1 Khi nữ vương nước Sê-ba nghe đồn danh tiếng của Sa-lô-môn, bèn đi đến Giê-ru-sa-lem, lấy những câu đố mà thử người, bà có người hầu hạ theo rất đông, có những lạc đà chở thuốc thơm, rất nhiều vàng, và đá quí; bà đến cùng Sa-lô-môn, nói với người mọi điều có ở trong lòng mình.⚓2 Sa-lô-môn đáp các câu hỏi của bà, chẳng câu nào ẩn bí quá cho Sa-lô-môn mà người không giải nghĩa nổi cho bà. 3 Khi nữ vương Sê-ba thấy sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện người đã xây cất, 4 những món ăn trên bàn người, nhà cửa các tôi tớ, thứ tự công việc của các quan, và đồ mặc của họ, các quan chước tửu và áo xống của họ, cùng các của lễ thiêu người dâng trong đền Đức Giê-hô-va, thì mất vía, 5 bèn nói với vua rằng: Điều tôi nghe nói trong xứ tôi về các lời nói và sự khôn ngoan của vua, thì thật lắm. 6 Song trước khi tôi chưa đến đây và chưa thấy tận mắt những điều nầy, thì tôi chẳng tin lời họ; và kìa, người ta chẳng thuật cho tôi nghe đến phân nửa sự khôn ngoan lớn lao của vua; vua thật trổi hơn tiếng đồn tôi đã nghe. 7 Các quần thần của vua thật có phước thay! Các tôi tớ vua, hằng đứng chầu trước mặt vua, nghe được sự khôn ngoan của vua, thật có phước thay! 8 Đáng ngợi khen thay Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua, vì Ngài vui thích vua, đặt vua ngồi trên ngôi của Ngài đặng làm vua cho Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua! Bởi vì Đức Chúa Trời của vua yêu mến Y-sơ-ra-ên, đặng làm cho chúng vững bền đến đời đời, nên Ngài đã lập vua làm vua trên chúng, để làm theo sự ngay thẳng và sự công bình. 9 Đoạn, bà dâng cho vua một trăm hai mươi ta-lâng vàng, và rất nhiều thuốc thơm, cùng đá quí; chẳng hề có thuốc thơm nào giống như thuốc thơm của nữ vương nước Sê-ba dâng cho vua Sa-lô-môn. 10 (Các tôi tớ của Hu-ram và tôi tớ của Sa-lô-môn từ Ô-phia chở vàng đến, cũng có chở về gỗ bạch đàn hương và đá quí. 11 Vua dùng gỗ bạch đàn hương ấy mà làm cái thang trong đền của Đức Giê-hô-va, và trong cung điện vua, cùng những đàn cầm đàn sắt cho con hát: Trước kia trong nước Giu-đa, người ta chẳng hề thấy có giống như vậy). 12 Vua Sa-lô-môn tặng cho nữ vương nước Sê-ba mọi đồ bà ước ao và xin, gấp nhiều hơn đồ bà đã đem dâng cho vua. Đoạn, bà và các đầy tớ bà trở về xứ mình.
