10

Nữ vương nước Sê-ba đến thăm Sa-lô-môn

 1 Khi nữ vương Sê-ba nghe nói về danh tiếng của Sa-lô-môn và về danh của Đức Giê-hô-va, bèn đến hỏi thử Sa-lô-môn nhiều câu đố.⚓ 2 Bà đến Giê-ru-sa-lem có hầu hạ theo rất đông, lạc đà chở thuốc thơm, nhiều vàng và ngọc. Bà đến cùng Sa-lô-môn, nói với người mọi điều có ở trong lòng mình. 3 Sa-lô-môn đáp các câu hỏi của bà, chẳng câu nào ẩn bí quá cho vua, mà vua không giải nghĩa nổi cho bà.
 4 Khi nữ vương Sê-ba thấy mọi sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện người đã cất, 5 những món ăn trên bàn người, nhà cửa của tôi tớ người, thứ tự công việc của các quan, và đồ ăn mặc của họ, các quan chước tửu, và các của lễ thiêu người dâng trong đền Đức Giê-hô-va, thì mất vía. 6 Rồi bà nói rằng: Điều tôi nghe nói trong xứ tôi về lời nói và sự khôn ngoan của vua, thì thật lắm. 7 Song trước khi tôi chưa đến đây, và chưa thấy tận mắt những điều nầy, thì tôi chẳng tin; và kìa, người ta chẳng nói đến được phân nửa! Sự khôn ngoan và oai nghi của vua trổi hơn tiếng đồn tôi đã nghe. 8 Các tôi tớ vua thật có phước thay! Các tôi tớ vua hằng đứng chầu trước mặt vua, nghe sự khôn ngoan của vua, lấy làm có phước thay! 9 Đáng khen ngợi thay Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua, vì Ngài đẹp lòng vua, đặt vua trên ngôi của Y-sơ-ra-ên! Bởi vì Đức Giê-hô-va yêu dấu Y-sơ-ra-ên mãi mãi, nên Ngài đã lập vua làm vua đặng cai trị theo sự ngay thẳng và công bình. 10 Đoạn nữ vương dâng cho vua một trăm hai mươi ta-lâng vàng và rất nhiều thuốc thơm cùng ngọc quí. Từ đó đến nay, chẳng hề có ai đem thuốc thơm đến số nhiều bằng của nữ vương nước Sê-ba dâng cho vua Sa-lô-môn.
 11 Đoàn tàu Hi-ram chở vàng Ô-phia, cũng chở cây bạch đàn rất nhiều, và ngọc quí. 12 Vua dùng cây bạch đàn nầy mà làm bao lơn cho đền thờ Đức Giê-hô-va và cho nhà vua, cùng những đàn cầm và đàn sắt cho con hát. Từ đó, chẳng hề có ai đem đến Giê-ru-sa-lem cây bạch đàn dường ấy nữa, không ai thấy lại cho đến ngày nay.
 13 Vua Sa-lô-môn ban cho nữ vương Sê-ba mọi điều người ước và xin, chẳng kể những vật mà Sa-lô-môn đã ban cho bà, tùy lệ thường của vua. Đoạn, bà và các tôi tớ bà lên đường trở về xứ mình.
 14 Vàng mà vua Sa-lô-môn thâu nhận mỗi năm cân đến sáu trăm bảy mươi sáu ta-lâng, 15 không kể vàng người thâu lấy nơi người buôn bán rong, và nơi sự đổi chác của kẻ thương mại, cùng vàng mà các vua A-ra-bi, và các quan tổng đốc của xứ đem nộp. 16 Vua Sa-lô-môn làm hai trăm cái khiên lớn bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng sáu trăm siếc-lơ vàng; 17 lại làm ba trăm cái khiên nhỏ, bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng ba min vàng. Vua để các khiên ấy trong đền rừng Li-ban.
 18 Vua cũng làm một cái ngai lớn bằng ngà, bọc vàng ròng. 19 Ngai nầy có sáu nấc; thân cao ngai phía sau thì tròn; mỗi phía ngai có thanh nâng tay, và hai con sư tử đứng kề. 20 Lại có mười hai con khác đứng trên sáu nấc, nơi hữu và tả: Chẳng có nước nào làm ngai giống như vậy.
 21 Hết thảy các chén uống của vua Sa-lô-môn đều bằng vàng, và những khí dụng trong cung rừng Li-ban đều cũng bằng vàng ròng. Chẳng có chi là bằng bạc: Trong đời vua Sa-lô-môn, người ta chẳng kể bạc là chi. 22 Vì đoàn tàu Ta-rê-si của vua mỗi ba năm một lần vượt biển với đoàn tàu của Hi-ram, đem về vàng, bạc, ngà voi, con khỉ, và con công.
 23 Ấy vậy, vua Sa-lô-môn trổi hơn các vua thế gian về sự giàu có và sự khôn ngoan. 24 Cả thiên hạ đều tìm kiếm mặt Sa-lô-môn đặng nghe sự khôn ngoan mà Đức Chúa Trời đã để trong lòng người. 25 Cứ hằng năm, theo lệ định, mọi người đều đem đến dâng vật mình tiến cống cho vua, nào chậu bằng bạc và bằng vàng, áo xống, binh khí, thuốc thơm, ngựa, và la. 26 Sa-lô-môn cũng nhóm xe và lính kị; có một ngàn bốn trăm xe và mười hai ngàn lính kị, để trong các thành chứa xe, và tại Giê-ru-sa-lem, gần bên vua.⚓ 27 Tại Giê-ru-sa-lem vua làm cho bạc ra thường như đá, và cây bá hương nhiều như cây sung mọc nơi đồng bằng.⚓ 28 Vua Sa-lô-môn do nơi Ê-díp-tô mà được ngựa; một đoàn con buôn của vua đi kiếm mua từng bầy, giá phải chăng.⚓ 29 Mỗi cỗ xe mua ở xứ Ê-díp-tô và dẫn về Giê-ru-sa-lem, giá đáng sáu trăm siếc-lơ bạc, còn mỗi con ngựa giá đáng một trăm năm mươi siếc-lơ. Các vua dân Hê-tít và vua Sy-ri cũng theo giá ấy, nhờ những con buôn của vua mà mua về.

