24

Áp-ra-ham sai Ê-li-ê-se đi đến xứ Mê-sô-bô-ta-mi

1 Vả, Áp-ra-ham đã già, tuổi đã cao; trong mọi việc Đức Giê-hô-va đã ban phước cho người. 2 Áp-ra-ham nói cùng người đầy tớ ở lâu hơn hết trong nhà mình, có quyền quản trị các gia tài, mà rằng: Xin hãy đặt tay lên đùi ta, 3 và ta sẽ biểu ngươi chỉ Đức Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của trời và đất, mà thề rằng: Ngươi không cưới một cô nào trong bọn con gái của dân Ca-na-an, tức giữa dân ấy ta trú ngụ, làm vợ cho con trai ta. 4 Nhưng hãy đi về quê hương ta, trong vòng bà con ta, cưới một người vợ cho Y-sác, con trai ta. 5 Người đầy tớ thưa rằng: Có lẽ người con gái không khứng theo tôi về xứ nầy; vậy, có phải tôi dẫn con trai ông đến xứ mà ông đã ra đi khỏi chăng? 6 Áp-ra-ham nói rằng: Hãy cẩn thận, đừng dẫn con ta về xứ đó! 7 Giê-hô-va là Đức Chúa Trời trên trời, là Đấng đã đem ta ra khỏi nhà cha ta và xứ sở ta, có phán và thề rằng: Ta sẽ cho dòng dõi ngươi xứ nầy! Chánh Ngài sẽ sai thiên sứ đi trước ngươi, và nơi đó ngươi hãy cưới một vợ cho con trai ta. 8 Nếu người con gái không khứng theo, thì ngươi sẽ khỏi mắc lời của ta biểu ngươi thề; mà dẫu thế nào đi nữa, chớ đem con ta về chốn đó. 9 Đoạn, người đầy tớ để tay lên đùi Áp-ra-ham chủ mình, và thề sẽ làm theo như lời người đã dặn biểu.

Ê-li-ê-se và nàng Rê-bê-ca gặp nhau

10 Đoạn, người đầy tớ bắt mười con lạc đà trong bầy của chủ mình, đem theo đủ các tài vật của chủ đã giao, rồi đứng dậy đi qua xứ Mê-sô-bô-ta-mi, đến thành của Na-cô. 11 Người cho lạc đà nằm quì gối xuống nghỉ ở ngoài thành, gần bên một giếng kia, vào buổi chiều, đến giờ của những con gái ra đi xách nước. 12 Người nói rằng: Hỡi Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của chủ Áp-ra-ham tôi ơi! Xin ngày nay cho tôi gặp điều mà tôi tìm kiếm, và hãy làm ơn cho chủ Áp-ra-ham tôi! 13 Nầy, tôi đứng gần bên giếng nầy, các con gái của dân trong thành sẽ ra đi xách nước, 14 xin cho người gái trẻ nào mà tôi nói như vầy: “Xin nàng hãy nghiêng bình, cho tôi uống nhờ hớp nước,” mà nàng trả lời rằng: “Hãy uống đi, rồi tôi sẽ cho các lạc đà ngươi uống nữa,” là chánh người mà Chúa đã định cho Y-sác, kẻ tôi tớ Ngài; và nhờ đó tôi sẽ biết rằng Chúa đã làm ơn cho chủ tôi vậy.
15 Người đầy tớ chưa dứt lời, nầy, nàng Rê-bê-ca vác bình trên vai đi ra. Nàng là con gái của Bê-tu-ên, Bê-tu-ên là con trai của Minh-ca, vợ Na-cô, em trai của Áp-ra-ham. 16 Người gái trẻ đó thật rất đẹp, còn đồng trinh, chưa gả cho ai. Nàng xuống giếng nhận đầy bình nước, rồi trở lên. 17 Đầy tớ bèn chạy lại trước mặt nàng và nói rằng: Xin hãy cho tôi uống một hớp nước trong bình. 18 Nàng đáp rằng: Thưa chúa, hãy uống đi; rồi nàng lật đật đỡ bình xuống tay và cho người uống. 19 Khi đỡ cho người uống xong rồi, nàng lại tiếp rằng: Tôi cũng sẽ xách cho mấy con lạc đà chúa uống nữa, chừng nào uống đã thì thôi. 20 Nàng lật đật đổ nước bình ra máng, chạy xuống giếng xách nước thêm nữa cho hết thảy các con lạc đà uống. 21 Còn người ngồi làm thinh mà nhìn nàng, để cho biết Đức Giê-hô-va làm thành công việc mình đi đây hay chăng.
22 Khi lạc đà vừa thôi uống, người đầy tớ bèn lấy một khoanh vàng nặng được nửa siếc-lơ và đôi xuyến nặng được mười siếc-lơ, 23 mà nói rằng: Nàng là con ai? Xin nói cho tôi biết. Trong nhà cha nàng có chỗ nào cho tôi ở nghỉ ban đêm chăng? 24 Nàng đáp rằng: Tôi là con gái của Bê-tu-ên, cháu nội của Minh-ca và Na-cô. 25 Rồi lại nói: Nhà chúng tôi có nhiều rơm và cỏ, và cũng có chỗ để cho ở nghỉ nữa. 26 Người bèn cúi đầu và sấp mình xuống trước mặt Đức Giê-hô-va, 27 mà nói rằng: Đáng ngợi khen thay Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của chủ Áp-ra-ham tôi! Ngài chẳng ngớt thương xót và thành thực đối cùng chủ tôi! Khi đương đi, Đức Giê-hô-va dẫn dắt tôi đến nhà anh em của chủ tôi vậy.
28 Người gái trẻ đó chạy về, thuật chuyện nầy lại cho nội nhà mẹ mình.

