1 Sự vinh hiển không xứng cho kẻ ngu muội, Như tuyết trong mùa hạ, như mưa trong mùa gặt. 2 Như chim sẻ bay đi đây đó, như con én liệng đi, Lời rủa sả vô cớ cũng vậy, nó chẳng hề xảy đến. 3 Roi nẹt dùng cho ngựa, hàm thiết để cho lừa, Còn roi vọt dành cho lưng kẻ ngu muội. 4 Chớ đáp với kẻ ngu si tùy sự ngu dại nó, E con giống như nó chăng. 5 Hãy đáp với kẻ ngu si tùy sự ngu dại nó, Kẻo nó khôn ngoan theo mắt nó chăng. 6 Kẻ nào cậy kẻ ngu muội đem báo tin, Chặt chân mình, và uống lấy sự tổn hại. 7 Ống chân người què đòng đưa vô dụng; Câu châm ngôn trong miệng kẻ ngu dại cũng vậy. 8 Tôn trọng kẻ ngu muội, Giống như bỏ cục ngọc vào trong đống đá. 9 Câu châm ngôn ở nơi miệng kẻ ngu muội, Khác nào một cái gai đâm vào tay người say rượu. 10 Ai mướn người ngu muội và kẻ khách đi qua đường, Giống như một lính xạ tên làm thương mọi người. 11 Kẻ ngu muội làm lại việc ngu dại mình, Khác nào con chó đã mửa ra, rồi liếm lại. 12 Con có thấy người nào khôn ngoan theo mắt nó chăng? Còn có sự trông cậy cho kẻ ngu muội hơn là cho nó. 13 Kẻ biếng nhác nói: Có con sư tử ngoài đường; Một con sư tử ở trong đường phố. 14 Kẻ biếng nhác lăn trở trên giường mình, Khác nào cửa xây trên bản lề nó. 15 Kẻ biếng nhác thò tay mình trong dĩa, Lấy làm mệt nhọc mà đem nó lên miệng. 16 Kẻ biếng nhác tự nghĩ mình khôn ngoan Hơn bảy người đáp lại cách có lý. 17 Kẻ nào đi qua đường mà nổi giận về cuộc cãi lẫy không can đến mình, Khác nào kẻ nắm con chó nơi vành tai. 18 Người nào phỉnh gạt kẻ lân cận mình, Rồi nói rằng: Tôi chơi mà! 19 Khác nào kẻ điên cuồng ném than lửa, Cây tên, và sự chết. 20 Lửa tắt tại thiếu củi; Khi chẳng có ai thèo lẻo cuộc tranh cạnh bèn nguôi. 21 Than chụm cho than đỏ, và củi để chụm lửa; Người hay tranh cạnh xui nóng cãi cọ cũng vậy. 22 Lời kẻ thèo lẻo giống như vật thực ngon, Vào thấu đến tận gan ruột. 23 Môi miệng sốt sắng và lòng độc ác, Khác nào bình gốm bọc vàng bạc pha. 24 Kẻ nào ghen ghét, dùng môi miệng nói giả đò, Nhưng trong lòng nó nuôi sự gian lận; 25 Khi nó nói ngọt nhạt, thì chớ tin; Vì trong lòng nó có bảy sự gớm ghiếc. 26 Dầu sự ghen ghét ẩn giấu trong tuồng giả bộ, Sự gian ác nó sẽ bị lộ ra nơi hội chúng. 27 Ai đào hầm sẽ té xuống đó; Kẻ nào lăn đá, đá sẽ trở đè lại nó. 28 Lưỡi giả dối ghét những kẻ nó đã chà nát; Và miệng dua nịnh gây điều bại hoại.
26
1Vinh dự đến với kẻ khờ, Cũng hiếm như mưa ngày mùa, như tuyết tháng hạ. 2Lời nguyền rủa vô cớ chẳng tới đâu, Như chim sẻ bay đi, chim én liệng lại. 3Roi cho ngựa, cương cho lừa, Đòn vọt cho lưng đứa ngu si. 4,5Đừng dùng lý luận ngớ ngẩn đáp kẻ khờ, Kẻo con ngớ ngẩn thua chi nó, Phải dùng lý luận ngớ ngẩn đáp kẻ khờ, Để nó đừng thấy như là nó khôn. 6Giao việc đem tin tức cho kẻ đần, Chẳng khác gì tự đầu độc, tự chặt chân. 7Châm ngôn trong miệng kẻ khờ dại, Khác nào chân bại trong thân thể người què. 8Ca tụng kẻ khờ Như cột đá vào ná. 9Châm ngôn trong miệng kẻ ngu dại, Như cành gai trong tay kẻ say. 10Mướn người dại, kẻ lang thang làm lụng, Họ sẽ như người cầm cung bắn phá tứ tung. 11Kẻ ngu làm lại điều khờ dại nó đã trót, Như chó trở lại nơi nó đã nôn ra. 12Một người tự phụ cho mình là khôn, Còn tệ hại hơn một người đần độn. 13-16Kẻ lười chẳng chịu đi làm: 'Sợ con sư tử vồ ta dọc đường' Lưng nó dính chặt vào giường, Cũng như cánh cửa dính trên bản lề; Như người mỏi mệt ê chề, Tay thò vào đĩa, lười đưa lên mồm. Tuy nhiên, hắn tự nhủ là: 'Bảy người khôn sánh đâu bằng mình ta!' 17Ngoài đường thấy cuộc cãi nhau, Đùng dùng nổi nóng xông vào, dại ôi! Hơn gì người gặp chó nắm tai lôi? 18,19Kẻ đi lừa dối, bị người lật mặt nạ, Liền giả lả: 'Tôi chơi đấy mà'! Cũng nguy hiểm chết người Như người điên ném lửa ném tên ra. 20Không có lửa nếu không củi, không dầu, Không bất bình nếu không nói hành, nói xấu. 21Người hay giận nhạy chuyện rầy rà, Như than, như củi, nhạy cháy bùng ra. 22Lời rỉ tai như của ngon vật lạ, Nuốt vào, thỏa lòng mát dạ. 23Lời hoa mỹ che đậy lòng độc ác, Như lóp men bóng bẩy bao ngoài bình đất rẻ tiền. 24-26Bọn quỷ quyệt, phường đạo đức giả, Khẩu phật tâm xà, con chớ nên tin; Vì lòng chúng chứa đầy gian ác xấu xa... Chúng nói nhân nói nghĩa đủ điều, Nhưng bộ mặt thật sẽ phô bày lộ liễu. 27Ai gài bẫy sẽ rơi vào bẫy, Ai lăn đá hại người, đá đè nát thân. 28Nó dối, nó nịnh người nó chẳng thương, Gây nên tai hại thương tổn ai lường?