15

¹ Lời đáp êm nhẹ làm nguôi cơn giận;
Còn lời xẳng xớm trêu thạnh nộ thêm.
² Lưỡi người khôn ngoan truyền ra sự tri thức cách phải;
Nhưng miệng kẻ ngu muội chỉ buông điều điên cuồng.
³ Con mắt Đức Giê-hô-va ở khắp mọi nơi,
Xem xét kẻ gian ác và người lương thiện.
⁴ Lưỡi hiền lành giống như một cây sự sống;
Song lưỡi gian tà làm cho hư nát tâm thần.
⁵ Kẻ ngu dại khinh sự khuyên dạy của cha mình;
Còn ai giữ theo lời quở trách trở nên khôn khéo.
⁶ Trong nhà người công bình có nhiều vật quí;
Song trong huê lợi kẻ gian ác có điều rối loạn.
⁷ Môi người khôn ngoan rải sự tri thức ra;
Nhưng lòng kẻ ngu muội chẳng làm như vậy.
⁸ Của tế lễ kẻ gian ác lấy làm gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va;
Song lời cầu nguyện của người ngay thẳng được đẹp lòng Ngài.
⁹ Đường lối kẻ ác lấy làm gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va;
Nhưng Ngài thương mến người nào theo sự công bình.
¹⁰ Sự hình phạt nặng nề dành cho kẻ bỏ chánh lộ;
Và kẻ ghét lời quở trách sẽ chết mất.
¹¹ Âm phủ và chốn trầm luân còn ở trước mặt Đức Giê-hô-va thay,
Phương chi lòng của con cái loài người!
¹² Kẻ nhạo báng không ưa người ta quở trách mình;
Hắn không muốn đến cùng người khôn ngoan.
¹³ Lòng khoái lạc làm cho mặt mày vui vẻ;
Nhưng tại lòng buồn bã trí bèn bị nao sờn.
¹⁴ Lòng người thông sáng tìm kiếm sự tri thức;
Còn miệng kẻ ngu muội nuôi lấy mình bằng sự điên cuồng.
¹⁵ Các ngày kẻ bị hoạn nạn đều là gian hiểm;
Song lòng vui mừng dự yến tiệc luôn luôn.
¹⁶ Thà có ít của mà kính sợ Đức Giê-hô-va,
Còn hơn là tài sản nhiều mà bối rối cặp theo.
¹⁷ Thà một món rau mà thương yêu nhau,
Còn hơn ăn bò mập béo với sự ganh ghét cặp theo.
¹⁸ Người hay giận gây điều đánh lộn;
Nhưng người chậm nóng giận làm nguôi cơn tranh cãi.
¹⁹ Đường kẻ biếng nhác như một hàng rào gai;
Còn nẻo người ngay thẳng được ban bằng.
²⁰ Con khôn ngoan làm vui vẻ cha nó;
Còn đứa ngu muội khinh bỉ mẹ mình.
²¹ Kẻ thiếu trí hiểu lấy sự điên dại làm vui;
Song người khôn sáng sửa đường mình ngay thẳng rồi đi.
²² Đâu không có nghị luận, đó mưu định phải phế;
Nhưng nhờ có nhiều mưu sĩ, mưu định bèn được thành.
²³ Miệng hay đáp giỏi khiến người vui vẻ;
Và lời nói phải thì lấy làm tốt biết bao!
²⁴ Con đường sự sống của người khôn ngoan dẫn lên trên,
Để tránh khỏi Âm phủ ở dưới thấp.
²⁵ Đức Giê-hô-va sẽ đánh đổ nhà kẻ kiêu ngạo;
Nhưng Ngài làm vững chắc các mộc giới của kẻ góa bụa.
²⁶ Các mưu ác lấy làm gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va;
Song lời thanh sạch đẹp lòng Ngài.
²⁷ Người tham lợi làm rối loạn nhà mình;
Còn ai ghét của hối lộ sẽ được sống.
²⁸ Lòng người công bình suy nghĩ lời phải đáp;
Nhưng miệng kẻ ác buông ra điều dữ.
²⁹ Đức Giê-hô-va xa cách kẻ ác;
Nhưng Ngài nghe lời cầu nguyện của người công bình.
³⁰ Sự sáng con mắt khiến lòng vui vẻ;
Và một tin lành làm cho xương cốt được béo tốt.
³¹ Kẻ nào nghe lời quở trách của sự sống
Sẽ được ở giữa các người khôn ngoan.
³² Ai từ chối sự khuyên dạy khinh bỉ linh hồn mình;
Nhưng ai nghe lời quở trách được sự thông sáng.
³³ Sự kính sợ Đức Giê-hô-va dạy dỗ điều khôn ngoan;
Và sự khiêm nhượng đi trước sự tôn trọng.

