11

Sa-lô-môn thờ hình tượng, bị Đức Chúa Trời nổi giận. – Sa-lô-môn qua đời

¹ Ngoài con gái của Pha-ra-ôn, vua Sa-lô-môn lại còn thương mến nhiều người nữ của dân ngoại: tức là người nữ Mô-áp, Am-môn, Ê-đôm, Si-đôn, và Hê-tít.⚓ ² Chúng nó thuộc về các dân tộc mà Đức Giê-hô-va có phán với dân Y-sơ-ra-ên rằng: Các ngươi và chúng nó chớ đi lại giao thông với nhau; vì chúng nó hẳn sẽ quyến dụ lòng các ngươi hướng theo các thần chúng nó. Sa-lô-môn tríu mến những người nữ ấy.⚓ ³ Người có bảy trăm hoàng hậu, và ba trăm cung nữ; chúng nó bèn làm cho người trở lòng. ⁴ Trong buổi già yếu, các hoàng hậu của Sa-lô-môn dụ lòng người đi theo các thần khác: Đối cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình, lòng người chẳng trọn lành như thể lòng của Đa-vít, là cha người. ⁵ Vì Sa-lô-môn cúng thờ Át-tạt-tê, nữ thần của dân Si-đôn, và thần Minh-côm⚓, là thần đáng gớm ghiếc của dân Am-môn. ⁶ Như vậy, Sa-lô-môn làm điều ác trước mặt Đức Giê-hô-va, chẳng vâng theo Đức Giê-hô-va cách trọn lành như Đa-vít, cha người, đã làm. ⁷ Bấy giờ, Sa-lô-môn lại xây cất tại trên núi đối ngang Giê-ru-sa-lem, một nơi cao cho Kê-móc, vật đáng gớm ghiếc của dân Mô-áp, và cho Mo-lóc, vật đáng gớm ghiếc của dân Am-môn. ⁸ Vua cũng làm như vậy cho hết thảy các hoàng hậu ngoại của mình, xông hương và tế lễ cho thần của chúng nó.
⁹ Đức Giê-hô-va nổi giận cùng Sa-lô-môn, bởi vì lòng người trở bỏ Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, là Đấng đã hai lần hiện đến cùng người, ¹⁰ phán bảo người rằng chớ theo các thần khác; nhưng người không vâng theo lịnh của Đức Giê-hô-va. ¹¹ Đức Giê-hô-va phán với Sa-lô-môn rằng: Bởi vì ngươi đã làm điều nầy, không giữ giao ước và luật pháp ta truyền cho ngươi, nên ta chắc sẽ đoạt lấy nước khỏi ngươi, cho kẻ tôi tớ ngươi. ¹² Song vì cớ Đa-vít, cha ngươi, ta sẽ chẳng làm điều đó trong đời ngươi. Ta sẽ đoạt lấy nước khỏi tay con trai ngươi. ¹³ Lại ta chẳng đoạt lấy cả nước khỏi nó; song vì cớ Đa-vít, đầy tớ ta, và vì cớ Giê-ru-sa-lem mà ta đã chọn, ta sẽ để lại một chi phái cho con trai ngươi.
