1 Lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê, Châm-ngôn mà người ấy nói ra cho Y-thi-ên và U-canh. 2 Quả thật ta là ngu muội hơn ai hết, Ta không có thông sáng bằng một người. 3 Ta không học được sự khôn ngoan, Và chẳng có được sự tri thức của Đấng Thánh. 4 Ai đã lên trời, rồi lại xuống? Ai đã góp gió trong lòng tay mình? Ai đã bọc nước trong áo mình? Ai lập các giới hạn của đất? Danh người là chi, và tên con trai người là gì? Nếu ngươi biết, hãy nói đi.
5 Các lời của Đức Chúa Trời đều đã thét luyện: Ngài là cái thuẫn đỡ cho người nương cậy nơi Ngài. 6 Chớ thêm chi vào các lời Ngài. E Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng.
7 Tôi có cầu Chúa hai điều; Xin chớ từ chối trước khi tôi thác: 8 Xin dang xa khỏi tôi sự lường gạt và lời dối trá; Chớ cho tôi nghèo khổ, hoặc sự giàu sang; Hãy nuôi tôi đủ vật thực cần dùng, 9 E khi no đủ, tôi từ chối Chúa, Mà rằng: Đức Giê-hô-va là ai? Và lại kẻo e tôi bị nghèo khổ, ăn trộm cắp. Và làm ô danh của Đức Chúa Trời tôi chăng.
10 Chớ phao vu kẻ tôi tớ cho chủ nó, E nó rủa sả ngươi, và ngươi mắc tội chăng. 11 Có một dòng dõi rủa sả cha mình, Cũng không chúc phước cho mẹ mình. 12 Có một dòng dõi tư tưởng mình thánh sạch, Song chưa được rửa sạch nhơ bẩn mình. 13 Có một dòng dõi bộ mặt kiêu hãnh thay, Mí mắt giương cao dường nào! 14 Có một dòng dõi nanh tợ gươm, Hàm răng như dao, Đặng cắn xé những người khó khăn khỏi đất, Và những kẻ nghèo khổ khỏi loài người.
15 Con đỉa có hai con gái, nói rằng: Hãy cho! Hãy cho! Có ba sự chẳng hề no đủ, Và bốn điều chẳng nói rằng: Thôi, đủ! 16 Tức là Âm phủ, người đàn bà son sẻ, Đất không no đủ nước, Và lửa mà chẳng hề nói: Đủ rồi! 17 Con mắt nhạo báng cha mình, Khinh sự vâng lời đối với mẹ mình, Các con quạ của trũng sẽ móc mắt ấy, Và các chim ưng con sẽ ăn nó đi.
18 Có ba việc lấy làm diệu kỳ cho ta, Và bốn điều mà ta chẳng biết được: 19 Là đường chim ưng bay trên trời; Lối con rắn bò trên hòn đá; Lằn tàu chạy giữa biển, Và đường người nam giao hiệp với người nữ. 20 Tánh nết người kỵ nữ cũng vậy: Nàng ăn, rồi nàng lau miệng, Và nói rằng: Tôi có phạm tội ác đâu.
21 Có ba vật làm cho trái đất rúng động, Và bốn điều nó chẳng chịu nổi được: 22 Là tôi tớ khi được tức vị vua; Kẻ ngu muội khi được no nê đồ ăn; 23 Người đàn bà đáng ghét khi lấy chồng, Và con đòi khi kế nghiệp bà chủ mình.
24 Có bốn vật nhỏ mọn trên trái đất, Song vốn rất khôn ngoan: 25 Con kiến dầu là loại yếu hèn, Lo sắm sẵn vật thực mình trong mùa hạ; 26 Con thỏ rừng dầu là loại không sức lực, Đóng cơ sở mình trong hòn đá; 27 Loài cào cào dầu không có vua chúa, Bay ra có từng đám; 28 Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được, Vẫn ở trong đền vua.
29 Có ba vật điệu đi tốt đẹp, Và bốn vật nước bước xem sang trọng: 30 Sư tử, mạnh hơn hết trong các loài vật, Chẳng lui lại trước mặt loài nào cả; 31 Con ngựa hăng thắng tử tế, con dê đực, Và vua không ai đối địch được.
32 Nếu ngươi có làm ngu dại mà tự cao kiêu ngạo, Và nếu ngươi có ác tưởng, hãy đặt tay che miệng mình. 33 Vì ép sữa làm ra mỡ sữa, Và đánh đập lỗ mũi bèn làm cho phun máu; Cũng vậy trêu chọc giận sanh ra điều tranh cạnh.
