11

Sa-lô-môn thờ hình tượng, bị Đức Chúa Trời nổi giận. – Sa-lô-môn qua đời

¹ Ngoài con gái của Pha-ra-ôn, vua Sa-lô-môn lại còn thương mến nhiều người nữ của dân ngoại: tức là người nữ Mô-áp, Am-môn, Ê-đôm, Si-đôn, và Hê-tít.⚓ ² Chúng nó thuộc về các dân tộc mà Đức Giê-hô-va có phán với dân Y-sơ-ra-ên rằng: Các ngươi và chúng nó chớ đi lại giao thông với nhau; vì chúng nó hẳn sẽ quyến dụ lòng các ngươi hướng theo các thần chúng nó. Sa-lô-môn tríu mến những người nữ ấy.⚓ ³ Người có bảy trăm hoàng hậu, và ba trăm cung nữ; chúng nó bèn làm cho người trở lòng. ⁴ Trong buổi già yếu, các hoàng hậu của Sa-lô-môn dụ lòng người đi theo các thần khác: Đối cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình, lòng người chẳng trọn lành như thể lòng của Đa-vít, là cha người. ⁵ Vì Sa-lô-môn cúng thờ Át-tạt-tê, nữ thần của dân Si-đôn, và thần Minh-côm⚓, là thần đáng gớm ghiếc của dân Am-môn. ⁶ Như vậy, Sa-lô-môn làm điều ác trước mặt Đức Giê-hô-va, chẳng vâng theo Đức Giê-hô-va cách trọn lành như Đa-vít, cha người, đã làm. ⁷ Bấy giờ, Sa-lô-môn lại xây cất tại trên núi đối ngang Giê-ru-sa-lem, một nơi cao cho Kê-móc, vật đáng gớm ghiếc của dân Mô-áp, và cho Mo-lóc, vật đáng gớm ghiếc của dân Am-môn. ⁸ Vua cũng làm như vậy cho hết thảy các hoàng hậu ngoại của mình, xông hương và tế lễ cho thần của chúng nó.
⁹ Đức Giê-hô-va nổi giận cùng Sa-lô-môn, bởi vì lòng người trở bỏ Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, là Đấng đã hai lần hiện đến cùng người, ¹⁰ phán bảo người rằng chớ theo các thần khác; nhưng người không vâng theo lịnh của Đức Giê-hô-va. ¹¹ Đức Giê-hô-va phán với Sa-lô-môn rằng: Bởi vì ngươi đã làm điều nầy, không giữ giao ước và luật pháp ta truyền cho ngươi, nên ta chắc sẽ đoạt lấy nước khỏi ngươi, cho kẻ tôi tớ ngươi. ¹² Song vì cớ Đa-vít, cha ngươi, ta sẽ chẳng làm điều đó trong đời ngươi. Ta sẽ đoạt lấy nước khỏi tay con trai ngươi. ¹³ Lại ta chẳng đoạt lấy cả nước khỏi nó; song vì cớ Đa-vít, đầy tớ ta, và vì cớ Giê-ru-sa-lem mà ta đã chọn, ta sẽ để lại một chi phái cho con trai ngươi.
¹⁴ Vậy, Đức Giê-hô-va khiến dấy lên một kẻ thù nghịch cùng Sa-lô-môn, là Ha-đát, người Ê-đôm, vốn dòng dõi vua Ê-đôm. ¹⁵ Vả, trong lúc Đa-vít đánh dẹp Ê-đôm, thì Giô-áp là tổng binh, đi lên chôn các kẻ thác, và giết hết thảy người nam trong Ê-đôm. ¹⁶ Giô-áp và cả Y-sơ-ra-ên ở lại đó sáu tháng, cho đến khi người đã giết hết thảy người nam trong Ê-đôm. ¹⁷ Lúc bấy giờ, Ha-đát chạy trốn cùng mấy người Ê-đôm, là tôi tớ của cha người, đặng đến ở Ê-díp-tô; Ha-đát hãy còn thơ ấu. ¹⁸ Chúng đi từ Ma-đi-an đến Pha-ran; đoạn bắt mấy người Pha-ran theo mình mà đi đến Ê-díp-tô, ra mắt Pha-ra-ôn, vua xứ Ê-díp-tô. Vua cấp cho Ha-đát nhà ở, lương thực và đất ruộng. ¹⁹ Ha-đát được ơn nhiều trước mặt Pha-ra-ôn; vua bèn gả em vợ mình cho người, tức là em của hoàng hậu Tác-bê-ne. ²⁰ Em của Tác-bê-ne sanh cho Ha-đát một con trai tên là Ghê-nu-bát; Tác-bê-ne dứt sữa nó tại trong đền Pha-ra-ôn. Như vậy, Ghê-nu-bát ở tại trong đền Pha-ra-ôn, giữa các con trai của vua. ²¹ Khi Ha-đát ở Ê-díp-tô hay rằng Đa-vít đã an giấc cùng các tổ tiên người, và Giô-áp, quan tổng binh, đã thác, thì người tâu cùng Pha-ra-ôn rằng: Xin hãy để cho tôi đi trở về trong xứ tôi. ²² Pha-ra-ôn đáp với người rằng: Ngươi ở nơi ta có thiếu gì sao, nên ao ước trở về trong xứ mình như vậy? Người thưa rằng: Chẳng thiếu chi. Dầu vậy, xin cho tôi đi.