Sự giàu có của Sa-lô-môn
13 Vàng mà vua Sa-lô-môn nhận được mỗi năm cân đến sáu trăm bảy mươi ta-lâng, 14 không kể vàng mà các nhà buôn bán rong đem vào, cùng vàng và bạc mà các vua A-ra-bi và quan tổng trấn của xứ đem nộp cho Sa-lô-môn. 15 Sa-lô-môn làm hai trăm cái khiên lớn bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng sáu trăm siếc-lơ vàng đánh dát, 16 và ba trăm cái khiên nhỏ bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng ba trăm siếc-lơ vàng; đoạn vua để các khiên ấy nơi cung rừng Li-ban. 17 Vua cũng làm một cái ngai lớn bằng ngà, và bọc vàng ròng; 18 cái ngai có sáu nấc lên, và một cái bệ bằng vàng liền với cái ngai; cũng có thanh nâng tay bên này và bên kia của chỗ ngồi, gần thanh nâng tay có hai con sư tử. 19 Lại có mười hai con sư tử đứng trên sáu nấc, bên hữu và bên tả: Chẳng có nước nào làm ngai giống như vậy. 20 Các đồ dùng để uống của vua Sa-lô-môn đều bằng vàng, và những khí dụng của cung rừng Li-ban cũng đều bằng vàng ròng: Trong đời Sa-lô-môn, chẳng kể bạc ra gì, 21 vì vua có đoàn tàu vượt sang Ta-rê-si với các tôi tớ của Hi-ram: Mỗi ba năm một lần, đoàn tàu Ta-rê-si chở đến vàng, bạc, ngà voi, con khỉ và con công. 22 Ấy vậy, vua Sa-lô-môn trổi hơn các vua trên đất về sự khôn ngoan. 23 Các vua trên đất đều cầu thấy mặt Sa-lô-môn, đặng nghe sự khôn ngoan của người mà Đức Chúa Trời đã để trong lòng người. 24 Cứ hằng năm theo lệ định, chúng đều đem đến vật mình tiến cống, nào những khí dụng bằng bạc, bằng vàng, nào áo xống, binh khí, nào thuốc thơm, ngựa và la. 25 Vua Sa-lô-môn có được bốn ngàn tàu ngựa và xe, cùng một vạn hai ngàn lính kỵ, để trong các thành chứa xe, và gần bên vua, tại Giê-ru-sa-lem.⚓26 Người quản trị trên các vua, từ sông cái cho đến xứ Phi-li-tin, và cho đến bờ cõi Ê-díp-tô.⚓27 Tại Giê-ru-sa-lem, vua làm cho bạc ra thường như đá sỏi, và cây bá hương nhiều như cây sung mọc ở nơi đồng bằng. 28 Có người đem cho Sa-lô-môn những ngựa từ xứ Ê-díp-tô và từ các nước mà đến.⚓
Sa-lô-môn qua đời
29 Các công việc khác của Sa-lô-môn làm từ đầu đến cuối đều chép trong sách truyện Na-than, là đấng tiên tri, và trong sách tiên tri của A-hi-gia, người Si-lô, cùng trong sách dị tượng của Giê-đô, đấng tiên kiến luận về việc Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát. 30 Sa-lô-môn trị vì trên cả Y-sơ-ra-ên trong bốn mươi năm tại Giê-ru-sa-lem. 31 Sa-lô-môn an giấc cùng tổ phụ mình, được chôn trong thành của Đa-vít, là cha người; Rô-bô-am, con trai người, cai trị thế cho người.
