20

¹Wine ⚓is a mocker,
Strong drink is a brawler,
And whoever is led astray by it is not wise.
²The wrath of a king is like the roaring of a lion;
Whoever provokes him to anger sins against his own life.
³⚓It is honorable for a man to stop striving,
Since any fool can start a quarrel.
⁴⚓The lazy man will not plow because of winter;
⚓He will beg during harvest and have nothing.
⁵Counsel in the heart of man is like deep water,
But a man of understanding will draw it out.
⁶Most men will proclaim each his own goodness,
But who can find a faithful man?
⁷⚓The righteous man walks in his integrity;
⚓His children are blessed after him.
⁸A king who sits on the throne of judgment
Scatters all evil with his eyes.
⁹⚓Who can say, “I have made my heart clean,
I am pure from my sin”?
¹⁰⚓Diverse weights and diverse measures,
They are both alike, an abomination to the Lord.
¹¹Even a child is ⚓known by his deeds,
Whether what he does is pure and right.
¹²⚓The hearing ear and the seeing eye,
The Lord has made them both.
¹³⚓Do not love sleep, lest you come to poverty;
Open your eyes, and you will be satisfied with bread.
¹⁴“It is good for nothing,” cries the buyer;
But when he has gone his way, then he boasts.
¹⁵There is gold and a multitude of rubies,
But ⚓the lips of knowledge are a precious jewel.
¹⁶⚓Take the garment of one who is surety for a stranger,
And hold it as a pledge when it is for a seductress.
¹⁷⚓Bread gained by deceit is sweet to a man,
But afterward his mouth will be filled with gravel.
¹⁸⚓Plans are established by counsel;
⚓By wise counsel wage war.
¹⁹⚓He who goes about as a talebearer reveals secrets;
Therefore do not associate with one ⚓who flatters with his lips.
²⁰⚓Whoever curses his father or his mother,
⚓His lamp will be put out in deep darkness.
²¹⚓An inheritance gained hastily at the beginning
⚓Will not be blessed at the end.
²²⚓Do not say, “I will recompense evil”;
⚓Wait for the Lord, and He will save you.
²³Diverse weights are an abomination to the Lord,
And dishonest scales are not good.
²⁴A man’s steps are of the Lord;
How then can a man understand his own way?
²⁵It is a snare for a man to devote rashly something as holy,
And afterward to reconsider his vows.
²⁶⚓A wise king sifts out the wicked,
And brings the threshing wheel over them.
²⁷⚓The spirit of a man is the lamp of the Lord,
Searching all the inner depths of his heart.
²⁸⚓Mercy and truth preserve the king,
And by lovingkindness he upholds his throne.
²⁹The glory of young men is their strength,
And ⚓the splendor of old men is their gray head.
³⁰Blows that hurt cleanse away evil,
As do stripes the inner depths of the heart.

20

¹Rượu biến người ta thành kẻ nhạo báng,
Rượu mạnh khiến người ta ăn nói sỗ sàng,
Ai để rượu xúi giục mình là người kém khôn ngoan.
²Hãy sợ cơn giận của vua như sợ sư tử rống,
Chọc giận vua mạng sống sẽ lâm nguy.
³Ai giữ mình khỏi dính vào cuộc xung đột là người đáng trọng,
Chỉ kẻ dại mới lẹ làng tham dự vào cuộc cãi vã.
⁴Kẻ biếng nhác không chịu làm việc trong mùa cày cấy,
Nên đến mùa gặt hái nó cầu xin, nhưng sẽ chẳng có chi.
⁵Ý định trong tâm trí người ta như nước ở giếng sâu,
Nhưng người thông sáng biết cách múc lên.
⁶Ai cũng cho mình là người trung thành,
Nhưng có mấy người là thật sự đáng tin?
⁷Người ngay lành bước đi cách liêm khiết,
Phước hạnh thay cho con cháu biết nối bước theo sau.
⁸Vua ngồi trên ngai xét xử,
Dùng mắt mình trừ khử mọi kẻ gian manh.
⁹Ai có thể nói được, “Ta đã tự làm cho lòng ta trong sạch,
Ta đã tự thanh tẩy lòng mình sạch mọi tội lỗi ô nhơ?”
¹⁰Hai bộ trái cân và hai bộ kích thước để lường gạt,
Cả hai đều gớm ghiếc trước mặt CHÚA.
¹¹Bản tánh của trẻ con bộc lộ qua hành động của nó,
Lòng trong trắng và ngay lành của nó có thể được nhận ra ngay.
¹²Tai để nghe, mắt để thấy,
Cả hai đều do CHÚA dựng nên.
¹³Ðừng mê ngủ; nếu không, con sẽ trở nên nghèo đói,
Mở mắt chăm làm, con sẽ no đủ và dư dật thức ăn.
¹⁴“Tệ quá! Tệ quá!” khách hàng chê giá đắt,
Mua rồi đi và khoe rằng đã mua được giá rẻ rề.
¹⁵Vàng có đó và châu ngọc cũng nhiều đấy,
Nhưng người có môi tri thức quý báu hơn nhiều.
¹⁶Hãy giữ lại áo choàng của kẻ bảo lãnh người đàn bà xa lạ;
Hãy giữ lại của thế chân của kẻ bảo đảm con điếm lăng loàn.
¹⁷Bánh có được nhờ dối gạt ăn có vẻ ngon ngọt lắm,
Nhưng về sau sẽ cảm thấy như miệng đã ăn nhằm sỏi sạn.
¹⁸Phải bàn luận trước, rồi mới lập nên kế hoạch,
Phải có mưu lược cao, rồi mới có thể tuyên chiến xuất quân.
¹⁹Kẻ lẻo mép tiết lộ mọi điều bí mật,
Bạn đừng nên tâm sự với một kẻ hở môi.
²⁰Kẻ nào mắng cha chưởi mẹ,
Ngọn đèn của nó sẽ vụt tắt, để nó phải bị mù tối hoàn toàn.
²¹Gia tài được hưởng một cách hấp tấp lúc đầu,
Cuối cùng sẽ chẳng có phước hạnh gì.
²²Bạn đừng nói, “Tôi sẽ báo trả điều ác nó đã làm cho tôi,”
Hãy trông cậy CHÚA, chắc chắn Ngài sẽ cứu bạn.
²³CHÚA lấy làm gớm ghiếc những bộ trái cân giả,
Những cây cân bất chính thật chẳng tốt.
²⁴Mọi bước tiến của con người đều do CHÚA định,
Vậy làm sao ta hiểu được đường lối mình?
²⁵Kẻ hấp tấp khấn hứa, “Con xin biệt riêng điều nầy ra thánh,”
Sau khi hứa rồi mới suy nghĩ là tự gài bẫy để bắt chính mình,
²⁶Vua khôn ngoan đoán phạt kẻ gian ác,
Áp dụng bánh xe hình luật nghiền nát kẻ bất lương.
²⁷Linh tánh con người là ngọn đèn của CHÚA,
Dò xét những nơi sâu thẳm nhất của lòng người.
²⁸Lòng nhân từ và lòng trung thành giữ cho vua được yên vị;
Ngôi nước của vua được giữ vững nhờ lòng nhân ái.
²⁹Vinh hiển của người trẻ tuổi là sức vóc;
Vẻ đẹp của bậc lão thành là mái tóc bạc phơ.
³⁰Bóp nặn vết thương tẩy ra mủ độc,
Sử dụng roi đòn làm trốc tà tâm.