9

Dân Giu-đa trả thù lại và thiết lập lễ Phu-rim

¹ Tháng mười hai là tháng A-đa, ngày mười ba, khi hầu gần ngày giờ phải thi hành mạng lịnh và chiếu chỉ của vua, tức nhằm ngày ấy mà kẻ cừu địch dân Giu-đa ham hố lấn lướt họ (nhưng việc đã đổi trái đi, chánh các người Giu-đa đó lại lấn lướt những kẻ ghét mình), ² thì dân Giu-đa hiệp lại tại các thành, trong khắp các tỉnh của vua A-suê-ru, đặng tra tay vào những kẻ tìm làm hại mình; chẳng có ai chống trả nổi chúng, bởi vì các dân tộc bắt sợ hãi dân Giu-đa lắm. ³ Các đầu trưởng của những tỉnh, các quan trấn thủ, các quan cai quản, cùng những người coi việc vua, đều giúp đỡ dân Giu-đa, vì họ kính sợ Mạc-đô-chê. ⁴ Vì Mạc-đô-chê vốn cao trọng trong cung vua, danh tiếng người đồn ra khắp các tỉnh, bởi người Mạc-đô-chê càng ngày càng cao trọng. ⁵ Dân Giu-đa hãm đánh các thù nghịch mình bằng mũi gươm, giết chết và tuyệt diệt chúng nó; phàm kẻ nào ghét họ, thì họ đãi theo mặc ý mình muốn. ⁶ Tại kinh đô Su-sơ, dân Giu-đa đánh giết năm trăm người, ⁷ và họ cũng giết Phạt-san-đa-tha, Đanh-phông, A-ba-tha, ⁸ Phô-ra-tha, A-đa-lia, A-ri-đa-tha, ⁹ Phạt-ma-sa-ta, A-ri-sai, A-ri-đai, và Va-giê-xa-tha, ¹⁰ tức là mười người con trai của Ha-man, cháu Ham-mê-đa-tha, là kẻ hãm hiếp dân Giu-đa; nhưng chúng không tra tay vào hóa tài.
¹¹ Trong ngày đó, người ta đem cho vua hay số những kẻ bị giết trong kinh đô Su-sơ. ¹² Vua nói với hoàng hậu Ê-xơ-tê rằng: Dân Giu-đa đã giết chết tại trong kinh đô Su-sơ năm trăm người, và mười con trai của Ha-man thay; lại trong các tỉnh của vua chúng còn đã làm chi nữa! Bây giờ nàng xin gì? Tất ta sẽ ban cho. Nàng còn cầu chi nữa, tất sẽ làm cho. ¹³ Bà Ê-xơ-tê thưa rằng: Nếu đẹp ý vua; xin hãy nhậm cho ngày mai dân Giu-đa ở tại Su-sơ cũng làm như chiếu chỉ về ngày nay; và cho phép treo nơi mộc hình mười con trai của Ha-man. ¹⁴ Vua bèn truyền lịnh làm như vậy: có hạ chiếu chỉ truyền ra trong Su-sơ, và người ta treo mười con trai của Ha-man. ¹⁵ Dân Giu-đa ở tại Su-sơ cũng hiệp lại trong ngày mười bốn tháng của A-đa, và giết ba trăm người ở tại Su-sơ; nhưng chúng không tra tay mình vào hóa tài.
¹⁶ Những dân Giu-đa khác ở trong các tỉnh của vua, bèn hiệp lại binh vực cho sanh mạng mình, hãm đánh kẻ thù nghịch mình, giết bảy mươi lăm ngàn người ghen ghét mình, nhưng họ không tra tay vào hóa tài. ¹⁷ Việc ấy xảy ra nhằm ngày mười ba của tháng A-đa; còn ngày mười bốn tháng ấy, chúng an nghỉ, lập thành một ngày tiệc yến vui vẻ. ¹⁸ Nhưng dân Giu-đa ở tại Su-sơ nhóm hiệp trong ngày mười ba và mười bốn của tháng ấy; còn ngày mười lăm tháng ấy, chúng an nghỉ và lập thành một ngày tiệc yến vui vẻ. ¹⁹ Bởi cớ ấy, những người Giu-đa ở nơi các hương thôn, lấy ngày mười bốn tháng A-đa làm một ngày vui mừng, tiệc yến, một ngày lễ để gởi cho lẫn nhau những lễ vật.
