30

Châm-ngôn và lời cầu nguyện của A-gu-rơ

¹ Lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê,
Châm-ngôn mà người ấy nói ra cho Y-thi-ên và U-canh.
² Quả thật ta là ngu muội hơn ai hết,
Ta không có thông sáng bằng một người.
³ Ta không học được sự khôn ngoan,
Và chẳng có được sự tri thức của Đấng Thánh.
⁴ Ai đã lên trời, rồi lại xuống?
Ai đã góp gió trong lòng tay mình?
Ai đã bọc nước trong áo mình?
Ai lập các giới hạn của đất?
Danh người là chi, và tên con trai người là gì?
Nếu ngươi biết, hãy nói đi.

⁵ Các lời của Đức Chúa Trời đều đã thét luyện:
Ngài là cái thuẫn đỡ cho người nương cậy nơi Ngài.
⁶ Chớ thêm chi vào các lời Ngài.
E Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng.

⁷ Tôi có cầu Chúa hai điều;
Xin chớ từ chối trước khi tôi thác:
⁸ Xin dang xa khỏi tôi sự lường gạt và lời dối trá;
Chớ cho tôi nghèo khổ, hoặc sự giàu sang;
Hãy nuôi tôi đủ vật thực cần dùng,
⁹ E khi no đủ, tôi từ chối Chúa,
Mà rằng: Đức Giê-hô-va là ai?
Và lại kẻo e tôi bị nghèo khổ, ăn trộm cắp.
Và làm ô danh của Đức Chúa Trời tôi chăng.

¹⁰ Chớ phao vu kẻ tôi tớ cho chủ nó,
E nó rủa sả ngươi, và ngươi mắc tội chăng.
¹¹ Có một dòng dõi rủa sả cha mình,
Cũng không chúc phước cho mẹ mình.
¹² Có một dòng dõi tư tưởng mình thánh sạch,
Song chưa được rửa sạch nhơ bẩn mình.
¹³ Có một dòng dõi bộ mặt kiêu hãnh thay,
Mí mắt giương cao dường nào!
¹⁴ Có một dòng dõi nanh tợ gươm,
Hàm răng như dao,
Đặng cắn xé những người khó khăn khỏi đất,
Và những kẻ nghèo khổ khỏi loài người.

¹⁵ Con đỉa có hai con gái, nói rằng: Hãy cho! Hãy cho!
Có ba sự chẳng hề no đủ,
Và bốn điều chẳng nói rằng: Thôi, đủ!
¹⁶ Tức là Âm phủ, người đàn bà son sẻ,
Đất không no đủ nước,
Và lửa mà chẳng hề nói: Đủ rồi!
¹⁷ Con mắt nhạo báng cha mình,
Khinh sự vâng lời đối với mẹ mình,
Các con quạ của trũng sẽ móc mắt ấy,
Và các chim ưng con sẽ ăn nó đi.

¹⁸ Có ba việc lấy làm diệu kỳ cho ta,
Và bốn điều mà ta chẳng biết được:
¹⁹ Là đường chim ưng bay trên trời;
Lối con rắn bò trên hòn đá;
Lằn tàu chạy giữa biển,
Và đường người nam giao hiệp với người nữ.
²⁰ Tánh nết người kỵ nữ cũng vậy:
Nàng ăn, rồi nàng lau miệng,
Và nói rằng: Tôi có phạm tội ác đâu.

²¹ Có ba vật làm cho trái đất rúng động,
Và bốn điều nó chẳng chịu nổi được:
²² Là tôi tớ khi được tức vị vua;
Kẻ ngu muội khi được no nê đồ ăn;
²³ Người đàn bà đáng ghét khi lấy chồng,
Và con đòi khi kế nghiệp bà chủ mình.

²⁴ Có bốn vật nhỏ mọn trên trái đất,
Song vốn rất khôn ngoan:
²⁵ Con kiến dầu là loại yếu hèn,
Lo sắm sẵn vật thực mình trong mùa hạ;
²⁶ Con thỏ rừng dầu là loại không sức lực,
Đóng cơ sở mình trong hòn đá;
²⁷ Loài cào cào dầu không có vua chúa,
Bay ra có từng đám;
²⁸ Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được,
Vẫn ở trong đền vua.

²⁹ Có ba vật điệu đi tốt đẹp,
Và bốn vật nước bước xem sang trọng:
³⁰ Sư tử, mạnh hơn hết trong các loài vật,
Chẳng lui lại trước mặt loài nào cả;
³¹ Con ngựa hăng thắng tử tế, con dê đực,
Và vua không ai đối địch được.

³² Nếu ngươi có làm ngu dại mà tự cao kiêu ngạo,
Và nếu ngươi có ác tưởng, hãy đặt tay che miệng mình.
³³ Vì ép sữa làm ra mỡ sữa,
Và đánh đập lỗ mũi bèn làm cho phun máu;
Cũng vậy trêu chọc giận sanh ra điều tranh cạnh.