La-ban và Bê-tu-ên tiếp rước Ê-li-ê-se

29 Vả, nàng Rê-bê-ca có một anh, tên là La-ban. La-ban chạy đến người đầy tớ đó ở gần bên giếng. 30 Vừa thấy khoanh vàng và đôi xuyến nơi tay em gái mình, và đã nghe chuyện Rê-bê-ca thuật lại rằng: Người nầy nói vậy! Thì đi đến người, đương đứng gần bên mấy con lạc đà, ở nơi giếng nước, 31 mà thưa rằng: Hỡi người đã được Đức Giê-hô-va ban phước! Xin mời vào. Sao đứng ngoài nầy vậy? Tôi đã sửa soạn nhà và dọn dẹp một nơi cho mấy con lạc đà rồi. 32 Người đầy tớ bèn vào nhà; La-ban cởi yên cho lạc đà, đem cỏ cùng rơm cho các thú đó; rồi lấy nước đặng rửa chân cho người đầy tớ và mấy kẻ đi theo. 33 Đoạn, người nhà bày bữa và mời ăn; nhưng người đầy tớ nói: Không, tôi không ăn đâu, nếu chưa nói được những điều tôi cần phải nói. La-ban đáp rằng: Hãy nói đi!
34 Người bèn nói rằng: Tôi là đầy tớ của Áp-ra-ham. 35 Đức Giê-hô-va đã ban phước cho chủ tôi bội phần, trở nên thạnh vượng; Ngài cho chủ tôi chiên bò, bạc, vàng, tôi trai tớ gái, lạc đà và lừa. 36 Vả, Sa-ra, vợ chủ tôi, trở về già, có sanh một con trai cho người; người đã giao gia tài mình lại hết cho con trai đó. 37 Chủ tôi lại có bắt tôi thề rằng: Ngươi chớ cưới cho con trai ta một người vợ nào trong bọn con gái của dân Ca-na-an, là xứ ta đương trú ngụ; 38 nhưng hãy về nhà cha ta, trong vòng bà con ta, mà cưới cho nó một người vợ tại đó. 39 Tôi nói cùng chủ tôi rằng: Có lẽ người con gái không khứng theo tôi về. 40 Chủ đáp rằng: Đức Giê-hô-va là Đấng ta phục sự sẽ sai thiên sứ theo ngươi, làm cho thành công việc ngươi đi; và ngươi sẽ cưới cho con trai ta một người vợ trong vòng bà con ta, tại nhà cha ta. 41 Vậy, nếu khi ngươi đi về bà con ta, mà họ không khứng gả cho, thì ngươi sẽ được gỡ lời thề nặng của ngươi đã thề cùng ta đó. 42 Ngày nay, khi đi đến giếng kia, tôi có cầu rằng: Lạy Đức Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của chủ Áp-ra-ham tôi! Xin đoái đến mà giúp công việc của tôi đi đây cho được thành! 43 Nầy, tôi ngồi gần bên giếng nầy: Cầu xin hễ người gái trẻ nào sẽ ra xách nước mà tôi nói cùng nàng rằng: Xin cho tôi uống một hớp nước trong bình; 44 mà sẽ trả lời rằng: Hãy uống đi, rồi tôi sẽ xách cho các lạc đà ngươi uống nữa, xin cho người gái trẻ đó là vợ mà Đức Giê-hô-va đã định cho con trai của chủ tôi! 45 Chưa dứt lời thầm nguyện, bỗng đâu nàng Rê-bê-ca