26

¹ Sự vinh hiển không xứng cho kẻ ngu muội,
Như tuyết trong mùa hạ, như mưa trong mùa gặt.
² Như chim sẻ bay đi đây đó, như con én liệng đi,
Lời rủa sả vô cớ cũng vậy, nó chẳng hề xảy đến.
³ Roi nẹt dùng cho ngựa, hàm thiết để cho lừa,
Còn roi vọt dành cho lưng kẻ ngu muội.
⁴ Chớ đáp với kẻ ngu si tùy sự ngu dại nó,
E con giống như nó chăng.
⁵ Hãy đáp với kẻ ngu si tùy sự ngu dại nó,
Kẻo nó khôn ngoan theo mắt nó chăng.
⁶ Kẻ nào cậy kẻ ngu muội đem báo tin,
Chặt chân mình, và uống lấy sự tổn hại.
⁷ Ống chân người què đòng đưa vô dụng;
Câu châm ngôn trong miệng kẻ ngu dại cũng vậy.
⁸ Tôn trọng kẻ ngu muội,
Giống như bỏ cục ngọc vào trong đống đá.
⁹ Câu châm ngôn ở nơi miệng kẻ ngu muội,
Khác nào một cái gai đâm vào tay người say rượu.
¹⁰ Ai mướn người ngu muội và kẻ khách đi qua đường,
Giống như một lính xạ tên làm thương mọi người.
¹¹ Kẻ ngu muội làm lại việc ngu dại mình,
Khác nào con chó đã mửa ra, rồi liếm lại.
¹² Con có thấy người nào khôn ngoan theo mắt nó chăng?
Còn có sự trông cậy cho kẻ ngu muội hơn là cho nó.
¹³ Kẻ biếng nhác nói: Có con sư tử ngoài đường;
Một con sư tử ở trong đường phố.
¹⁴ Kẻ biếng nhác lăn trở trên giường mình,
Khác nào cửa xây trên bản lề nó.
¹⁵ Kẻ biếng nhác thò tay mình trong dĩa,
Lấy làm mệt nhọc mà đem nó lên miệng.
¹⁶ Kẻ biếng nhác tự nghĩ mình khôn ngoan
Hơn bảy người đáp lại cách có lý.
¹⁷ Kẻ nào đi qua đường mà nổi giận về cuộc cãi lẫy không can đến mình,
Khác nào kẻ nắm con chó nơi vành tai.
¹⁸ Người nào phỉnh gạt kẻ lân cận mình,
Rồi nói rằng: Tôi chơi mà!
¹⁹ Khác nào kẻ điên cuồng ném than lửa,
Cây tên, và sự chết.
²⁰ Lửa tắt tại thiếu củi;
Khi chẳng có ai thèo lẻo cuộc tranh cạnh bèn nguôi.
²¹ Than chụm cho than đỏ, và củi để chụm lửa;
Người hay tranh cạnh xui nóng cãi cọ cũng vậy.
²² Lời kẻ thèo lẻo giống như vật thực ngon,
Vào thấu đến tận gan ruột.
²³ Môi miệng sốt sắng và lòng độc ác,
Khác nào bình gốm bọc vàng bạc pha.
²⁴ Kẻ nào ghen ghét, dùng môi miệng nói giả đò,
Nhưng trong lòng nó nuôi sự gian lận;
²⁵ Khi nó nói ngọt nhạt, thì chớ tin;
Vì trong lòng nó có bảy sự gớm ghiếc.
²⁶ Dầu sự ghen ghét ẩn giấu trong tuồng giả bộ,
Sự gian ác nó sẽ bị lộ ra nơi hội chúng.
²⁷ Ai đào hầm sẽ té xuống đó;
Kẻ nào lăn đá, đá sẽ trở đè lại nó.
²⁸ Lưỡi giả dối ghét những kẻ nó đã chà nát;
Và miệng dua nịnh gây điều bại hoại.