30

Tơlơi Agur Pơhiăp

¹Anai jing boh hiăp rơgơi Agur, ană đah rơkơi Yakeh,
pơhaih laih kơ Ithiel,
sĭt anŭn jing wơ̆t kơ Ithiel laih anŭn kơ Ukal yơh tui anai:

²“Kâo kơnơ̆ng jing sa drơi hlô mơnơ̆ng đôč yuakơ kâo jing pơtŏ̱ hloh kơ abih bang mơnuih mơnam,
kâo ƀu hơmâo tơlơi thâo hluh kar hăng mơnuih mơnam ôh.
³Kâo ƀu hơmâo hrăm kơ tơlơi rơgơi ôh
laih anŭn kâo ăt kŏn thâo pơmĭn kơ Pô Rơgoh Hiam lơi.
⁴Hlơi jing pô hơmâo đĭ nao laih pơ adai adih laih anŭn trŭn rai ră ruai kơ tơlơi ñu ƀuh laih pơ anŭn lĕ?
Hlơi jing pô hơmâo hơñăk mă hĭ laih angĭn amăng plă̱ tơngan ñu lĕ?
Hlơi jing pô hơmâo đŭng hĭ laih ia amăng khul kơthul kar hăng amăng ao jao ñu lĕ?
Hlơi jing pô hơmâo pơkơjăp laih abih bang guai lŏn tơnah lĕ?
Hơget jing anăn ñu lĕ?
Hơget jing anăn ană đah rơkơi ñu lĕ?
Ruai kơ kâo bĕ yuakơ ih thâo laih!

⁵“Rĭm tơlơi Ơi Adai ƀuăn rơ̆ng, Ñu ăt ngă pơgiŏng hĭ yơh.
Ñu jing khiơl pơgang kơ ƀing hlơi nao pơ Ñu kiăng kơ dŏ rơnŭk rơnua.
⁶Anăm pơhiăp ôh hơget tơlơi Ñu ƀu pơhiăp ôh,
huĭdah Ñu či ƀuăh kơ ih laih anŭn laĭ kơ ih jing mơnuih ƀlŏr.

⁷“Dua tơlơi kâo rơkâo mơ̆ng Ih, Ơ Yahweh ăh;
rơkâo kơ Ih anăm hơngah hĭ ôh dua tơlơi anai mơ̆ng kâo hlâo kơ kâo djai:
⁸Tal sa, mă pơđuaĭ ataih hĭ bĕ mơ̆ng kâo tơlơi wĕ wŏ laih anŭn tơlơi pleč ƀlŏr.
Laih anŭn tal dua, anăm pha brơi kơ kâo tơlơi ƀun rin ôh kŏn tơlơi pơdrŏng săh lơi,
samơ̆ pha brơi bĕ kơ kâo gơnam ƀơ̆ng djŏp kơ rĭm hrơi.
⁹Kơđai glaĭ, huĭdah kâo hơmâo lu mŭk dram đơi hăng hơngah hĭ Ih
laih anŭn laĭ tui anai, ‘Kâo ƀu thâo krăn Yahweh ôh!’
Ƀôdah huĭdah kâo jing hĭ ƀun rin hăng klĕ dŏp yơh,
laih anŭn tơlơi bruă kâo ngă anŭn pơmlâo hĭ anăn Ơi Adai kâo.

¹⁰“Anăm pơhiăp rơkŭt kơ sa čô ding kơna hăng khua gơ̆ ôh,
huĭdah ding kơna anŭn či hơtŏm păh ih laih anŭn glăm mă tơlơi răm anŭn yơh.

¹¹“Hơmâo ƀing mơnuih hơtŏm păh kơ ama gơñu pô,
laih anŭn ƀu bơni hiam kơ amĭ gơñu ôh.
¹²Ăt hơmâo mơ̆n ƀing yap gơñu pô jing agaih jơngeh yơh
samơ̆ ƀing gơñu ƀu rơgoh ôh mơ̆ng tơlơi soh grĭ grañ gơñu pô.
¹³Ăt hơmâo mơ̆n ƀing hơmâo mơta pơgao ang,
laih anŭn tơlơi lăng gle̱ng gơñu jing tơlơi mưč mač yơh.
¹⁴Ăt hơmâo mơ̆n ƀing hơmâo tơgơi kar hăng đao gưm
laih anŭn tơgơi kơham gơñu kar hăng khul thŏng
kiăng kơ lun ƀơ̆ng ƀing ƀun rin mơ̆ng lŏn tơnah,
jing ƀing kơƀah kơƀap mơ̆ng djuai mơnuih mơnam yơh.