vác bình trên vai đi ra, xuống giếng xách nước. Tôi nói với nàng rằng: Xin cho tôi uống hớp nước. 46 Nàng lật đật hạ bình trên vai xuống mà nói rằng: Hãy uống đi, rồi tôi sẽ cho các lạc đà ngươi uống nữa; vậy tôi có uống và nàng cũng có cho các lạc đà uống nữa. 47 Tôi bèn hỏi nàng rằng: Nàng là con gái ai? Nàng đáp: Tôi là con gái của Bê-tu-ên, cháu nội của Na-cô và Minh-ca. Tôi liền đeo cái khoanh nơi lỗ mũi và đôi xuyến vào tay nàng. 48 Đoạn, tôi cúi đầu và sấp mình xuống trước mặt Đức Giê-hô-va, ngợi khen Giê-hô-va Đức Chúa Trời của chủ Áp-ra-ham tôi, mà đã dẫn tôi vào đường chánh đáng, để chọn được cho con trai người con gái của em chủ tôi. 49 Vậy, bây giờ, nếu các ông muốn lấy lòng tử tế và trung tín đối cùng chủ tôi, xin hãy tỏ điều đó cho; dầu không, xin cũng nói cho biết, hầu cho tôi sẽ xây về bên hữu hay là về bên tả.
50 La-ban và Bê-tu-ên đáp rằng: Điều đó do nơi Đức Giê-hô-va mà ra, chúng tôi đâu nói được cùng ngươi rằng quấy hay rằng phải. 51 Kìa, Rê-bê-ca đương ở trước mặt ngươi, hãy dẫn nó đi, để nó được làm vợ của con trai chủ ngươi, theo như lời Đức Giê-hô-va phán định. 52 Đầy tớ của Áp-ra-ham vừa nghe lời hai người nói xong, liền sấp mình xuống đất trước mặt Đức Giê-hô-va. 53 Người lấy đồ trang sức bằng bạc, vàng, và áo xống trao cho Rê-bê-ca; rồi cũng lấy các vật quí dâng cho anh và mẹ nàng. 54 Đoạn người đầy tớ cùng các người đi theo ngồi ăn uống; rồi ngủ tại đó. Qua ngày sau, khi họ đã thức dậy, người đầy tớ nói rằng: Xin hãy cho tôi trở về chủ. 55 Nhưng anh và mẹ nàng nói rằng: Hãy cho người gái trẻ ở lại cùng chúng tôi ít ngày nữa, độ chừng mười bữa, rồi nó sẽ đi. 56 Đầy tớ đáp rằng: Xin chớ cầm tôi trễ lại, vì Đức Giê-hô-va có làm việc đi đường tôi được thành. Hãy cho tôi đi, trở về nhà chủ tôi. 57 Họ đáp rằng: Chúng ta hãy gọi người gái trẻ đó và hỏi ý nó ra sao; 58 bèn kêu Rê-bê-ca và nói rằng: Con muốn đi cùng người nầy chăng? Nàng rằng: Tôi muốn đi. 59 Đoạn, họ cho Rê-bê-ca, em gái mình, và người vú của nàng, đi về theo người đầy tớ của Áp-ra-ham và các kẻ đi theo. 60 Họ chúc phước cho Rê-bê-ca mà rằng: Hỡi em gái chúng ta! Chúc cho em được trở nên mẹ của ức triệu người, và cho dòng dõi em được chiếm lấy cửa thành của quân nghịch. 61 Rê-bê-ca và các đòi nàng đứng dậy, lên cỡi lạc đà, đi theo người đầy tớ đó. Vậy, người đầy tớ dẫn Rê-bê-ca đi.