²⁰ Mạc-đô-chê ghi chép các điều nầy, và gởi thơ cho hết thảy dân Giu-đa ở trong các tỉnh của vua A-suê-ru, hoặc gần hay xa, ²¹ để khiến cho họ hằng năm giữ ngày mười bốn và mười lăm của tháng A-đa, ²² vì trong ngày và tháng ấy dân Giu-đa đã thoát khỏi kẻ thù nghịch mình và được bình an, sự đau đớn đổi ra mừng rỡ, và ngày buồn thảm hóa ra ngày lễ; lại bảo họ lập thành ngày tiệc yến và vui mừng, gởi cho lẫn nhau những lễ vật, và bố thí cho người nghèo khổ. ²³ Dân Giu-đa nhận làm theo việc mình đã khởi làm, và theo điều Mạc-đô-chê đã viết gởi cho mình; ²⁴ vì Ha-man, con trai Ham-mê-đa-tha, dân A-gát, kẻ hãm hiếp hết thảy dân Giu-đa, có lập mưu hại dân Giu-đa đặng tuyệt diệt đi, và có bỏ Phu-rơ, nghĩa là bỏ thăm, để trừ diệt và phá hủy chúng đi.⚓ ²⁵ Song khi bà Ê-xơ-tê đến trước mặt vua để tỏ ra việc ấy, thì vua ra chiếu chỉ truyền bảo rằng các mưu ác mà Ha-man đã toan hại dân Giu-đa hãy đổ lại trên đầu của hắn, và người ta treo hắn với các con trai hắn nơi mộc hình.
²⁶ Bởi cớ đó, người ta cứ theo chữ Phu-rơ, mà gọi các ngày đó là Phu-rim. Lại vì có lời của thơ nầy, và vì cớ các điều chúng đã thấy, cùng bị xảy đến cho mình, ²⁷ nên dân Giu-đa nhận và định thường lệ cho mình, cho dòng giống mình, và cho những người sẽ nhập bọn với mình, mỗi năm phải giữ hai ngày nầy tùy cái thơ nầy và theo thì nhứt định, chẳng ai nên bỏ bê; ²⁸ lại người ta phải nhớ lại hai ngày ấy, và mỗi gia tộc trong mỗi tỉnh mỗi thành phải giữ nó trải qua các đời; chẳng được bỏ bê ngày Phu-rim nầy khỏi giữa dân Giu-đa, và kỷ niệm nó chớ hề mất khỏi dòng dõi họ.
²⁹ Hoàng hậu Ê-xơ-tê, con gái của A-bi-hai, và Mạc-đô-chê, người Giu-đa, lại viết thơ thứ nhì đặng khuyên dân Giu-đa gìn giữ lễ Phu-rim; ³⁰ người lấy lời hòa bình và chân thật mà gởi thơ cho hết thảy dân Giu-đa ở trong một trăm hai mươi bảy tỉnh của nước A-suê-ru, ³¹ đặng làm chứng quyết định các ngày Phu-rim ấy theo thì tiết nhứt định, y như Mạc-đô-chê, người Giu-đa, và hoàng hậu Ê-xơ-tê đã dạy biểu chúng, và y như chúng đã lập lấy cho mình và cho dòng dõi mình, về kỳ kiêng ăn và ai khóc. ³² Lịnh mạng của bà Ê-xơ-tê định việc giữ các ngày Phu-rim; đoạn điều đó được chép vào sách.