²³ Đức Chúa Trời lại khiến dấy lên một kẻ thù nghịch khác, là Rê-xôn, con trai Ê-li-gia-đa, đã chạy trốn khỏi chúa mình là Ha-đa-rê-xe, vua Xô-ba. ²⁴ Khi Đa-vít giết quân vua Xô-ba, thì người ấy nhóm người ta chung quanh mình, và làm đầu bọn đó, đi đến thành Đa-mách, bèn ở tại đó, và quản trị thành ấy. ²⁵ Rê-xôn làm kẻ cừu địch cùng Y-sơ-ra-ên trọn đời Sa-lô-môn, ngoài ra sự hại mà Ha-đát đã làm; người cai trị nước Sy-ri, và ghen ghét Y-sơ-ra-ên.
²⁶ Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát, người Ép-ra-im, ở đất Xê-rê-đa, là tôi tớ của Sa-lô-môn, cũng dấy nghịch với người. Mẹ người góa bụa, tên là Xê-ru-ha. ²⁷ Nầy là duyên cớ mà người phản nghịch với vua: Sa-lô-môn xây cất Mi-lô, lấp vá lại nơi hư lủng của thành Đa-vít, là cha người. ²⁸ Vả, Giê-rô-bô-am là một người mạnh dạn và tài năng; Sa-lô-môn thấy người tuổi trẻ có tài nghề, bèn đặt người làm đầu xâu cho cả nhà Giô-sép. ²⁹ Xảy trong lúc đó, Giê-rô-bô-am ở Giê-ru-sa-lem đi ra, gặp tiên tri A-hi-gia ở Si-lô tại giữa đường, mặc cái áo tơi mới. Chỉ có hai người ở ngoài đồng mà thôi. ³⁰ A-hi-gia bèn nắm áo mới người mặc trong mình mà xé ra làm mười hai miếng. ³¹ Đoạn, người nói với Giê-rô-bô-am rằng: Hãy lấy mười miếng về phần ngươi, vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên có phán như vậy: Kìa, ta sẽ đoạt lấy nước khỏi tay Sa-lô-môn và trao cho ngươi mười chi phái của nước ấy. ³² Nhưng vì cớ Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, và vì cớ Giê-ru-sa-lem, thành ta đã chọn giữa các chi phái Y-sơ-ra-ên, nên sẽ có một chi phái cứ ở trung tín cùng người.
³³ Ấy, bởi vì chúng nó đã từ bỏ ta, đi thờ lạy Át-tạt-tê, nữ thần của dân Si-đôn, Kê-mốt, thần xứ Mô-áp, và Minh-côm, thần của dân Am-môn. Chúng nó không đi theo các đường lối ta, đặng làm điều ngay thẳng tại trước mặt ta, và cũng chẳng giữ luật lệ và điều răn ta, y như Đa-vít, cha của Sa-lô-môn, đã làm. ³⁴ Nhưng ta sẽ chẳng cất lấy cả nước khỏi tay Sa-lô-môn; song vì Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, ta đã chọn, ta sẽ lập người làm vua trọn đời người sống, bởi vì Đa-vít đã giữ các điều răn và luật lệ ta. ³⁵ Nhưng ta sẽ đoạt lấy nước khỏi tay con trai người, mà trao cho ngươi mười chi phái. ³⁶ Ta sẽ để lại một chi phái cho con trai người, để cho tại Giê-ru-sa-lem, thành ta đã chọn đặng đặt danh ta ở đó, Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, hằng có một ngọn đèn trước mặt ta luôn luôn. ³⁷ Vậy, ta sẽ chọn ngươi và lập làm vua Y-sơ-ra-ên; ngươi sẽ cai trị theo ý muốn lòng ngươi. ³⁸ Và, nếu ngươi vâng theo lịnh ta, đi trong các đường lối ta, làm điều thiện trước mặt ta, giữ gìn luật lệ và điều răn ta, y như Đa-vít, tôi tớ ta, đã làm, thì ta sẽ ở cùng ngươi, ³⁹ lập cho ngươi một nhà vững chắc, y như ta đã lập cho Đa-vít, và ta sẽ ban Y-sơ-ra-ên cho ngươi. Như vậy, ta sẽ làm sỉ nhục dòng dõi Đa-vít, nhưng chẳng phải đời đời.
⁴⁰ Sa-lô-môn tìm thế giết Giê-rô-bô-am; nhưng Giê-rô-bô-am chạy trốn qua Ê-díp-tô; đến cùng Si-sắc, vua Ê-díp-tô; rồi người ở tại Ê-díp-tô cho đến chừng Sa-lô-môn băng hà.
⁴¹ Còn các điều khác về chuyện Sa-lô-môn, mọi việc người, sự khôn ngoan của người, thảy đều đã chép trong sách hành trạng của Sa-lô-môn. ⁴² Sa-lô-môn ở Giê-ru-sa-lem cai trị trên cả Y-sơ-ra-ên trong bốn mươi năm. ⁴³ Đoạn, Sa-lô-môn an giấc cùng các tổ phụ người, và được chôn trong thành Đa-vít, cha người. Rô-bô-am, con trai người, cai trị thế cho người.

