1Like snow in summer or rain in harvest, honor is not fitting for a fool. 2Like a fluttering sparrow or a darting swallow, an undeserved curse does not come to rest. 3A whip for the horse, a bridle for the donkey, and a rod for the backs of fools! 4Do not answer a fool according to his folly, or you yourself will be just like him. 5Answer a fool according to his folly, or he will be wise in his own eyes. 6Sending a message by the hands of a fool is like cutting off one’s feet or drinking poison. 7Like the useless legs of one who is lame is a proverb in the mouth of a fool. 8Like tying a stone in a sling is the giving of honor to a fool. 9Like a thornbush in a drunkard’s hand is a proverb in the mouth of a fool. 10Like an archer who wounds at random is one who hires a fool or any passer-by. 11As a dog returns to its vomit, so fools repeat their folly. 12Do you see a person wise in their own eyes? There is more hope for a fool than for them.
13A sluggard says, “There’s a lion in the road, a fierce lion roaming the streets!” 14As a door turns on its hinges, so a sluggard turns on his bed. 15A sluggard buries his hand in the dish; he is too lazy to bring it back to his mouth. 16A sluggard is wiser in his own eyes than seven people who answer discreetly.
17Like one who grabs a stray dog by the ears is someone who rushes into a quarrel not their own.
18Like a maniac shooting flaming arrows of death 19is one who deceives their neighbor and says, “I was only joking!”
20Without wood a fire goes out; without a gossip a quarrel dies down. 21As charcoal to embers and as wood to fire, so is a quarrelsome person for kindling strife. 22The words of a gossip are like choice morsels; they go down to the inmost parts.
23Like a coating of silver dross on earthenware are fervent⚓ lips with an evil heart. 24Enemies disguise themselves with their lips, but in their hearts they harbor deceit. 25Though their speech is charming, do not believe them, for seven abominations fill their hearts. 26Their malice may be concealed by deception, but their wickedness will be exposed in the assembly. 27Whoever digs a pit will fall into it; if someone rolls a stone, it will roll back on them. 28A lying tongue hates those it hurts, and a flattering mouth works ruin.
26
1Như tuyết rơi vào mùa hè và mưa rơi nhằm mùa gặt thể nào, Sự tôn trọng không xứng hợp cho kẻ dại cũng thể ấy. 2Như chim sẻ bay lòng vòng và chim én lượn thể nào, Lời nguyền rủa vô cớ sẽ chẳng hiệu nghiệm gì cũng thể ấy. 3Roi dành cho ngựa, hàm khớp dành cho lừa, Còn đòn vọt dành cho lưng kẻ dại. 4Ðừng đáp lời kẻ dại theo cách nói điên rồ của nó, Kẻo con cũng bị xem là dại như nó chăng. 5Hãy giải thích cho kẻ dại biết sự điên rồ của nó, Kẻo nó tự cho là khôn ngoan theo quan điểm của nó chăng. 6Nhờ một kẻ dại đi báo tin, Khác nào tự chặt chân mình và chuốc lấy thiệt hại. 7Chân người tàn tật đong đưa vô dụng thể nào, Câu châm ngôn trong miệng kẻ dại dột cũng vô dụng thể ấy. 8Tôn trọng kẻ dại Chẳng khác gì lấy viên ngọc bỏ vào trong đống đá. 9Người say rượu cố nhổ cái gai đâm vào tay thể nào, Miệng kẻ dại dột cố nói ra câu châm ngôn cũng thể ấy. 10Người xạ thủ bắn mọi người bị thương thể nào, Ai mướn kẻ qua đường hay mướn kẻ dại làm việc cũng thể ấy. 11Chó liếm lại đồ nó đã mửa thế nào, Kẻ dại lặp lại sự điên rồ của nó cũng thể ấy. 12Con có thấy kẻ tự cho mình là khôn ngoan theo mắt nó chăng? Kẻ dại còn có hy vọng trở nên khôn ngoan hơn nó. 13Kẻ biếng nhác nói, “Có con sư tử ngoài đường! Có con sư tử dữ tợn đang ở ngoài đường phố!” 14Cánh cửa quay quanh bản lề thể nào, Kẻ biếng nhác lăn qua lăn lại trên giường của nó cũng thể ấy. 15Kẻ biếng nhác đưa tay vào trong đĩa, Rồi chẳng nhấc nổi tay lên đưa thức ăn vào miệng. 16Kẻ biếng nhác tự cho mình là khôn ngoan Hơn bảy người tri thức phát biểu ý kiến với lý lẽ vững vàng. 17Kẻ nắm lấy vành tai con chó khi nó đi ngang qua thể nào, Kẻ tham dự vào cuộc cãi lộn của người khác cũng thể ấy. 18Giống như một kẻ điên cuồng, bắn ra những than lửa, những mũi tên, và gây chết chóc, 19Kẻ nào lừa gạt người lân cận, rồi nói rằng, “Tôi chỉ giỡn chơi thôi!” cũng như vậy. 20Khi hết củi, lửa bèn tắt rụi, Khi không còn ai đâm thọc, cuộc cãi vã cũng thôi. 21Như than và củi bỏ vào làm cho lò lửa nóng hực lên thể nào, Kẻ hay cãi khơi dậy sự xung đột cũng thể ấy. 22Lời kẻ mách lẻo giống như miếng ăn ngon ngọt, Chạy tọt vào gan ruột người nghe. 23Bình bằng đất được mạ bạc thể nào, Lòng hiểm ác được lưỡi nói ngọt ngào che khuất đi cũng thể ấy. 24Kẻ ghét ta dùng môi nó làm ta sơ ý, Trong khi lòng nó có mưu đồ cố ý hại ta. 25Chớ vội tin khi kẻ thù ta nói ngọt, Vì trong lòng nó có bảy điều ghê tởm đang ẩn tàng. 26Dù lòng ghen ghét của kẻ thù ta được ngụy trang như thế nào, Trước sau gì nó cũng sẽ bị lộ ra giữa công chúng. 27Kẻ nào đào hố để hại người sẽ bị sa vào hố đó, Kẻ nào lăn đá để đè người sẽ bị đá đó lăn nhằm đè bẹp. 28Lưỡi dối trá ghét các nạn nhân của nó, Miệng dua nịnh gây tai hại biết bao.