Câu luận về đời khó khăn, về sự khôn ngoan và sự tiết kiệm
1 Danh tiếng hơn dầu quí giá; ngày chết hơn ngày sanh.⚓ 2 Đi đến nhà tang chế hơn là đến nhà yến tiệc; vì tại đó thấy sự cuối cùng của mọi người; và người sống để vào lòng. 3 Buồn rầu hơn vui vẻ; vì nhờ mặt buồn, lòng được vui. 4 Lòng người khôn ngoan ở trong nhà tang chế, còn lòng kẻ ngu muội ở tại nhà vui sướng. 5 Thà nghe lời quở trách của người khôn ngoan, còn hơn là câu hát của kẻ ngu muội. 6 Vì tiếng cười của kẻ ngu muội giống như tiếng gai nhọn nổ dưới nồi. Điều đó cũng là sự hư không. 7 Phải, sự sách thủ tiền tài làm cho kẻ khôn ra ngu, và của hối lộ khiến cho hư hại lòng. 8 Cuối cùng của một việc hơn sự khởi đầu nó; lòng kiên nhẫn hơn lòng kiêu ngạo. 9 Chớ vội giận; vì sự giận ở trong lòng kẻ ngu muội.⚓ 10 Chớ nói rằng: Nhân sao ngày trước tốt hơn ngày bây giờ? Vì hỏi vậy là chẳng khôn. 11 Sự khôn ngoan cũng tốt bằng cơ nghiệp; nó có ích cho những người thấy mặt trời. 12 Vì sự khôn ngoan che thân cũng như tiền bạc che thân vậy; nhưng sự khôn ngoan thắng hơn, vì nó giữ mạng sống cho người nào đã được nó. 13 Hãy xem xét công việc của Đức Chúa Trời; vì vật gì Ngài đã đánh cong, ai có thể làm ngay lại được? 14 Trong ngày thới thạnh hãy vui mừng, trong ngày tai nạn hãy coi chừng; vì Đức Chúa Trời đặt ngày nầy đối với ngày kia, hầu cho người đời chẳng thấy trước đặng điều sẽ xảy ra sau mình. 15 Trong những ngày hư không của ta, ta đã thấy cả điều nầy: Người công bình tuy công bình cũng phải hư mất; và kẻ hung ác tuy hung ác lại được trường thọ. 16 Chớ công bình quá, cũng đừng làm ra mình khôn ngoan quá, cớ sao làm thiệt hại cho mình? 17 Cũng chớ nên hung hăng quá, và đừng ăn ở như kẻ ngu muội: Cớ sao ngươi chết trước kỳ định? 18 Ngươi giữ được điều nầy, ấy là tốt; mà lại cũng đừng nới tay khỏi điều kia; vì ai kính sợ Đức Chúa Trời ắt tránh khỏi mọi điều đó. 19 Sự khôn ngoan khiến cho người khôn có sức mạnh hơn là mười kẻ cai trị ở trong thành. 20 Thật, chẳng có người công bình ở trên đất làm điều thiện, mà không hề phạm tội. 21 Chớ để lòng về mọi lời người ta nói, e ngươi nghe kẻ tôi tớ mình chưởi rủa mình chăng. 22 Vì thường khi lòng ngươi cũng biết mình đã rủa kẻ khác. 23 Ta đã lấy sự khôn ngoan nghiệm xét mọi sự ấy; ta nói rằng: Ta sẽ ở khôn ngoan; nhưng sự khôn ngoan cách xa ta. 24 Vả, điều chi xa quá, điều chi sâu thẳm lắm, ai có thế tìm được? 25 Ta lại hết lòng chuyên lo cho hiểu biết, xét nét, kiếm tìm sự khôn ngoan và chánh lý muôn vật, lại cho biết rằng gian ác là dại dột, và sự dại dột là điên cuồng. 26 Ta tìm thấy một điều cay đắng hơn sự chết, ấy là một người đàn bà có lòng giống như lưới bẫy, tay tợ như dây tói: Ai ở đẹp lòng Đức Chúa Trời sẽ thoát khỏi nó; còn kẻ có tội sẽ bị nó vấn lấy. 27 Kẻ truyền đạo nói: Sau khi xem xét muôn sự từng điều từng vật, đặng tìm chánh lý, thì nầy là điều ta tìm được: 28 Ấy là lòng ta hãy còn tìm mà chưa tìm ra: Trong một ngàn người đàn ông ta đã tìm được một người; còn trong cả thảy người đàn bà ta chẳng tìm được một ai hết. 29 Nhưng nầy là điều ta tìm được: Đức Chúa Trời đã dựng nên người ngay thẳng; song loài người có tìm kiếm ra lắm mưu kế.