1Thaum tus poj vaj uas kav Senpa tebchaws tau hnov txog Xalaumoo lub meej nthawb, nws txawm tuaj rau Yeluxalees thom Xalaumoo txog ntau yam uas ceeblaj teb tau. Nws coj ib pab tub teg tub taws coob coob nrog nws tuaj, thiab muaj ntxhuav thauj tej txuj lom thiab kub ntau kawg thiab tej qe zeb hlaws muaj nqes. Thaum nws tuaj cuag Xalaumoo lawd, nws thiaj piav txhua yam uas nyob hauv nws lub siab huvsi rau Xalaumoo. 2Mas Xalaumoo teb txhua yam uas nws nug tau huvsi tsis muaj ib yam uas Xalaumoo yuav tsis paub thiab piav tsis tau rau nws li. 3Thaum tus poj vaj hauv Senpa pom Xalaumoo lub tswvyim thiab pom lub tsev uas nws tau ua, 4thiab pom tej zaub mov saum nws lub rooj thiab cov nom tswv uas nrog nws nyob thiab nws cov tub teg tub taws uas tu nws thiab tej cev ris tsho uas lawv hnav, thiab cov uas thiab cawv txiv hmab thiab lawv cev ris tsho, thiab pom tej uas nws muab ua kevcai hlawv xyeem ntawm Yawmsaub lub tuam tsev, mas tus poj vaj ntawd tsis pom qab xav li lawm. 5Mas nws thiaj hais rau vajntxwv tias, “Tej xov uas kuv nyob hauv kuv lub tebchaws hnov uas hais txog koj tej haujlwm thiab koj lub tswvyim yeej los muaj tseeb tiag. 6Tiamsis kuv tsis ntseeg tej lus ntawd mus txog thaum kuv tau tuaj cuag thiab kuv lub qhov muag tau pom lawm. Saib maj, tej uas lawv piav koj lub tswvyim loj kawg rau kuv hnov ntawd twb tsis muaj txog ib nrab. Koj tseem zoo tshaj tej lus uas kuv tau hnov lawd. 7Koj cov neeg⚓ tau hmoov zoo lauj! Koj cov tub teg tub taws uas ua haujlwm ntawm koj xubntiag ib txwm thiab hnov koj tej tswvyim plab plaws mas tau hmoov zoo lauj! 8Qhuas Yawmsaub uas yog koj tus Vajtswv uas txaus siab rau koj thiab tsa koj nyob saum nws lub zwm txwv ua vajntxwv rau Yawmsaub uas yog koj tus Vajtswv. Vim koj tus Vajtswv hlub cov Yixayee thiab xav tias yuav tsa lawv nyob ruaj khov mus ib txhis li, mas nws thiaj tsa koj ua vajntxwv kav lawv kom koj thiaj txiav txim ncaj thiab ua ncaj ncees.” 9Mas nws txawm muab kub hnyav ib puas nees nkaus tala⚓ thiab tej txuj lom ntau kawg thiab tej qe zeb hlaws muaj nqes rau vajntxwv. Tsis muaj txuj lom zoo cuag tej txuj lom uas tus poj vaj hauv Senpa muab rau vajntxwv Xalaumoo no. 10Dua li ntawd Hulas cov neeg thiab Xalaumoo cov neeg uas thauj kub ntawm lub moos Aufi tuaj, kuj thauj ntoo liab txiv khau tawv thiab tej qe zeb hlaws muaj nqes tuaj thiab. 11Mas vajntxwv thiaj muab cov ntoo liab txiv khau tawv ua cov ntaiv hauv Yawmsaub lub tuam tsev thiab hauv vajntxwv lub tsev, thiab ua cov nkauj nog ncas me thiab cov nkauj nog ncas loj rau cov hu nkauj. Yeej tsis tau pom dua tej yam uas zoo li ntawd hauv tebchaws Yuda. 12Vajntxwv Xalaumoo pub txhua yam rau tus poj vaj hauv Senpa raws li uas nws xav yuav thiab raws li nws thov, thiab ntau dhau tej uas nws coj tuaj pub rau vajntxwv. Mas nws thiab nws cov tub teg tub taws txawm rov qab mus rau nws lub tebchaws lawm.