¹⁴ Vậy, Đức Giê-hô-va khiến dấy lên một kẻ thù nghịch cùng Sa-lô-môn, là Ha-đát, người Ê-đôm, vốn dòng dõi vua Ê-đôm. ¹⁵ Vả, trong lúc Đa-vít đánh dẹp Ê-đôm, thì Giô-áp là tổng binh, đi lên chôn các kẻ thác, và giết hết thảy người nam trong Ê-đôm. ¹⁶ Giô-áp và cả Y-sơ-ra-ên ở lại đó sáu tháng, cho đến khi người đã giết hết thảy người nam trong Ê-đôm. ¹⁷ Lúc bấy giờ, Ha-đát chạy trốn cùng mấy người Ê-đôm, là tôi tớ của cha người, đặng đến ở Ê-díp-tô; Ha-đát hãy còn thơ ấu. ¹⁸ Chúng đi từ Ma-đi-an đến Pha-ran; đoạn bắt mấy người Pha-ran theo mình mà đi đến Ê-díp-tô, ra mắt Pha-ra-ôn, vua xứ Ê-díp-tô. Vua cấp cho Ha-đát nhà ở, lương thực và đất ruộng. ¹⁹ Ha-đát được ơn nhiều trước mặt Pha-ra-ôn; vua bèn gả em vợ mình cho người, tức là em của hoàng hậu Tác-bê-ne. ²⁰ Em của Tác-bê-ne sanh cho Ha-đát một con trai tên là Ghê-nu-bát; Tác-bê-ne dứt sữa nó tại trong đền Pha-ra-ôn. Như vậy, Ghê-nu-bát ở tại trong đền Pha-ra-ôn, giữa các con trai của vua. ²¹ Khi Ha-đát ở Ê-díp-tô hay rằng Đa-vít đã an giấc cùng các tổ tiên người, và Giô-áp, quan tổng binh, đã thác, thì người tâu cùng Pha-ra-ôn rằng: Xin hãy để cho tôi đi trở về trong xứ tôi. ²² Pha-ra-ôn đáp với người rằng: Ngươi ở nơi ta có thiếu gì sao, nên ao ước trở về trong xứ mình như vậy? Người thưa rằng: Chẳng thiếu chi. Dầu vậy, xin cho tôi đi.
²³ Đức Chúa Trời lại khiến dấy lên một kẻ thù nghịch khác, là Rê-xôn, con trai Ê-li-gia-đa, đã chạy trốn khỏi chúa mình là Ha-đa-rê-xe, vua Xô-ba. ²⁴ Khi Đa-vít giết quân vua Xô-ba, thì người ấy nhóm người ta chung quanh mình, và làm đầu bọn đó, đi đến thành Đa-mách, bèn ở tại đó, và quản trị thành ấy. ²⁵ Rê-xôn làm kẻ cừu địch cùng Y-sơ-ra-ên trọn đời Sa-lô-môn, ngoài ra sự hại mà Ha-đát đã làm; người cai trị nước Sy-ri, và ghen ghét Y-sơ-ra-ên.
²⁶ Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát, người Ép-ra-im, ở đất Xê-rê-đa, là tôi tớ của Sa-lô-môn, cũng dấy nghịch với người. Mẹ người góa bụa, tên là Xê-ru-ha. ²⁷ Nầy là duyên cớ mà người phản nghịch với vua: Sa-lô-môn xây cất Mi-lô, lấp vá lại nơi hư lủng của thành Đa-vít, là cha người. ²⁸ Vả, Giê-rô-bô-am là một người mạnh dạn và tài năng; Sa-lô-môn thấy người tuổi trẻ có tài nghề, bèn đặt người làm đầu xâu cho cả nhà Giô-sép. ²⁹ Xảy trong lúc đó, Giê-rô-bô-am ở Giê-ru-sa-lem đi ra, gặp tiên tri A-hi-gia ở Si-lô tại giữa đường, mặc cái áo tơi mới. Chỉ có hai người ở ngoài đồng mà thôi. ³⁰ A-hi-gia bèn nắm áo mới người mặc trong mình mà xé ra làm mười