11

Sa-lô-môn thờ hình tượng, bị Đức Chúa Trời nổi giận. – Sa-lô-môn qua đời

¹ Ngoài con gái của Pha-ra-ôn, vua Sa-lô-môn lại còn thương mến nhiều người nữ của dân ngoại: tức là người nữ Mô-áp, Am-môn, Ê-đôm, Si-đôn, và Hê-tít.⚓ ² Chúng nó thuộc về các dân tộc mà Đức Giê-hô-va có phán với dân Y-sơ-ra-ên rằng: Các ngươi và chúng nó chớ đi lại giao thông với nhau; vì chúng nó hẳn sẽ quyến dụ lòng các ngươi hướng theo các thần chúng nó. Sa-lô-môn tríu mến những người nữ ấy.⚓ ³ Người có bảy trăm hoàng hậu, và ba trăm cung nữ; chúng nó bèn làm cho người trở lòng. ⁴ Trong buổi già yếu, các hoàng hậu của Sa-lô-môn dụ lòng người đi theo các thần khác: Đối cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình, lòng người chẳng trọn lành như thể lòng của Đa-vít, là cha người. ⁵ Vì Sa-lô-môn cúng thờ Át-tạt-tê, nữ thần của dân Si-đôn, và thần Minh-côm⚓, là thần đáng gớm ghiếc của dân Am-môn. ⁶ Như vậy, Sa-lô-môn làm điều ác trước mặt Đức Giê-hô-va, chẳng vâng theo Đức Giê-hô-va cách trọn lành như Đa-vít, cha người, đã làm. ⁷ Bấy giờ, Sa-lô-môn lại xây cất tại trên núi đối ngang Giê-ru-sa-lem, một nơi cao cho Kê-móc, vật đáng gớm ghiếc của dân Mô-áp, và cho Mo-lóc, vật đáng gớm ghiếc của dân Am-môn. ⁸ Vua cũng làm như vậy cho hết thảy các hoàng hậu ngoại của mình, xông hương và tế lễ cho thần của chúng nó.
⁹ Đức Giê-hô-va nổi giận cùng Sa-lô-môn, bởi vì lòng người trở bỏ Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, là Đấng đã hai lần hiện đến cùng người, ¹⁰ phán bảo người rằng chớ theo các thần khác; nhưng người không vâng theo lịnh của Đức Giê-hô-va. ¹¹ Đức Giê-hô-va phán với Sa-lô-môn rằng: Bởi vì ngươi đã làm điều nầy, không giữ giao ước và luật pháp ta truyền cho ngươi, nên ta chắc sẽ đoạt lấy nước khỏi ngươi, cho kẻ tôi tớ ngươi. ¹² Song vì cớ Đa-vít, cha ngươi, ta sẽ chẳng làm điều đó trong đời ngươi. Ta sẽ đoạt lấy nước khỏi tay con trai ngươi. ¹³ Lại ta chẳng đoạt lấy cả nước khỏi nó; song vì cớ Đa-vít, đầy tớ ta, và vì cớ Giê-ru-sa-lem mà ta đã chọn, ta sẽ để lại một chi phái cho con trai ngươi.
