10

Nữ vương nước Sê-ba đến thăm Sa-lô-môn

¹ Khi nữ vương Sê-ba nghe nói về danh tiếng của Sa-lô-môn và về danh của Đức Giê-hô-va, bèn đến hỏi thử Sa-lô-môn nhiều câu đố.⚓ ² Bà đến Giê-ru-sa-lem có hầu hạ theo rất đông, lạc đà chở thuốc thơm, nhiều vàng và ngọc. Bà đến cùng Sa-lô-môn, nói với người mọi điều có ở trong lòng mình. ³ Sa-lô-môn đáp các câu hỏi của bà, chẳng câu nào ẩn bí quá cho vua, mà vua không giải nghĩa nổi cho bà.
⁴ Khi nữ vương Sê-ba thấy mọi sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện người đã cất, ⁵ những món ăn trên bàn người, nhà cửa của tôi tớ người, thứ tự công việc của các quan, và đồ ăn mặc của họ, các quan chước tửu, và các của lễ thiêu người dâng trong đền Đức Giê-hô-va, thì mất vía. ⁶ Rồi bà nói rằng: Điều tôi nghe nói trong xứ tôi về lời nói và sự khôn ngoan của vua, thì thật lắm. ⁷ Song trước khi tôi chưa đến đây, và chưa thấy tận mắt những điều nầy, thì tôi chẳng tin; và kìa, người ta chẳng nói đến được phân nửa! Sự khôn ngoan và oai nghi của vua trổi hơn tiếng đồn tôi đã nghe. ⁸ Các tôi tớ vua thật có phước thay! Các tôi tớ vua hằng đứng chầu trước mặt vua, nghe sự khôn ngoan của vua, lấy làm có phước thay! ⁹ Đáng khen ngợi thay Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua, vì Ngài đẹp lòng vua, đặt vua trên ngôi của Y-sơ-ra-ên! Bởi vì Đức Giê-hô-va yêu dấu Y-sơ-ra-ên mãi mãi, nên Ngài đã lập vua làm vua đặng cai trị theo sự ngay thẳng và công bình. ¹⁰ Đoạn nữ vương dâng cho vua một trăm hai mươi ta-lâng vàng và rất nhiều thuốc thơm cùng ngọc quí. Từ đó đến nay, chẳng hề có ai đem thuốc thơm đến số nhiều bằng của nữ vương nước Sê-ba dâng cho vua Sa-lô-môn.
¹¹ Đoàn tàu Hi-ram chở vàng Ô-phia, cũng chở cây bạch đàn rất nhiều, và ngọc quí. ¹² Vua dùng cây bạch đàn nầy mà làm bao lơn cho đền thờ Đức Giê-hô-va và cho nhà vua, cùng những đàn cầm và đàn sắt cho con hát. Từ đó, chẳng hề có ai đem đến Giê-ru-sa-lem cây bạch đàn dường ấy nữa, không ai thấy lại cho đến ngày nay.
¹³ Vua Sa-lô-môn ban cho nữ vương Sê-ba mọi điều người ước và xin, chẳng kể những vật mà Sa-lô-môn đã ban cho bà, tùy lệ thường của vua. Đoạn, bà và các tôi tớ bà lên đường trở về xứ mình.