hai miếng. ³¹ Đoạn, người nói với Giê-rô-bô-am rằng: Hãy lấy mười miếng về phần ngươi, vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên có phán như vậy: Kìa, ta sẽ đoạt lấy nước khỏi tay Sa-lô-môn và trao cho ngươi mười chi phái của nước ấy. ³² Nhưng vì cớ Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, và vì cớ Giê-ru-sa-lem, thành ta đã chọn giữa các chi phái Y-sơ-ra-ên, nên sẽ có một chi phái cứ ở trung tín cùng người.
³³ Ấy, bởi vì chúng nó đã từ bỏ ta, đi thờ lạy Át-tạt-tê, nữ thần của dân Si-đôn, Kê-mốt, thần xứ Mô-áp, và Minh-côm, thần của dân Am-môn. Chúng nó không đi theo các đường lối ta, đặng làm điều ngay thẳng tại trước mặt ta, và cũng chẳng giữ luật lệ và điều răn ta, y như Đa-vít, cha của Sa-lô-môn, đã làm. ³⁴ Nhưng ta sẽ chẳng cất lấy cả nước khỏi tay Sa-lô-môn; song vì Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, ta đã chọn, ta sẽ lập người làm vua trọn đời người sống, bởi vì Đa-vít đã giữ các điều răn và luật lệ ta. ³⁵ Nhưng ta sẽ đoạt lấy nước khỏi tay con trai người, mà trao cho ngươi mười chi phái. ³⁶ Ta sẽ để lại một chi phái cho con trai người, để cho tại Giê-ru-sa-lem, thành ta đã chọn đặng đặt danh ta ở đó, Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, hằng có một ngọn đèn trước mặt ta luôn luôn. ³⁷ Vậy, ta sẽ chọn ngươi và lập làm vua Y-sơ-ra-ên; ngươi sẽ cai trị theo ý muốn lòng ngươi. ³⁸ Và, nếu ngươi vâng theo lịnh ta, đi trong các đường lối ta, làm điều thiện trước mặt ta, giữ gìn luật lệ và điều răn ta, y như Đa-vít, tôi tớ ta, đã làm, thì ta sẽ ở cùng ngươi, ³⁹ lập cho ngươi một nhà vững chắc, y như ta đã lập cho Đa-vít, và ta sẽ ban Y-sơ-ra-ên cho ngươi. Như vậy, ta sẽ làm sỉ nhục dòng dõi Đa-vít, nhưng chẳng phải đời đời.
⁴⁰ Sa-lô-môn tìm thế giết Giê-rô-bô-am; nhưng Giê-rô-bô-am chạy trốn qua Ê-díp-tô; đến cùng Si-sắc, vua Ê-díp-tô; rồi người ở tại Ê-díp-tô cho đến chừng Sa-lô-môn băng hà.
⁴¹ Còn các điều khác về chuyện Sa-lô-môn, mọi việc người, sự khôn ngoan của người, thảy đều đã chép trong sách hành trạng của Sa-lô-môn. ⁴² Sa-lô-môn ở Giê-ru-sa-lem cai trị trên cả Y-sơ-ra-ên trong bốn mươi năm. ⁴³ Đoạn, Sa-lô-môn an giấc cùng các tổ phụ người, và được chôn trong thành Đa-vít, cha người. Rô-bô-am, con trai người, cai trị thế cho người.

