25

The Sabbath of the Seventh Year

¹And the Lord spoke to Moses on Mount ⚓Sinai, saying, ²“Speak to the children of Israel, and say to them: ‘When you come into the land which I give you, then the land shall ⚓keep a sabbath to the Lord. ³Six years you shall sow your field, and six years you shall prune your vineyard, and gather its fruit; ⁴but in the ⚓seventh year there shall be a sabbath of solemn ⚓rest for the land, a sabbath to the Lord. You shall neither sow your field nor prune your vineyard. ⁵⚓What grows of its own accord of your harvest you shall not reap, nor gather the grapes of your untended vine, for it is a year of rest for the land. ⁶And the sabbath produce of the land shall be food for you: for you, your male and female servants, your hired man, and the stranger who dwells with you, ⁷for your livestock and the beasts that are in your land—all its produce shall be for food.

The Year of Jubilee

⁸‘And you shall count seven sabbaths of years for yourself, seven times seven years; and the time of the seven sabbaths of years shall be to you forty-nine years. ⁹Then you shall cause the trumpet of the Jubilee to sound on the tenth day of the seventh month; ⚓on the Day of Atonement you shall make the trumpet to sound throughout all your land. ¹⁰And you shall consecrate the fiftieth year, and ⚓proclaim liberty throughout all the land to all its inhabitants. It shall be a Jubilee for you; and each of you shall return to his possession, ⚓and each of you shall return to his family. ¹¹That fiftieth year shall be a Jubilee to you; in it ⚓you shall neither sow nor reap what grows of its own accord, nor gather the grapes of your untended vine. ¹²For it is the Jubilee; it shall be holy to you; ⚓you shall eat its produce from the field.
¹³⚓‘In this Year of Jubilee, each of you shall return to his possession. ¹⁴And if you sell anything to your neighbor or buy from your neighbor’s hand, you shall not ⚓oppress one another. ¹⁵⚓According to the number of years after the Jubilee you shall buy from your neighbor, and according to the number of years of crops he shall sell to you. ¹⁶According to the multitude of years you shall increase its price, and according to the fewer number of years you shall diminish its price; for he sells to you according to the number of the years of the crops. ¹⁷Therefore ⚓you shall not oppress one another, ⚓but you shall fear your God; for I am the Lord your God.

Provisions for the Seventh Year

¹⁸⚓‘So you shall observe My statutes and keep My judgments, and perform them; ⚓and you will dwell in the land in safety. ¹⁹Then the land will yield its fruit, and ⚓you will eat your fill, and dwell there in safety.
²⁰‘And if you say, ⚓“What shall we eat in the seventh year, since ⚓we shall not sow nor gather in our produce?” ²¹Then I will ⚓command My blessing on you in the ⚓sixth year, and it will bring forth produce enough for three years. ²²⚓And you shall sow in the eighth year, and eat ⚓old produce until the ninth year; until its produce comes in, you shall eat of the old harvest.

Redemption of Property

²³‘The land shall not be sold permanently, for ⚓the land is Mine; for you are ⚓strangers and sojourners with Me. ²⁴And in all the land of your possession you shall grant redemption of the land.
²⁵⚓‘If one of your brethren becomes poor, and has sold some of his possession, and if ⚓his redeeming relative comes to redeem it, then he may redeem what his brother sold. ²⁶Or if the man has no one to redeem it, but he himself becomes able to redeem it, ²⁷then ⚓let him count the years since its sale, and restore the remainder to the man to whom he sold it, that he may return to his possession. ²⁸But if he is not able to have it restored to himself, then what was sold shall remain in the hand of him who bought it until the Year of Jubilee; ⚓and in the Jubilee it shall be released, and he shall return to his possession.
²⁹‘If a man sells a house in a walled city, then he may redeem it within a whole year after it is sold; within a full year he may redeem it. ³⁰But if it is not redeemed within the space of a full year, then the house in the walled city shall belong permanently to him who bought it, throughout his generations. It shall not be released in the Jubilee. ³¹However the houses of villages which have no wall around them shall be counted as the fields of the country. They may be redeemed, and they shall be released in the Jubilee. ³²Nevertheless ⚓the cities of the Levites, and the houses in the cities of their possession, the Levites may redeem at any time. ³³And if a man purchases a house from the Levites, then the house that was sold in the city of his possession shall be released in the Jubilee; for the houses in the cities of the Levites are their possession among the children of Israel. ³⁴But ⚓the field of the common-land of their cities may not be ⚓sold, for it is their perpetual possession.

