1 Năm thứ ba đời Ô-sê, con trai Ê-la, vua Y-sơ-ra-ên, thì Ê-xê-chia, con trai A-cha, vua Giu-đa, lên làm vua. 2 Người được hai mươi lăm tuổi khi lên làm vua, và cai trị hai mươi chín năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ người tên là A-bi, con gái của Xa-cha-ri. 3 Người làm điều thiện trước mặt Đức Giê-hô-va y như Đa-vít, tổ phụ người, đã làm. 4 Người phá hủy các nơi cao, đập bể những trụ thờ, đánh hạ các A-sê-ra, và bẻ gãy con rắn đồng mà Môi-se đã làm; bởi vì cho đến khi ấy dân Y-sơ-ra-ên xông hương cho nó. Người ta gọi hình rắn ấy là Nê-hu-tan⚓5 Ê-xê-chia nhờ cậy nơi Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên; nên trong các vua sau người, hoặc trong những vua trước người, chẳng có một ai giống như người. 6 Người tríu mến Đức Giê-hô-va, không xây bỏ Ngài, song gìn giữ các điều răn mà Đức Giê-hô-va đã truyền cho Môi-se. 7 Đức Giê-hô-va ở cùng người; hễ người đi làm sự gì, đều được thành tựu. Người dấy nghịch với vua A-si-ri, không phục vua ấy nữa. 8 Người hãm đánh xứ dân Phi-li-tin cho đến Ga-xa và địa hạt chung quanh thành, từ tháp vọng canh đến thành kiên cố. 9 Xảy ra năm thứ tư đời Ê-xê-chia, nhằm năm thứ bảy đời Ô-sê, con trai Ê-la, vua Y-sơ-ra-ên, thì Sanh-ma-na-sa, vua A-si-ri, đi lên đánh Sa-ma-ri và vây nó. 10 Cuối ba năm, người hãm lấy: ấy vậy nhằm năm thứ sáu đời Ê-xê-chia, năm thứ chín đời Ô-sê, vua Y-sơ-ra-ên, thì Sa-ma-ri bị chiếm lấy. 11 Vua A-si-ri đem dân Y-sơ-ra-ên qua A-si-ri, đặt tại Cha-la và trên bờ Cha-bo, sông xứ Gô-xan, cùng trong các thành của Mê-đi; 12 ấy vì chúng không có vâng theo lời phán của Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình, nhưng bội giao ước Ngài, không khứng nghe, và chẳng làm theo các điều mà Môi-se, tôi tớ của Đức Giê-hô-va, đã truyền cho.
Sự dân A-si-ri loán vào
13 Năm thứ mười bốn đời Ê-xê-chia, San-chê-ríp, vua A-si-ri, đến đánh các thành kiên cố của Giu-đa và hãm lấy nó. 14 Ê-xê-chia, vua Giu-đa, sai sứ đến La-ki nói với vua A-si-ri rằng: Tôi phạm lỗi. Cầu vua lìa khỏi nước tôi; hễ vua đòi tôi điều gì, tôi sẽ chịu. Vua A-si-ri bắt Ê-xê-chia, vua Giu-đa, phải trả ba trăm ta-lâng bạc, và ba mươi ta-lâng vàng. 15 Ê-xê-chia nộp cho người các bạc ở trong đền Đức Giê-hô-va và trong kho tàng của cung vua. 16 Bấy giờ, Ê-xê-chia gỡ vàng của các cửa và cột đền thờ Đức Giê-hô-va mà chính mình người đã cẩn vào, rồi nộp hết cho vua A-si-ri. 17 Song, vua A-si-ri ở La-ki sai Tạt-tan, Ráp-sa-ri, và Ráp-sa-kê⚓, đem theo một đạo binh mạnh, đến Giê-ru-sa-lem đánh vua Ê-xê-chia. Chúng đi lên Giê-ru-sa-lem và dừng lại tại cống ao trên, ở bên đường ruộng thợ nện. 18 Đoạn, chúng xin nói chuyện với vua. Ê-li-a-kim, con trai Hinh-kia, quan cai đền, Sép-na, thơ ký, và Giô-a, con của A-sáp, quan thái sử, đều đi ra đến chúng. 