10

Qe^mbaa Deic Nyei Hungh Maac Daaih Lorz Saa^lo^morn

(Beiv mangc 2 Zunh Doic Douh 9:1-12)

 1Qe^mbaa Deic nyei hungh maac haiz gorngv Saa^lo^morn weic Ziouv duqv nyei mengh dauh, ninh ziouc daaih longc ziex nyungc aqc nyei jauv kauv Saa^lo^morn.⚓ 2Hungh maac caux yietc domh guanh ninh nyei mienh daaih taux Ye^lu^saa^lem, aengx maaih lorh torh tor jienv ndaang nyei ga'naaiv, jiem camv nyei, caux jaaix nyei la'bieiv. Daaih buangh Saa^lo^morn wuov zanc, hungh maac zorqv yiem hnyouv hnamv taux nyei nyungc-nyungc mbuox Saa^lo^morn. 3Saa^lo^morn dau ninh nyei yietc zungv waac. Maiv maaih haaix nyungc aqc jiex ndaangc hungh diex maiv haih gorngv mengh bun ninh muangx. 4Qe^mbaa Deic nyei hungh maac buatc Saa^lo^morn maaih nyei yietc zungv cong-mengh caux ninh ceix nyei hungh dinc, 5yaac buatc yiem ninh nyei hnaangx-dieh nyei nyanc hopv, buatc ninh nyei jien zueiz jienv wuov, buatc fu-sux hungh diex nyei bou caux bou nyei zorng-zuqv, buatc bouh diuv-zaanv nyei bou, yaac buatc hungh diex yiem zaangc Ziouv nyei biauv fongc horc buov ziec nyei ga'naaiv, hungh maac ziouc za'gengh! peix fuc haic, zungv maiv maaih waac gorngv aqv.
  6Ninh gorngv mbuox hungh diex, “Yie yiem yie nyei guoqv haiz gorngv taux meih zoux liuz nyei jauv-louc se zien haic aqv. 7Mv baac yie maiv sienx wuov deix waac taux yie daaih, yie ganh nyei m'zing yaac duqv buatc mi'aqv. Mienh gorngv mbuox yie nyei, zungv maiv taux yietc buonc. Meih nyei cong-mengh caux zinh zoih maaih gauh camv jiex ndaangc mienh gorngv nyei. 8Meih nyei yietc zungv mienh⚓ duqv orn-lorqc. Zanc-zanc souv jienv meih nyei nza'hmien muangx meih nyei cong-mengh waac wuov deix jien yaac duqv orn-lorqc. 9Ceng Ziouv, meih nyei Tin-Hungh. Ninh a'hneiv meih yaac orn meih zoux hungh bun meih zueiz weic gunv I^saa^laa^en Mienh. Weic zuqc Ziouv yietc liuz hnamv I^saa^laa^en Mienh ninh cingx liepc meih zoux hungh, bun meih longc baengh fim caux horpc nyei leiz gunv ninh mbuo.”
  10Qe^mbaa Deic nyei hungh maac zorqv i cin feix baeqv cietv ziepc luoqc joih⚓ jiem caux ndaang nyei ga'naaiv camv caux jaaix nyei la'bieiv-nzueic jiu bun Saa^lo^morn Hungh. Fungx bun hungh diex naaiv deix ndaang nyei ga'naaiv nqa'haav hingv maiv maaih haaix dauh fungx ndongc naaiv dauh hungh maac fungx nyei camv.
  11Cuotv liuz naaiv deix, Hilaam nyei nzangv yiem Ofi tor jiem daaih yaac tor hung ndiangx caux jaaix nyei la'bieiv-nzueic. 12Hungh diex longc hung ndiangx zoux zaangc Ziouv nyei biauv caux hungh dinc nyei gungh gangc ndiangx yaac weic baaux nzung nyei mienh zoux i nyungc daanh baah. Taux ih jaax hnoi maiv maaih haaix dauh dorh hung ndiangx ndongc naaiv camv bieqc guoqv fai buatc hung ndiangx ndongc naaiv camv.
  13Qe^mbaa Deic nyei hungh maac oix nyei caux tov nyei yietc zungv Saa^lo^morn jiu bun ninh, yaac ziux ninh zoux hungh maaih nyei yietc zungv ga'naaiv zorqv deix jiu bun ninh, hnangv naaic, hungh maac caux ninh nyei yietc zungv mienh nzuonx ganh nyei deic-bung.

