7

Câu luận về đời khó khăn, về sự khôn ngoan và sự tiết kiệm

¹ Danh tiếng hơn dầu quí giá; ngày chết hơn ngày sanh.⚓
² Đi đến nhà tang chế hơn là đến nhà yến tiệc; vì tại đó thấy sự cuối cùng của mọi người; và người sống để vào lòng.
³ Buồn rầu hơn vui vẻ; vì nhờ mặt buồn, lòng được vui.
⁴ Lòng người khôn ngoan ở trong nhà tang chế, còn lòng kẻ ngu muội ở tại nhà vui sướng.
⁵ Thà nghe lời quở trách của người khôn ngoan, còn hơn là câu hát của kẻ ngu muội. ⁶ Vì tiếng cười của kẻ ngu muội giống như tiếng gai nhọn nổ dưới nồi. Điều đó cũng là sự hư không.
⁷ Phải, sự sách thủ tiền tài làm cho kẻ khôn ra ngu, và của hối lộ khiến cho hư hại lòng.
⁸ Cuối cùng của một việc hơn sự khởi đầu nó; lòng kiên nhẫn hơn lòng kiêu ngạo.
⁹ Chớ vội giận; vì sự giận ở trong lòng kẻ ngu muội.⚓
¹⁰ Chớ nói rằng: Nhân sao ngày trước tốt hơn ngày bây giờ? Vì hỏi vậy là chẳng khôn. ¹¹ Sự khôn ngoan cũng tốt bằng cơ nghiệp; nó có ích cho những người thấy mặt trời. ¹² Vì sự khôn ngoan che thân cũng như tiền bạc che thân vậy; nhưng sự khôn ngoan thắng hơn, vì nó giữ mạng sống cho người nào đã được nó.
¹³ Hãy xem xét công việc của Đức Chúa Trời; vì vật gì Ngài đã đánh cong, ai có thể làm ngay lại được?
¹⁴ Trong ngày thới thạnh hãy vui mừng, trong ngày tai nạn hãy coi chừng; vì Đức Chúa Trời đặt ngày nầy đối với ngày kia, hầu cho người đời chẳng thấy trước đặng điều sẽ xảy ra sau mình.
¹⁵ Trong những ngày hư không của ta, ta đã thấy cả điều nầy: Người công bình tuy công bình cũng phải hư mất; và kẻ hung ác tuy hung ác lại được trường thọ. ¹⁶ Chớ công bình quá, cũng đừng làm ra mình khôn ngoan quá, cớ sao làm thiệt hại cho mình? ¹⁷ Cũng chớ nên hung hăng quá, và đừng ăn ở như kẻ ngu muội: Cớ sao ngươi chết trước kỳ định? ¹⁸ Ngươi giữ được điều nầy, ấy là tốt; mà lại cũng đừng nới tay khỏi điều kia; vì ai kính sợ Đức Chúa Trời ắt tránh khỏi mọi điều đó.
¹⁹ Sự khôn ngoan khiến cho người khôn có sức mạnh hơn là mười kẻ cai trị ở trong thành.
²⁰ Thật, chẳng có người công bình ở trên đất làm điều thiện, mà không hề phạm tội. ²¹ Chớ để lòng về mọi lời người ta nói, e ngươi nghe kẻ tôi tớ mình chưởi rủa mình chăng. ²² Vì thường khi lòng ngươi cũng biết mình đã rủa kẻ khác.
²³ Ta đã lấy sự khôn ngoan nghiệm xét mọi sự ấy; ta nói rằng: Ta sẽ ở khôn ngoan; nhưng sự khôn ngoan cách xa ta. ²⁴ Vả, điều chi xa quá, điều chi sâu thẳm lắm, ai có thế tìm được?
²⁵ Ta lại hết lòng chuyên lo cho hiểu biết, xét nét, kiếm tìm sự khôn ngoan và chánh lý muôn vật, lại cho biết rằng gian ác là dại dột, và sự dại dột là điên cuồng. ²⁶ Ta tìm thấy một điều cay đắng hơn sự chết, ấy là một người đàn bà có lòng giống như lưới bẫy, tay tợ như dây tói: Ai ở đẹp lòng Đức Chúa Trời sẽ thoát khỏi nó; còn kẻ có tội sẽ bị nó vấn lấy.
²⁷ Kẻ truyền đạo nói: Sau khi xem xét muôn sự từng điều từng vật, đặng tìm chánh lý, thì nầy là điều ta tìm được: ²⁸ Ấy là lòng ta hãy còn tìm mà chưa tìm ra: Trong một ngàn người đàn ông ta đã tìm được một người; còn trong cả thảy người đàn bà ta chẳng tìm được một ai hết. ²⁹ Nhưng nầy là điều ta tìm được: Đức Chúa Trời đã dựng nên người ngay thẳng; song loài người có tìm kiếm ra lắm mưu kế.