¹⁴ Vậy, Đức Giê-hô-va khiến dấy lên một kẻ thù nghịch cùng Sa-lô-môn, là Ha-đát, người Ê-đôm, vốn dòng dõi vua Ê-đôm. ¹⁵ Vả, trong lúc Đa-vít đánh dẹp Ê-đôm, thì Giô-áp là tổng binh, đi lên chôn các kẻ thác, và giết hết thảy người nam trong Ê-đôm. ¹⁶ Giô-áp và cả Y-sơ-ra-ên ở lại đó sáu tháng, cho đến khi người đã giết hết thảy người nam trong Ê-đôm. ¹⁷ Lúc bấy giờ, Ha-đát chạy trốn cùng mấy người Ê-đôm, là tôi tớ của cha người, đặng đến ở Ê-díp-tô; Ha-đát hãy còn thơ ấu. ¹⁸ Chúng đi từ Ma-đi-an đến Pha-ran; đoạn bắt mấy người Pha-ran theo mình mà đi đến Ê-díp-tô, ra mắt Pha-ra-ôn, vua xứ Ê-díp-tô. Vua cấp cho Ha-đát nhà ở, lương thực và đất ruộng. ¹⁹ Ha-đát được ơn nhiều trước mặt Pha-ra-ôn; vua bèn gả em vợ mình cho người, tức là em của hoàng hậu Tác-bê-ne. ²⁰ Em của Tác-bê-ne sanh cho Ha-đát một con trai tên là Ghê-nu-bát; Tác-bê-ne dứt sữa nó tại trong đền Pha-ra-ôn. Như vậy, Ghê-nu-bát ở tại trong đền Pha-ra-ôn, giữa các con trai của vua. ²¹ Khi Ha-đát ở Ê-díp-tô hay rằng Đa-vít đã an giấc cùng các tổ tiên người, và Giô-áp, quan tổng binh, đã thác, thì người tâu cùng Pha-ra-ôn rằng: Xin hãy để cho tôi đi trở về trong xứ tôi. ²² Pha-ra-ôn đáp với người rằng: Ngươi ở nơi ta có thiếu gì sao, nên ao ước trở về trong xứ mình như vậy? Người thưa rằng: Chẳng thiếu chi. Dầu vậy, xin cho tôi đi.
²³ Đức Chúa Trời lại khiến dấy lên một kẻ thù nghịch khác, là Rê-xôn, con trai Ê-li-gia-đa, đã chạy trốn khỏi chúa mình là Ha-đa-rê-xe, vua Xô-ba. ²⁴ Khi Đa-vít giết quân vua Xô-ba, thì người ấy nhóm người ta chung quanh mình, và làm đầu bọn đó, đi đến thành Đa-mách, bèn ở tại đó, và quản trị thành ấy. ²⁵ Rê-xôn làm kẻ cừu địch cùng Y-sơ-ra-ên trọn đời Sa-lô-môn, ngoài ra sự hại mà Ha-đát đã làm; người cai trị nước Sy-ri, và ghen ghét Y-sơ-ra-ên.
²⁶ Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát, người Ép-ra-im, ở đất Xê-rê-đa, là tôi tớ của Sa-lô-môn, cũng dấy nghịch với người. Mẹ người góa bụa, tên là Xê-ru-ha. ²⁷ Nầy là duyên cớ mà người phản nghịch với vua: Sa-lô-môn xây cất Mi-lô, lấp vá lại nơi hư lủng của thành Đa-vít, là cha người. ²⁸ Vả, Giê-rô-bô-am là một người mạnh dạn và tài năng; Sa-lô-môn thấy người tuổi trẻ có tài nghề, bèn đặt người làm đầu xâu cho cả nhà Giô-sép. ²⁹ Xảy trong lúc đó, Giê-rô-bô-am ở Giê-ru-sa-lem đi ra, gặp tiên tri A-hi-gia ở Si-lô tại giữa đường, mặc cái áo tơi mới. Chỉ có hai người ở ngoài đồng mà thôi. ³⁰ A-hi-gia bèn nắm áo mới người mặc trong mình mà xé ra làm mười