22

¹ Danh tiếng tốt còn hơn tiền của nhiều;
Và ơn nghĩa quí hơn bạc và vàng.
² Kẻ giàu và người nghèo đều gặp nhau;
Đức Giê-hô-va đã dựng nên cả hai.
³ Người khôn ngoan thấy điều tai vạ, và ẩn mình;
Nhưng kẻ ngu muội cứ đi luôn, và mắc phải vạ.
⁴ Phần thưởng của sự khiêm nhượng và sự kính sợ Đức Giê-hô-va,
Ấy là sự giàu có, sự tôn trọng, và mạng sống.
⁵ Trong đường kẻ gian tà có gai chông và cái bẫy;
Ai gìn giữ linh hồn mình sẽ cách xa nó.
⁶ Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo;
Dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó.
⁷ Người giàu quản hạt kẻ nghèo;
Kẻ nào mượn là tôi tớ của kẻ cho mượn.
⁸ Kẻ nào gieo sự bất công sẽ gặt điều tai họa;
Và cây roi thạnh nộ nó sẽ bị gãy đi.
⁹ Người nào có mắt từ thiện sẽ được phước;
Vì người ban bánh mình cho kẻ nghèo khó.
¹⁰ Hãy đuổi kẻ nhạo báng ra, thì sự cãi lẫy cũng sẽ đi;
Điều tranh cạnh và sự sỉ nhục sẽ hết.
¹¹ Ai ái mộ lòng thánh sạch,
Và có duyên nơi môi miệng mình, sẽ được vua làm bạn nghĩa.
¹² Mắt của Đức Giê-hô-va coi giữ người có tri thức;
Nhưng Ngài đánh đổ lời kẻ gian tà.
¹³ Kẻ biếng nhác nói: Có con sư tử ở ngoài đó;
Tôi sẽ bị giết tại giữa đường.
¹⁴ Miệng của dâm phụ vốn là một cái hố sâu;
Ai bị Đức Giê-hô-va giận sẽ sa ngã vào đó.
¹⁵ Sự ngu dại vốn buộc vào lòng con trẻ;
Song roi răn phạt sẽ làm cho sự ấy lìa xa nó.
¹⁶ Người nào hà hiếp kẻ nghèo ắt sẽ làm cho nó giàu có;
Và ai cho kẻ giàu có chỉ làm cho người sa vào sự thiếu thốn.

¹⁷ Hãy lắng tai nghe lời kẻ khôn ngoan,
Khá chuyên lòng con về sự tri thức ta.
¹⁸ Vì nếu con gìn giữ nó trong lòng con,
Lập nó ở chung nhau trên môi miệng con, thì ấy thật một sự tốt đẹp.
¹⁹ Ngày nay ta đã dạy cho con hiểu biết các điều đó,
Để con có lòng tin cậy Đức Giê-hô-va.
²⁰ Ta há chẳng có chép cho con
Những điều tốt về mưu luận và về tri thức sao,
²¹ Để làm cho con biết sự quả quyết của lời chân lý,
Hầu cho con lấy lời thật mà đáp lại với những người sai con?

²² Chớ bóc lột kẻ nghèo, bởi vì họ nghèo,
Cũng đừng hà hiếp người khốn khổ nơi cửa thành;
²³ Vì Đức Giê-hô-va sẽ binh vực duyên cớ của họ,
Và đoạt lấy sự sống của kẻ có cướp lột họ.
²⁴ Chớ làm bạn với người hay giận;
Chớ giao tế cùng kẻ cường bạo,
²⁵ E con tập theo đường lối nó,
Và linh hồn con bị bẫy hãm hại chăng.
²⁶ Chớ đồng bọn cùng những kẻ giao tay nhau,
Hoặc cùng kẻ bảo lãnh nợ:
²⁷ Nếu con không có gì trả,
Cớ sao con muốn chúng đoạt lấy cái giường con đi?
²⁸ Chớ dời đi các mộc giới cũ,
Mà tổ phụ con đã dựng.
²⁹ Con có thấy người nào siêng năng trong công việc mình chăng?
Người ấy hẳn sẽ đứng ở trước mặt các vua, chớ chẳng phải ở trước mặt người hèn hạ đâu.

