2

Sự vui sướng, giàu sang, và công việc cũng đều hư không

¹ Ta lại nói trong lòng rằng: Hè! Hãy thử điều vui sướng và nếm sự khoái lạc: Kìa, điều đó cũng là sự hư không. ² Ta nói: Cười là điên; vui sướng mà làm chi?
³ Ta nghĩ trong lòng rằng phải uống rượu để cho thân mình vui sướng, mà sự khôn ngoan vẫn còn dẫn dắt lòng ta, lại nghĩ phải cầm lấy sự điên dại cho đến khi xem thử điều gì là tốt hơn cho con loài người làm ở dưới trời trọn đời mình sống.
⁴ Ta làm những công việc cả thể; ta cất nhà cho mình, trồng vườn nho cho mình,⚓ ⁵ Lập cho mình vườn cây trái và vườn hoa, và trồng cây trái đủ thứ ở đó; ⁶ ta đào hồ chứa nước đặng tưới rừng, là nơi cây cối lớn lên. ⁷ Ta mua những tôi trai tớ gái, lại có nhiều đầy tớ sanh ra trong nhà ta. Ta có bầy bò và chiên nhiều hơn hết thảy những người ở trước ta tại Giê-ru-sa-lem.⚓ ⁸ Ta cũng thâu chứa bạc vàng, và những vật báu của các vua, các tỉnh. Ta lo sắm cho mình những con hát trai và gái, cùng sự khoái lạc của con trai loài người, tức là nhiều vợ và hầu.⚓ ⁹ Như vậy ta trở nên cao trọng hơn hết thảy những người ở trước ta tại Giê-ru-sa-lem; dầu vậy, sự khôn ngoan vẫn còn ở cùng ta.⚓ ¹⁰ Ta chẳng từ điều gì mắt mình ước ao, cũng chẳng cấm điều gì lòng mình ưa thích; vì lòng ta vui vẻ vì mọi công lao của ta; và đó là phần ta đã được trong mọi công lao ta.
¹¹ Đoạn ta xem xét các công việc tay mình đã làm, và sự lao khổ mình đã chịu để làm nó; kìa, mọi điều đó là sự hư không và theo luồng gió thổi, chẳng có ích lợi gì hết dưới mặt trời.
¹² Ta bèn xây lại đặng xem xét sự khôn ngoan, sự ngu dại, và sự điên cuồng; vì người nào đến sau vua sẽ có thể làm gì? Bất quá làm điều người khác đã làm từ lâu rồi. ¹³ Vả, ta thấy sự khôn ngoan hơn sự ngu dại, cũng như ánh sáng hơn tối tăm. ¹⁴ Người khôn ngoan có con mắt trong đầu mình, còn kẻ ngu muội bước đi trong tối tăm; dầu vậy, ta nhìn thấy hai đàng cùng gặp một số phận về sau. ¹⁵ Nên ta có nói trong lòng rằng: Sự xảy đến cho kẻ dại, sẽ xảy đến cho ta cũng vậy; vậy, ta có nhiều khôn ngoan như thế mà làm chi? Ta lại nói trong lòng rằng: Điều đó là một sự hư không nữa. ¹⁶ Vì người ta chẳng nhớ người khôn ngoan đến đời đời, cũng như chẳng nhớ kẻ ngu muội; vì trong ngày sau cả thảy đều bị quên mất từ lâu. Phải, người khôn ngoan chết cũng như kẻ điên cuồng?
¹⁷ Vậy, ta ghét đời sống, vì mọi việc làm ra dưới mặt trời là cực nhọc cho ta, thảy đều hư không, theo luồng gió thổi. ¹⁸ Ta cũng ghét mọi công lao ta đã làm ở dưới mặt trời, vì phải để lại cho người sau mình. ¹⁹ Vả, ai biết rằng người ấy sẽ khôn ngoan hay là ngu dại? Dầu thế nào, hắn sẽ cai quản mọi việc ta đã lấy sự lao khổ và khôn ngoan mà làm ở dưới mặt trời. Điều đó cũng là hư không.
²⁰ Bởi cớ ấy ta trở lòng thất vọng về mọi công việc ta đã lao khổ mà làm ở dưới mặt trời. ²¹ Vì có người làm công việc mình cách khôn ngoan, thông sáng, và tài giỏi, rồi phải để lại làm cơ nghiệp cho kẻ chẳng hề lao khổ làm đến. Điều đó cũng là một sự hư không và một sự tai nạn lớn. ²² Vậy, ích chi cho người lao khổ, cực lòng mà làm việc ở dưới mặt trời? ²³ Vì các ngày người chỉ là đau đớn, công lao người thành ra buồn rầu; đến nỗi ban đêm lòng người cũng chẳng được an nghỉ. Điều đó cũng là sự hư không.⚓
²⁴ Chẳng gì tốt cho người hơn là ăn, uống, khiến linh hồn mình hưởng phước của lao khổ mình. Ta xem thấy điều đó cũng bởi tay Đức Chúa Trời mà đến.⚓ ²⁵ Vì ai là người được ăn và hưởng sự vui sướng hơn ta? ²⁶ Bởi Đức Chúa Trời ban sự khôn ngoan, thông sáng, và vui vẻ cho kẻ nào đẹp lòng Ngài; nhưng Ngài khiến cho kẻ có tội phải lao khổ mà thâu góp chất chứa, để rồi ban cho người đẹp lòng Đức Chúa Trời. Điều đó cũng là sự hư không, theo luồng gió thổi.⚓