¹⁵“Rơtăh hơmâo dua boh amăng bah hrip drah.
Kar hăng dua boh amăng bah anŭn, ƀing ten hơnen pơhiăp kraih tui anai, ‘Pha brơi bĕ! Pha brơi bĕ!’
Ăt hơmâo mơ̆n klâo mơta tơlơi phara jing tơlơi ƀu či djŏp hrăp ôh,
sĭt hơmâo pă̱ mơta tơlơi ƀu či laĭ ôh ‘Djŏp laih!’ tui anai:
¹⁶Anih ƀing djai, đah bơnai ƀu hơmâo ană bă,
lŏn thu mơhao ia,
laih anŭn apui ƀu či laĭ ôh tui anai, ‘Djŏp laih!’

¹⁷“Mơta mơnuih pă djik djak kơ ama ñu
laih anŭn hơngah ƀu tui gưt ôh kơ amĭ ñu,
khul čim ak mơ̆ng dơnung či khoĕk⚓ hĭ mơta anŭn,
laih anŭn khul čim grư̆ yơh či ƀơ̆ng hĭ drơi jan pô anŭn.

¹⁸“Hơmâo klâo mơta tơlơi jing tơlơi hli̱ng hla̱ng biă mă kơ kâo,
sĭt hơmâo pă̱ mơta tơlơi kâo ƀu thâo hluh ôh tui anai:
¹⁹Anŭn jing hiư̆m čim si̱ng pŏr amăng adai adih,
hiư̆m ala rui ƀơi boh pơtâo,
hiư̆m sŏng prŏng đuaĭ ƀơi ia rơsĭ,
laih anŭn hiư̆m đah rơkơi pơkhăp hăng đah kơmơi.

²⁰“Hiư̆m sa čô bơnai klĕ pyu ngă ăt jing hli̱ng hla̱ng mơ̆n tui anai:
Ñu đih hrŏm hăng đah rơkơi pơkŏn giŏng anŭn nao mơnơi
laih anŭn pơmĭn tui anai, ‘Kâo ƀu hơmâo ngă tơlơi soh sat hơget ôh.’

²¹“Klâo mơta bruă anai yơh ngă kơ lŏn tơnah tơtư̆ tơtơ̆ng,
sĭt hơmâo pă̱ mơta bruă anai yơh ƀing ană plei lŏn tơnah ƀu anăm tŭ ôh tui anai:
²²Bruă sa čô hlŭn jing hĭ pơtao,
bruă sa čô mơnuih mlŭk jing hĭ pơdrŏng,
²³bruă sa čô đah kơmơi arăng ƀu pơyom samơ̆ ăt hơmâo rơkơi mơ̆n,
laih anŭn bruă sa čô ding kơna đah kơmơi pơala kơ khua đah kơmơi ñu.

²⁴“Pă̱ djuai mơnơ̆ng amăng lŏn tơnah anai jing anet,
samơ̆ gơñu jing rơgơi biă mă tui anai:
²⁵Anŭn jing khul hơdŏm jing djuai mơnơ̆ng tơdu,
samơ̆ kar hăng mơnuih mơnam rơgơi yơh gơñu pơkom pioh gơnam ƀơ̆ng gơñu amăng bơyan pha̱ng.
²⁶Khul tơkuih glai jing djuai mơnơ̆ng ƀu hơmâo tơlơi dưi kơtang ôh,
samơ̆ gơñu pơkra anih dŏ gơñu amăng boh pơtâo.
²⁷Khul kơtop ƀu hơmâo pơtao ôh,
samơ̆ gơñu kơsung nao kar hăng tơpul ling tơhan yơh.
²⁸Čăng čă arăng dưi mă hăng tơngan,
samơ̆ arăng ƀuh ñu dŏ amăng rĭm sang wơ̆t hăng sang pơtao mơ̆n.

²⁹“Hơmâo klâo djuai mơnơ̆ng jing hiam hiut amăng kơnuih rơbat,
sĭt pă̱ djuai mơnơ̆ng hơmâo yak rơbat kơdrưh kơang:
³⁰Anŭn jing sa drơi rơmung dŭl, jing kơtang biă mă, hloh kơ abih bang hlô mơnơ̆ng glai,
jing hlô ƀu či huĭ kơdŭn đuaĭ hĭ mơ̆ng anăp hlô pă ôh;
³¹sa drơi mơnŭ tơno rơbat nao, sa drơi bơbe tơno ba akŏ kơ tơpul ñu,
laih anŭn sa čô pơtao kơsung nao hơmâo ƀing ling tơhan đuaĭ tui ñu.

³²“Tơdah ih pơgao pơang ih pô kar hăng mơnuih mlŭk mơgu,
ƀôdah ih hơmâo pơkra laih hơdră sat ƀai,
pioh tơngan ih go̱m hĭ bĕ amăng bah ih!
³³Tơdah ih kuôr rơmuă ia tơsâo yơh pơtơbiă rai ƀơr kiăng kơ ƀơ̆ng,
laih anŭn tơdah ih taih ƀơi adŭng arăng, drah či ƀlĕ rai yơh.
Tui anŭn, mơ̆n, tơdah ih čôih rai tơlơi hil, ih či ba rai tơlơi pơrơjăh pơrơsua yơh.”