Xalaumoo nplua nuj thiab muaj koob meej
(1Vntx. 10:14-29; 2VKk. 1:14-17)
13Ib xyoos twg mas Xalaumoo tau kub hnyav rau pua rau caum rau tala,⚓14tsis xam tej kub uas cov tub lag tub luam coj tuaj, thiab tej vajntxwv uas kav Alanpia tebchaws thiab tej tim xyoob uas kav hauv lub tebchaws coj kub thiab nyiaj tuaj rau Xalaumoo. 15Vajntxwv Xalaumoo muab kub ntaus ua ob puas daim phiaj loj thaiv, ib daim phiaj mas siv kub hnyav rau pua sekhee⚓ ua. 16Nws muab kub ntaus ua dua peb puas daim phiaj thaiv, ib daim phiaj siv kub hnyav peb puas sekhee.⚓ Vajntxwv muab cov phiaj kub ntawd khaws cia hauv lub tsev Hav Zoov Lenpanoo. 17Vajntxwv muab kaus ntxhw ua ib lub zwm txwv loj kawg li thiab muab cov tseem kub los luam. 18Lub zwm txwv ntawd muaj rau qeb ntai thiab lub chaw tiag taw yog xuas kub ua lo nkaus rau lub zwm txwv, mas ob sab ntawm lub zwm txwv muaj ob lub chaw tso tes mas muaj ob tug tsov ntxhuav sawv ze ntawm ob lub chaw tso tes ntawd, 19thiab muaj kaum ob tug tsov ntxhuav txawb rau rau qeb ntai ntawd ob sab huvsi ib qeb ntai ib tug. Lub zwm txwv zoo li no mas tsis tau txeev ua dua rau lwm lub tebchaws li. 20Tej khob uas vajntxwv Xalaumoo siv haus dej mas puavleej xuas kub ua xwb, thiab tej twj siv hauv lub tsev Hav Zoov Lenpanoo huvsi puavleej yog xuas tseem kub ua xwb. Ncua sijhawm uas Xalaumoo nyob mas saib nyiaj yam li tsis muaj nqes dabtsi li. 21Rau qhov vajntxwv tej nkoj txwg nrog Hulas cov neeg mus rau lub moos Thasi. Mas Thasi cov nkoj yuav thauj kub thauj nyiaj thauj kaus ntxhw thauj liab thauj noog yaj yuam peb xyoos tuaj ib zaug. 22Yog li no mas vajntxwv Xalaumoo thiaj li muaj nyiaj txiag thiab muaj lajlim tswvyim plab plaws ntau dua txhua tus vajntxwv uas nyob hauv ntiajteb no. 23Txhua tus vajntxwv thoob ntiajteb xav tuaj cuag Xalaumoo xav hnov nws tej tswvyim plab plaws uas Vajtswv pub rau nws. 24Txhua tus kuj coj tshav ntuj tuaj pub yog tej uas xuas nyiaj xuas kub ua, tej tsoos tsho, tej cuab yeej ua rog, tej txuj lom, nees thiab luj txwv tuaj, niaj xyoo muaj li no. 25Xalaumoo muaj plaub txhiab kem nkuaj rau nees thiab rau cov tsheb nees ua rog thiab muaj tub rog caij nees ib vam ob txhiab leej uas nws kom ib txhia nyob rau hauv tej moos uas nws npaj rau tej tsheb nees ua rog thiab ib txhia nrog vajntxwv nyob hauv lub nroog Yeluxalees. 26Xalaumoo kav tej vajntxwv huvsi txij ntua tus niag dej Yufeti mus txog Filixatee tebchaws thiab txog ntawm tebchaws Iyi ciam teb. 27Vajntxwv saib nyiaj tsis muaj nqes rau hauv lub nroog Yeluxalees yam li tej pob zeb, thiab ua rau ntoo ciab muaj ntau yam nkaus li tej ntoo txiv cev hauv tej pov roob Sefela. 28Thiab lawv yuav nees hauv Iyi tebchaws thiab hauv txhua lub tebchaws los rau Xalaumoo.
Xalaumoo tuag
(1Vntx. 11:41-43)
29Lwm yam haujlwm uas Xalaumoo ua thiab txhua yam uas nws ua txij thaum pib mus txog thaum kawg twb muab sau cia rau hauv Nathas uas ua xibhwb cev Vajtswv lus phau ntawv keeb kwm, thiab hauv phau ntawv uas sau Vajtswv tej lus uas Ahiya uas yog neeg hauv Silau hais, thiab hauv phau ntawv uas sau tej lus uas Idau tus uas hais tom hauv ntej ua yog toog pom ntsig txog Nenpa tus tub Yelaunpau‑as. 30Xalaumoo nyob hauv Yeluxalees ua vajntxwv kav cov Yixayee huvsi tau plaub caug xyoo. 31Xalaumoo kuj tuag mus nrog nws tej poj koob yawm txwv nyob, thiab lawv muab nws log rau hauv nws txiv Davi lub nroog, ces nws tus tub Lehaunpau‑as ua vajntxwv kav nyob nws chaw.