11

Saa^lo^morn Leih Tin-Hungh

¹Saa^lo^morn hnamv haic ganh fingx mienh nyei sieqv camv haic. Cuotv liuz Faalo Hungh nyei sieqv ninh longc Mo^apc Mienh, Ammon Mienh, E^ndom Mienh, Sai^ndorn Mienh caux Hitv^tai Mienh nyei sieqv.⚓ ²Naaiv se Ziouv gorngv mbuox I^saa^laa^en Mienh, “Maiv dungx caux naaiv deix Janx dorng jaa, yaac maiv dungx bun ninh mbuo caux meih mbuo dorng jaa, weic zuqc ninh mbuo zungv oix baeng meih mbuo mingh gan ninh mbuo nyei zienh.”⚓ Mv baac Saa^lo^morn za'gengh hnamv duqv nyouh haic naaiv deix sieqv. ³Ninh longc cietv baeqv dauh hungh sieqv zoux auv, yaac maaih faam-baeqv dauh jaav-zeih auv. Ninh nyei auv yaac baeng ninh nyei hnyouv mingh ganh bung. ⁴Saa^lo^morn hnyangx-jeiv gox nyei ziangh hoc, ninh nyei auv mbuo baeng ninh nyei hnyouv mingh gan nyiec nyei zienh. Ninh maiv longc nzengc hnyouv gan Ziouv, ninh nyei Tin-Hungh, hnangv ninh nyei die, Ndaawitv, longc nzengc hnyouv gan nor. ⁵Saa^lo^morn gan Sai^ndorn Mienh nyei Atc^taa^lotv zienh nyeiz,⚓ yaac gan Ammon Mienh gamh nziev haic nyei ⟨Molekv zienh.⟩ ⁶Hnangv naaic, ziux Ziouv buatc, Saa^lo^morn zoux orqv haic nyei sic. Ninh maiv longc nzengc hnyouv gan Ziouv hnangv ninh nyei die, Ndaawitv, gan nor.
⁷Yiem Ye^lu^saa^lem dong bung maengx nyei mbong gu'nguaaic, Saa^lo^morn zoux norm hlang nyei dorngx zaangc Mo^apc Mienh nyei gamh nziev haic nyei Kemotv zienh caux Ammon Mienh nyei gamh nziev haic nyei Molekv zienh. ⁸Ninh aengx fih hnangv nyei zoux weic bun ninh nyei yietc zungv ganh fingx auv haih buov hung fongc horc ga'naaiv ziec ninh mbuo nyei zienh.
⁹Ziouv qiex jiez haic Saa^lo^morn, weic zuqc Saa^lo^morn nyei hnyouv leih Ziouv, I^saa^laa^en Mienh nyei Tin-Hungh, dongh hinc cuotv bun ninh buatc i nzunc nyei Tin-Hungh. ¹⁰Maiv gunv Ziouv hatc Saa^lo^morn maiv dungx gan nyiec nyei zienh, ninh maiv ei Ziouv hatc nyei waac zoux. ¹¹Weic naaiv Ziouv gorngv mbuox Saa^lo^morn. “Laaix meih hnangv naaiv nor hnamv, meih yaac maiv ei jienv yie laengz nyei ngaengc waac caux yie hatc nyei leiz-latc, yie zungv oix zorqv meih nyei guoqv betv mingh jiu bun dauh meih nyei jien. ¹²Mv baac weic meih nyei die, Ndaawitv, yiem meih ziangh jienv nyei ziangh hoc, yie maiv gaengh zoux. Zuov meih nyei dorn zoux hungh nyei ziangh hoc yie cingx betv cuotv. ¹³Mv baac yie maiv zorqv ziangh norm guoqv betv cuotv. Weic yie nyei bou, Ndaawitv, yaac weic yie ginv daaih nyei zingh, Ye^lu^saa^lem, yie ziouc liouh yietc fingx bun meih nyei dorn.”