Rê-bê-ca trở nên vợ Y-sác

62 Bấy giờ Y-sác ở tại nam phương từ giếng La-chai-Roi trở về; 63 lối chiều, người đi ra ngoài đồng đặng suy gẫm; nhướng mắt lên, kìa ngó thấy lạc đà đâu đi đến. 64 Nàng Rê-bê-ca cũng nhướng mắt lên, bèn chợt thấy Y-sác; liền nhảy xuống lạc đà, 65 và hỏi đầy tớ rằng: Người ở đằng trước mặt tôi đi lại trong đồng đó là ai? Đầy tớ thưa rằng: Ấy là chủ tôi đó. Nàng bèn lấy lúp che mặt lại. 66 Rồi, đầy tớ thuật cho Y-sác nghe hết các việc mà mình đã làm; 67 Y-sác bèn dẫn Rê-bê-ca vào trại của Sa-ra, mẹ mình, cưới làm vợ, và yêu mến nàng. Vậy, Y-sác được giải phiền sau khi mẹ mình qua đời.

24

以撒娶妻

1亚伯拉罕年纪老迈,耶和华在一切事上都赐福给他。 2亚伯拉罕对他家中管理他一切产业最老的仆人说:“把你的手放在我大腿底下。 3我要叫你指着耶和华—天和地的上帝起誓,不要为我儿子娶我所居住的迦南地的女子为妻。 4你要往我的本地本族去,为我的儿子以撒娶妻。” 5仆人对他说:“如果那女子不肯跟我来到这地,我必须把你的儿子带回到你出来的地方吗?” 6亚伯拉罕对他说:“你要谨慎,不可带我儿子回那里去。 7耶和华—天上的上帝曾带领我离开父家和本族的地,对我说话,向我起誓说:‘我要将这地赐给你的后裔。’他要差遣使者在你面前,你就可以从那里为我儿子娶妻。 8倘若那女子不肯跟你来,我叫你起的誓就与你无关了,只是你不可带我的儿子回到那里去。” 9仆人就把手放在他主人亚伯拉罕的大腿底下,为这事向他起誓。
10那仆人从他主人的骆驼中取了十匹骆驼,他手中也带着他主人各样的贵重物品离开,起身往美索不达米亚去,到了拿鹤的城。 11傍晚时,众女子出来打水,他就让骆驼跪在城外的水井旁。 12他说:“耶和华—我主人亚伯拉罕的上帝啊,求你施恩给我的主人亚伯拉罕,让我今日就遇见吧! 13看哪,我站在井旁,城内居民的女子们正出来打水。 14我向哪一个少女说:‘请你放下水瓶来,给我水喝’,她若说:‘请喝!我也给你的骆驼喝’,愿她作你所选定给你仆人以撒的妻。这样,我就知道你施恩给我的主人了。”
15话还没说完,看哪,利百加肩头上扛着水瓶出来。利百加彼土利所生的;彼土利亚伯拉罕的兄弟拿鹤妻子密迦的儿子。 16那少女容貌极其美丽,是未曾与人亲近的童女。她下到井旁,打满了瓶子的水,就上来。 17仆人跑上前去迎着她,说:“请你让我喝你瓶子里的一点水。” 18少女说:“我主请喝!”就急忙拿下瓶子托在手上,给他喝水。 19那少女给他喝足了,又说:“我也为你的骆驼打水,直到骆驼喝足了。” 20她就急忙把瓶子里的水倒在槽里,又跑到井旁打水,为所有的骆驼打了水。 21那人定睛看着少女,一句话也不说,要知道耶和华是否使他的道路亨通。
22骆驼喝足了,那人就拿出一个比加重的金环,一对十舍客勒重的金手镯, 23说:“请告诉我,你是谁的女儿?你父亲家里有没有地方可以让我们过夜?” 24少女说:“我是密迦拿鹤生的儿子彼土利的女儿。” 25又说:“我们家里有充足的干草和饲料,也有住宿的地方。” 26那人就低头向耶和华敬拜, 27说:“耶和华—我主人亚伯拉罕的上帝是应当称颂的,因他不断以慈爱信实待我主人。至于我,耶和华一路引领我,直到我主人的兄弟家里。”
