1 Trong ba năm Sy-ri và Y-sơ-ra-ên không có giặc. 2 Năm thứ ba, Giô-sa-phát, vua Giu-đa, đi đến cùng vua Y-sơ-ra-ên. 3 Vua Y-sơ-ra-ên nói với tôi tớ mình rằng: Các ngươi há chẳng biết rằng Ra-mốt trong Ga-la-át thuộc về chúng ta sao? Chúng ta lại làm thinh chẳng rứt nó khỏi tay vua Sy-ri sao! 4 Đoạn, người nói với Giô-sa-phát rằng: Vua muốn đến cùng ta đặng đánh lấy Ra-mốt trong Ga-la-át chăng? Giô-sa-phát đáp với vua Y-sơ-ra-ên rằng: Tôi như ông; dân sự tôi như dân sự ông; và ngựa tôi như ngựa của ông. 5 Song Giô-sa-phát nói với vua Y-sơ-ra-ên rằng: Tôi xin ông phải cầu vấn Đức Giê-hô-va trước đã. 6 Vậy, vua Y-sơ-ra-ên nhóm các tiên tri lại, số bốn trăm người, mà hỏi rằng: Ta có nên đi đánh Ra-mốt tại Ga-la-át, hay là chẳng nên đi? Chúng đáp rằng: Hãy đi lên; Chúa sẽ phó nó vào tay vua. 7 Nhưng Giô-sa-phát tiếp rằng: Ở đây còn có đấng tiên tri nào khác của Đức Giê-hô-va để chúng ta cầu vấn người ấy chăng? 8 Vua Y-sơ-ra-ên đáp với Giô-sa-phát rằng: Còn có một người, tên là Mi-chê, con trai của Giêm-la; nhờ người ấy ta có thể cầu vấn Đức Giê-hô-va; nhưng tôi ghét người, vì người chẳng nói tiên tri lành về tôi, bèn là dữ đó thôi. Giô-sa-phát nói rằng: Xin vua chớ nói như vậy. 9 Vua Y-sơ-ra-ên bèn đòi một hoạn quan mà bảo rằng: Hãy lập tức mời Mi-chê, con trai Giêm-la, đến. 10 Vả, vua Y-sơ-ra-ên và Giô-sa-phát, vua Giu-đa, mỗi người đều mặc đồ triều phục, đương ngồi trên một cái ngai tại trong sân đạp lúa, nơi cửa thành Sa-ma-ri; và hết thảy tiên tri nói tiên tri trước mặt hai vua. 11 Sê-đê-kia, con trai Kê-na-na, làm lấy những sừng bằng sắt, và nói rằng: Đức Giê-hô-va phán như vầy: Với các sừng nầy, ngươi sẽ báng dân Sy-ri cho đến khi diệt hết chúng nó. 12 Và hết thảy tiên tri đều nói một cách, mà rằng: Hãy đi lên Ra-mốt trong Ga-la-át; vua sẽ được thắng, vì Đức Giê-hô-va sẽ phó thành ấy vào tay vua. 13 Vả, sứ giả đã đi mời Mi-chê, nói cùng người rằng: Những tiên tri đều đồng lòng báo cáo sự lành cho vua; tôi xin ông cũng hãy lấy lời như lời của họ mà báo cáo điều lành. 14 Nhưng Mi-chê đáp rằng: Ta chỉ Đức Giê-hô-va hằng sống mà thề, ta sẽ báo cáo điều gì Đức Giê-hô-va phán dặn ta. 15 Khi người đã đến cùng vua, vua bèn hỏi rằng: Hỡi Mi-chê, chúng ta có nên đi hãm đánh Ra-mốt trong Ga-la-át, hay là chẳng nên đi? Mi-chê đáp: Hãy đi, vua sẽ được thắng; Đức Giê-hô-va sẽ phó thành ấy vào tay vua. 16 Nhưng vua nói với người rằng: Biết bao lần ta đã lấy lời thề buộc ngươi chỉ khá nói chân thật với ta nhân danh Đức Giê-hô-va. 17 Bấy giờ Mi-chê đáp rằng: Tôi thấy cả Y-sơ-ra-ên bị tản lạc trên các núi, như bầy chiên không có người chăn; và Đức Giê-hô-va phán rằng: Những kẻ ấy không có chủ; ai nấy khá trở về nhà mình bình yên.⚓ 18 Vua Y-sơ-ra-ên nói cùng Giô-sa-phát rằng: Tôi há chẳng có nói với vua rằng người chẳng nói tiên tri lành về việc tôi, bèn là nói tiên tri dữ sao? 19 Mi-chê lại tiếp: Vậy, hãy nghe lời của Đức Giê-hô-va: Tôi thấy Đức Giê-hô-va ngự trên ngôi Ngài và cả cơ binh trên trời đứng chầu Ngài bên hữu và bên tả.