7

Cuộc đời người khôn ngoan, tiết kiệm

¹Tiếng thơm hơn dầu thơm. Ngày chết hơn ngày sinh.
²Đến nhà tang chế hơn đến yến tiệc. Ai rồi cũng chết, nhưng nếu có thì giờ để suy nghĩ trước về cái chết của mình, vẫn hơn.
³Buồn hơn vui, vì buồn luyện lọc lòng ta.
⁴Một người khôn nghiền ngẫm lẽ chết, còn một kẻ dại chỉ nghĩ đến sung sướng hiện tại.
⁵Thà được người khôn chỉ trích hơn được người dại khen ngợi. ⁶Vì lời khen của kẻ dại nghe ra như lời châm biếm khó chịu. Khen ngợi như thế thật là vô nghĩa.
⁷Của hối lộ khiến người khôn hóa dại, nó hủy phá tri thức con người.
⁸Kết thúc hơn khởi đầu. Kiên nhẫn hơn kiêu căng.
⁹Đừng vội giận, chỉ kẻ dại mới hay giận.
¹⁰Đừng khờ khạo cho rằng thời đại vàng son không còn nữa. Sao cứ tưởng quá khứ là hơn hiện tại?
^11,12Khôn và giàu đều tốt cả, vì nhờ khôn cũng như nhờ giàu, ta tạo được mọi thứ cần dùng. Nhưng khôn hơn giàu, vì 'khôn sống, mống chết'.
¹³Phải quan sát và ý thức công việc của Thượng Đế. Đừng phàn nàn.
¹⁴Lúc thịnh vượng nên vui hưởng; lúc tai biến, nên nhớ rằng Thượng Đế cho cả việc tốt lẫn việc xấu xảy ra, để ta biết rằng ở đời chẳng có gì là chắc chắn cả.
¹⁵Nghiên cứu cuộc sống vô nghĩa này, tôi còn thấy nhiều điều, kể cả việc người ngay chết yểu, việc kẻ ác sống dai.
¹⁶Vậy thứ nhất, đừng tỏ ra tốt quá hoặc khôn quá, phá hại chính mình làm gì?
¹⁷Thứ hai, đừng ác quá, cũng đừng dại. Chết trước số có ích gì? ¹⁸Nếu giữ được hai điều trên thì tốt. Nhưng chung quy, ai kính sợ Thượng Đế sẽ được Ngài hướng dẫn
¹⁹Một người khôn hơn cả mười tướng giữ thành.
²⁰Chẳng có một người nào suốt đời làm điều phải, không phạm tội.
^21,22Đừng chú tâm đến lời nhỏ to của thiên hạ, nếu không, ta sẽ nghe cả lời của đầy tớ nguyền rủa mình. Vì ta biết rằng chính ta cũng thường nguyền rủa kẻ khác.
²³Tôi cố gắng tập trung trí khôn. Tôi nói: 'tôi sẽ khôn', nhưng tôi vẫn chẳng khôn.
²⁴Sự khôn ngoan ở nơi xa thẳm, ngoài tầm tay với của tôi.
²⁵Tôi tìm kiếm khắp nơi, quyết chí tìm cho được sự khôn ngoan và nguyên lý muôn vật để chứng tỏ sự xấu xa của kẻ dại và sự dại dột là điên cuồng.
²⁶Tôi có thấy một điều cay đắng hơn cả sự chết: một người đàn bà lòng đầy cạm bẫy và tay nàng là dây xích trói buộc. Người nào được Thượng Đế thương yêu giúp đỡ sẽ thoát khỏi tay nàng, còn kẻ tội lỗi sẽ rơi vào bẫy nàng.
^27,28Tôi có thể kết luận, người Truyền đạo nói, sau khi đã nghiên cứu kỹ lưỡng: Trong một ngàn người đàn ông tôi mới tìm được một người khôn, còn bên đàn bà, tôi chẳng tìm thấy người nào.
²⁹Hơn nữa, tôi nhận thấy rằng dù Thượng Đế tạo nên con người ngay thẳng, nhưng loài người lại tự ý làm cho lòng mình trở nên tà vạy.