hai miếng. ³¹ Đoạn, người nói với Giê-rô-bô-am rằng: Hãy lấy mười miếng về phần ngươi, vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên có phán như vậy: Kìa, ta sẽ đoạt lấy nước khỏi tay Sa-lô-môn và trao cho ngươi mười chi phái của nước ấy. ³² Nhưng vì cớ Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, và vì cớ Giê-ru-sa-lem, thành ta đã chọn giữa các chi phái Y-sơ-ra-ên, nên sẽ có một chi phái cứ ở trung tín cùng người.
³³ Ấy, bởi vì chúng nó đã từ bỏ ta, đi thờ lạy Át-tạt-tê, nữ thần của dân Si-đôn, Kê-mốt, thần xứ Mô-áp, và Minh-côm, thần của dân Am-môn. Chúng nó không đi theo các đường lối ta, đặng làm điều ngay thẳng tại trước mặt ta, và cũng chẳng giữ luật lệ và điều răn ta, y như Đa-vít, cha của Sa-lô-môn, đã làm. ³⁴ Nhưng ta sẽ chẳng cất lấy cả nước khỏi tay Sa-lô-môn; song vì Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, ta đã chọn, ta sẽ lập người làm vua trọn đời người sống, bởi vì Đa-vít đã giữ các điều răn và luật lệ ta. ³⁵ Nhưng ta sẽ đoạt lấy nước khỏi tay con trai người, mà trao cho ngươi mười chi phái. ³⁶ Ta sẽ để lại một chi phái cho con trai người, để cho tại Giê-ru-sa-lem, thành ta đã chọn đặng đặt danh ta ở đó, Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, hằng có một ngọn đèn trước mặt ta luôn luôn. ³⁷ Vậy, ta sẽ chọn ngươi và lập làm vua Y-sơ-ra-ên; ngươi sẽ cai trị theo ý muốn lòng ngươi. ³⁸ Và, nếu ngươi vâng theo lịnh ta, đi trong các đường lối ta, làm điều thiện trước mặt ta, giữ gìn luật lệ và điều răn ta, y như Đa-vít, tôi tớ ta, đã làm, thì ta sẽ ở cùng ngươi, ³⁹ lập cho ngươi một nhà vững chắc, y như ta đã lập cho Đa-vít, và ta sẽ ban Y-sơ-ra-ên cho ngươi. Như vậy, ta sẽ làm sỉ nhục dòng dõi Đa-vít, nhưng chẳng phải đời đời.
⁴⁰ Sa-lô-môn tìm thế giết Giê-rô-bô-am; nhưng Giê-rô-bô-am chạy trốn qua Ê-díp-tô; đến cùng Si-sắc, vua Ê-díp-tô; rồi người ở tại Ê-díp-tô cho đến chừng Sa-lô-môn băng hà.
⁴¹ Còn các điều khác về chuyện Sa-lô-môn, mọi việc người, sự khôn ngoan của người, thảy đều đã chép trong sách hành trạng của Sa-lô-môn. ⁴² Sa-lô-môn ở Giê-ru-sa-lem cai trị trên cả Y-sơ-ra-ên trong bốn mươi năm. ⁴³ Đoạn, Sa-lô-môn an giấc cùng các tổ phụ người, và được chôn trong thành Đa-vít, cha người. Rô-bô-am, con trai người, cai trị thế cho người.