15

¹Lời đáp êm dịu làm nguôi cơn giận,
Còn đáp lời xẳng xớm gây phẫn nộ thêm.
²Lưỡi người khôn ngoan phát ban tri thức,
Miệng kẻ dại dột thốt chuyện điên rồ.
³Cặp mắt của CHÚA thấy khắp mọi nơi,
Thấy rõ mọi việc của kẻ xấu và người tốt.
⁴Lưỡi hiền lành là cây sự sống,
Còn lưỡi độc ác làm tan nát tinh thần.
⁵Kẻ dại dột khinh lời cha khuyên dạy,
Ðứa con chịu nghe lời quở trách ắt sẽ khôn ngoan.
⁶Trong nhà người ngay lành có nhiều của cải,
Còn trong lợi tức của kẻ ác có rắc rối đang chờ xảy ra.
⁷Môi người khôn ngoan loan truyền tri thức,
Lòng kẻ dại dột ấm ức nhưng kiến thức chẳng có gì.
⁸CHÚA gớm ghê lễ vật của kẻ gian ác,
Nhưng lời cầu nguyện của người ngay lành Ngài lại vui lòng.
⁹Ðường lối kẻ gian ác là điều gớm ghiếc trước mặt CHÚA,
Nhưng Ngài yêu thương người nào đeo đuổi sự ngay lành.
¹⁰Kẻ nào lìa bỏ đường ngay nẻo chánh sẽ bị nghiêm phạt,
Ai ghét lời khuyên răn sẽ chết mất.
¹¹Ngay cả âm phủ và hỏa ngục mà CHÚA còn biết rõ,
Huống chi lòng dạ của loài người.
¹²Kẻ nhạo báng không thích bị ai quở trách,
Hắn không đến với người khôn ngoan.
¹³Lòng vui vẻ khiến mặt mày rạng rỡ,
Dạ âu sầu làm tan vỡ tinh thần.
¹⁴Lòng người thông sáng thích kiếm tìm tri thức,
Miệng kẻ dại khờ ưa vật thực điên rồ.
¹⁵Kẻ nghèo khó suốt đời chịu khánh kiệt,
Người có lòng vui mừng dự yến tiệc luôn luôn.
¹⁶Thà ít của mà kính sợ CHÚA,
Hơn là của cải nhiều mà rắc rối ùa theo.
¹⁷Thà ăn cơm với rau mà thương yêu nhau,
Hơn là ăn thịt bò mập béo mà ghen ghét cặp theo.
¹⁸Người nóng tính dễ gây xung đột,
Còn người chậm nóng giận có thể làm trận cãi lộn nguội đi.
¹⁹Lối kẻ biếng nhác gai góc mọc đầy cản trở,
Còn đường người ngay lành được mở rộng thênh thang.
²⁰Ðứa con khôn ngoan làm cho cha vui vẻ,
Còn kẻ dại dột khinh rẻ mẹ mình.
²¹Kẻ kém hiểu biết lấy sự ngu dại làm vui,
Nhưng người thông sáng cắm cúi bước theo đường chính đáng.
²²Thiếu bàn luận các chương trình thường bị hỏng,
Nhờ mưu sĩ nhiều các kế hoạch có triển vọng thành công.
²³Lời đáp hay làm mọi người vui thích,
Lời đáp hay đúng lúc thật bổ ích biết bao!
²⁴Người khôn ngoan bước theo con đường sự sống dẫn đi lên,
Ðể giữ người ấy tránh xa âm phủ ở dưới.
²⁵CHÚA sẽ phá hủy nhà của kẻ kiêu ngạo,
Nhưng Ngài sẽ bảo vệ địa giới của người góa bụa.
²⁶Ý đồ gian ác là điều gớm ghiếc trước mặt CHÚA,
Nhưng lời nói của người trong sạch làm đẹp lòng Ngài.
²⁷Kẻ tham lợi bất nghĩa chuốc lấy rắc rối cho nhà mình,
Nhưng ai ghét của hối lộ sẽ sống còn.
²⁸Người ngay lành suy nghĩ rồi mới đáp,
Còn miệng kẻ gian ác vội nói những lời độc ác hại người.
²⁹CHÚA thật cách xa đối với phường gian ác,
Nhưng Ngài nghe lời cầu nguyện của người ngay lành.
³⁰Ánh mắt hân hoan cho biết lòng vui vẻ,
Tin tức vui mừng làm mạnh khỏe xương cốt.
³¹Tai ai lắng nghe những lời khuyên chân thành về cuộc sống,
Người ấy sẽ được ở giữa các bậc hiền triết khôn ngoan.
³²Kẻ nào từ chối nghe lời chỉ dạy khinh bỉ đời sống mình,
Nhưng ai chịu nghe lời khuyên bảo sẽ được thông sáng.
³³Kính sợ CHÚA là cách giáo dục khôn ngoan,
Ðức khiêm nhường đi trước sự tôn trọng.