Lending to the Poor

³⁵‘If one of your brethren becomes poor, and falls into poverty among you, then you shall ⚓help him, like a stranger or a sojourner, that he may live with you. ³⁶⚓Take no usury or interest from him; but ⚓fear your God, that your brother may live with you. ³⁷You shall not lend him your money for usury, nor lend him your food at a profit. ³⁸⚓I am the Lord your God, who brought you out of the land of Egypt, to give you the land of Canaan and to be your God.

The Law Concerning Slavery

³⁹‘And if one of your brethren who dwells by you becomes poor, and sells himself to you, you shall not compel him to serve as a slave. ⁴⁰As a hired servant and a sojourner he shall be with you, and shall serve you until the Year of Jubilee. ⁴¹And then he shall depart from you—he and his children ⚓with him—and shall return to his own family. He shall return to the possession of his fathers. ⁴²For they are ⚓My servants, whom I brought out of the land of Egypt; they shall not be sold as slaves. ⁴³⚓You shall not rule over him ⚓with rigor, but you ⚓shall fear your God. ⁴⁴And as for your male and female slaves whom you may have—from the nations that are around you, from them you may buy male and female slaves. ⁴⁵Moreover you may buy ⚓the children of the strangers who dwell among you, and their families who are with you, which they beget in your land; and they shall become your property. ⁴⁶And ⚓you may take them as an inheritance for your children after you, to inherit them as a possession; they shall be your permanent slaves. But regarding your brethren, the children of Israel, you shall not rule over one another with rigor.
⁴⁷‘Now if a sojourner or stranger close to you becomes rich, and one of your brethren who dwells by him becomes poor, and sells himself to the stranger or sojourner close to you, or to a member of the stranger’s family, ⁴⁸after he is sold he may be redeemed again. One of his brothers may redeem him; ⁴⁹or his uncle or his uncle’s son may redeem him; or anyone who is near of kin to him in his family may redeem him; or if he is able he may redeem himself. ⁵⁰Thus he shall reckon with him who bought him: The price of his release shall be according to the number of years, from the year that he was sold to him until the Year of Jubilee; it shall be ⚓according to the time of a hired servant for him. ⁵¹If there are still many years remaining, according to them he shall repay the price of his redemption from the money with which he was bought. ⁵²And if there remain but a few years until the Year of Jubilee, then he shall reckon with him, and according to his years he shall repay him the price of his redemption. ⁵³He shall be with him as a yearly hired servant, and he shall not rule with rigor over him in your sight. ⁵⁴And if he is not redeemed in these years, then he shall be released in the Year of Jubilee—he and his children with him. ⁵⁵For the children of Israel are servants to Me; they are My servants whom I brought out of the land of Egypt: I am the Lord your God.

25

Năm Sa-bát

¹CHÚA phán dạy Môi-se trên núi Si-nai: ²con nói với dân Y-sơ-ra-ên và bảo rằng: Khi các ngươi đã vào đất Ta sẽ ban cho các ngươi, chính đất đó cũng phải giữ năm Sa-bát cho CHÚA. ³Trong sáu năm, các ngươi sẽ cày cấy đồng ruộng; cũng trong sáu năm, các ngươi tỉa sửa vườn nho và thâu hoạch hoa lợi. ⁴Nhưng đến năm thứ bảy, đất phải giữ một năm Sa-bát an nghỉ, một Sa-bát cho CHÚA. Các ngươi không được cày cấy đồng ruộng cũng không tỉa sửa vườn nho, ⁵cũng không được gặt hái hoa lợi tự mọc lên ngoài đồng ruộng hay hái trái nho nơi vườn không chăm sóc. Phải để cho đất một năm an nghỉ. ⁶Bất kỳ những thứ gì đất sinh sản trong năm Sa-bát sẽ dùng làm lương thực cho các ngươi, tôi trai tớ gái, người làm công và người tạm trú trong nhà các ngươi, ⁷cũng như cho gia súc trong nhà và thú rừng trên đất ngươi. Bất kỳ thứ gì đất sinh sản cũng có thể dùng làm lương thực.