19 Ráp-sa-kê nói cùng họ rằng: Ta xin các ngươi hãy nói với Ê-xê-chia rằng: Vua A-si-ri, là vua lớn, nói như vầy: Ngươi nhờ cậy ai dường ấy? 20 Ngươi có nói (chỉ những lời hư không đó thôi), mà rằng: Ta có mưu kế, sức mạnh đặng tranh chiến. Vậy, ngươi để lòng tin cậy nơi ai mà dấy loạn cùng ta? 21 Ta thấy rõ điều đó: Ngươi nhờ cậy nơi Ê-díp-tô, thật như nương vào cây sậy gãy; ví ai nương dựa nó, ắt nó sẽ đâm vào tay, xoi lủng ngang qua. Phàm ai nhờ cậy Pha-ra-ôn, vua Ê-díp-tô, thì đều bị như thế. 22 Có lẽ các ngươi sẽ nói với ta rằng: Chúng tôi nhờ cậy nơi Giê-hô-va Đức Chúa Trời của chúng tôi. Nhưng há chẳng phải các nơi cao và bàn thờ của Ngài mà Ê-xê-chia có phá hủy, truyền cho Giu-đa và Giê-ru-sa-lem rằng: Các ngươi khá thờ phượng Chúa tại Giê-ru-sa-lem ở trước bàn thờ nầy, chăng? 23 Thế thì, ngươi hãy đánh cuộc với chủ ta, là vua A-si-ri. Ta sẽ giao cho ngươi hai ngàn con ngựa, nếu ngươi tìm được quân kỵ để cỡi chúng nó. 24 Ấy chẳng đặng, thì ngươi làm sao đánh đuổi một quan tướng nhỏ hơn hết của chủ ta đặng? Ngươi cậy nơi Ê-díp-tô đặng kiếm xe và quân kỵ sao! 25 Há chẳng phải theo lịnh của Đức Giê-hô-va mà ta loán qua miền đây, đặng phá hủy nó sao? Đức Giê-hô-va thật có phán với ta rằng: Hãy đi lên đánh xứ nầy, và phá hủy nó. 26 Ê-li-a-kim, con trai Hinh-kia, Sép-na, và Giô-a, bèn nói với Ráp-sa-kê rằng: Hãy nói với các tôi tớ ông bằng tiếng Sy-ri⚓; vì chúng tôi hiểu thứ tiếng ấy. Chớ nói cùng chúng tôi bằng tiếng Giu-đa vào tai dân sự ở trên vách thành. 27 Ráp-sa-kê đáp lại với chúng rằng: Há có phải cùng chủ ngươi và ngươi mà chủ ta sai ta nói các lời nầy sao? Người há chẳng sai ta đến cùng những người đứng trên vách thành để họ với ngươi ăn phẩn mình và uống nước tiểu mình, sao? 28 Đoạn, Ráp-sa-kê đứng tại đó, cất tiếng la lớn lên bằng tiếng Giu-đa mà rằng: Hãy nghe lời vua A-si-ri, là vua lớn, nói. 29 Vua nói như vầy: Chớ để cho Ê-xê-chia lường gạt các ngươi, vì hắn không tài nào giải các ngươi khỏi tay ta. 30 Cũng chớ để người dỗ các ngươi tin cậy nơi Đức Giê-hô-va, mà rằng: Đức Giê-hô-va sẽ giải cứu chúng ta, và thành nầy sẽ chẳng sa vào tay của vua A-si-ri đâu. 31 Chớ nghe Ê-xê-chia, vì vua A-si-ri nói như vầy: Khá hòa với ta và đầu hàng ta; mỗi người trong các ngươi sẽ được ăn hoa quả của vườn nho và của cây vả mình, cùng uống nước giếng mình, 32 cho đến chừng ta tới dẫn các ngươi vào trong một xứ giống như xứ của các ngươi, tức là xứ có lúa và rượu, bánh và vườn nho, một xứ sanh dầu ô-li-ve và mật ong. Như thế các ngươi sẽ sống, và không chết đâu. Vậy, chớ nghe Ê-xê-chia, vì hắn gạt các ngươi khi nói rằng: Đức Giê-hô-va sẽ giải cứu chúng ta. 33 Những thần của các dân tộc khác há có giải cứu xứ mình khỏi tay vua A-si-ri chăng? 34 Thần của Ha-mát, và thần của Ạt-bát ở đâu? Thần của Sê-phạt-va-im, thần của Hê-na, và thần của Y-va ở đâu? Các thần đó có giải cứu Sa-ma-ri khỏi tay ta chăng? 35 Trong những thần của muôn nước, có thần nào đã giải cứu xứ họ khỏi tay ta chăng? Đức Giê-hô-va có thế giải cứu Giê-ru-sa-lem sao? 36 Nhưng dân sự làm thinh, không đáp lại một lời; vì vua có truyền lịnh rằng: Các ngươi chớ trả lời. 37 Ê-li-a-kim, con trai Hinh-kia, quan cai đền, thơ ký Sép-na, và quan thái sử Giô-a, con trai A-sáp, trở về Ê-xê-chia, quần áo xé rách, thuật cho người mọi lời của Ráp-sa-kê.
