1 Lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê, Châm-ngôn mà người ấy nói ra cho Y-thi-ên và U-canh. 2 Quả thật ta là ngu muội hơn ai hết, Ta không có thông sáng bằng một người. 3 Ta không học được sự khôn ngoan, Và chẳng có được sự tri thức của Đấng Thánh. 4 Ai đã lên trời, rồi lại xuống? Ai đã góp gió trong lòng tay mình? Ai đã bọc nước trong áo mình? Ai lập các giới hạn của đất? Danh người là chi, và tên con trai người là gì? Nếu ngươi biết, hãy nói đi.
5 Các lời của Đức Chúa Trời đều đã thét luyện: Ngài là cái thuẫn đỡ cho người nương cậy nơi Ngài. 6 Chớ thêm chi vào các lời Ngài. E Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng.
7 Tôi có cầu Chúa hai điều; Xin chớ từ chối trước khi tôi thác: 8 Xin dang xa khỏi tôi sự lường gạt và lời dối trá; Chớ cho tôi nghèo khổ, hoặc sự giàu sang; Hãy nuôi tôi đủ vật thực cần dùng, 9 E khi no đủ, tôi từ chối Chúa, Mà rằng: Đức Giê-hô-va là ai? Và lại kẻo e tôi bị nghèo khổ, ăn trộm cắp. Và làm ô danh của Đức Chúa Trời tôi chăng.
10 Chớ phao vu kẻ tôi tớ cho chủ nó, E nó rủa sả ngươi, và ngươi mắc tội chăng. 11 Có một dòng dõi rủa sả cha mình, Cũng không chúc phước cho mẹ mình. 12 Có một dòng dõi tư tưởng mình thánh sạch, Song chưa được rửa sạch nhơ bẩn mình. 13 Có một dòng dõi bộ mặt kiêu hãnh thay, Mí mắt giương cao dường nào! 14 Có một dòng dõi nanh tợ gươm, Hàm răng như dao, Đặng cắn xé những người khó khăn khỏi đất, Và những kẻ nghèo khổ khỏi loài người.
15 Con đỉa có hai con gái, nói rằng: Hãy cho! Hãy cho! Có ba sự chẳng hề no đủ, Và bốn điều chẳng nói rằng: Thôi, đủ! 16 Tức là Âm phủ, người đàn bà son sẻ, Đất không no đủ nước, Và lửa mà chẳng hề nói: Đủ rồi! 17 Con mắt nhạo báng cha mình, Khinh sự vâng lời đối với mẹ mình, Các con quạ của trũng sẽ móc mắt ấy, Và các chim ưng con sẽ ăn nó đi.
18 Có ba việc lấy làm diệu kỳ cho ta, Và bốn điều mà ta chẳng biết được: 19 Là đường chim ưng bay trên trời; Lối con rắn bò trên hòn đá; Lằn tàu chạy giữa biển, Và đường người nam giao hiệp với người nữ. 20 Tánh nết người kỵ nữ cũng vậy: Nàng ăn, rồi nàng lau miệng, Và nói rằng: Tôi có phạm tội ác đâu.
21 Có ba vật làm cho trái đất rúng động, Và bốn điều nó chẳng chịu nổi được: 22 Là tôi tớ khi được tức vị vua; Kẻ ngu muội khi được no nê đồ ăn; 23 Người đàn bà đáng ghét khi lấy chồng, Và con đòi khi kế nghiệp bà chủ mình.
24 Có bốn vật nhỏ mọn trên trái đất, Song vốn rất khôn ngoan: 25 Con kiến dầu là loại yếu hèn, Lo sắm sẵn vật thực mình trong mùa hạ; 26 Con thỏ rừng dầu là loại không sức lực, Đóng cơ sở mình trong hòn đá; 27 Loài cào cào dầu không có vua chúa, Bay ra có từng đám; 28 Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được, Vẫn ở trong đền vua.
29 Có ba vật điệu đi tốt đẹp, Và bốn vật nước bước xem sang trọng: 30 Sư tử, mạnh hơn hết trong các loài vật, Chẳng lui lại trước mặt loài nào cả; 31 Con ngựa hăng thắng tử tế, con dê đực, Và vua không ai đối địch được.
32 Nếu ngươi có làm ngu dại mà tự cao kiêu ngạo, Và nếu ngươi có ác tưởng, hãy đặt tay che miệng mình. 33 Vì ép sữa làm ra mỡ sữa, Và đánh đập lỗ mũi bèn làm cho phun máu; Cũng vậy trêu chọc giận sanh ra điều tranh cạnh.