Năm Hoan Hỉ

⁸Các ngươi hãy tính bảy thất niên, tức là bảy lần bảy năm, để có một thời kỳ bốn mươi chín năm. ⁹Vào ngày mồng mười tháng bảy, tức là ngày lễ chuộc tội, phải thổi kèn vang dội khắp trong nước. ¹⁰Phải biệt riêng năm thứ năm mươi làm năm thánh và công bố tự do khắp nơi cho mọi cư dân trong nước. Đó là năm hoan hỉ cho các ngươi, vì mỗi người sẽ nhận lại tài sản của mình và được trở về với gia đình mình. ¹¹Vì năm thứ năm mươi là năm hoan hỉ của các ngươi nên đừng gieo trồng cũng đừng gặt hái hoa lợi tự mọc trong đồng ruộng và đừng hái nho trên cây nho các ngươi không tỉa sửa. ¹²Đó là năm hoan hỉ và năm thánh cho các ngươi; các ngươi chỉ ăn các thứ thổ sản của đất.
¹³Trong năm hoan hỉ mọi người sẽ trở về làm chủ tài sản mình.
¹⁴Nếu các ngươi bán cho người đồng hương hay mua của họ, đừng lợi dụng lẫn nhau. ¹⁵Khi mua đất các ngươi phải tính giá mua căn cứ trên số năm còn lại cho đến năm hoan hỉ. Người bán cũng tính theo số năm còn lại sản xuất mùa màng. ¹⁶Nếu số năm còn nhiều, giá đất phải tăng, nhưng nếu số năm còn ít giá phải giảm, vì thực ra đây là việc mua bán số mùa màng. ¹⁷Đừng lợi dụng nhau, nhưng phải kính sợ Đức Chúa Trời. Ta là CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi.
¹⁸Phải làm theo các quy luật Ta và tuân giữ các sắc lệnh Ta thì các ngươi sẽ được sống an ninh trong xứ. ¹⁹Đất sẽ sinh sản hoa lợi, các ngươi sẽ được ăn no nê và sống yên lành. ²⁰Các ngươi có thể hỏi: Chúng tôi sẽ lấy gì ăn trong năm thứ bảy nếu không gieo trồng cũng không gặt hái hoa lợi? ²¹Ta sẽ ban phước cho các ngươi đến nỗi trong năm thứ sáu hoa màu sẽ đủ cho các ngươi ăn trong ba năm. ²²Khi gieo trồng vào năm thứ tám, các ngươi sẽ ăn hoa lợi cũ và cứ tiếp tục ăn cho đến thu hoạch mùa màng năm thứ chín.

Mua Bán Và Chuộc Lại Tài Sản

²³Đất không được bán đứt vĩnh viễn, vì đất thuộc về Ta còn các ngươi chỉ là người ngoại kiều và ngụ cư với Ta. ²⁴Quyền chuộc lại đất đai phải được áp dụng trên toàn thể đất đai ngươi sở hữu.
²⁵Nếu một người đồng hương vì nghèo túng phải bán một phần tài sản mình, người bà con gần nhất phải đến chuộc tài sản đó lại. ²⁶Tuy nhiên, nếu không ai chuộc tài sản giúp, và người ấy về sau trở nên thịnh vượng có đủ phương tiện chuộc lại tài sản mình, ²⁷người ấy sẽ tính số năm kể từ lúc bán tài sản, và trả cho người mua số tiền bằng trị giá những năm còn lại, rồi lấy lại làm tài sản mình. ²⁸Nhưng nếu người ấy không đủ khả năng để trả tiền lại cho người mua, người mua sẽ tiếp tục giữ tài sản cho đến năm hoan hỉ, là năm tài sản sẽ hoàn nguyên chủ, và người ấy sẽ nhận lại tài sản mình.
²⁹Nếu ai bán nhà trong một thành phố có tường bao quanh, người bán có quyền chuộc lại trong vòng một năm kể từ ngày bán. Trong năm này, người bán có quyền chuộc nhà mình lại. ³⁰Nhưng nếu thời gian một năm đã qua mà người bán không chuộc lại, nhà đó là nhà nằm trong thành phố có tường bao quanh sẽ thuộc về người mua và con cháu người vĩnh viễn, chứ không được hoàn nguyên chủ vào năm hoan hỉ. ³¹Nhưng nhà cửa ở những làng không có tường bao quanh sẽ được coi như đất trống. Những nhà này có thể chuộc lại và hoàn nguyên chủ vào năm hoan hỉ.
³²Người Lê-vi luôn luôn có quyền chuộc lại tài sản trong các thành lớn dành riêng cho người Lê-vi, là lãnh thổ họ có quyền sở hữu. ³³Như vậy tài sản trong bất cứ thành nào dành riêng cho người Lê-vi cũng có thể chuộc lại sau khi bán, còn nếu không chuộc tài sản đó cũng hoàn nguyên chủ vào năm hoan hỉ, vì các tài sản này nằm trong các thành đã được chia cho người Lê-vi làm sản nghiệp giữa dân Y-sơ-ra-ên. ³⁴Không được phép bán đồng cỏ chăn nuôi thuộc phạm vi các thành này, vì đó là sản nghiệp vĩnh viễn của người Lê-vi.