11

Các Lầm Lỗi của Sa-lô-môn

¹Ngoài con gái của Pha-ra-ôn, Vua Sa-lô-môn yêu nhiều phụ nữ ngoại quốc khác; đó là các phụ nữ người Mô-áp, Am-môn, Ê-đôm, Si-đôn, và Hít-ti. ²Họ thuộc về các dân mà CHÚA đã truyền cho dân I-sơ-ra-ên rằng, “Các ngươi không được cưới gả với chúng, vì chắc chắn chúng sẽ khiến cho lòng các ngươi ngả theo các thần của chúng.” Nhưng Sa-lô-môn yêu một cách say mê các phụ nữ ấy. ³Ông có bảy trăm vợ là con gái của các vua chúa và ba trăm cung phi. Các vợ của ông đã làm cho lòng ông chệch hướng. ⁴Khi ông về già, các vợ của ông đã khiến cho lòng ông ngả theo các thần của họ. Lòng ông không còn trung thành với CHÚA, Ðức Chúa Trời của ông, như lòng của Ða-vít cha ông đã có, ⁵vì Sa-lô-môn đi theo Ách-tô-rét nữ thần của dân Si-đôn, Minh-côm thần gớm ghiếc của dân Am-môn. ⁶Vậy Sa-lô-môn làm những việc tội lỗi trước mặt CHÚA, không đi theo CHÚA cách trọn vẹn như cha của ông đã làm. ⁷Khi ấy Sa-lô-môn cũng xây trên nơi cao một miếu thờ cho Kê-mốt thần gớm ghiếc của dân Mô-áp và một miếu thờ cho Mô-lếch thần gớm ghiếc của dân Am-môn trên núi phía đông của Giê-ru-sa-lem. ⁸Ông cũng làm như vậy cho tất cả các bà vợ ngoại quốc của ông để họ dâng hương và dâng các con vật hiến tế lên các thần của họ.
⁹Bấy giờ CHÚA nổi giận với Sa-lô-môn, vì lòng ông đã xây bỏ CHÚA, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, Ðấng đã hiện ra với ông hai lần, ¹⁰và đã truyền cho ông chớ theo các thần khác, nhưng ông không vâng theo lịnh CHÚA đã truyền.
¹¹Bấy giờ CHÚA phán với Sa-lô-môn, “Vì ngươi đã làm điều nầy, không vâng giữ giao ước và luật lệ Ta đã truyền cho ngươi, Ta chắc chắn sẽ phân chia vương quốc của ngươi và ban cho tôi tớ của ngươi. ¹²Nhưng vì cớ Ða-vít cha ngươi, Ta sẽ không làm điều đó trong đời ngươi. Ta chắc chắn sẽ xé nó ra trong tay của con ngươi. ¹³Tuy nhiên, Ta sẽ không xé cả vương quốc ra, nhưng sẽ để dành lại cho con trai ngươi một chi tộc, vì cớ Ða-vít tôi tớ Ta, và vì cớ Giê-ru-sa-lem nơi Ta đã chọn.”