⚓20 Đức Giê-hô-va phán hỏi: Ai sẽ đi dụ A-háp, để người đi lên Ra-Mốt trong Ga-la-át, và ngã chết tại đó? Người trả lời cách nầy, kẻ trả lời cách khác. 21 Bấy giờ, có một thần ra đứng trước mặt Đức Giê-hô-va mà thưa rằng: Tôi sẽ đi dụ người. Đức Giê-hô-va phán hỏi thần rằng: Dụ cách nào? 22 Thần thưa lại rằng: Tôi sẽ đi và làm một thần nói dối trong miệng những tiên tri của người. Đức Giê-hô-va phán rằng: Phải, ngươi sẽ dụ người được. Hãy đi và làm như ngươi đã nói. 23 Vậy bây giờ, kìa, Đức Giê-hô-va đã đặt một thần nói dối trong miệng các tiên tri vua, và Đức Giê-hô-va đã phán sự dữ cho vua. 24 Bấy giờ, Sê-đê-kia, con trai của Kê-na-na, đến gần Mi-chê, vả vào má người, mà rằng: Thần của Đức Giê-hô-va có do đường nào lìa khỏi ta đặng đến nói với ngươi? 25 Mi-chê đáp: Trong ngày ngươi chạy từ phòng nầy đến phòng kia đặng ẩn lánh, thì sẽ biết điều đó. 26 Vua Y-sơ-ra-ên truyền lịnh rằng: Hãy bắt Mi-chê dẫn đến cho A-môn, quan cai thành, và cho Giô-ách, con trai của vua, 27 rồi hãy nói rằng: Vua bảo như vầy: Hãy bỏ tù người nầy, lấy bánh và nước khổ nạn mà nuôi nó cho đến khi ta trở về bình an. 28 Mi-chê tiếp rằng: Nếu vua trở về bình an thì Đức Giê-hô-va không cậy tôi phán. Người lại nói: Hỡi chúng dân! Các ngươi khá nghe ta. 29 Vậy, vua Y-sơ-ra-ên đi lên Ra-mốt trong Ga-la-át với Giô-sa-phát, vua Giu-đa. 30 Vua Y-sơ-ra-ên nói cùng Giô-sa-phát rằng: Tôi sẽ giả dạng ăn mặc, rồi ra trận; còn vua hãy mặc áo của vua. Như vậy, vua Y-sơ-ra-ên ăn mặc giả dạng mà ra trận. 31 Vả, vua Sy-ri đã truyền lịnh cho ba mươi hai quan coi xe mình rằng: Các ngươi chớ áp đánh ai bất kỳ lớn hay nhỏ, nhưng chỉ một mình vua Y-sơ-ra-ên mà thôi. 32 Vậy, khi các quan coi xe thấy Giô-sa-phát thì nói rằng: Ấy quả thật là vua Y-sơ-ra-ên. Chúng bèn đến gần người đặng áp đánh; nhưng Giô-sa-phát kêu la lên. 33 Khi các quan coi xe thấy chẳng phải vua Y-sơ-ra-ên, thì thối lại, không đuổi theo nữa. 34 Bấy giờ, có một người tình cờ giương cung bắn vua Y-sơ-ra-ên, trúng nhằm người nơi giáp đâu lại. Vua nói cùng kẻ đánh xe mình rằng: Hãy quay cương lại, dẫn ta ra ngoài hàng quân, vì ta bị thương nặng. 35 Nhưng trong ngày đó thế trận thêm dữ dội; có người nâng đỡ vua đứng trong xe mình đối địch dân Sy-ri. Đến chiều tối vua chết; huyết của vít thương người chảy xuống trong lòng xe. 36 Lối chiều, trong hàng quân có rao truyền rằng: Ai nấy hãy trở về thành mình, xứ mình. 37 Vua băng hà là như vậy; người ta đem thây vua về Sa-ma-ri, và chôn tại đó. 38 Người ta rửa xe người tại trong ao Sa-ma-ri, là nơi những bợm buôn hương tắm, và có những chó liếm máu người, y như lời Đức Giê-hô-va đã phán. 39 Các chuyện khác của A-háp, những công việc người làm, cái đền bằng ngà người cất, và các thành người xây, đều chép trong sử ký về các vua Y-sơ-ra-ên. 40 Vậy, A-háp an giấc cùng tổ phụ mình, và A-cha-xia, con trai người, kế vị người.