26

¹Như tuyết rơi vào mùa hè và mưa rơi nhằm mùa gặt thể nào,
Sự tôn trọng không xứng hợp cho kẻ dại cũng thể ấy.
²Như chim sẻ bay lòng vòng và chim én lượn thể nào,
Lời nguyền rủa vô cớ sẽ chẳng hiệu nghiệm gì cũng thể ấy.
³Roi dành cho ngựa, hàm khớp dành cho lừa,
Còn đòn vọt dành cho lưng kẻ dại.
⁴Ðừng đáp lời kẻ dại theo cách nói điên rồ của nó,
Kẻo con cũng bị xem là dại như nó chăng.
⁵Hãy giải thích cho kẻ dại biết sự điên rồ của nó,
Kẻo nó tự cho là khôn ngoan theo quan điểm của nó chăng.
⁶Nhờ một kẻ dại đi báo tin,
Khác nào tự chặt chân mình và chuốc lấy thiệt hại.
⁷Chân người tàn tật đong đưa vô dụng thể nào,
Câu châm ngôn trong miệng kẻ dại dột cũng vô dụng thể ấy.
⁸Tôn trọng kẻ dại
Chẳng khác gì lấy viên ngọc bỏ vào trong đống đá.
⁹Người say rượu cố nhổ cái gai đâm vào tay thể nào,
Miệng kẻ dại dột cố nói ra câu châm ngôn cũng thể ấy.
¹⁰Người xạ thủ bắn mọi người bị thương thể nào,
Ai mướn kẻ qua đường hay mướn kẻ dại làm việc cũng thể ấy.
¹¹Chó liếm lại đồ nó đã mửa thế nào,
Kẻ dại lặp lại sự điên rồ của nó cũng thể ấy.
¹²Con có thấy kẻ tự cho mình là khôn ngoan theo mắt nó chăng?
Kẻ dại còn có hy vọng trở nên khôn ngoan hơn nó.
¹³Kẻ biếng nhác nói, “Có con sư tử ngoài đường!
Có con sư tử dữ tợn đang ở ngoài đường phố!”
¹⁴Cánh cửa quay quanh bản lề thể nào,
Kẻ biếng nhác lăn qua lăn lại trên giường của nó cũng thể ấy.
¹⁵Kẻ biếng nhác đưa tay vào trong đĩa,
Rồi chẳng nhấc nổi tay lên đưa thức ăn vào miệng.
¹⁶Kẻ biếng nhác tự cho mình là khôn ngoan
Hơn bảy người tri thức phát biểu ý kiến với lý lẽ vững vàng.
¹⁷Kẻ nắm lấy vành tai con chó khi nó đi ngang qua thể nào,
Kẻ tham dự vào cuộc cãi lộn của người khác cũng thể ấy.
¹⁸Giống như một kẻ điên cuồng, bắn ra những than lửa, những mũi tên, và gây chết chóc,
¹⁹Kẻ nào lừa gạt người lân cận, rồi nói rằng, “Tôi chỉ giỡn chơi thôi!” cũng như vậy.
²⁰Khi hết củi, lửa bèn tắt rụi,
Khi không còn ai đâm thọc, cuộc cãi vã cũng thôi.
²¹Như than và củi bỏ vào làm cho lò lửa nóng hực lên thể nào,
Kẻ hay cãi khơi dậy sự xung đột cũng thể ấy.
²²Lời kẻ mách lẻo giống như miếng ăn ngon ngọt,
Chạy tọt vào gan ruột người nghe.
²³Bình bằng đất được mạ bạc thể nào,
Lòng hiểm ác được lưỡi nói ngọt ngào che khuất đi cũng thể ấy.
²⁴Kẻ ghét ta dùng môi nó làm ta sơ ý,
Trong khi lòng nó có mưu đồ cố ý hại ta.
²⁵Chớ vội tin khi kẻ thù ta nói ngọt,
Vì trong lòng nó có bảy điều ghê tởm đang ẩn tàng.
²⁶Dù lòng ghen ghét của kẻ thù ta được ngụy trang như thế nào,
Trước sau gì nó cũng sẽ bị lộ ra giữa công chúng.
²⁷Kẻ nào đào hố để hại người sẽ bị sa vào hố đó,
Kẻ nào lăn đá để đè người sẽ bị đá đó lăn nhằm đè bẹp.
²⁸Lưỡi dối trá ghét các nạn nhân của nó,
Miệng dua nịnh gây tai hại biết bao.