Những Người Chống Sa-lô-môn

¹⁴CHÚA dấy lên một người chống lại Sa-lô-môn: Ha-đát người Ê-đôm, một người thuộc hoàng tộc của dân Ê-đôm. ¹⁵Số là khi Ða-vít ở Ê-đôm, Quan Tổng Binh Giô-áp đã đi lên để chôn cất những người đã tử trận, vì ông đã tận diệt mọi người nam ở Ê-đôm. ¹⁶Giô-áp và toàn quân I-sơ-ra-ên đi với ông đã ở lại đó sáu tháng cho đến khi họ tận diệt mọi người nam của dân Ê-đôm, ¹⁷nhưng Ha-đát với một số người Ê-đôm, tức các tôi tớ của cha ông, đã chạy trốn qua Ai-cập khi ấy ông chỉ là một cậu bé. ¹⁸Họ từ Mi-đi-an chạy trốn đến Pa-ran. Tại Pa-ran, họ kết nạp thêm một số người nữa, rồi tất cả đi xuống Ai-cập và vào ra mắt Pha-ra-ôn vua Ai-cập. Vua ấy cấp cho ông nhà ở, thực phẩm, và ruộng đất. ¹⁹Ha-đát được ơn lớn trước mặt Pha-ra-ôn nên vua ấy gả em vợ cho ông, tức là em gái của Hoàng Hậu Ta-pê-nê. ²⁰Em gái của Ta-pê-nê sinh cho ông một con trai tên là Ghê-nu-bát. Ðó là đứa trẻ được dứt sữa trong cung điện của Pha-ra-ôn. Ghê-nu-bát lớn lên trong cung điện của Pha-ra-ôn, giữa các con của Pha-ra-ôn. ²¹Khi Ha-đát ở Ai-cập nghe tin Ða-vít đã an giấc cùng các tổ tiên của ông ấy và Giô-áp Quan Tổng Binh của ông ấy đã chết, Ha-đát đến xin với Pha-ra-ôn, “Xin hoàng thượng cho phép hạ thần được trở về quê hương của hạ thần.”
²²Nhưng Pha-ra-ôn đáp với ông, “Ngươi ở với ta có thiếu gì sao, mà nay ngươi muốn trở về xứ của ngươi?”
Ông đáp, “Thưa không thiếu gì cả, nhưng xin hoàng thượng cho phép hạ thần được ra đi.”
²³CHÚA cũng dấy lên một người chống đối khác: Rê-xôn con của Ê-li-a-đa. Rê-xôn là người đã bỏ chủ của ông, tức Vua Ha-đa-đê-xe của xứ Xô-ba, để trốn đi. ²⁴Khi vua của Xô-ba bị Ða-vít đánh bại, Rê-xôn thu phục một số người theo ông và làm thủ lãnh đám tàn quân đó. Họ chạy đến Ða-mách, chiếm lấy thành ấy, rồi ông tự xưng vương ở Ða-mách. ²⁵Suốt thời của Sa-lô-môn, Rê-xôn luôn luôn là kẻ chống lại I-sơ-ra-ên, ngoài sự quấy nhiễu của Ha-đát đã có sẵn. Ông ấy chống đối I-sơ-ra-ên và cai trị vùng A-ram.

