính Giu-đa cũng không vâng giữ các điều răn của Giê-hô-va Đức Chúa Trời của họ; bèn đi theo những lệ luật mà Y-sơ-ra-ên đã lập. ²⁰ Thế thì, Đức Giê-hô-va từ bỏ cả dòng dõi Y-sơ-ra-ên, làm khốn khổ họ, và phó họ vào tay các kẻ cướp giựt, cho đến phải lưu đày cách xa mặt Ngài.
²¹ Y-sơ-ra-ên đã phân rẽ nhà Đa-vít, tôn Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, làm vua; người quyến dụ Y-sơ-ra-ên bội nghịch Đức Giê-hô-va, và khiến cho họ phạm tội lớn. ²² Dân Y-sơ-ra-ên đều đi trong hết thảy tội lỗi của Giê-rô-bô-am đã phạm, chẳng từ bỏ chút nào, ²³ cho đến ngày Đức Giê-hô-va đày đuổi họ khỏi trước mặt Ngài, y như Ngài đã phán bởi miệng của các tiên tri, tôi tớ Ngài. Vậy, Y-sơ-ra-ên bị cất khỏi xứ mình, lưu đày qua A-si-ri cho đến ngày nay.
²⁴ Vua A-si-ri đem người ở Ba-by-lôn, Cu-tha, A-va, Ha-mát và Sê-phạt-va-im, đặt ở trong các thành của Sa-ma-ri, thế cho dân Y-sơ-ra-ên. Chúng chiếm lấy nước Sa-ma-ri, và ở trong các thành nó. ²⁵ Khi chúng bắt đầu trú ngụ tại đó, thì không kính sợ Đức Giê-hô-va, nên Đức Giê-hô-va sai sư tử đến giết mấy người trong bọn chúng. ²⁶ Người ta bèn nói với vua A-si-ri rằng: Các dân mà vua đã đem qua đặt trong các thành của Sa-ma-ri không biết lệ thờ phượng thần của xứ, vì vậy thần đó có sai sư tử đến giết họ, tại họ không biết lệ thờ lạy thần của xứ vậy. ²⁷ Vua A-si-ri liền truyền lịnh rằng: Trong những thầy tế lễ mà các ngươi đã bắt ở đó đem qua đây, các ngươi hãy lấy một người, dẫn về ở tại trong xứ đó đặng dạy lệ thờ lạy thần của xứ. ²⁸ Ấy vậy, một kẻ trong những thầy tế lễ mà chúng đã bắt ở Sa-ma-ri đem đi trở về, ở tại Bê-tên, và dạy dỗ dân sự phải thờ lạy Đức Giê-hô-va làm sao.
²⁹ Song mỗi dân tộc đều tạo thần riêng cho mình, đặt nó trong những chùa miễu tại trên các nơi cao mà dân Sa-ma-ri đã dựng lên, tức dân tộc nào đặt thần mình trong thành nấy. ³⁰ Dân Ba-by-lôn tạo hình tượng Su-cốt-Bê-nốt; dân Cút, tạo hình tượng Nẹt-ganh; dân Ha-mát tạo hình tượng A-si-ma; ³¹ dân A-vim tạo hình tượng Níp-ca và Tạt-tác; dân Sê-phạt-va-im thiêu con cái mình trong lửa cho A-tra-mê-léc và A-na-mê-léc, hai thần của dân Sê-phạt-va-im. ³² Chúng kính sợ Đức Giê-hô-va, nhưng chọn những người trong bọn mình lập làm thầy tế lễ về các nơi cao; những thầy tế lễ ấy vì chúng dâng những của tế lễ tại trong chùa miễu của các nơi cao đó. ³³ Các dân tộc ấy kính sợ Đức Giê-hô-va, song cũng hầu việc các thần mình, theo thói tục của những dân tộc mà họ bị dời ra khỏi đó.
³⁴ Ngày nay, chúng hãy còn làm theo thói tục cũ mình. Chúng không kính sợ Đức Giê-hô-va, chẳng vâng giữ hoặc luật lệ, hoặc thói tục, hoặc luật pháp, hay là điều răn truyền cho con cháu Gia-cốp, mà Ngài đặt tên là Y-sơ-ra-ên.⚓ ³⁵ Đức Giê-hô-va đã lập giao ước với chúng, truyền dạy chúng rằng: Các ngươi chớ kính sợ các thần khác, chớ thờ lạy, hầu việc chúng nó, và đừng tế lễ chúng nó.⚓ ³⁶ Nhưng các ngươi khá kính sợ Đức Giê-hô-va, là Đấng dùng đại năng, và cánh tay giơ thẳng ra, đem các ngươi ra khỏi Ê-díp-tô; Đấng đó các ngươi phải kính sợ thờ lạy, và dâng của lễ cho.⚓ ³⁷ Các luật lệ, điều răn, qui tắc, và mạng lịnh mà Ngài chép cho các ngươi, các ngươi khá gìn giữ làm theo đời đời, chớ nên kính sợ các thần khác. ³⁸ Các ngươi chẳng nên quên giao ước mà ta lập với các ngươi; chớ kính sợ các thần khác; ³⁹ nhưng khá kính sợ Giê-hô-va Đức Chúa Trời của các ngươi, Ngài sẽ giải cứu các ngươi khỏi tay các kẻ thù nghịch.