Bổn Phận Đối Với Người Nghèo

³⁵Nếu một người đồng hương vì quá nghèo mà không thể tự nuôi sống được, các ngươi phải giúp đỡ người ấy như giúp đỡ một ngoại kiều hay một người tạm trú, để người ấy có thể tiếp tục sống với các ngươi. ³⁶Không được cho vay để lấy lãi,⚓ nhưng phải kính sợ Đức Chúa Trời để cho người đồng hương có thể sống với các ngươi. ³⁷Không được cho người ấy vay tiền để lấy lãi hay bán thực phẩm cho người ấy để kiếm lợi. ³⁸Ta là CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi, Đấng đã đem các ngươi lên khỏi xứ Ai-cập để ban cho các ngươi xứ Ca-na-an và để làm Đức Chúa Trời các ngươi.

Mua, Bán Và Chuộc Nô Lệ

³⁹Nếu một người đồng hương vì nghèo quá phải bán mình cho các ngươi, các ngươi không được đối xử với người ấy như là một nô lệ, ⁴⁰nhưng phải coi người ấy như một người làm mướn hay người tạm trú và người ấy sẽ làm việc cho các ngươi đến năm hoan hỉ. ⁴¹Lúc đó người ấy sẽ được tự do cùng với con cái mình để trở về gia đình và nhận lại sản nghiệp của tổ tiên. ⁴²Vì người Y-sơ-ra-ên là tôi tớ của Ta, đã được Ta đem ra khỏi xứ Ai-cập nên không thể bị bán làm nô lệ. ⁴³Không được hà khắc với anh chị em mình, nhưng phải kính sợ Đức Chúa Trời.
⁴⁴Các ngươi được phép mua nô lệ, cả nam lẫn nữ, từ các nước láng giềng, ⁴⁵cũng có thể mua một số người tạm trú, hay người sinh đẻ trong các gia đình ngoại kiều sống trong xứ và họ sẽ thuộc về các ngươi. ⁴⁶Các ngươi có thể để họ lại làm di sản cho con cái cũng như có thể giữ họ làm nô lệ suốt đời, nhưng các ngươi không được đối đãi với anh chị em mình là người Y-sơ-ra-ên cách khắc nghiệt.
⁴⁷Nếu một ngoại kiều hay một người tạm trú sống với các ngươi trở nên giàu có và có một người Y-sơ-ra-ên nghèo khổ đến bán mình cho ngoại kiều này, hay cho một gia đình ngoại kiều, ⁴⁸người Y-sơ-ra-ên này vẫn được giữ quyền chuộc lại sau khi đã bán mình, và một trong các người bà con có thể chuộc người ấy lại: ⁴⁹chẳng hạn như chú bác, anh em họ hay một người bà con máu mủ trong cùng gia tộc đều có thể chuộc người ấy lại. Hoặc nếu có khả năng, chính người ấy cũng có thể tự chuộc mình. ⁵⁰Người ấy sẽ cùng với người chủ đã mua mình chiết tính số năm còn lại, kể từ lúc người ấy bán mình cho đến năm hoan hỉ. Tiền chuộc sẽ bằng tiền công một người làm mướn trong những năm còn lại đó. ⁵¹Nếu còn lại nhiểu năm, người ấy phải trả một món tiền chuộc, ⁵²nhưng nếu tính đến năm hoan hỉ và thấy chỉ còn lại một ít năm, người ấy sẽ chiết tính số tiền chuộc cho tương xứng với số năm. ⁵³Người ấy phải được đối đãi như là một người đi làm mướn từng năm một và chủ không được khắc nghiệt với người trước mặt ngươi.
⁵⁴Dù người ấy không được chuộc lại bằng một trong những phương pháp vừa kể, đến năm hoan hỉ người ấy và con cái người cũng phải được trả tự do, ⁵⁵vì người Y-sơ-ra-ên thuộc về Ta, là các tôi tớ Ta mà Ta đã đem ra khỏi xứ Ai-cập. Ta là CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi.