1 Khi nữ vương nước Sê-ba nghe đồn danh tiếng của Sa-lô-môn, bèn đi đến Giê-ru-sa-lem, lấy những câu đố mà thử người, bà có người hầu hạ theo rất đông, có những lạc đà chở thuốc thơm, rất nhiều vàng, và đá quí; bà đến cùng Sa-lô-môn, nói với người mọi điều có ở trong lòng mình.⚓2 Sa-lô-môn đáp các câu hỏi của bà, chẳng câu nào ẩn bí quá cho Sa-lô-môn mà người không giải nghĩa nổi cho bà. 3 Khi nữ vương Sê-ba thấy sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện người đã xây cất, 4 những món ăn trên bàn người, nhà cửa các tôi tớ, thứ tự công việc của các quan, và đồ mặc của họ, các quan chước tửu và áo xống của họ, cùng các của lễ thiêu người dâng trong đền Đức Giê-hô-va, thì mất vía, 5 bèn nói với vua rằng: Điều tôi nghe nói trong xứ tôi về các lời nói và sự khôn ngoan của vua, thì thật lắm. 6 Song trước khi tôi chưa đến đây và chưa thấy tận mắt những điều nầy, thì tôi chẳng tin lời họ; và kìa, người ta chẳng thuật cho tôi nghe đến phân nửa sự khôn ngoan lớn lao của vua; vua thật trổi hơn tiếng đồn tôi đã nghe. 7 Các quần thần của vua thật có phước thay! Các tôi tớ vua, hằng đứng chầu trước mặt vua, nghe được sự khôn ngoan của vua, thật có phước thay! 8 Đáng ngợi khen thay Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua, vì Ngài vui thích vua, đặt vua ngồi trên ngôi của Ngài đặng làm vua cho Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua! Bởi vì Đức Chúa Trời của vua yêu mến Y-sơ-ra-ên, đặng làm cho chúng vững bền đến đời đời, nên Ngài đã lập vua làm vua trên chúng, để làm theo sự ngay thẳng và sự công bình. 9 Đoạn, bà dâng cho vua một trăm hai mươi ta-lâng vàng, và rất nhiều thuốc thơm, cùng đá quí; chẳng hề có thuốc thơm nào giống như thuốc thơm của nữ vương nước Sê-ba dâng cho vua Sa-lô-môn. 10 (Các tôi tớ của Hu-ram và tôi tớ của Sa-lô-môn từ Ô-phia chở vàng đến, cũng có chở về gỗ bạch đàn hương và đá quí. 11 Vua dùng gỗ bạch đàn hương ấy mà làm cái thang trong đền của Đức Giê-hô-va, và trong cung điện vua, cùng những đàn cầm đàn sắt cho con hát: Trước kia trong nước Giu-đa, người ta chẳng hề thấy có giống như vậy). 12 Vua Sa-lô-môn tặng cho nữ vương nước Sê-ba mọi đồ bà ước ao và xin, gấp nhiều hơn đồ bà đã đem dâng cho vua. Đoạn, bà và các đầy tớ bà trở về xứ mình.