22

¹Danh tiếng tốt quý hơn nhiều tiền của,
Còn ơn nghĩa quý hơn bạc và vàng.
²Người giàu và người nghèo đều giống nhau ở một điểm,
Ấy là CHÚA đã dựng nên cả hai.
³Người khôn ngoan thấy hiểm nguy liền ẩn tránh,
Nhưng kẻ dại khờ cứ bươn càn, nên gánh vạ vào thân.
⁴Phần thưởng cho sự khiêm nhường và kính sợ CHÚA là giàu có, tôn trọng, và mạng sống.
⁵Trên đường kẻ gian tà có gai chông và cạm bẫy,
Người biết giữ mạng mình nên tránh lối ấy thật xa.
⁶Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo,
Hầu khi trở về già, nó sẽ không lìa đường lối đó.
⁷Người giàu cai trị người nghèo,
Người đi mượn làm tôi người cho mượn.
⁸Kẻ gieo bất công ắt sẽ gặp thảm họa,
Gậy quyền hành thịnh nộ của nó sẽ bị gãy nát tan tành.
⁹Người hào phóng sẽ được ban phước,
Vì họ đã chia cơm sẻ bánh cho những người nghèo đói.
¹⁰Hãy đuổi kẻ nhạo báng đi thì sự xung đột sẽ chấm dứt,
Sự cãi vã và lăng mạ cũng sẽ không còn.
¹¹Người yêu mến tâm hồn trong sạch và ăn nói nhã nhặn thì vua cũng muốn kết bạn.
¹²Mắt của CHÚA giữ gìn người tri thức,
Nhưng lời của kẻ gian dối sẽ bị CHÚA loại trừ.
¹³Kẻ biếng nhác bảo, “Có con sư tử ở ngoài đó!
Nếu tôi ra đường, tôi sẽ bị sư tử vồ ăn!”
¹⁴Miệng người phụ nữ không đứng đắn giống như một hố sâu,
Kẻ nào bị CHÚA giận sẽ sa vào đó.
¹⁵Sự khờ dại bao lấy lòng con trẻ,
Nhưng roi kỷ luật sẽ xua đuổi sự khờ dại ấy đi xa.
¹⁶Bóc lột người nghèo hoặc hối lộ người giàu để làm giàu cho mình đều chỉ đưa đến đói khổ.

Lời Khuyên của Người Khôn Ngoan

¹⁷Hãy nghiêng tai và lắng nghe lời của người khôn ngoan,
Hãy hết lòng áp dụng những lời chỉ dạy của ta.
¹⁸Con sẽ được vui thỏa khi giữ nó trong lòng,
Hãy để mọi lời ấy sẵn sàng trên môi con,
¹⁹Ðể con sẽ đặt lòng tin cậy hoàn toàn vào CHÚA,
Ðấng ta chỉ bảo con biết ngày nay; đúng vậy, cho chính con.
²⁰Ta há chẳng viết cho con ba mươi chương huấn dụ
Luận về mưu lược và tri thức,
²¹Ðể cho con biết thế nào là lẽ phải và chân thật,
Hầu con có thể đối đáp cách phải lẽ với người sai phái con sao?

²²Chớ bóc lột người nghèo, bởi vì họ đã quá nghèo khổ,
Cũng đừng áp bức kẻ khốn cùng ở chốn công môn,
²³Vì CHÚA sẽ binh vực duyên cớ của họ,
Và Ngài sẽ diệt trừ kẻ nào bóc lột họ.
²⁴Ðừng kết bạn với những người nhạy giận,
Ðừng kết thân với những kẻ nóng tánh hay gây.
²⁵Nếu không, con sẽ bị lây tính nóng nảy của họ,
Con sẽ tự gây rắc rối cho mình và linh hồn con sẽ sa vào bẫy.
²⁶Con đừng để mình làm người bảo lãnh nợ,
Tức làm người bảo đảm nợ cho ai;
²⁷Vì nếu con không có gì để trả,
Thì tại sao con muốn chủ nợ xiết luôn cả giường ngủ của con?
²⁸Ðừng di chuyển mốc địa giới đã có sẵn từ xưa,
Tức ranh giới do tổ tiên con đã lập.
²⁹Con có thấy người cần mẫn làm việc chăng?
Người ấy sẽ đứng chầu trước các vua, chứ không phải người thường.