30
Ankus Tej Lus
1Ntawm no mus yog Yakes tus tub Ankus tej lus tseemceeb: “Vajtswv tsis nrog kuv nyob, Vajtswv tsis nrog kuv nyob, thiab tsis muaj leejtwg pab kuv. 2Kuv ruam ib yam li tus tsiaj, kuv tsis muaj kev txawj ntse li neeg muaj. 3Kuv yeej ibtxwm tsis tau kawm dua kev txawj ntse, thiab kuv yeej tsis paub hais tias muaj Vajtswv. 4Leejtwg tau nce mus saum ntuj ceebtsheej thiab nqis rov qab los? Leejtwg ntes tau cua rau hauv nws lub xibteg? Lossis muab ib daim ntaub los qhwv tau dej? Lossis muab tej ciam av ntiajteb los sib lo ua ke? Yog koj paub, nws yog leejtwg? Leejtwg yog nws tus tub? 5“Vajtswv yeej ceev tej lus uas nws tau cog tseg; nws zoo ib yam li daim hlau thaiv hniav ntaj rau txhua tus uas nrhiav txojkev pab. 6Tsis txhob ntxiv ib lo lus rau tus TSWV tej lus nyob tsam nws cem koj, thiab nws yuav paub hais tias koj yog tus neeg dag.”
Tej Pajlug uas Hais Ntxiv
7Vajtswv, thov koj pub kuv muaj ob yam no ua ntej kuv tuag: 8tsis txhob pub kuv ua ib tug neeg dag thiab tsis txhob cia kuv npluanuj dhau lossis pluag dhau; pub kom kuv muaj txaus noj txaus haus xwb. 9Yog kuv muaj ntau dhau lawm, ntshai kuv yuav hais tias kuv tsis vamkhom koj; tiamsis yog kuv pluag dhau lawm, tej zaum kuv yuav mus ua tubsab thiab ua rau kuv tus Vajtswv txajmuag. 10Tsis txhob nkaug ib tug tubtxib twg rau nws tus tswv hlo li, nyob tsam koj yuav raug foom tsis zoo thiab tau ris lub txim ntawd. 11Muaj tej tus neeg foom tsis zoo rau nws txiv thiab tsis nco nws niam txiaj ntsig. 12Muaj tej tus xav hais tias nws yog neeg ncaj ncees, tiamsis nws ua phem ua qias kawg li. 13Muaj tej tus xav hais tias nws thiaj yog neeg zoo xwb, ua li cas nws xav hais tias nws zoo tshaj lwm tus! 14Muaj tej tus neeg limhiam mus huab cov pluag thiab cov txomnyem tug, qhov ntawd yog tus neeg siab phem kev nrhiav noj nrhiav haus. 15Ib tug maumpeeb muaj ob tug menyuam, nkawd npe hu ua “Muab rau kuv!” Muaj plaub yam uas pheej tsis txaus siab li: 16tubtuag teb, tus pojniam uas muaj tsis taus menyuam, av qhuav xav tau dej nag, thiab hluavtaws kub toj tua tsis tau. 17Tus neeg uas nws luag nws txiv plig lossis tuammom nws niam thaum nws niam laus lawm, nws yuav raug dav npoj noj lossis uablag yuav thos nws ob lub qhovmuag. 18Muaj plaub yam uas ua rau kuv xav tsis thoob thiab tsis totaub, tej ntawd yog li no: 19Tus dav ya saum nruab ntug, tus nab nkag saum pobzeb, lub nkoj khiav taus nta yees saum nplaim dej hiavtxwv, thiab pojniam txivneej txawj sib nyiam. 20Tus pojniam uas tsis ncaj yog li no: nws ua txhaum kev nkauj kev nraug tas, nws mus da dej, thiab hais tias, “Kuv yeej tsis tau ua txhaum dabtsi.” 21Nyob hauv ntiajteb no muaj plaub yam uas ua rau neeg tsis txaus siab: 22Tus qhev tau los ua vajntxwv, tus neeg ruam muaj txhua yam noj, 23tus pojniam uas txhua tus ntxub tau txiv yuav, thiab tus ntxhais qhev tau los nyob nws tus niam tsav cuab chaw. 24Muaj plaub yam tsiaj uas me heev nyob hauv ntiajteb no, tiamsis ntse kawg li: 25Ntsaum: lawv tsis muaj zog, tiamsis thaum lub caij ntuj qhua lawv sau tej khoom noj los khaws tseg. 26Ntximtsua: lawv tsis muaj zog, tiamsis lawv ua lawv tej zes rau hauv tej qhovtsua. 27Kooj: lawv tsis muaj vajntxwv, tiamsis lawv ya ua ke tsheej pab. 28Nabqa tsiav: koj ntes tau tuav hauv koj xibteg, tiamsis nws tseem tau nyob hauv vajntxwv tej loog. 29Muaj plaub yam uas thaum lawv mus kev mas zoo saib kawg li yog: 30tsov ntxhuav muaj zog tshaj lwm yam tsiaj thiab tsis ntshai dabtsi li, 31tus laug tshis thiab tus lau qaib cooj uas mus kev khov kho, thiab tus vajntxwv uas sawv ntawm nws tsoom pejxeem hauv ntej. 32Yog koj ruam dhau es ua neeg khavtheeb thiab tuav tswvyim ua phem; cia li tseg thiab ua tib zoo xav! 33Yog koj nyoj mis nyuj, ces koj tau roj mis; yog koj ntaus luag cajntswg, ces luag qhovntswg yuav los ntshav; thiab yog koj mus thab kev chim, koj yuav raug kev kub ntxhov.