Sự giàu có của Sa-lô-môn
13 Vàng mà vua Sa-lô-môn nhận được mỗi năm cân đến sáu trăm bảy mươi ta-lâng, 14 không kể vàng mà các nhà buôn bán rong đem vào, cùng vàng và bạc mà các vua A-ra-bi và quan tổng trấn của xứ đem nộp cho Sa-lô-môn. 15 Sa-lô-môn làm hai trăm cái khiên lớn bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng sáu trăm siếc-lơ vàng đánh dát, 16 và ba trăm cái khiên nhỏ bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng ba trăm siếc-lơ vàng; đoạn vua để các khiên ấy nơi cung rừng Li-ban. 17 Vua cũng làm một cái ngai lớn bằng ngà, và bọc vàng ròng; 18 cái ngai có sáu nấc lên, và một cái bệ bằng vàng liền với cái ngai; cũng có thanh nâng tay bên này và bên kia của chỗ ngồi, gần thanh nâng tay có hai con sư tử. 19 Lại có mười hai con sư tử đứng trên sáu nấc, bên hữu và bên tả: Chẳng có nước nào làm ngai giống như vậy. 20 Các đồ dùng để uống của vua Sa-lô-môn đều bằng vàng, và những khí dụng của cung rừng Li-ban cũng đều bằng vàng ròng: Trong đời Sa-lô-môn, chẳng kể bạc ra gì, 21 vì vua có đoàn tàu vượt sang Ta-rê-si với các tôi tớ của Hi-ram: Mỗi ba năm một lần, đoàn tàu Ta-rê-si chở đến vàng, bạc, ngà voi, con khỉ và con công. 22 Ấy vậy, vua Sa-lô-môn trổi hơn các vua trên đất về sự khôn ngoan. 23 Các vua trên đất đều cầu thấy mặt Sa-lô-môn, đặng nghe sự khôn ngoan của người mà Đức Chúa Trời đã để trong lòng người. 24 Cứ hằng năm theo lệ định, chúng đều đem đến vật mình tiến cống, nào những khí dụng bằng bạc, bằng vàng, nào áo xống, binh khí, nào thuốc thơm, ngựa và la. 25 Vua Sa-lô-môn có được bốn ngàn tàu ngựa và xe, cùng một vạn hai ngàn lính kỵ, để trong các thành chứa xe, và gần bên vua, tại Giê-ru-sa-lem.⚓26 Người quản trị trên các vua, từ sông cái cho đến xứ Phi-li-tin, và cho đến bờ cõi Ê-díp-tô.⚓27 Tại Giê-ru-sa-lem, vua làm cho bạc ra thường như đá sỏi, và cây bá hương nhiều như cây sung mọc ở nơi đồng bằng. 28 Có người đem cho Sa-lô-môn những ngựa từ xứ Ê-díp-tô và từ các nước mà đến.⚓
Sa-lô-môn qua đời
29 Các công việc khác của Sa-lô-môn làm từ đầu đến cuối đều chép trong sách truyện Na-than, là đấng tiên tri, và trong sách tiên tri của A-hi-gia, người Si-lô, cùng trong sách dị tượng của Giê-đô, đấng tiên kiến luận về việc Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát. 30 Sa-lô-môn trị vì trên cả Y-sơ-ra-ên trong bốn mươi năm tại Giê-ru-sa-lem. 31 Sa-lô-môn an giấc cùng tổ phụ mình, được chôn trong thành của Đa-vít, là cha người; Rô-bô-am, con trai người, cai trị thế cho người.
9
Nữ vương Sê-ba
1Nữ vương Sê-ba nghe danh tiếng Sa-lô-môn, bèn đến Giê-ru-sa-lem với đoàn tùy tùng rất đông đảo, đoàn lạc đà chở rất nhiều hương liệu, vàng và ngọc. Nữ vương đặt nhiều câu hỏi hóc búa cùng đặt nhiều vấn đề khó khăn để thử tài Sa-lô-môn. 2Sa-lô-môn giải đáp tất cả các thắc mắc, các vấn đề nan giải của nữ vương, không sót một điều. 3Thấy rõ sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện nguy nga, 4cao lương mỹ vị trên bàn ăn, triều nghi rực rỡ của các đại thần, thứ tự uy nghi của quan quân hầu cận, áo quần quý giá của đoàn tửu chánh, số tế lễ thiêu mà Sa-lô-môn dâng lên cho Chúa Hằng Hữu, nữ vương Sê-ba vô cùng kinh ngạc. 5,6Nữ vương nói với Sa-lô-môn: "Thật đúng như lời người ta đồn đãi trong nước tôi! Hoàng thượng thật vô cùng khôn ngoan, hoạt bát! Tuy nhiên, trước kia tôi không tin, mà nay thấy tận mắt rồi, tôi phải nhìn nhận người ta chỉ mới tường thuật được phần nào! Hoàng thượng thật khôn ngoan bội phần! 7Triều thần của hoàng thượng thật có phước! Các cận thần ngày ngày chầu chực và nghe các lời châu ngọc của hoàng thượng thật có phước! 8Đáng chúc tụng Chúa Hằng Hữu vì Ngài vui lòng đặt hoàng thượng trên ngai báu để thay Ngài cai trị, vì Ngài yêu thương dân tộc Y-sơ-ra-ên, lập vững dân này đến đời đời, và vì Ngài đặt hoàng thượng lên làm vua họ để xét xử công minh và thi hành sự công chính." 9Nữ vương tặng vua 120 ta-lâng vàng,⚓ rất nhiều hương liệu và ngọc quý (đây là loại hương liệu chưa từng có trước nay) 10Trong chuyến đi Ô-phia lấy vàng, các chuyên viên của Hi-ram và Sa-lô-môn cũng chở về nhiều gỗ bạch đàn hương và bảo thạch. 11Sa-lô-môn dùng gỗ này làm các bực thềm trong Đền thờ Chúa và cung điện, cùng chế tạo các đàn thụ cầm và thất huyền cầm. Trước kia ở nước Giu-đa chưa bao giờ có loại gỗ quý này. 12Sa-lô-môn tặng nữ vương Sê-ba tất cả những gì nữ vương yêu cầu, ngoài những tặng phẩm tương đương với các thứ nữ vương đem đến tặng vua. Nữ vương lên đường về nước với đoàn tùy tùng.