¹⁴ Vàng mà vua Sa-lô-môn thâu nhận mỗi năm cân đến sáu trăm bảy mươi sáu ta-lâng, ¹⁵ không kể vàng người thâu lấy nơi người buôn bán rong, và nơi sự đổi chác của kẻ thương mại, cùng vàng mà các vua A-ra-bi, và các quan tổng đốc của xứ đem nộp. ¹⁶ Vua Sa-lô-môn làm hai trăm cái khiên lớn bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng sáu trăm siếc-lơ vàng; ¹⁷ lại làm ba trăm cái khiên nhỏ, bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng ba min vàng. Vua để các khiên ấy trong đền rừng Li-ban.
¹⁸ Vua cũng làm một cái ngai lớn bằng ngà, bọc vàng ròng. ¹⁹ Ngai nầy có sáu nấc; thân cao ngai phía sau thì tròn; mỗi phía ngai có thanh nâng tay, và hai con sư tử đứng kề. ²⁰ Lại có mười hai con khác đứng trên sáu nấc, nơi hữu và tả: Chẳng có nước nào làm ngai giống như vậy.
²¹ Hết thảy các chén uống của vua Sa-lô-môn đều bằng vàng, và những khí dụng trong cung rừng Li-ban đều cũng bằng vàng ròng. Chẳng có chi là bằng bạc: Trong đời vua Sa-lô-môn, người ta chẳng kể bạc là chi. ²² Vì đoàn tàu Ta-rê-si của vua mỗi ba năm một lần vượt biển với đoàn tàu của Hi-ram, đem về vàng, bạc, ngà voi, con khỉ, và con công.
²³ Ấy vậy, vua Sa-lô-môn trổi hơn các vua thế gian về sự giàu có và sự khôn ngoan. ²⁴ Cả thiên hạ đều tìm kiếm mặt Sa-lô-môn đặng nghe sự khôn ngoan mà Đức Chúa Trời đã để trong lòng người. ²⁵ Cứ hằng năm, theo lệ định, mọi người đều đem đến dâng vật mình tiến cống cho vua, nào chậu bằng bạc và bằng vàng, áo xống, binh khí, thuốc thơm, ngựa, và la. ²⁶ Sa-lô-môn cũng nhóm xe và lính kị; có một ngàn bốn trăm xe và mười hai ngàn lính kị, để trong các thành chứa xe, và tại Giê-ru-sa-lem, gần bên vua.⚓ ²⁷ Tại Giê-ru-sa-lem vua làm cho bạc ra thường như đá, và cây bá hương nhiều như cây sung mọc nơi đồng bằng.⚓ ²⁸ Vua Sa-lô-môn do nơi Ê-díp-tô mà được ngựa; một đoàn con buôn của vua đi kiếm mua từng bầy, giá phải chăng.⚓ ²⁹ Mỗi cỗ xe mua ở xứ Ê-díp-tô và dẫn về Giê-ru-sa-lem, giá đáng sáu trăm siếc-lơ bạc, còn mỗi con ngựa giá đáng một trăm năm mươi siếc-lơ. Các vua dân Hê-tít và vua Sy-ri cũng theo giá ấy, nhờ những con buôn của vua mà mua về.