⁴⁰ Dầu vậy, các dân tộc ấy không nghe theo, nhưng còn làm theo thói tục cũ của mình. ⁴¹ Như vậy, các dân tộc ấy kính sợ Đức Giê-hô-va và cũng hầu việc những hình tượng chạm của mình; tổ phụ chúng nó làm thế nào, thì con cái cháu chắt chúng nó cũng hãy còn làm thế ấy cho đến ngày nay.

17

Ô-sê và Y-sơ-ra-ên bị diệt vong

¹Vào năm thứ mười hai đời A-cha vua Giu-đa, Ô-sê con Ê-la lên làm vua Y-sơ-ra-ên, cai trị chín năm tại Sa-ma-ri. ²Ô-sê làm điều ác trước mặt Chúa Hằng Hữu nhưng không đến nỗi như các vua Y-sơ-ra-ên trước.
³Sanh-ma-na-sa vua A-sy-ri đem quân đánh Y-sơ-ra-ên. Ô-sê thua phải thần phục và nạp cống lễ cho A-sy-ri. ⁴Nhưng Ô-sê mưu phản, sai sứ đi Ai-cập nhờ vua Sô giúp đỡ. Hành động này không qua khỏi mát vua A-sy-ri. Ngoài ra, Ô-sê bắt đầu ngưng nạp cống thuế hằng năm cho A-sy-ri, nôn vua A-sy-ri bắt Ô-sê xiềng lại, đem bỏ tù. ⁵Quân A-sy-ri đánh phá khắp nơi và vây Sa-ma-ri suốt ba năm. ⁶Vào năm thứ chín đời Ô-sê, Sa-ma-ri thất thủ. Người Y-sơ-ra-ên bị bắt đày qua A-sy-ri, bị tập trung tại Cha-la, và trên bờ sông Cha-bo ở Gô-xan và các thành trong nước Mã-đại.
⁷Những việc này xảy ra vì người Y-sơ-ra-ên phạm tội với Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của họ, Đấng đã đem họ ra khỏi Ai-cập, cứu họ khỏi quyền lực của Pha-ra-ôn. Họ đi thờ các thần khác, ⁸theo thói tục xấu xa của các thổ dân bị Chúa đuổi đi để lấy đất cho họ ở và theo quy lệ sai lầm của các vua Y-sơ-ra-ên mới lập ra. ⁹Nhân dân lén lút làm những việc bất chính; xây miếu thờ tà thần trên các chỗ cao khắp nơi, ngay cả trên vọng canh, thành lũy; ¹⁰dựng trụ thờ, tượng thần trên đồi núi, dưới cây xanh; ¹¹đốt nhang trong các miếu trên đồi giống như các dân đã bị Chúa đuổi đi; các hành động gian ác này đã làm Chúa nổi giận. ¹²Họ thờ thần tượng mặc dù Chúa đã ngăn cấm.
¹³Chúa sai các tiên tri cảnh cáo Y-sơ-ra-ên và Giu-đa để họ bỏ đường tội ác, tuân giữ điều răn, luật lệ Ngài đã dùng các tiên tri truyền cho tổ tiên họ thuở xưa. ¹⁴Nhưng họ nào có nghe, lại cứ ngoan cố chẳng kém gì tổ tiên, không tin Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế mình. ¹⁵Họ coi thường luật lệ và giao ước Ngài đã kết với tổ tiên họ và những lời cảnh cáo của Ngài. Họ theo các thần nhảm nhí và chính họ trở nên người xằng bậy. Mặc dù Chúa cấm đoán, họ vẫn bắt chước những dân tộc sống chung quanh. ¹⁶Họ khước từ tất cả các điều răn của Chúa, Thượng Đế mình, đúc hai tượng bò con, tượng Át-tạt-tê, thờ lạy Ba-anh và các tinh tú trên trời. ^17,18Họ đem con trai con gái thiêu sống để tế thần. Họ tin bói toán, phù thủy và chuyên làm điều dữ trước mặt Chúa, khiến Ngài giận vô cùng. Ngài đuổi họ đi nơi khác, chỉ để cho đại tộc Giu-đa còn ở lại.