Sự giàu có của Sa-lô-môn
13Mỗi năm, Sa-lô-môn thu được 666 ta-lâng vàng⚓, 14ngoài số vàng các thương gia và người bán dạo mang vào nước. Các vua Ai-cập và các tổng trấn trong nước đều đem vàng và bạc đến nạp cho vua. 15Sa-lô-môn chế tạo 200 chiếc khiên lớn bằng vàng gò, mỗi chiếc nặng 600 siếc lơ, 16300 chiếc khiên nhỏ bằng vàng gò, mỗi chiếc nặng 300 siếc lơ. Tất cả các khiên ấy đều tồn trữ trong Cung Rừng Li-ban. 17Vua cũng cho làm một chiếc ngai lớn bằng ngà bọc vàng ròng. 18Ngai có sáu bậc thang, và một cái bệ bằng vàng gắn chặt vào ngai và hai bên ngai có tay dựa, mỗi bên có hình sư tử bằng vàng. 19Trên sáu bậc thang có đúc 12 bậc sư tử, mỗi bên có sáu con. Đây là chiếc ngai đặc biệt không nước nào có cả. 20Các tách đĩa của Sa-lô-môn đều chế tạo bằng vàng; còn các dụng cụ trong Cung Rừng Li-ban lại làm bàng vàng ròng. Trong đời Sa-lô-môn bạc trở thành tầm thường, 21vì đoàn tàu của vua vượt biển qua Ta-rê-si với các chuyên viên của vua Hi-ram, cứ ba năm một lần, chở về cho Sa-lô-môn rất nhiều vàng, bạc, ngà với các bầy khỉ và công. 22Vua Sa-lô-môn nổi danh là khôn ngoan, giàu có hơn hết các vua trên thế giới. 23Các vua chúa đều tìm dịp đến thăm vua và nghe những lời khôn ngoan Chúa đã đặt trong lòng vua. 24Hằng năm, các vua cũng tiến cống nhiều lễ vật, các khí cụ bằng bạc và vàng, các y phục, khí giới, hương liệu, ngựa và lừa. 25Sa-lô-môn có 4.000 tàu ngựa, chứa cả công xa và chiến xa. Số kỵ binh của vua lên đến 12.000, chia nhau đóng giữ các căn cứ quân sự, bảo vệ vua và phòng thủ Giê-ru-sa-lem. 26Sa-lô-môn cai trị trên các vua chư hầu từ sông Cái (Phát-giang) đến lãnh thổ Phi-li-tin và xuống tận biên giới Ai-cập. 27Tại Giê-ru-sa-lem, vua làm cho bạc bị xem thường như đá, và gỗ tùng bách như gỗ cây sung, 28Người ta đem ngựa từ Ai-cập và các nước khác về cho vua. 29Các công tác khác của Sa-lô-môn, tất cả đều ghi vào các tác phẩm của hai nhà tiên tri Na-than, A-hi-gia (người Si-lô) và của nhà tiên kiến Y-đô về các biến cố liên hộ với Giê-rô-bô-am (con Nê-bát). 30Sa-lô-môn trị vì tại Giê-ru-sa-lem trên cả dân Y-sơ-ra-ên được 40 năm. 31Vua qua đời và được an táng trong thành Đa-vít. Thái tử Rô-bô-am lên ngôi kế vị cha mình.