Saa^lo^morn Nyei Zinh Zoih

(Beiv mangc 2 Zunh Doic Douh 9:13-28)

 14Mouz hnyangx Saa^lo^morn Hungh duqv nyei jiem yietc zungv maaih yietc waanc biei cin nyic baeqv faah ziepc betv joih.⚓ 15Naaiv maiv funx loz-benv caux maaiz maaic nyei mienh fungx bieqc nyei nzou-zinh fai Aa^laa^mbie Deic-Bung nyei yietc zungv hungh diex caux I^saa^laa^en Deic-Bung nyei saengv-ziouv fungx bieqc nyei jiem.
  16Saa^lo^morn Hungh daav nyic baeqv norm domh torngv-baaih. Mouz norm longc i joih cietv lungz jiem.⚓ 17Ninh aengx daav faam-baeqv norm torngv-baaih gauh faix, mouz norm maaih yietc joih nyic lungz nyei dorngx.⚓ Ninh yaac dorh naaiv deix torngv-baaih mingh hietv jienv maaih mbuox heuc Le^mbaa^norn Gemh wuov norm biauv.
  18Ninh longc zaangz-nyaah zoux norm domh weic yaac longc zien jiex nyei jiem buang jienv. 19Naaiv norm weic maaih juqv kang tei. Weic nyei nqa'haav maengx gu'nguaaic junh nyei. Weic nyei ga'hlen maaih i bung lorngx buoz nyei dorngx. Lorngx buoz nyei dorngx yietc bung maaih dauh sienh souv ga'hlen. 20Naaiv deix juqv kang tei, kang-kang i bung ga'hlen yaac maaih dauh sienh souv jienv. Maiv maaih haaix norm guoqv hnangv naaiv nor zoux jiex, 21Saa^lo^morn Hungh nyei yietc zungv zaanv longc jiem zoux daaih. Le^mbaa^norn Gemh wuov norm biauv nyei jaa-dorngx yaac longc jiem zoux daaih. Maiv maaih haaix nyungc longc nyaanh zoux, weic zuqc Saa^lo^morn nyei lungh ndiev maiv funx nyaanh jaaix. 22Hungh diex maaih guanh nzangv⚓ caux Hilaam nyei nzangv yietc hnyangx buo nzunc tor jienv jiem, nyaanh, zaangz-nyaah caux mbing caux mbing-jieqv⚓ daaih.
  23Beiv lungh ndiev nyei hungh diex, Saa^lo^morn Hungh gauh benx jiex, gauh maaih cong-mengh jiex. 24Lungh ndiev nyei zuangx mienh oix daaih lorz Saa^lo^morn, oix muangx Tin-Hungh ceix bun ninh yiem hnyouv nyei cong-mengh waac. 25Daaih nyei mienh yietc zungv dorh jienv zingh nyeic daaih, se jiem nyaanh zoux daaih nyei jaa-sic, zorng-zuqv nyei ga'naaiv, mborqv jaax nyei wuoqc ginc, ndaang nyei ga'naaiv caux lorh maaz. Hnyangx jiex hnyangx ninh mbuo hnangv naaiv nor zoux.

Saa^lo^morn Nyei Mborqv Jaax Cie Caux Maaz

(Beiv mangc 2 Zunh Doic Douh 1:14-17; 9:25-28)

 26Saa^lo^morn siou mborqv jaax nyei maaz-cie caux maaz. Ninh maaih yietc cin feix baeqv norm mborqv jaax maaz-cie yaac maaih yietc waanc i cin dauh maaz.⚓ Maaz caux maaz-cie ninh an jienv siou mborqv jaax cie nyei zingh. Yaac maaih deix caux ninh yiem Ye^lu^saa^lem.⚓ 27Hungh diex yiem Ye^lu^saa^lem bun nyaanh camv, benx pou-tong nyei ga'naaiv hnangv la'bieiv nor. Si^ndaa zongh ndiangx yaac ndongc mbong-aiv dorngx nyei ngongh nyorx ndiangx camv.⚓ 28Saa^lo^morn nyei maaz se yiem I^yipv⚓ caux Ku^e⚓ dorh daaih. Hungh diex nyei saeng-eix mienh ziux dingc nyei jaax-zinh maaiz Ku^e nyei maaz.⚓ 29Yiem I^yipv maaiz daaih nyei mborqv jaax cie yietc norm biei joih ziepc feix lungz⚓ nyaanh. Yietc dauh maaz yietc joih nyic lungz.⚓ Ninh mbuo yaac maaic mingh bun Hitv^tai Mienh caux Silie⚓ nyei zuangx hungh diex.