10

Pơtao Hơbia Čar Seba Rai Čuă Ngui Pơtao Solomôn

(2 Hră Ruai 9:1-12)

¹Pơtao Solomôn jing hĭ hing ang yuakơ Yahweh bơni hiam kơ ñu laih anŭn tơlơi hing ang ñu anŭn pơguh pơang anăn Yahweh. Tơdang pơtao hơbia čar Seba hơmư̆ kơ tơlơi anŭn, ñu rai pơ pơtao Solomôn kiăng lông lăng gơ̆ hăng khul tơlơi tơña tơnap biă mă.⚓ ²Ñu rai pơ plei phŭn Yerusalaim hrŏm hăng ƀing khua moa laih anŭn ƀing ding kơna lu biă mă, wơ̆t hăng khul aseh samô čơkŭng ba jrao ƀâo mơngưi, lu mah laih anŭn khul boh pơtâo yom. Tơdang ñu pơbưp hăng pơtao Solomôn, ñu pơhiăp hăng gơ̆ abih bang tơlơi ñu hơmâo amăng tơlơi jua pơmĭn ñu yơh. ³Solomôn laĭ glaĭ abih bang tơlơi ñu tơña yơh. Ƀu hơmâo tơlơi tơña ƀôdah tơlơi pơđao hơget ôh jing tơnap đơi kơ ñu pŏk pơblang brơi kơ gơ̆. ⁴Tơdang pơtao hơbia čar Seba hơmư̆ laih abih bang tơlơi rơgơi Solomôn laih anŭn ƀuh sang pơtao ñu pơdơ̆ng đĭ laih, ⁵gơ̆ bă hăng tơlơi hli̱ng hla̱ng yơh. Gơ̆ ăt kơtuă mơ̆n tơdang gơ̆ ƀuh gơnam ƀơ̆ng ƀơi kơƀa̱ng ñu, khul anih dŏ be̱r hiam kơ ƀing khua moa ñu, ƀing ding kơna mă bruă ñu hrŏm hăng khul ao phyung hiam ƀing gơñu buh, ƀing khua yŏng kơčŏk ñu hrŏm hăng khul ao phyung hiam ƀing gơñu buh, laih anŭn khul gơnam pơyơr čuh ñu hơmâo pơkra laih ƀơi sang yang Yahweh.
⁶Pơtao hơbia anŭn pơhiăp hăng pơtao tui anai,
Tơlơi laĭ pơthâo kâo hơmư̆ amăng lŏn čar kâo pô kơ khul tơlơi bruă mơnuă ih laih anŭn kơ tơlơi rơgơi ih jing sĭt soh sel yơh! ⁷Samơ̆ hlâo adih kâo ƀu đaŏ ôh kơ khul tơlơi anŭn tơl kâo rai kiăng ƀuh hăng mơta kâo pô. Sĭt biă mă yơh, arăng ră ruai hăng kâo kơ tơlơi ih anŭn aka truh kơ sămkrah ôh! Tơlơi rơgơi laih anŭn tơlơi pơdrŏng săh ih jing rơgao hloh kơ tơlơi arăng laĭ pơthâo kâo hơmư̆ laih. ⁸Hiam klă biă mă yơh kơ ƀing ding kơna ih! Hiam klă biă mă yơh kơ ƀing khua moa ih, yuakơ ƀing gơñu ăt hơmư̆ mơ̆n tơlơi rơgơi ih rĭm hrơi tơdang ƀing gơñu dŏ dơ̆ng mă bruă ƀơi anăp ih! ⁹Bơni hơơč kơ Yahweh Ơi Adai ih, jing Pô hơmâo mơak laih hăng ih laih anŭn brơi kơ ih jing pơtao git gai wai lăng ƀing Israel. Yuakơ Yahweh khăp kơ ƀing Israel nanao, tui anŭn yơh Ñu hơmâo brơi laih ih jing pơtao kiăng git gai ƀing gơñu amăng tơlơi djơ̆ tơpă hăng tơpă hơnơ̆ng.
¹⁰Giŏng anŭn, ñu brơi kơ pơtao sa-rơtuh duapluh⚓ tơlang mah,⚓ lu gơnam jrao ƀâo mơngưi laih anŭn khul boh pơtâo yom. Truh tơdơi kơ anŭn, ƀu hơmâo ôh lu gơnam jrao ƀâo mơngưi arăng ba rai pơ čar Israel lu hrup hăng pơtao hơbia čar Seba brơi laih kơ pơtao Solomôn anŭn.
¹¹Amăng rơnŭk anŭn, tơdang grup sŏng prŏng Hiram juăt ba rai mah mơ̆ng anih Ôphir,⚓ mơ̆ng anih anŭn yơh ƀing gơñu ăt ba rai lu khul kơyâo go̱ng mriah laih anŭn khul boh pơtâo yom mơ̆n. ¹²Pơtao Solomôn yua khul kơyâo go̱ng mriah kiăng pơkra khul tơmĕh dưh djru kơ sang yang Yahweh hăng sang pơtao laih anŭn ăt kiăng pơkra khul go̱ng trưng hăng go̱ng trap kơ ƀing thâo pĕ ayŭ mơ̆n. Čơdơ̆ng mơ̆ng anŭn hlŏng truh kơ tơdơi, kơyâo go̱ng mriah hiam hrup hăng anŭn, ƀu ƀuh arăng ba mŭt pơ lŏn čar Israel dơ̆ng tah.
¹³Pơtao Solomôn pha brơi kơ pơtao hơbia čar Seba abih bang gơnam gơ̆ amoaih kiăng hăng rơkâo tơña, ƀu yap ôh khul gơnam Solomôn brơi laih kơ gơ̆ tui hăng tơlơi phiăn pơtao. Giŏng anŭn, gơ̆ wơ̆t glaĭ pơ čar gơ̆ pô wơ̆t hăng ƀing khua moa gơ̆ mơ̆n.

Tơlơi Hing Ang Solomôn

(2 Hră Ruai 9:13-29)