9

Yiutai Mienh Mietc Win-Wangv

¹Ziepc nyeic hlaax, ⟨Aa^ndaa hlaax,⟩ ziepc faam wuov hnoi, dongh oix zuqc ziux hungh diex nyei lingc zoux wuov norm hnoi, Yiutai Mienh nyei win-wangv laaic ninh mbuo duqv hingh jiex Yiutai Mienh. Daaux nzuonx Yiutai Mienh hingh jiex nzorng ninh mbuo wuov deix mienh. ²Yiem Aa^haa^su^e^latv Hungh gunv nyei norm-norm saengv norm-norm zingh, Yiutai Mienh gapv zunv mborqv oix daaih hoic ninh mbuo wuov deix win-wangv. Fingx-fingx mienh haiz gamh nziex haic ninh mbuo, maiv maaih haaix dauh haih noic duqv ninh mbuo. ³Yaac maaih norm-norm saengv zoux hlo nyei zuangx mienh, saengv-ziouv caux domh jien fiuv-jien caux hungh diex nyei mbenc sic mienh tengx Yiutai Mienh, weic zuqc ninh mbuo gamh nziex Mo^nde^kai. ⁴Mo^nde^kai yiem hungh dinc zoux hlo. Ninh nyei mengh dauh sing buangv norm-norm saengv. Ninh nyei hatc maaz yaac gunv zoux gunv hlo.
⁵Yiutai Mienh longc nzuqc ndaauv daix nzengc mietc nzengc ninh mbuo nyei win-wangv, yaac sueih eix zoux bun nzorng ninh mbuo wuov deix. ⁶Yiem Susaax Zingh, Yiutai Mienh daix daic hmz baeqv dauh mienh. ⁷Ninh mbuo yaac daix Baan^qan^ndaa^taa, Ndaanfon, Atc^baa^taa, ⁸Bo^laa^taa, Aa^ndan^yaa, Aa^li^ndaa^taa, ⁹Baan^matv^taa, Aa^li^saix, Aa^li^ndai caux Wai^saa^taa. ¹⁰Naaiv deix ziepc dauh se Ham^me^ndaa^taa nyei fun, dongh Yiutai Mienh nyei win-wangv, Haamaan, nyei dorn. Mv baac Yiutai Mienh maiv luv ga'naaiv.
¹¹Dongh wuov hnoi yiem Susaax Zingh zuqc daix daic nyei mienh nyei soux mouc maaih mienh mingh mbuox hungh diex. ¹²Hungh diex gorngv mbuox E^se^te Hungh Maac, “Yiem Susaax Domh Zingh, Yiutai Mienh daix hmz baeqv dauh mienh. Liemh Haamaan nyei ziepc dauh dorn yaac zuqc daix daic. Yiem yie gunv nyei norm-norm saengv maiv hiuv duqv ninh mbuo hnangv haaix nor. Ih zanc meih oix tov haaix nyungc? Yie oix bun meih. Meih jouh haaix nyungc? Meih ziouc duqv aqv.”
¹³E^se^te Hungh Maac dau, “Se gorngv buatc horpc hungh diex nyei hnyouv nor, tov bun yiem Susaax Zingh nyei Yiutai Mienh njang hnoi aengx ziux ih hnoi nyei lingc zoux. Yaac tov bun mienh zorqv Haamaan nyei ziepc dauh dorn nyei sei ndiux jienv ndiux jaang nyei dorngx.”
¹⁴Hungh diex ziouc njiec lingc heuc yiem Susaax Zingh hnangv naaiv nor zoux. Mienh ziouc zorqv Haamaan nyei ziepc dauh dorn ndiux jienv. ¹⁵Aa^ndaa hlaax ziepc feix wuov hnoi, yiem Susaax Zingh nyei Yiutai Mienh gapv zunv yiem zingh gu'nyuoz daix faam-baeqv dauh . Mv baac ninh mbuo maiv luv ga'naaiv.