2

Suy Tư Về Thú Vui

¹Tôi tự nhủ: “Tôi hãy nếm trải những điều chi mang lại niềm vui trên cõi đời này, xem thử những điều ấy có chi tốt không.” Nhưng tôi khám phá rằng loài người cũng không thỏa mãn với những điều vui thú ấy. ²Tôi nhận thấy rằng đời sống hời hợt⚓ là điên rồ, còn đeo đuổi thú vui cũng chẳng thực hiện được gì. ³Tôi noi theo nguyên tắc của các bậc hiền triết; tôi thử dùng rượu cho đến mức say, để tìm hiểu xem đó có phải là điều tốt cho loài người làm theo trong những chuỗi ngày họ sống trên đất.⚓
⁴Tôi thực hiện những công trình vĩ đại. Tôi xây dựng những lâu đài, vun trồng những vườn nho. ⁵Tôi lập cho mình những vườn hoa và vườn cây đủ mọi loại cây ăn trái. ⁶Tôi đào cho mình những hồ chứa nước để tưới rừng cây rậm rạp. ⁷Tôi mua nhiều tôi trai, tớ gái, cũng có nhiều tôi trai tớ gái sinh trưởng trong nhà. Tôi lại có nhiều bầy súc vật, bò và chiên dê, nhiều hơn tất cả những vì vua sống trước tôi tại Giê-ru-sa-lem. ⁸Tôi thâu chứa bạc vàng; châu báu các vua chúa triều cống.⚓ Tôi chiêu mộ nhiều nam nữ ca sĩ; còn nói về lạc thú của đàn ông,⚓ tôi có biết bao nhiêu cung phi hầu hạ. ⁹Vậy tôi trở nên sang trọng vượt trội hơn mọi vì vua sống trước tôi tại Giê-ru-sa-lem. Trong khi đó tôi vẫn tiếp tục noi theo nguyên tắc khôn ngoan của các bậc hiền triết.
¹⁰Tôi chẳng bỏ qua bất cứ điều gì mắt tôi ưa thích.
Tôi chẳng từ khước một thú vui nào.
Thật tôi vui thỏa trong mọi công lao khó nhọc của mình,
Và niềm vui thỏa này là phần thưởng cho mọi công lao của tôi.
¹¹Thế nhưng, khi ngẫm nghĩ lại mọi công trình tay mình thực hiện,
Với bao công sức đổ dồn vào,
Tôi nhận thấy mọi sự đều phù vân, hư ảo, không thể nào hiểu nổi, như không ai điều khiển nổi chiều gió thổi.
Con người không tìm được lợi ích gì lâu bền trên cõi đời này.