11

Các hoàng hậu và cung phi

¹Ngoài công chúa con Pha-ra-ôn, Sa-lô-môn còn thương yêu nhiều cô gái ngoại quốc từ Mô-áp, Ê-đôm, Si-đôn và Hê-tít, ²mặc dù Chúa Hằng Hữu đã nghiêm cấm người Y-sơ-ra-ên không đươc kết thông gia với người các nước ấy, vì họ sẽ quyến rũ Y-sơ-ra-ên thờ thần của họ. Tuy nhiên Sa-lô-môn vẫn say mê các mỹ nữ này. ^3,4Vua có bảy trăm hoàng hậu và ba trăm cung phi. Các bà quyến rũ vua thờ thần của họ, nhất là lúc Sa-lô-môn về già. Lòng vua không trung thành với Thượng Đế Hằng Hữu như Đa-vít cha vua trước kia. ⁵Sa-lô-môn thờ nữ thần Át-tạt-tê của người Si-đôn và thần Minh-côm, một thần đáng ghê tởm của người Am-môn. ⁶Như thế, Sa-lô-môn đã làm điều tội ác trước mặt Chúa Hằng Hữu, không hết lòng theo Chúa như Đa-vít, cha vua. ⁷Sa-lô-môn còn cất miếu thờ Kê-móc (Thần đáng ghê tởm của người Mô-áp) và Mô-lóc, (thần đáng ghê-tởm của người Am-môn) trên ngọn đồi phía đông Giê-ru-sa-lem. ⁸Như thế Sa-lô-môn đã tiếp tay với các bà vợ ngoại quốc, để họ đốt nhang dâng sinh tế cho thần mình.
⁹Chúa Hằng Hữu rất giận Sa-lô-môn, vì lòng vua chối bỏ Ngài, là Thượng Đế của Y-sơ-ra-ên, mặc dù Ngài đã hai lần hiện ra cho vua thấy, ¹⁰bảo vua không được thờ thần khác, nhưng vua vẫn không vâng lời. ¹¹Vì thế Chúa phán: "Vì con đã hành động như thế, không giữ lời ước, không tuân hành luật Ta, Ta sẽ tước quyền trị nước khỏi tay con, đem giao cho tôi tớ con. ^12,13Tuy nhiên vì Đa-vít, cha con, ta sẽ không làm việc này trong đời con, nhưng sẽ tước quyền khỏi tay của con. Dù vậy, Ta vẫn không tước đoạt hết và Ta sẽ để lại một đại tộc cho con của con, vì cớ Đa-vít, đầy tớ Ta và vì Giê-ru-sa-lem, thành Ta đã chọn."

Các người thù nghịch Sa-lô-môn

¹⁴Chúa khiến Ha-đát, một người thuộc hoàng gia Ê-đôm, trở thành đối thủ của Sa-lô-môn. ^15,16Vào thời Đa-vít chinh phục Ê-đôm, tư lệnh Giô-áp trong dịp đi lo việc chôn cất những người bị giết, đã đóng quân tại Ê-đôm sáu tháng và giết sạch đàn ông trong nước này. ¹⁷Nhưng Ha-đát, lúc đó còn nhỏ, và mấy người đầy tớ cha mình sống sót, chạy trốn qua Ai-cập. ¹⁸Họ chạy từ Ma-đi-an đến Pha-ran, tại đấy có một số người theo. Đến Ai-cập, Pha-ra-ôn cho họ nhà cửa, thực phẩm, đất đai. ¹⁹Ha-đát chiếm được cảm tình của Pha-ra-ôn, nên Pha-ra-ôn gả em vợ mình cho ông, tức em hoàng hậu Tác-bê-ne. ²⁰Vợ ông sinh con trai, tên Giê-nu-bát. Cậu này được hoàng hậu Tác-bê-ne nuôi dưỡng trong cung cùng với các hoàng tử con của Pha-ra-ôn. ²¹Khi Ha-đát đang ở Ai-cập, nghe tin Đa-vít và Giô-áp đã qua đời, liền xin Pha-ra-ôn cho phép về nước. ²²Pha-ra-ôn hỏi: "Ở đây có gì thiếu thốn đâu mà chú muốn trở về nước?" Ông đáp: "Không thiếu gì, nhưng xin cứ cho tôi đi."
²³Chúa cũng bắt Sa-lô-môn đương đầu với một đối thủ thứ hai là Rê-xôn, con Ê-li-a-đa. Người này bỏ chủ (Ha-đa-đê-xe vua Xô-ba) chạy trốn, ²⁴khi Đa-vít đánh giết người Xô-ba. Người ấy chiêu tập bộ hạ, cầm đầu đảng cướp, kéo sang Đa-mách và trở thành vua Đa-mách. ²⁵Suốt đời Sa-lô-môn, Rê-xôn chống lại Y-sơ-ra-ên, gây bao thảm họa chẳng kém gì Ha-đát. Khi đã làm vua Sy-ri, Rê-xôn lại càng ghét Y-sơ-ra-ên cách cay đắng.