Bulim Zipv

¹⁶Aengx yiem hungh gunv nyei norm-norm saengv zengc njiec nyei Yiutai Mienh gapv zunv beu ganh nyei maengc, ziouc hingh jiex ninh mbuo nyei win-wangv, duqv baengh orn. Ninh mbuo daix siec waanc biaa cin dauh nzorng ninh mbuo wuov deix mienh, mv baac maiv luv ga'naaiv. ¹⁷Naaiv deix sic cuotv doix Aa^ndaa hlaax, ziepc faam wuov hnoi. Ziepc feix wuov hnoi Yiutai Mienh hitv kuonx, zoux jorm mbenc nyanc mbenc hopv, njien-youh nauc nyitc.
¹⁸Mv baac yiem Susaax Zingh nyei Yiutai Mienh doix ziepc faam caux ziepc feix wuov deix i hnoi gapv zunv daix win-wangv. Ziepc hmz wuov hnoi ninh mbuo hitv gong, zoux jorm mbenc nyanc mbenc hopv, njien-youh nauc nyitc.
¹⁹Weic naaiv yiem fiuv-laangz nyei Yiutai Mienh longc Aa^ndaa hlaax, ziepc feix wuov hnoi, zoux jorm mbenc nyanc mbenc hopv, njien-youh nauc nyitc. Laanh yaac fungx zingh nyeic bun laanh.
²⁰Mo^nde^kai faaux jienv naaiv deix sic yaac fungx fienx mingh bun yiem gormx Aa^haa^su^e^latv Hungh gunv nyei norm-norm saengv nyei Yiutai Mienh, maiv gunv go fai fatv, ²¹heuc ninh mbuo hnyangx-hnyangx oix zuqc longc Aa^ndaa hlaax, ziepc feix ziepc hmz wuov deix i hnoi, benx jiex zipv nyei hnoi. ²²Naaiv deix i hnoi se houc Yiutai Mienh hingh jiex win-wangv duqv baengh orn nyei hnoi. Naaiv norm hlaax ninh mbuo nyei you-nzauh goiv benx njien-youh. Nzauh nyiemv goiv benx orn-lorqc. Oix zuqc longc naaiv norm hnoi mbenc nyanc mbenc hopv, njien-youh nauc nyitc, laanh fungx zingh nyeic bun laanh, yaac fungx zingh nyeic bun mienh jomc mienh.
²³Yiutai Mienh ziouc laengz ei jienv Mo^nde^kai fiev nyei waac zoux, hnangv ninh mbuo jiez gorn zoux nor, ²⁴weic zuqc Aagakc Mienh, Ham^me^ndaa^taa nyei dorn, Yiutai Mienh nyei win-wangv, Haamaan, daav orqv nyei za'eix daix Yiutai Mienh. Ninh guaengx bu^aa,⚓ se hnangv jouh guaax nor, weic lorz hnoi daix nzengc, mietc nzengc ninh mbuo. ²⁵Naaiv deix sic douc taux hungh diex, hungh diex ziouc njiec lingc fiev jienv bun Haamaan daav orqv nyei za'eix ndortv zuqc ninh ganh, bun ninh caux ninh nyei dorn mbuo zuqc ndiux jienv ndiux jaang nyei dorngx. ²⁶(Weic naaiv Yiutai Mienh gan bu^aa wuov joux waac heuc wuov deix hnoi zoux ⟨Bulim Zipv.⟩) Weic Mo^nde^kai fiev naaiv zeiv fienx nyei waac yaac weic m'zing buatc nyei, caux ninh mbuo ganh buangh jiex nyei sic, ²⁷Yiutai Mienh cingx weic ninh mbuo ganh caux hoz doic zeiv-fun caux bieqc benx ninh mbuo nyei mienh wuov deix, liepc diuh leiz longc naaiv deix i norm hnoi, hnyangx-hnyangx ziux dingc daaih nyei ziangh hoc ei jienv leiz-nyeic zoux, maiv bun guangc. ²⁸Norm-norm saengv, norm-norm zingh nyei buonc-buonc Yiutai Mienh, doic jiex doic oix zuqc jangx jienv yaac ei jienv naaiv deix i norm hnoi jiex zipv. Naaiv norm Bulim Zipv yiem Yiutai Mienh mbu'ndongx maiv horpc zuqc guangc. Ninh mbuo nyei zeiv-fun yaac maiv dungx la'kuqv.
²⁹Aa^mbi^haa^in nyei sieqv, E^se^te Hungh Maac, caux Yiutai Mienh, Mo^nde^kai, longc nzengc hatc maaz fiev naaiv da'nyeic zeiv fienx gorngv duqv jienv nyei taux jiex Bulim Zipv. ³⁰Naaiv zeiv fienx fungx mingh bun Aa^haa^su^e^latv Hungh gunv nyei guoqv gu'nyuoz nyei yietc baeqv nyic ziepc cietv norm saengv nyei yietc zungv Yiutai Mienh, buang waac bun ninh mbuo baengh orn, orn-lorqc nyei yiem. ³¹Fienx yaac heuc ninh mbuo ziux dingc daaih nyei ziangh hoc jiex Bulim Zipv nyei hnoi, hnangv Yiutai Mienh, Mo^nde^kai, caux E^se^te Hungh Maac paaiv ninh mbuo zoux, yaac ziux ninh mbuo weic ganh caux ninh mbuo nyei zeiv-fun liepc daaih nyei leiz-nyeic zei maiv nyanc haaix nyungc caux nzauh nyiemv. ³²E^se^te Hungh Maac nyei lingc dingc ziangx jiex Bulim Zipv nyei yietc nyeic yaac fiev jienv sou-daan.