Giô-sa-phát làm vua Giu-đa
41 Năm thứ tư đời A-háp, vua Y-sơ-ra-ên, thì Giô-sa-phát, con trai A-sa, lên ngôi làm vua Giu-đa. 42 Giô-sa-phát lên ngôi, tuổi được ba mươi lăm; người cai trị hai mươi lăm năm tại Giê-ru-sa-lem. Tên của mẹ người là A-xu-ba, con gái của Si-chi. 43 Người đi theo đường của A-sa, cha người, chẳng xây bỏ đi, song làm điều thiện trước mặt Đức Giê-hô-va. 44 Nhưng người không trừ bỏ các nơi cao; dân sự còn tế lễ và đốt hương tại trên các nơi cao. 45 Giô-sa-phát và vua Y-sơ-ra-ên ở hòa hảo với nhau. 46 Các truyện khác của Giô-sa-phát, dõng lực người, những giặc giã người, đều đã chép trong sử ký về các vua Giu-đa. 47 Người trừ diệt những bợm vĩ gian còn lại trong xứ từ đời A-sa, cha mình. 48 Bấy giờ, dân Ê-đôm không có vua, có một quan trấn thủ cai trị. 49 Giô-sa-phát đóng một đoàn tàu Ta-rê-si đặng đi Ô-phia chở vàng, nhưng không đi đến đó được, bởi vì tàu vỡ ra tại Ê-xi-ôn-Ghê-be. 50 A-cha-xia, con trai của A-háp, nói với Giô-sa-phát rằng: Hãy cho phép các đầy tớ ta đi tàu với các đầy tớ ông. Nhưng Giô-sa-phát không chịu. 51 Giô-sa-phát an giấc với tổ phụ mình, được chôn với họ trong thành Đa-vít, cha người, và Giô-ram, con trai người, kế vị người.
A-cha-xia làm vua Y-sơ-ra-ên
52 Năm thứ mười bảy đời Giô-sa-phát, vua Giu-đa, thì A-cha-xia, con trai A-háp, lên ngôi làm vua Y-sơ-ra-ên tại Sa-ma-ri, và cai trị hai năm. 53 Người làm điều ác trước mặt Đức Giê-hô-va, đi theo con đường của cha và mẹ mình, cùng theo đường của Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát, là người xui cho Y-sơ-ra-ên phạm tội. 54 Người hầu việc Ba-anh và thờ lạy nó, chọc giận Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, cứ theo mọi sự cha người đã làm.
22
Mai-ca tiên tri nghịch nhà A-háp
1Suốt ba năm giữa Y-sơ-ra-ên và vua Sy-ri không có chiến tranh. 2Nhưng vào năm thứ ba, trong dịp Giô-sa-phát vua Giu-đa đến thăm, 3vua Y-sơ-ra-ên nói khích quần thần: "Các ngươi có biết Ra-mốt Ga-la-át là đất Y-sơ-ra-ên không? Thế mà ta cứ lặng lẽ chịu nhục để cho Sy-ri chiếm đóng." 4Vua Y-sơ-ra-ên quay sang hỏi Giô-sa-phát: "Vua có sẵn lòng cùng tôi đánh Ra-mốt Ga-la-át không?" Giô-sa-phát đáp: "Tôi sẵn sàng đi với vua, dân tôi và ngựa tôi sẵn sàng cho vua huy động.