7
Tswvyim muaj nuj nqes
1Lub koob meej zoo mas zoo dua tej roj tsw qab uas muaj nqes. Hnub uas tuag zoo dua hnub uas yug. 2Mus rau hauv lub tsev uas quaj ntsuag zoo dua mus rau hauv lub tsev noj nqaij noj hno, vim tias qhov no yog qhov kawg rau neeg txhua tus huvsi, mas cov uas tseem ua neej nyob yuav khaws tej no rau hauv lub siab. 3Nyob mluas mlob zoo dua li luag luag, vim tias lub ntsej muag mluas mlob ua rau lub siab xyiv fab. 4Tus uas muaj tswvyim lub siab yeej nyob hauv lub tsev uas quaj ntsuag, tus uas tsis thoob tsib lub siab yeej nyob hauv lub tsev uas ua lomzem. 5Mloog tus muaj tswvyim lo lus qhuab ntuas zoo dua mloog tus ruam hu nkauj. 6Hlawv tej pos tawg hauv qab laujkaub li cas, tus ruam lub suab luag kuj ib yam li ntawd. No kuj yog qhuav qhawv xwb. 7Kev quab yuam tsim txom ua rau tus uas muaj tswvyim ruam lawm. Tej nyiaj xiab ua rau lub siab ntxeev phem tag lawm. 8Qhov uas xaus zoo dua li qhov uas pib. Ua lub siab ntev zoo dua li lub siab khav theeb. 9Tsis txhob chim sai, tsuas yog tus tsis thoob tsib thiaj khaws qhov chim rau hauv lub siab mus li. 10Tsis txhob nug tias, “Ua cas yav thaum ub zoo dua li nimno?” Qhov uas nug li ntawd yog tsis muaj tswvyim thiaj nug. 11Tswvyim zoo yam nkaus li tej qub txeeg qub teg thiab muaj qabhau rau tus uas pom lub hnub. 12Tswvyim tiv thaiv tau ib yam li nyiaj txiag tiv thaiv. Kev txawj ntse tus nqe yog qhov uas tswvyim tuav tau tus uas txawj ntse txojsia. 13Cia li tshuaj saib Vajtswv tes haujlwm. Yam uas Vajtswv ua nkhaus lawd leejtwg yuav muab yeb kom yiag tau? 14Thaum muaj kev vam meej cia li zoo siab xyiv fab, thaum muaj kev txom nyem, cia li ua tib zoo xav. Ob yam no puavleej yog Vajtswv ua, neeg thiaj tsis txawj paub tias yuav muaj dabtsi tshwm los rau yav tom qab uas dua lawv. 15Thaum kuv ua neej nyob qhuav qhawv kuv tau pom txhua yam. Muaj cov ncaj ncees, txawm yog nws ua ncaj ncees los nws tseem tuag, thiab muaj cov neeg phem, txawm yog nws ua phem los nws ho muaj txojsia nyob ntev. 16Tsis txhob ua neeg ncaj dhau, thiab tsis txhob ua tus ntse dhau. Ua cas koj yuav ua rau koj puam tsuaj? 17Tsis txhob ua phem ntau dhau, thiab tsis txhob ua neeg ruam. Ua cas koj yuav tuag ua ntej uas tsis tau txog koj caij? 18Qhov uas zoo yog qhov uas koj tuav rawv yam no cia, thiab tsis txhob nkaum tes kom plam yam tod. Tus uas hwm thiab paub ntshai Vajtswv yuav zam dhau txhua yam ntawd. 19Tswvyim pub zog rau tus uas txawj ntse ntau dua li kaum leej uas kav lub nroog. 20Yeej tsis muaj ib tug ncaj ncees hauv lub ntiajteb uas ua qhov zoo xwb xwb li tsis ua txhaum kiag li. 21Tsis txhob quav ntsej mloog txhua lo lus uas luag hais, tsam ces koj ho tau hnov koj tus tub qhe foom cem koj, 22rau qhov koj lub siab yeej paub tias muaj ntau zaus koj tau foom cem lwm tus ib yam nkaus. 23Kuv twb siv kuv lub tswvyim sim tej no lawm. Kuv hais tias, “Kuv yuav tau tswvyim,” tiamsis tswvyim nyob deb kuv. 24Tej uas muaj lawm kuj nyob deb heev, tej uas tob kuj nyob tob dhau. Leejtwg yuav tshawb tau tawm los? 25Kuv thiaj tig kuv lub siab los kawm paub thiab tshawb nrhiav tswvyim thiab txhua yam lub keeb, thiab kawm paub tias txojkev ua phem yog txojkev tsis thoob tsib thiab txojkev tsis thoob tsib yog txojkev ruam. 26Kuv ntsib dua ib yam uas lwj siab heev dhau txojkev tuag, yog tus pojniam uas lub siab zoo li lub qhov taub thiab rooj hlua cuab, nws txhais tes yog txoj saw hlau. Tus uas ua hum Vajtswv lub siab thiaj dim ntawm tus pojniam ntawd, tiamsis tus uas ua txhaum muaj txim yuav raug nws ntes. 27Tub Laj Lim hais tias, “Saib maj, kuv ntsib zoo li no, yog kuv muab ib zaj los txuas rau ib zaj xwv thiaj nrhiav tau lub keeb, 28yog yam uas kuv lub siab nrhiav tag los nrhiav thiab tiamsis kuv nrhiav tsis tau. Ib txhiab leej neeg tsuas nrhiav tau ib tug txivneej zoo xwb, tiamsis twb nrhiav tsis tau ib tug pojniam zoo. 29Saib maj, kuv tsuas ntsib yam no xwb, yog qhov uas Vajtswv tsim neeg kom ua ncaj ncees, tiamsis lawv nrhiav kev ua phem xwb.”