30
Aku tej lus
1Yakhe tus tub Aku uas nyob hauv lub moos Maxas tej lus.⚓ Aku hais rau Ithi‑ee, nws hais rau Ithi‑ee thiab Ukhas tias,⚓ 2“Qhov tseeb kuv ruam dhau uas yuav ua tau neeg, kuv tsis paub tab li tej neeg. 3Kuv tsis tau kawm paub tswvyim, thiab tsis paub Vajtswv tus uas dawb huv. 4Leejtwg tau nce mus rau saum ntuj kag thiab nqes rov los? Leejtwg muab tau cua los tuav rau hauv xib teg? Leejtwg muab ntaub qhwv tau dej cia? Leejtwg tu ciam rau lub ntiajteb nyob? Nws lub npe hu li cas, thiab nws tus tub npe hu li cas? Nej yeej los paub.
5“Muab Vajtswv txhua lo lus tshuaj saib mas pom tias muaj tseeb tiag, Vajtswv yog daim hlau thaiv cov uas mus nraim cev rau hauv nws. 6Tsis txhob ntxiv ib lo lus rau hauv nws tej lus, ntshai tsam nws yuav ntuas koj thiab luag yuav pom tias koj yog tus dag. 7Vajtswv, kuv thov ob yam ntawm koj, thov pub rau kuv ua ntej uas kuv tsis tau tuag. 8Thov muab tej lus tsis muaj tseeb thiab tej lus dag ntiab khiav deb ntawm kuv, thov tsis txhob cia kuv pluag thiab tsis txhob cia kuv nplua nuj, thov pub rau kuv noj kom txaus nkaus xwb, 9tsam kuv noj tsau ces tsis lees yuav koj thiab hais tias, ‘Yawmsaub yog leejtwg?’ lossis tsam kuv pluag thiab ua tub sab thiab ua puas tsuas kuv tus Vajtswv lub npe.
10“Tsis txhob thuam tus tub qhe rau tus lospav mloog, tsam tus tub qhe foom koj ces koj yuav raug txim. 11Muaj tej tus foom tsis zoo rau nws txiv, thiab tsis foom koob hmoov rau nws niam. 12Muaj tej tus nws xam pom tias nws dawb huv, tiamsis kuj tsis tau ntxuav kev phem kev qias pov tseg. 13Muaj tej tus mas nws taubhau siab, thiab lub qhov muag saib tsis taus lwm tus. 14Muaj tej tus nws kaus hniav yog hniav ntaj, thiab nws hniav yog hniav riam, mas nws yuav noj cov pluag kom tag hauv ntiajteb thiab cov neeg txom nyem kom ploj tag hauv ib tsoom neeg.
20“Tus pojniam uas mus deev luag txiv ua lub neej zoo li no, nws noj tag so qhov ncauj ces nws hais tias, ‘Kuv tsis tau ua txhaum dabtsi li.’ 21Muaj peb yam uas ua rau lub ntiajteb ntseeg nkaws, muaj plaub yam uas lub ntiajteb thev tsis taus, yog li no, 22tus qhev tau ua vajntxwv, thiab tus ruam tau noj tsau npo, 23thiab tus pojniam uas tsis muaj leejtwg nyiam tau txiv, thiab tus nkauj qhev tau nyob nws tus poj lospav chaw.
24“Muaj plaub yam hauv ntiajteb no uas me kawg tiamsis muaj tswvyim tshaj plaws, yog li no, 25ntsaum yog ib co uas tsis muaj zog tiamsis thaum lub caij sau qoob ntsaum kuj npaj tej uas noj khaws cia, 26ntxim tsua kuj yog ib co uas tsis muaj zog los nws ua zes rau hauv tej kem zeb, 27kooj txig tsis muaj vajntxwv los nws tseem mus tau ua ib kab sab, 28quav toj quav taug koj ntes tau hauv koj txhais tes los nws tseem tau nyob hauv vajntxwv tsev.
29“Muaj peb yam uas txawj mus kev zoo nkauj, muaj plaub yam uas txawj tshais ruam zoo saib, yog li no, 30tsov ntxhuav uas yog tus tsiaj uas muaj zog tshaj plaws thiab tsis thim khiav ntawm lwm yam li, 31tus lau qaib cooj uas mus kev khov kho, thiab tus txiv tshis, thiab tus vajntxwv uas mus kev ua cov pejxeem ntej qas ntxhia.
32“Yog koj tsis paub tab es koj tsab ua loj lossis yog koj ntaus tswvyim ua phem, cia li muab koj txhais tes pos koj lub qhov ncauj. 33Yog tso kua mis txhia tau kua mis nyeem, yog tso qhov ntswg thiaj tau ntshav, thiab yog tshum kom chim thiaj tau kev sib cav sib ceg.”