28那少女跑去,把这些话告诉她母亲家里的人。 29利百加有一个哥哥,名叫拉班拉班就跑到外面井旁那人那里。 30当他看见金环和戴在他妹妹手上的金镯,又听见他妹妹利百加说的话:“那人如此对我说”,他就来到那人面前,看哪,他还站在井旁的骆驼旁边, 31就对他说:“你这蒙耶和华赐福的人,请进来吧!为什么站在外面?我已经收拾了房屋,也为骆驼预备了地方。” 32那人就进了拉班的家。拉班卸了骆驼,用饲料喂它们,拿水给那人和随从他的人洗脚, 33把食物摆在他面前,请他吃。他却说:“我不吃,等我把我的事情说完了再吃。”拉班说:“请说。”
34他说:“我是亚伯拉罕的仆人。 35耶和华大大地赐福给我主人,使他发达,赐给他羊群、牛群、金银、奴仆、婢女、骆驼和驴。 36我主人的妻子撒拉年老的时候为我主人生了一个儿子;我主人把他一切所有的都给了他。 37我主人叫我起誓说:‘不要为我儿子娶我所居住的迦南地的女子为妻。 38你要往我父家、我本族那里去,为我的儿子娶妻。’ 39我对我主人说:‘恐怕那女子不肯跟我来。’ 40他就说:‘我所事奉的耶和华必要差遣他的使者与你同去,使你的道路亨通,你就可以在我父家、我本族那里,为我的儿子娶妻。 41只要你到了我本族那里,我叫你起的誓就与你无关。他们若不把女子交给你,我叫你起的誓也与你无关。’
42“我今日到了井旁,就说:‘耶和华—我主人亚伯拉罕的上帝啊,愿你使我所行的道路亨通。 43看哪,我站在井旁,对哪一个出来打水的女子说:请你让我喝你瓶子里的一点水, 44她若说:你只管喝,我也为你的骆驼打水;愿那女子作耶和华给我主人儿子所选定的妻子。’
45“我心里的话还没有说完,看哪,利百加肩头上扛着水瓶出来,下到井旁打水。我对她说:‘请你给我水喝。’ 46她就急忙从肩头上拿下瓶子来,说:‘请喝!我也给你的骆驼喝。’我就喝了;她也给我的骆驼喝了。 47我问她说:‘你是谁的女儿?’她说:‘我是彼土利的女儿,彼土利密迦拿鹤生的儿子。’我就把环子戴在她鼻子上,把镯子戴在她双手上。 48然后我低头向耶和华敬拜,称颂耶和华—我主人亚伯拉罕的上帝,因为他引导我走合适的道路,使我得着我主人兄弟的孙女,给我主人的儿子为妻。 49现在你们若愿以慈爱诚信待我主人,就告诉我;若不然,也告诉我,使我可以或向左,或向右。”
50拉班彼土利回答说:“这事既然出于耶和华,我们不能向你说好说歹。 51看哪,利百加就在你面前,可以将她带去,遵照耶和华所说的,给你主人的儿子为妻。”
52亚伯拉罕的仆人听见他们这些话,就向耶和华俯伏在地。 53仆人拿出金器、银器和衣服送给利百加,又将贵重的物品送给她哥哥和她母亲。 54然后,仆人和随从的人才吃喝,并且住了一夜。早晨起来,仆人说:“请让我回我主人那里去吧。” 55利百加的哥哥和母亲说:“让她同我们再住几天,也许十天,然后她可以去。” 56仆人对他们说:“耶和华既然使我道路亨通,你们就不要耽误我,请让我走,回我主人那里去吧!” 57他们说:“我们把她叫来问问她。” 58他们就叫了利百加来,对她说:“你和这人同去吗?”她说:“我去。” 59于是他们送他们的妹妹利百加和她的奶妈,同亚伯拉罕的仆人,以及随从他的人走了。 60他们就为利百加祝福,对她说:
  “我们的妹妹啊,
  愿你作千万人的母亲!
  愿你的后裔得着仇敌的城门!”
61利百加和她的女仆们起来,骑上骆驼,跟着那人去。仆人就带着利百加走了。
62那时,以撒住在尼革夫。他刚从庇耳.拉海.莱回来。 63傍晚时,以撒出来,到田间默想。他举目一看,看哪,来了一队骆驼。 64利百加举目看见以撒,就急忙下了骆驼, 65对那仆人说:“这从田间走来迎接我们的人是谁?”仆人说:“他是我的主人。”利百加就拿面纱盖住自己。 66仆人把他所做的一切事都告诉以撒 67以撒就领利百加进了母亲撒拉的帐棚,娶了她为妻,并且爱她。以撒自从母亲离世以后,这才得了安慰。