Suy Tư Về Sự Khôn Ngoan Và Điên Dại

¹²Tôi ngẫm nghĩ về sự khôn ngoan,
Điên rồ, và ngu dại.
Người kế vị ngôi vua có thể làm gì được?
Thật ra, chỉ noi theo những gì các vua trước đã làm.
¹³Tôi nhận thấy rằng khôn ngoan có ích hơn khờ dại,
Cũng như ánh sáng có lợi hơn tối tăm.
¹⁴Người khôn sáng nhìn thấy hướng mình đi,⚓
Còn kẻ khờ dại dò dẫm trong đêm tối.
Tuy nhiên tôi cũng biết
Rồi cả hai đều cùng chung một số phận.
¹⁵Tôi tự nhủ:
“Số phận kẻ dại cũng là số phận của tôi.
Vậy thì khôn ngoan vượt trội như tôi được lợi ích gì?”
Tôi tự đáp:
“Đây cũng là phù vân, hư ảo.”
¹⁶Thật vậy, không ai nhớ mãi người khôn hoặc kẻ dại,
Vì chúng ta biết trong những ngày tới, người khôn kẻ dại đều sẽ bị lãng quên.
Than ôi! Người khôn kẻ dại rồi cũng phải chết như nhau!

Suy Tư Về Công Lao Khó Nhọc Của Loài Người

¹⁷Vậy, tôi hầu như chán ghét cuộc sống, vì mọi việc xảy ra trên đời đều làm cho tôi khổ tâm. Mọi sự đều khó hiểu, khó như điều khiển chiều gió vậy. ¹⁸Tôi cũng hầu như chán ghét mọi công trình tôi lao nhọc tạo ra trên đời vì rồi phải để lại tất cả cho kẻ đến sau. ¹⁹Nào ai biết được người thừa kế khôn hay dại? Dù sao đi nữa, người vẫn cai quản mọi công trình tôi tạo nên nhờ khôn ngoan và lao khổ của tôi. Đây cũng là một điều hư ảo. ²⁰Ngẫm nghĩ lại, tôi chán ngán mọi công trình tôi lao khổ tạo ra trên đời này. ²¹Có người đem khôn ngoan, tri thức, và tài năng ra tạo dựng cơ nghiệp, rồi để lại gia tài mình cho một người khỏi phải lao nhọc gì cả. Đây cũng là một điều hư ảo, một ngang trái thương đau. ²²Vậy có ích gì cho con người lao lực, lao tâm khổ nhọc trên đời này? ²³Suốt ngày, người gặp chuyện khổ tâm, công việc người làm đầy ưu phiền; ngay cả ban đêm, tâm trí người cũng chẳng được nghỉ ngơi. Đây cũng là một điều hư ảo.

Lời Khuyên

²⁴Tốt nhất cho loài người là: ăn, uống, và vui thỏa trong công việc mình làm. Tôi nhận thấy đó là sự ban cho của Đức Chúa Trời⚓ ²⁵Thật vậy, nếu Đức Chúa Trời không ban cho,⚓ ai có thể ăn uống, sống an vui trên đời? ²⁶Vì Đức Chúa Trời ban sự khôn ngoan, tri thức, và niềm vui cho người nào đẹp lòng Ngài. Nhưng Ngài giao cho tội nhân công việc nhọc nhằn thu góp của cải để rồi ban lại cho người nào đẹp lòng Ngài. Đây cũng là một điều hư ảo, không thể hiểu nổi, như không ai điều khiển nổi chiều gió vậy.