⚓5Nhưng trước tiên, ta nên cầu hỏi ý Chúa." 6Vua Y-sơ-ra-ên gọi chừng bốn trăm tiên tri đến, hỏi: "Ta có nên đi đánh Ra-mốt Ga-la-át không?" Họ tâu: "Nên, Chúa sẽ giao nạp thành ấy cho bệ hạ." 7Nhưng Giô-sa-phát hỏi: "Ở đây không có tiên tri nào của Chúa Hằng Hữu để ta cầu hỏi sao? 8Vua Y-sơ-ra-ên đáp: "Có một người tên là Mai-ca con Giêm-la. Nhưng tôi ghét tiên tri ấy, vì không bao giờ người báo điều lành cho tôi, mà chỉ báo toàn điều dữ." Giô-sa-phát nói: "Xin vua đừng nói thế." 9Vua Y-sơ-ra-ên gọi một viên chức bảo: "Mời Mai-ca đến đây, nhanh lên!" 10Trong khi ấy, các tiên tri kia cứ tiếp tục nói tiên tri trước mặt hai vua. Lúc ấy hai vua đang mặc cẩm bào, ngồi trên hai chiếc ngai đặt tại sân đập lúa gần cổng thành Sa-ma-ri. 11Tiên tri Sê-đê-kia, con Kê-na-na, làm những sừng bằng sắt rồi nói: "Chúa phán: 'với các sừng này, ngươi sẽ báng người Sy-ri cho đến khi tiêu diệt họ.'" 12Các tiên tri khác cũng hùa theo: "Đi đánh Ra-mốt Ga-la-át, bệ hạ sẽ thắng, vì Chúa sẽ giao thành ấy cho bệ hạ." 13Khi tìm gặp Mai-ca, sứ giả dặn trước: "Các tiên tri khác đều nói điều thuận lợi cho vua. Xin ông cũng theo họ mà nói." 14Nhưng Mai-ca đáp: "Ta thề trước Chúa Hằng Hữu, ta chỉ nói những lời Ngài bảo ta thôi." 15Khi Mai-ca đến, vua hỏi: "Chúng ta có nên đánh Ra-mốt Ga-la-át không?" Ông đáp: "Bệ hạ sẽ thắng, vì Chúa Hằng Hữu sẽ giao thành ấy cho vua." 16Vua dè dặt: "Đã bao lần ta phải năn nỉ ngươi chỉ nhân danh Chúa nói những lời chân thật mà thôi." 17Mai-ca nói: "Tôi thấy người Y-sơ-ra-ên tản mát trên núi như cừu không người chăn. Và Chúa phán: 'Họ không có vua, hãy cho họ về nhà bình an.'" 18Vua Y-sơ-ra-ên phân trần với Giô-sa-phát: "Tôi đã nói với vua là người này chẳng bao giờ tiên đoán điều lành cho tôi, mà chỉ nói toàn điều dữ thôi." 19Mai-ca tiếp: "Xin lắng tai nghe lời Chúa. Tôi thấy Chúa ngồi trên ngai. Đạo thiên binh vây chung quanh Ngài. 20Chúa hỏi: 'Ai sẽ dụ A-háp đi Ra-mốt Ga-la-át cho nó chết tại đấy?' Có mấy ý kiến được đưa lên. 21Cuối cùng một thần đến đứng trước ngai, thưa: 'Tôi xin đi.' 22Chúa hỏi: 'Dùng cách gì?' Thần ấy thưa: 'Tôi sẽ làm thần nói dối ở trong miệng các tiên tri của A-háp.' Chúa bảo : 'Được. Ngươi sẽ dụ được nó. Đi làm như ngươi đã nói.' 23Thế là, Chúa đã đặt thần nói dối trong miệng các tiên tri này vì Ngài định tâm giáng họa trên vua." 24Sê-đê-kia, con Kê-na-na, bước đến tát vào mặt Mai-ca, hỏi: "Thần của Chúa rời bỏ ta khi nào để đi nói với ngươi?" 25Mai-ca đáp: "Ngày nào ông phải trốn chui trốn nhủi trong phòng kín, ngày ấy ông sẽ biết." 26Vua Y-sơ-ra-ên ra lệnh: "Bắt Mai-ca, đem giao cho thị trưởng A-môn và hoàng tử Giô-ách, 27và dặn họ: vua bảo bỏ tù người này, cho ăn uống tối thiểu cho đến ngày vua trở về bình an." 28Mai-ca nói: "Nếu vua trở về bình an thì Chúa Hằng Hữu đâu có phán với tôi?" Rồi ông nói với mọi người: "Xin nhớ lấy những lời tôi đã nói."