Giê-rô-bô-am chống nghịch Sa-lô-môn

²⁶Ngoài ra cũng có một người Y-sơ-ra-ên nổi lên chống Sa-lô-môn. Đó là Giê-rô-bô-am, con của Nê-bát, người ở Xê-rê-đa thuộc đất Ép-ra-im. Mẹ ông là một góa phụ tên Xê-ru-a. ²⁷Đây là lý do khiến Giê-rô-bô-am làm phản: Sa-lô-môn xây thành Mi-lô và tu bổ thành Đa-vít mà cha vua đã xây. ²⁸Khi thấy Giê-rô-bô-am là một người trẻ tuổi vừa có khả năng vừa làm việc cần mẫn, vua giao cho ông trông coi đoàn nhân công của đại tộc Giô-sép.
²⁹Một hôm Giê-rô-bô-am từ trong thành Giê-ru-sa-lem đi ra, giữa đường gặp tiên tri A-hi-gia người Si-lô đang mặc một cái áo mới - lúc ấy chỉ có hai người ở ngoài đồng. ³⁰A-hi-gia nắm chiếc áo mới đang mặc, xé ra làm mười hai mảnh, ³¹Và nói với Giê-rô-bô-am: "Ông lấy mười mảnh, vì Thượng Đế Hằng Hữu của Y-sơ-ra-ên có phán: "Ta sẽ xé nước trong tay Sa-lô-môn, cho ngươi mười đại tộc, ³²(nhưng Ta sẽ để lại cho con Sa-lô-môn một đại tộc, vì cớ Đa-vít, tôi tớ Ta và Giê-ru-sa-lem, thành Ta chọn trong khắp Y-sơ-ra-ên), ³³vì Sa-lô-môn đã chối bỏ Ta, đi thờ nữ thần Át-tạt-tê của người Si-đôn, thần Kê-mốt của người Mô-áp và thần Minh-côm của người Am-môn. Nó không theo đường lối ta, không làm điều phải trước mặt Ta, không tuân giữ luật lệ và quy tắc Ta như Đa-vít cha nó trước kia. ³⁴Dù thế, Ta cho nó cứ làm vua suốt đời, vì cớ Đa-vít, tôi tớ Ta đã chọn là người đã tuân theo mọi điều răn, luật lệ Ta. Ta sẽ không tước quyền khỏi tay nó ngay bây giờ ³⁵nhưng đợi đến đời con nó, và Ta sẽ cho ngươi mười đại tộc. ³⁶Ta chỉ cho con Sa-lô-môn được giữ lại một đại tộc, để Đa-vít có người nối ngôi mãi mãi trước mặt Ta tại Giê-ru-sa-lem, thành Ta chọn để mang tên Ta. ³⁷Ta sẽ cho ngươi làm vua Y-sơ-ra-ên, ngươi sẽ cai trị như lòng mình mong muốn. ³⁸Nếu ngươi nghe lệnh Ta, đi theo lối Ta, làm điều phải trước mắt Ta, giữ điều răn, luật lệ Ta như tôi tớ Đa-vít Ta trước kia, Ta sẽ ở cùng ngươi, lập triều đại ngươi vững chắc như triều đại Đa-vít, vì Ta cho ngươi nước Y-sơ-ra-ên. ³⁹Vì tội của Sa-lô-môn, Ta hình phạt con cháu Đa-vít, nhưng hình phạt này không kéo dài mãi."
⁴⁰Sa-lô-môn định giết Giê-rô-bô-am, nhưng ông chạy trốn sang Ai-cập, ở với vua Si-sắc cho đến ngày Sa-lô-môn qua đời.

Sa-lô-môn qua đời

⁴¹Các công việc khác của Sa-lô-môn, những lời khôn ngoan của vua đều được chép trong sách 'Công việc của Sa-lô-môn' ⁴²Sa-lô-môn cai trị Y-sơ-ra-ên bốn mươi năm, ⁴³rồi an nghỉ cùng tổ tiên, được chôn trong thành Đa-vít, là thành của cha mình. Hoàng tử Rô-bô-am lên ngôi kế vị.