Câu luận về đời khó khăn, về sự khôn ngoan và sự tiết kiệm
1 Danh tiếng hơn dầu quí giá; ngày chết hơn ngày sanh.⚓ 2 Đi đến nhà tang chế hơn là đến nhà yến tiệc; vì tại đó thấy sự cuối cùng của mọi người; và người sống để vào lòng. 3 Buồn rầu hơn vui vẻ; vì nhờ mặt buồn, lòng được vui. 4 Lòng người khôn ngoan ở trong nhà tang chế, còn lòng kẻ ngu muội ở tại nhà vui sướng. 5 Thà nghe lời quở trách của người khôn ngoan, còn hơn là câu hát của kẻ ngu muội. 6 Vì tiếng cười của kẻ ngu muội giống như tiếng gai nhọn nổ dưới nồi. Điều đó cũng là sự hư không. 7 Phải, sự sách thủ tiền tài làm cho kẻ khôn ra ngu, và của hối lộ khiến cho hư hại lòng. 8 Cuối cùng của một việc hơn sự khởi đầu nó; lòng kiên nhẫn hơn lòng kiêu ngạo. 9 Chớ vội giận; vì sự giận ở trong lòng kẻ ngu muội.⚓ 10 Chớ nói rằng: Nhân sao ngày trước tốt hơn ngày bây giờ? Vì hỏi vậy là chẳng khôn. 11 Sự khôn ngoan cũng tốt bằng cơ nghiệp; nó có ích cho những người thấy mặt trời. 12 Vì sự khôn ngoan che thân cũng như tiền bạc che thân vậy; nhưng sự khôn ngoan thắng hơn, vì nó giữ mạng sống cho người nào đã được nó. 13 Hãy xem xét công việc của Đức Chúa Trời; vì vật gì Ngài đã đánh cong, ai có thể làm ngay lại được? 14 Trong ngày thới thạnh hãy vui mừng, trong ngày tai nạn hãy coi chừng; vì Đức Chúa Trời đặt ngày nầy đối với ngày kia, hầu cho người đời chẳng thấy trước đặng điều sẽ xảy ra sau mình. 15 Trong những ngày hư không của ta, ta đã thấy cả điều nầy: Người công bình tuy công bình cũng phải hư mất; và kẻ hung ác tuy hung ác lại được trường thọ. 16 Chớ công bình quá, cũng đừng làm ra mình khôn ngoan quá, cớ sao làm thiệt hại cho mình? 17 Cũng chớ nên hung hăng quá, và đừng ăn ở như kẻ ngu muội: Cớ sao ngươi chết trước kỳ định? 18 Ngươi giữ được điều nầy, ấy là tốt; mà lại cũng đừng nới tay khỏi điều kia; vì ai kính sợ Đức Chúa Trời ắt tránh khỏi mọi điều đó. 19 Sự khôn ngoan khiến cho người khôn có sức mạnh hơn là mười kẻ cai trị ở trong thành. 20 Thật, chẳng có người công bình ở trên đất làm điều thiện, mà không hề phạm tội. 21 Chớ để lòng về mọi lời người ta nói, e ngươi nghe kẻ tôi tớ mình chưởi rủa mình chăng. 22 Vì thường khi lòng ngươi cũng biết mình đã rủa kẻ khác. 23 Ta đã lấy sự khôn ngoan nghiệm xét mọi sự ấy; ta nói rằng: Ta sẽ ở khôn ngoan; nhưng sự khôn ngoan cách xa ta. 24 Vả, điều chi xa quá, điều chi sâu thẳm lắm, ai có thế tìm được? 25 Ta lại hết lòng chuyên lo cho hiểu biết, xét nét, kiếm tìm sự khôn ngoan và chánh lý muôn vật, lại cho biết rằng gian ác là dại dột, và sự dại dột là điên cuồng. 26 Ta tìm thấy một điều cay đắng hơn sự chết, ấy là một người đàn bà có lòng giống như lưới bẫy, tay tợ như dây tói: Ai ở đẹp lòng Đức Chúa Trời sẽ thoát khỏi nó; còn kẻ có tội sẽ bị nó vấn lấy. 27 Kẻ truyền đạo nói: Sau khi xem xét muôn sự từng điều từng vật, đặng tìm chánh lý, thì nầy là điều ta tìm được: 28 Ấy là lòng ta hãy còn tìm mà chưa tìm ra: Trong một ngàn người đàn ông ta đã tìm được một người; còn trong cả thảy người đàn bà ta chẳng tìm được một ai hết. 29 Nhưng nầy là điều ta tìm được: Đức Chúa Trời đã dựng nên người ngay thẳng; song loài người có tìm kiếm ra lắm mưu kế.
7
Wisdom
1A good name is better than fine perfume, and the day of death better than the day of birth. 2It is better to go to a house of mourning than to go to a house of feasting, for death is the destiny of everyone; the living should take this to heart. 3Frustration is better than laughter, because a sad face is good for the heart. 4The heart of the wise is in the house of mourning, but the heart of fools is in the house of pleasure. 5It is better to heed the rebuke of a wise person than to listen to the song of fools. 6Like the crackling of thorns under the pot, so is the laughter of fools. This too is meaningless.
7Extortion turns a wise person into a fool, and a bribe corrupts the heart.
8The end of a matter is better than its beginning, and patience is better than pride. 9Do not be quickly provoked in your spirit, for anger resides in the lap of fools.
10Do not say, “Why were the old days better than these?” For it is not wise to ask such questions.
11Wisdom, like an inheritance, is a good thing and benefits those who see the sun. 12Wisdom is a shelter as money is a shelter, but the advantage of knowledge is this: Wisdom preserves those who have it. 13Consider what God has done: Who can straighten what he has made crooked? 14When times are good, be happy; but when times are bad, consider this: God has made the one as well as the other. Therefore, no one can discover anything about their future. 15In this meaningless life of mine I have seen both of these: the righteous perishing in their righteousness, and the wicked living long in their wickedness. 16Do not be overrighteous, neither be overwise— why destroy yourself? 17Do not be overwicked, and do not be a fool— why die before your time? 18It is good to grasp the one and not let go of the other. Whoever fears God will avoid all extremes.⚓
19Wisdom makes one wise person more powerful than ten rulers in a city.
20Indeed, there is no one on earth who is righteous, no one who does what is right and never sins.
21Do not pay attention to every word people say, or you may hear your servant cursing you— 22for you know in your heart that many times you yourself have cursed others. 23All this I tested by wisdom and I said, “I am determined to be wise”— but this was beyond me. 24Whatever exists is far off and most profound— who can discover it? 25So I turned my mind to understand, to investigate and to search out wisdom and the scheme of things and to understand the stupidity of wickedness and the madness of folly.
26I find more bitter than death the woman who is a snare, whose heart is a trap and whose hands are chains. The man who pleases God will escape her, but the sinner she will ensnare. 27“Look,” says the Teacher,⚓ “this is what I have discovered: “Adding one thing to another to discover the scheme of things— 28while I was still searching but not finding— I found one upright man among a thousand, but not one upright woman among them all. 29This only have I found: God created mankind upright, but they have gone in search of many schemes.”