Saa^lo^morn Nyei Win-Wangv

¹⁴Ziouv bun dauh E^ndom Mienh, se E^ndom Hungh nyei yietc dauh fun-faqv, mbuox heuc Haa^ndatc, zoux Saa^lo^morn nyei win-wangv. ¹⁵Zinh ndaangc Ndaawitv yiem E^ndom mborqv jaax, domh baeng-bieiv, Yo^aapc, faaux mingh biopv zuqc daix daic nyei mienh wuov zanc, ninh yaac daix nzengc E^ndom nyei yietc zungv m'jangc dorn. ¹⁶Yo^aapc caux I^saa^laa^en nyei zuangx mienh yiem naaic juqv hlaax nyieqc zuov taux ninh mbuo daix nzengc E^ndom Mienh nyei yietc zungv m'jangc dorn. ¹⁷Wuov zanc Haa^ndatc corc faix nyei. Ninh caux deix E^ndom Mienh, se ninh nyei die nyei jien, biaux mingh yiem I^yipv Deic-Bung. ¹⁸Ninh mbuo yiem Mi^ndien cuotv jauv mingh taux Baalaan. Yiem Baalaan ninh mbuo aengx dorh deix mienh mingh taux I^yipv, mingh lorz I^yipv Deic-Bung nyei Faalo Hungh. Hungh diex bun biauv caux lingh deic aengx juang nyanc hopv bun Haa^ndatc.
¹⁹Haa^ndatc horpc Faalo nyei hnyouv haic, Faalo ziouc zorqv ninh ganh nyei auv nyei nziez, se Taa^be^netv Hungh Maac nyei nziez, bun Haa^ndatc longc zoux auv. ²⁰Taa^be^netv nyei nziez yungz dauh dorn bun Haa^ndatc. Naaiv dauh dorn nyei mbuox heuc Ge^nu^mbatc. Taa^be^netv bun Ge^nu^mbatc yiem Faalo nyei hungh dinc guangc nyorx. Ninh ziouc caux Faalo ganh nyei dorn yiem wuov.
²¹Yiem gau I^yipv Deic-Bung, Haa^ndatc haiz gorngv Ndaawitv guei seix mi'aqv,⚓ domh baeng-bieiv, Yo^aapc, yaac daic mi'aqv. Haa^ndatc ziouc gorngv mbuox Faalo, “Tov bun yie mingh aqv, bun yie duqv nzuonx yie ganh nyei guoqv.”
²²Faalo naaic gaax, “Meih caux yie yiem naaiv meih caa haaix nyungc cingx daaih ih zanc oix nzuonx meih ganh nyei deic-bung?”
Haa^ndatc dau, “Maiv caa haaix nyungc. Mv baac tov meih bun yie nzuonx.”
²³Tin-Hungh aengx bun dauh mienh, se E^li^yaa^ndaa nyei dorn, Leson, zoux Saa^lo^morn nyei win-wangv. Zinh ndaangc Leson biaux ninh nyei ziouv, So^mbaa nyei hungh, Haa^ndatc^e^se. ²⁴Ndaawitv mborqv baaic, daix nzengc So^mbaa Mienh wuov zanc, Leson ziouc yuoqc duqv guanh mienh faanv deic-bung. Ninh ganh zoux bieiv. Naaiv guanh mienh mingh Ndaa^matv^gatc Zingh, yiem naaic liepc ninh zoux hungh. ²⁵Yiem Saa^lo^morn ziangh jienv nyei hnoi-nyieqc, Leson zoux I^saa^laa^en Mienh nyei win-wangv, ceux lunc deic-bung hnangv Haa^ndatc nor. Leson zoux hungh gunv Silie Deic-Bung⚓ yaac nzorng I^saa^laa^en Mienh.