¹⁴Mah Solomôn mă tŭ rĭm thŭn kơtraŏ truh kơ năm-rơtuh nămpluh-năm⚓ talang,⚓ ¹⁵ƀu yap hrŏm ôh hăng khul prăk jia mơ̆ng ƀing sĭ mơnia laih anŭn ƀing pơdrô čan hrŏm hăng prăk mơ̆ng abih bang pơtao ƀing Arab wơ̆t hăng ƀing khua tring amăng lŏn čar Israel mơ̆n.
¹⁶Pơtao Solomôn pơkra dua-rơtuh boh khiơl prŏng čruih tia hăng mah. Ñu pioh năm-rơtuh beka⚓ mah amăng rĭm boh khiơl anŭn. ¹⁷Ñu ăt pơkra klâo-rơtuh⚓ boh khiơl anet čruih tia hăng mah mơ̆n laih anŭn ñu pioh klâo mina⚓ mah amăng rĭm boh khiơl anŭn. Pơtao pioh hơdôm khiơl anŭn amăng sang pơtao ñu jing Sang Glai Kơmrơ̆ng Lebanôn.
¹⁸Giŏng anŭn, pơtao pơkra sa boh grê pơtao prŏng gah lăm ngă hăng bla, gah rơngiao klôp hăng mah phŭn. ¹⁹Grê pơtao anŭn hơmâo năm yak rơñan; gah rŏng grê glông wĭl ƀơi rơnuč gah ngŏ. Ƀơi dua gah grê hơmâo anih dưh tơngan laih anŭn hơmâo sa boh rup rơmung dŭl dŏ dơ̆ng jĕ ƀơi rĭm anih dưh anŭn. ²⁰Ăt hơmâo mơ̆n pluh-dua boh rup rơmung dŭl dŏ dơ̆ng ƀơi năm yak rơñan anŭn, jing sa boh rup ƀơi dua gah jăh tơluč rĭm boh yak rơñan anŭn yơh. Sĭt hlâo kơ anŭn ƀu hơmâo lŏn čar pă ôh pơkra grê pơtao hiam hrup hăng anŭn.
²¹Abih bang khul kơčŏk pơtao Solomôn le̱ng kơ pơkra hăng mah laih anŭn abih bang gơnam yua amăng sang pơtao ñu pô, jing amăng Sang Glai Kơmrơ̆ng Lebanôn, ăt pơkra hăng mah phŭn mơ̆n. Ƀu hơmâo gơnam hơget ôh pơkra hăng amrăk, yuakơ amăng rơnŭk pơtao Solomôn arăng yap amrăk jing ƀu yom đơi ôh.
²²Pơtao hơmâo sa grup sŏng prŏng sĭ mơnia nao ataih ƀơi ia rơsĭ hrŏm hăng grup sŏng prŏng pơtao Hiram. Klâo thŭn sa wơ̆t khul sŏng prŏng anŭn wơ̆t glaĭ ba rai khul mah, amrăk, bla laih anŭn kra hua.
²³Pơtao Solomôn ƀrư̆ pơdrŏng jai laih anŭn rơgơi tui hloh kơ abih bang ƀing pơtao ƀơi lŏn tơnah anai yơh. ²⁴Ƀing mơnuih amăng djŏp anih ƀơi lŏn tơnah anai rai čuă ngui pơtao Solomôn kiăng kơ hơmư̆ tơlơi rơgơi Ơi Adai hơmâo pioh laih amăng jua pơmĭn ñu. ²⁵Amăng rĭm thŭn, hlơi pô rai le̱ng kơ ba rai gơnam brơi pơyơr ñu tui anai: Khul gơnam yua ngă hăng mah ƀôdah hăng amrăk, khul ao phyung, khul gơnam blah, khul jrao ƀâo phu, khul aseh laih anŭn aseh glưn.
²⁶Pơtao Solomôn ăt pơkom pioh khul rơdêh aseh laih anŭn khul aseh pioh kơ tơlơi pơblah mơ̆n. Ñu hơmâo sa-rơbâo pă̱-rơtuh⚓ boh rơdêh aseh laih anŭn pluh-dua-rơbâo⚓ drơi aseh. Khul aseh anŭn, đơđa ñu djă̱ pioh amăng plei pla djă̱ rơdêh aseh, đơđa djă̱ pioh hăng ñu pơ plei phŭn Yerusalaim yơh.⚓ ²⁷Amăng rơnŭk pơtao Solomôn, amrăk amăng plei Yerusalaim jing lu kar hăng khul pơtâo laih anŭn kơyâo sar jing lu kar hăng khul kơyâo ting amăng tring bŏl čư̆ yơh.⚓ ²⁸Ƀing sĭ mơnia kơ pơtao Solomôn ba rai khul aseh mơ̆ng lŏn čar Musri⚓ laih anŭn lŏn čar Kewê.⚓ ²⁹Ƀing gơñu blơi mă khul aseh rĭm sa drơi jing sa-rơtuh rơmapluh⚓ sekel⚓ amrăk. Rĭm rơdêh aseh ƀing gơñu blơi mă mơ̆ng lŏn čar Êjip rĭm boh rơdêh aseh jing năm-rơtuh⚓ sekel⚓ amrăk. Ƀing gơñu ăt sĭ tơbiă khul rơdêh aseh hăng aseh kơ pơtao ƀing Hit laih anŭn pơtao ƀing Aram mơ̆n.