18
Ê-xê-chia
1Vào năm thứ ba đời Ô-sê con Ê-la vua Y-sơ-ra-ên, Ê-xê-chia con A-cha lên ngôi làm vua Giu-đa 2úc hai mươi lăm tuổi và trị vì hai mươi chín năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ vua là A-bi, con gái Xa-cha-ri. 3Ê-xê-chia làm điều thiện trước mặt Chúa theo gương Đa-vít, tổ tiên vua. 4Vua phá hủy các miếu trên đồi, đập gãy các trụ thờ, đốn ngã các tượng A-sê-ra, bẻ nát con rắn đồng Mai-sen đã làm, vì lúc ấy, người Y-sơ-ra-ên đốt nhang thờ nó, gọi nó là Nê-hu-tan. 5Ê-xê-chia hết lòng tin cậy Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của Y-sơ-ra-ên hơn bất cứ một vua Giu-đa nào khác kể cả các vua đời trước lẫn đời sau. 6Vua gần gũi gắn bó với Chúa, tuân giữ các điều răn Ngài truyền cho Mai-sen. 7Vì thế, Chúa ở với vua, cho vua thành công trong mọi công việc. Một đằng, Ê-xê-chia chống nghịch vua A-sy-ri, không chịu thần phục nữa, 8đằng khác, vua đi đánh quân Phi-li-tin đến tận Ga-xa và vùng phụ cận, hủy phá các thành lũy kiên cố cho đến các vọng canh. 9Việc Sanh-ma-na-se vua A-sy-ri vây thành Sa-ma-ri xảy ra vào năm thứ tư đời Ê-xê-chia, tức năm thứ bảy đời Ô-sê vua Y-sơ-ra-ên. 10Ba năm sau, vào năm thứ sáu đời Ê-xê-chia, (năm thứ chín đời Ô-sê), Sa-ma-ri thất thủ. 11Đấy là lúc vua A-sy-ri bắt người Y-sơ-ra-ên đem qua A-sy-ri, đày họ đến Cha-la, đến bờ sông Cha-bo ở Gô-xan và các thành trong nước Mã-đại. 12Lý do vì họ không vâng lời Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế mình, vi phạm giao ước đã kết với Ngài, bất chấp luật lệ Mai-sen, tôi tớ Ngài. 13Vào năm thứ mười bốn đời Ê-xê-chia, San-chê-ríp vua A-sy-ri đem quân đánh chiếm tất cả các thành kiên cố của Giu-đa. 14Ê-xê-chia sai sứ đến La-ki nói với vua A-sy-ri: "Tôi có lỗi. Xin vua rút quân, tôi xin thực hiện mọi điều khoản vua đòi hỏi." Vua A-sy-ri đòi ba trăm ta lâng bạc và ba mươi ta lâng vàng. 15Ê-xê-chia đem nạp tất cả số bạc trong Đền thờ và trong kho hoàng gia. 16Ê-xê-chia phải bóc vàng chính vua đã bọc cửa và trụ cửa Đền thờ trước kia, để nạp cho vua A-sy-ri, 17Tuy nhiên, vua A-sy-ri vẫn sai các tướng Tạt-tan, Ráp-sa-ri và Ráp-sa-kê từ La-ki kéo một đạo quân hùng mạnh đến Giê-ru-sa-lem. Họ đến đứng bên con đường đi sân thợ nện, cạnh bên cống ao trên, 18đòi hội kiến với vua. Vua không tiếp nhưng sai Ê-li-a-kim (em Hinh-kia) quản lý hoàng cung, bí thư Sép-na và thái sử Giô-a (con A-sáp) ra gặp họ. 19Ráp-sa-kê lên tiếng: "Các ngươi về nói lại với Ê-xê-chia những lời của đại đế A-sy-ri như sau: 'Ngươi mong chờ ai giúp đỡ? 20Ngươi tưởng một lời hứa suông của người ngươi nhờ cậy cũng có giá trị như có đầy đủ binh mã, chiến lược trong tay để kháng cự với