Ziouv Caux Ye^lo^mbo^am Laengz Waac

²⁶Aengx maaih Ne^mbatc nyei dorn, Ye^lo^mbo^am, ngaengc Saa^lo^morn. Ye^lo^mbo^am zoux Saa^lo^morn nyei jien, se yiem Se^le^ndaa daaih nyei E^faa^im Mienh. Ninh nyei maa se auv-guaav, mbuox heuc Se^lu^waa.
²⁷Yiem naaiv mingh gorngv Ye^lo^mbo^am hnangv haaix nor⚓ ngaengc hungh diex nyei jauv-louc. Saa^lo^morn zorc Minlo⚓ yaac zorc ninh nyei die, Ndaawitv, nyei zingh, se zorc zingh laatc tong nyei dorngx. ²⁸Ye^lo^mbo^am se maaih banh zeic nyei mienh. Saa^lo^morn buatc naaiv dauh hnyangx-jeiv lunx nyei m'jangc dorn, Saa^lo^morn ziouc paaiv ninh gunv aapv zoux gong, Yosepv nyei zeiv-fun⚓ nyei yietc zungv gong-mienh.
²⁹Maaih hnoi Ye^lo^mbo^am yiem Ye^lu^saa^lem cuotv mingh. Yiem Silo nyei douc waac mienh, Aa^hi^yaa, yiem jauv zaangc buangh zuqc ninh. Aa^hi^yaa zuqv jienv siang-lui. Ninh mbuo i dauh yiem wuov naah, lengh nyei dorngx. ³⁰Aa^hi^yaa zorqv ninh ganh zuqv jienv nyei siang-lui betv zoux ziepc nyeic kuaaiv. ³¹Ninh ziouc gorngv mbuox Ye^lo^mbo^am, “Gunv zorqv ziepc kuaaiv mingh weic zuqc Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, gorngv, ‘Yie oix zorqv yiem Saa^lo^morn nyei buoz-ndiev nyei guoqv betv cuotv mingh yaac bun ziepc fingx meih. ³²Mv baac weic yie nyei bou, Ndaawitv, yaac weic yie yiem I^saa^laa^en nyei zuangx fingx ginv naaiv norm Ye^lu^saa^lem Zingh, yie liouh yietc fingx bun Saa^lo^morn gunv. ³³Yie hnangv naaiv zoux weic zuqc ninh guangc yie mingh zaangc Sai^ndorn Mienh nyei Atc^taa^lotv zienh nyeiz,⚓ caux Mo^apc Mienh nyei Kemotv zienh, caux Ammon Mienh nyei Molekv zienh. Ninh maiv yangh yie nyei doz-leiz. Ei yie mangc ninh yaac zoux maiv horpc, maiv gan yie nyei lingc caux leiz-latc hnangv ninh nyei die, Ndaawitv, nor.
³⁴“ ‘Mv baac yie maiv zorqv zuangx guoqv yiem Saa^lo^morn nyei buoz-ndiev cuotv. Yie weic yie ginv daaih nyei bou, Ndaawitv, gan longx yie nyei lingc caux leiz-latc, bun Saa^lo^morn ziangh seix duqv gunv. ³⁵Yie oix zorqv guoqv yiem ninh nyei dorn nyei buoz-ndiev cuotv yaac zorqv ziepc fingx jiu bun meih. ³⁶Yie oix jiu yietc fingx bun ninh nyei dorn weic bun yie nyei bou, Ndaawitv, zanc-zanc maaih zeiv-fun⚓ yiem yie ginv daaih weic liepc yie nyei Mengh naaiv norm Ye^lu^saa^lem Zingh. ³⁷Ye^lo^mbo^am aac, yie bun meih sueih eix gunv taux haaix yaac liepc meih zoux hungh gunv I^saa^laa^en Mienh. ³⁸Se gorngv meih muangx yie hatc meih nyei yietc zungv waac yaac yangh yie nyei doz-leiz, gan yie nyei lingc caux leiz-latc, ziouc ei yie mangc zoux duqv horpc hnangv yie nyei bou, Ndaawitv, zoux nor, yie oix caux meih yiem. Yie ziouc liepc wuonv meih nyei hungh douh hnangv yie liepc Ndaawitv nyei nor, yaac zorqv I^saa^laa^en jiu bun meih. ³⁹Laaix Saa^lo^morn nyei zuiz, yie oix bun Ndaawitv nyei zeiv-fun zuqc dingc zuiz, mv baac maiv zeiz yietc liuz.’+”
⁴⁰Saa^lo^morn lorz qangx daix Ye^lo^mbo^am, mv baac Ye^lo^mbo^am biaux mingh I^yipv, taux I^yipv nyei Sisakv Hungh, yiem naaic taux Saa^lo^morn daic mingh.

Saa^lo^morn Guei Seix

(2 Zunh Doic Douh 9:29-31)

⁴¹Cuotv liuz naaiv deix sic, Saa^lo^morn zoux nyei yietc zungv caux ninh nyei cong-mengh waac fiev jienv Saa^lo^morn nyei hungh douh daan. ⁴²Saa^lo^morn yiem Ye^lu^saa^lem gunv I^saa^laa^en Mienh feix ziepc hnyangx. ⁴³Saa^lo^morn guei seix mi'aqv,⚓ yaac zangx jienv ninh nyei die, Ndaawitv, nyei Zingh. Ninh nyei dorn, Le^hox^mbo^am, nzipc jienv ninh zoux hungh.