Giê-rô-bô-am Dấy Loạn

²⁶Giê-rô-bô-am con của Nê-bát, người Ép-ra-im, quê ở Xê-rê-đa, một tôi tớ của Sa-lô-môn, cũng nổi lên chống lại vua. Mẹ ông là một góa phụ tên là Xê-ru-a. ²⁷Sau đây là lý do tại sao ông nổi lên chống lại vua: Sa-lô-môn xây dựng các công sự phòng thủ và xây lại những chỗ đã hỏng của tường thành bao quanh Thành Ða-vít, tức thành của cha ông. ²⁸Thấy Giê-rô-bô-am là một người trẻ, có khả năng, và chăm chỉ, Sa-lô-môn lập ông làm người chỉ huy lực lượng dân công cho nhà Giô-sép.
²⁹Cũng vào độ ấy, khi Giê-rô-bô-am vừa ra khỏi Giê-ru-sa-lem, Tiên Tri A-hi-gia người Si-lô đón gặp ông ở giữa đường. A-hi-gia đang mặc một chiếc áo choàng mới. Trong khi chỉ có hai người ở ngoài đồng, ³⁰A-hi-gia lấy chiếc áo choàng mới đang mặc xé ra làm mười hai mảnh. ³¹Kế đó ông nói với Giê-rô-bô-am, “Hãy lấy mười mảnh cho ông. CHÚA, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, phán thế nầy, ‘Này, Ta sắp xé vương quốc từ tay của Sa-lô-môn và ban cho ngươi mười chi tộc. ³²Nhưng vì cớ Ða-vít tôi tớ Ta và vì cớ Giê-ru-sa-lem, thành Ta đã chọn trong tất cả các chi tộc của I-sơ-ra-ên, Ta sẽ giữ lại cho nó một chi tộc. ³³Bởi vì nó đã lìa bỏ Ta mà thờ phượng Ách-tô-rét nữ thần của dân Si-đôn, Kê-mốt thần của dân Mô-áp, và Minh-côm thần của dân Am-môn. Nó đã không đi theo các đường lối Ta, không làm những việc ngay lành trước mắt Ta, không giữ những luật lệ và mạng lịnh Ta như Ða-vít cha nó đã làm. ³⁴Dù vậy, Ta sẽ không cất bỏ cả vương quốc khỏi nó, nhưng sẽ cho nó được trị vì trọn đời nó, vì cớ Ða-vít tôi tớ Ta, người Ta đã chọn, kẻ đã vâng giữ các điều răn và luật lệ Ta, ³⁵nhưng Ta sẽ cất vương quốc khỏi con nó và ban cho ngươi mười chi tộc. ³⁶Còn con nó Ta sẽ cho một chi tộc, hầu tôi tớ Ta, Ða-vít, có thể luôn có một ngọn đèn trước mặt Ta tại Giê-ru-sa-lem, thành Ta đã chọn để đặt danh Ta. ³⁷Ta sẽ lập ngươi và ngươi sẽ trị vì trên tất cả như lòng ngươi muốn. Ngươi sẽ làm vua trên I-sơ-ra-ên. ³⁸Nếu ngươi nghe theo mọi điều Ta truyền cho ngươi, đi trong các đường lối Ta, làm điều công chính trước mắt Ta, bằng cách vâng giữ các luật lệ và các điều răn của Ta, như Ða-vít tôi tớ Ta đã làm, thì Ta sẽ ở với ngươi. Ta sẽ lập cho nhà ngươi được vững bền như Ta đã lập cho Ða-vít, và Ta sẽ ban I-sơ-ra-ên cho ngươi. ³⁹Như thế Ta sẽ sửa phạt con cháu của Ða-vít, nhưng không phạt vĩnh viễn.’”
⁴⁰Do đó Sa-lô-môn tìm cách giết Giê-rô-bô-am; nhưng Giê-rô-bô-am đã vội vàng chạy trốn qua Ai-cập, đến với Vua Si-sắc của Ai-cập, và cứ ở mãi tại Ai-cập cho đến khi Sa-lô-môn băng hà.

Sa-lô-môn Băng Hà

(2 Sử 9:29-31)

⁴¹Các việc khác của Sa-lô-môn; tất cả những gì ông làm, và sự khôn ngoan của ông, há chẳng được chép trong sách Sử Ký của Sa-lô-môn sao? ⁴²Thời gian Sa-lô-môn trị vì tại Giê-ru-sa-lem trên toàn dân I-sơ-ra-ên là bốn mươi năm. ⁴³Sa-lô-môn an giấc cùng các tổ tiên ông và được chôn trong Thành Ða-vít cha ông. Rê-hô-bô-am con trai ông lên ngôi kế vị.