ta sao? 21Ta biết lắm, ngươi cậy thế Ai-cập chứ gì? Nhưng Ai-cập chỉ là một cây sậy bị dập! Ai nương tựa Pha-ra-ôn chỉ bị sậy dập đâm thủng tay mà thôi. 22có lẽ ngươi nói chúng tôi chỉ tin cậy nơi Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế chúng tôi. Thế thì, không phải chính ngươi đã phá dỡ bàn thờ Ngài trên các đồi, và bảo mọi người chỉ được thờ Ngài trước bàn thờ Giê-ru-sa-lem thôi, hay sao?' 23Chủ ta, đại đế A-sy-ri đánh cuộc với các ngươi: nếu các ngươi còn đủ hai ngàn kỵ binh, chúng ta sẽ cấp cho hai ngàn con ngựa. 24Đã không dám đánh cuộc thì làm gì các ngươi kháng cự nổi một toán quân nhỏ nhất của chủ ta do một sĩ quan cấp úy chỉ huy! Thế thì dù cho Ai-cập có viện trợ quân xa và kỵ binh cũng chẳng nghĩa lý gì. 25Hơn nữa, ngươi tưởng chúng ta tự ý đến đây đánh phá sao? Không, chính Chúa Hằng Hữu bảo chúng ta hủy diệt nước này." 26Nghe đến đây, Ê-li-a-kim, Sép-na và Giô-a năn nỉ Ráp-sa-kê: "Xin ông làm ơn nói với chúng tôi bằng tiếng A-ram, chúng tôi hiểu tiếng ấy. Xin đừng nói tiếng Hy-bá, vì sợ những người trên thành nghe được." 27Nhưng Ráp-sa-kê trả lời: "Có phải chủ ta sai ta đến đây chỉ để nói riêng với chủ ngươi và các ngươi, chứ không nói với những người ngồi trên thành sao? Họ cũng chung số phận cùng các ngươi, sẽ phải ăn phân uống nước tiểu mình cả." 28Nói xong, Ráp-sa-kê đứng dậy, la lớn lên bằng tiếng Hy-bá: "Lắng nghe đây lời đại đế A-sy-ri! 29Đừng ai để cho Ê-xê-chia đánh lừa, vì hắn không cứu các ngươi khỏi tay ta được đâu. 30Cũng đừng để cho Ê-xê-chia dụ các ngươi tin tưởng Chúa Hằng Hữu sẽ giải cứu các ngươi và thành này khỏi quyền lực vua A-sy-ri. 31Đừng nghe lời Ê-xê-chia, vì vua A-sy-ri có hứa: 'Nếu các ngươi cầu hòa và thần phục ta thì ai nấy sẽ được ăn trái nho, trái vả vườn mình, uống nước giếng mình, 32cho đến ngày ta đem các ngươi vào một xứ giống như xứ này, đầy đủ ngũ cốc, nho, ô-liu và mật ong. Các ngươi sẽ có bánh ăn, rượu uống, sống không thiếu thứ gì, lại còn khỏi vạ diệt vong. Đừng tin lời Ê-xê-chia gạt gẫm, bảo rằng: 'Chúa sẽ giải cứu chúng ta.' 33Thử nhìn các nước khác xem có thần nào cứu họ khỏi tay vua A-sy-ri được đâu. 34Thần của các dân Ha-mát, Ạt-bát, Sê-phạt-va-im, Hê-na và Y-va đã làm được gì? Các thần ấy có tiếp cứu Sa-ma-ri được không? 35Có thần của nước nào đã cứu nước ấy khỏi tay ta chưa? Như thế làm gì Chúa Hằng Hữu cứu Giê-ru-sa-lem được?'" 36Một số thường dân nghe Ráp-sa-kê nói nhưng giữ yên lặng, vì vua ra lệnh không ai được đối đáp với người A-sy-ri. 37Quản lý hoàng cung Ê-li-a-kim, bí thư Sép-na và thái sử Giô-a xé quần áo rách tả tơi rồi trở về phúc trình cho Ê-xê-chia mọi lời của Ráp-sa-kê.