A-háp tử trận
29Thế rồi, vua Y-sơ-ra-ên và vua Giu-đa kéo quân đi đánh Ra-mốt Ga-la-át. 30A-háp lập mưu gài Giê-hô-sa-phát: "Lúc ra trận, để tôi cải trang, còn vua cứ mặc vương bào." Và như thế, trên chiến trường vua Y-sơ-ra-ên giả dạng làm một người lính. 31Vua Sy-ri có ra lệnh cho ba muơi hai sĩ quan chỉ huy chiến xa: "Đừng đánh ai cả, chỉ tìm đánh giết vua Y-sơ-ra-ên mà thôi." 32Khi các sĩ quan chỉ huy chiến xa thấy Giô-sa-phát đang mặc vương bào, liền bảo nhau: "Đấy đúng là vua Y-sơ-ra-ên rồi", và xông vào tấn công. Giô-sa-phát la lên. 33Lúc ấy, họ mới nhận ra đấy không phải là vua Y-sơ-ra-ên, nên thôi không tấn công Giô-sa-phát nữa. 34Nhưng, có một người lính tình cờ giương cung bắn, mũi tên trúng ngay đường nối của áo giáp vua A-háp đang mặc. Vua bảo người đánh xe: "Quay lại, đem ta ra khỏi trận địa! Ta bị thương nặng." 35vì chiến trận càng lúc càng khốc liệt nên vua A-háp phải gắng gượng chống người đứng trong xe, tiếp tục chống cự với quân Sy-ri. Đến chiều hôm ấy, vua A-háp chết. Máu từ vết thương chảy ướt sàn xe. 36,37Lúc mặt trời lặn, có tiếng loan báo trong hàng quân: "Xong rồi, ai về nhà nấy, vua đã băng hà." Xác vua được đem về Sa-ma-ri an táng. 38Khi xe vua được đem đi rửa tại ao Sa-ma-ri là nơi gái mãi dâm thường tắm, có chó đến liếm máu A-háp đúng như lời Chúa đã phán. 39Các công trình A-háp thực hiện cũng như cung điện bằng ngà và các thành vua xây, đều được ghi trong sách lịch sử các vua Y-sơ-ra-ên. 40A-háp qua đời và A-cha-xia, con vua, lên ngôi kế vị.
Giô-sa-phát làm vua Giu-đa
41Giô-sa-phát, con A-sa lên ngôi làm vua Giu-đa vào năm thứ tư đời A-háp vua Y-sơ-ra-ên. 42Lúc ấy, Giô-sa-phát được ba mươi lăm tuổi và cai trị hai mươi lăm năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ vua tên là A-xu-ba, con của Si-chi. 43Giô-sa-phát đi theo đường của A-sa cha mình, hết lòng làm điều lương thiện trước mắt Chúa. Tuy nhiên, các miếu thờ trên đồi vẫn chưa được phá dỡ, và tại đó người ta vẫn còn dâng lễ vật và đốt hương cho các thần tượng. 44Giô-sa-phát thiết lập bang giao với vua Y-sơ-ra-ên. 45Những công trình của Giô-sa-phát cùng thế lực vua, các cuộc chiến vua tham dự đều được ghi lại trong sách lịch sử các vua Giu-đa. 46Vua quét sạch khỏi xứ bọn nam mãi dâm - tình dục đồng giới - còn sót lại từ đời vua A-sa. 47(Lúc ấy nước Ê-đôm không có vua, chỉ có quan phụ chánh). 48Giô-sa-phát có đóng một đoàn tàu⚓ để đi Ô-phia lấy vàng, nhưng không thành công vì tàu bị đắm ở Ê-xi-ôn Ghê-be. 49A-cha-xia, con A-háp có đề nghị với Giô-sa-phát cho các đầy tớ mình vượt biển cùng các thủy thủ của vua Giu-đa, nhưng Giô-sa-phát từ chối. 50Giô-sa-phát an nghỉ với tổ tiên và được chôn trong thành Đa-vít, tổ tiên mình. Giô-ram, con vua lên kế vị.
A-cha-xia làm vua Y-sơ-ra-ên
51Năm thứ mười bảy đời Giô-sa-phát vua Giu-đa, A-cha-xia con A-háp lên ngôi làm vua Y-sơ-ra-ên và cai trị hai năm tại Sa-ma-ri. 52Vua làm điều ác trước mặt Chúa, theo đường của cha mẹ mình và đường của Giê-rô-bô-am là người đã xui cho Y-sơ-ra-ên phạm tội. 53A-cha-xia phụng sự và thờ lạy thần Ba-anh, chọc giận Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của Y-sơ-ra-ên, như vua cha đã làm.