¹⁹Giu-đa cũng chẳng tuân giữ các điều răn của Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế mình, nhưng theo gương Y-sơ-ra-ên. ²⁰Vì thế Chúa từ bỏ tất cả con cháu Gia-cốp,⚓ trừng phạt họ và để cho kẻ thù bóc lột họ. Cuối cùng Ngài đuổi họ đi nơi khác.
²¹Khi Y-sơ-ra-ên tách ra khỏi chủ quyền nhà Đa-vít, họ tôn Giê-rô-bô-am con Nê-bát làm vua. Giê-rô-bô-am làm cho Y-sơ-ra-ên bỏ Chúa, phạm tội nặng nề. ²²Nhân dân Y-sơ-ra-ên phạm tất cả các tội Giê-rô-bô-am phạm, không từ một tội nào, ²³cho đến khi Chúa đuổi họ đi, như Ngài đã bảo tôi tớ Ngài là các tiên tri đã cảnh cáo họ trước. Như vậy, người Y-sơ-ra-ên bị đày qua A-sy-ri, và họ ở đó cho đến ngày nay.
²⁴Vua A-sy-ri đem dân ở Ba-by-luân, Cư-tha, A-va, Ha-mát và Sê-phạt-va-im đến định cư ở trong các thành của Sa-ma-ri và các thành khác của Y-sơ-ra-ên. ²⁵Khi mới đến đất Y-sơ-ra-ên, những người này không kính sợ Chúa Hằng Hữu nên Ngài sai sư tử đến giết một số. ²⁶Khi vua A-sy-ri nhận được phúc trình: "Những người được đem qua Sa-ma-ri không biết luật của Thần địa phương nên Thần ấy sai sư tử vồ họ chết," ²⁷vua ra lệnh đem một thầy tế lễ Y-sơ-ra-ên đã bị đày trở về Sa-ma-ri, để dạy những người định cư luật lệ của Thần địa phương. ²⁸Vậy, một thầy tế lễ được đưa về Bê-tên, dạy những người mới đến cách kính sợ Chúa Hằng Hữu ²⁹Tuy nhiên, những người này vẫn thờ thần của nước họ. Họ để tượng thần trong miếu trên đồi gần thành mình ở. Các miếu này đã được người Y-sơ-ra-ên xây cất trước kia. ³⁰Người Ba-by-luân thờ thần Su-cốt Bê-nốt, người Cúc thờ Nẹt-ganh, người Ha-mát thờ A-si-ma, ³¹người A-va thờ Nếp-hát và Tạt-tác, người Sê-phạt-va-im thiêu con tế thần A-tra-mê-léc và A-na-mê-léc. ³²Tuy kính sợ Chúa Hằng Hữu, họ vẫn chỉ định người của mình làm chức tế lễ tại các miếu trên đồi để dâng lễ vật cho thần mình. ³³Như thế họ vừa kính sợ Chúa vừa thờ thần mình theo nghi thức cúng thờ tại quê hương.
³⁴Cho đến nay họ vẫn theo nghi thức cũ chứ không thực sự thờ phụng Chúa Hằng Hữu vì họ không theo đúng chỉ thị, luật lệ, điều răn của Chúa truyền cho con cháu Gia-cốp, người được Ngài đổi tên là Y-sơ-ra-ên. ³⁵Chúa Hằng Hữu đã kết ước với Y-sơ-ra-ên, theo đó họ không được thờ phụng, phục vụ, cúng tế các thần khác; ³⁶nhưng chỉ phụng sự thờ lạy và dâng lễ vật cho Chúa Hằng Hữu, Đấng đã đem họ ra khỏi Ai-cập với quyền năng và phép lạ; ³⁷họ phải tuân giữ điều răn, luật lệ và quy tắc của chính Ngài truyền cho, theo đó họ không được thờ thần khác. ³⁸Chúa Hằng Hữu đã cảnh cáo họ không được quên lãng giao ước này, không được thờ thần nào khác, ³⁹nhưng chỉ thờ một mình Chúa Hằng Hữu là Chân Thần mình. Có làm như thế, họ mới được Chúa cứu khỏi quyền lực kẻ thù.
⁴⁰Nhưng những người ấy không nghe, cứ thờ lạy theo lối cũ. ⁴¹Họ kính sợ Chúa Hằng Hữu đồng thời cũng thờ thần tượng mình. Và cứ thế, đến nay con cháu họ vẫn theo đường lối ấy.