30

Châm-ngôn và lời cầu nguyện của A-gu-rơ

¹ Lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê,
Châm-ngôn mà người ấy nói ra cho Y-thi-ên và U-canh.
² Quả thật ta là ngu muội hơn ai hết,
Ta không có thông sáng bằng một người.
³ Ta không học được sự khôn ngoan,
Và chẳng có được sự tri thức của Đấng Thánh.
⁴ Ai đã lên trời, rồi lại xuống?
Ai đã góp gió trong lòng tay mình?
Ai đã bọc nước trong áo mình?
Ai lập các giới hạn của đất?
Danh người là chi, và tên con trai người là gì?
Nếu ngươi biết, hãy nói đi.

⁵ Các lời của Đức Chúa Trời đều đã thét luyện:
Ngài là cái thuẫn đỡ cho người nương cậy nơi Ngài.
⁶ Chớ thêm chi vào các lời Ngài.
E Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng.

⁷ Tôi có cầu Chúa hai điều;
Xin chớ từ chối trước khi tôi thác:
⁸ Xin dang xa khỏi tôi sự lường gạt và lời dối trá;
Chớ cho tôi nghèo khổ, hoặc sự giàu sang;
Hãy nuôi tôi đủ vật thực cần dùng,
⁹ E khi no đủ, tôi từ chối Chúa,
Mà rằng: Đức Giê-hô-va là ai?
Và lại kẻo e tôi bị nghèo khổ, ăn trộm cắp.
Và làm ô danh của Đức Chúa Trời tôi chăng.

¹⁰ Chớ phao vu kẻ tôi tớ cho chủ nó,
E nó rủa sả ngươi, và ngươi mắc tội chăng.
¹¹ Có một dòng dõi rủa sả cha mình,
Cũng không chúc phước cho mẹ mình.
¹² Có một dòng dõi tư tưởng mình thánh sạch,
Song chưa được rửa sạch nhơ bẩn mình.
¹³ Có một dòng dõi bộ mặt kiêu hãnh thay,
Mí mắt giương cao dường nào!
¹⁴ Có một dòng dõi nanh tợ gươm,
Hàm răng như dao,
Đặng cắn xé những người khó khăn khỏi đất,
Và những kẻ nghèo khổ khỏi loài người.

¹⁵ Con đỉa có hai con gái, nói rằng: Hãy cho! Hãy cho!
Có ba sự chẳng hề no đủ,
Và bốn điều chẳng nói rằng: Thôi, đủ!
¹⁶ Tức là Âm phủ, người đàn bà son sẻ,
Đất không no đủ nước,
Và lửa mà chẳng hề nói: Đủ rồi!
¹⁷ Con mắt nhạo báng cha mình,
Khinh sự vâng lời đối với mẹ mình,
Các con quạ của trũng sẽ móc mắt ấy,
Và các chim ưng con sẽ ăn nó đi.

¹⁸ Có ba việc lấy làm diệu kỳ cho ta,
Và bốn điều mà ta chẳng biết được:
¹⁹ Là đường chim ưng bay trên trời;
Lối con rắn bò trên hòn đá;
Lằn tàu chạy giữa biển,
Và đường người nam giao hiệp với người nữ.
²⁰ Tánh nết người kỵ nữ cũng vậy:
Nàng ăn, rồi nàng lau miệng,
Và nói rằng: Tôi có phạm tội ác đâu.

²¹ Có ba vật làm cho trái đất rúng động,
Và bốn điều nó chẳng chịu nổi được:
²² Là tôi tớ khi được tức vị vua;
Kẻ ngu muội khi được no nê đồ ăn;
²³ Người đàn bà đáng ghét khi lấy chồng,
Và con đòi khi kế nghiệp bà chủ mình.

²⁴ Có bốn vật nhỏ mọn trên trái đất,
Song vốn rất khôn ngoan:
²⁵ Con kiến dầu là loại yếu hèn,
Lo sắm sẵn vật thực mình trong mùa hạ;
²⁶ Con thỏ rừng dầu là loại không sức lực,
Đóng cơ sở mình trong hòn đá;
²⁷ Loài cào cào dầu không có vua chúa,
Bay ra có từng đám;
²⁸ Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được,
Vẫn ở trong đền vua.

²⁹ Có ba vật điệu đi tốt đẹp,
Và bốn vật nước bước xem sang trọng:
³⁰ Sư tử, mạnh hơn hết trong các loài vật,
Chẳng lui lại trước mặt loài nào cả;
³¹ Con ngựa hăng thắng tử tế, con dê đực,
Và vua không ai đối địch được.

³² Nếu ngươi có làm ngu dại mà tự cao kiêu ngạo,
Và nếu ngươi có ác tưởng, hãy đặt tay che miệng mình.
³³ Vì ép sữa làm ra mỡ sữa,
Và đánh đập lỗ mũi bèn làm cho phun máu;
Cũng vậy trêu chọc giận sanh ra điều tranh cạnh.

30

Những Lời Khuyên của A-gu-rơ

¹Những lời của A-gu-rơ con trai Gia-kê, những câu cách ngôn.
Ông ấy than rằng, “Lạy Ðức Chúa Trời! Con mệt mỏi quá.
Ðức Chúa Trời ôi! Con mệt mỏi quá. Làm sao con chịu nổi?”
²Thật vậy, tôi là kẻ đần độn hơn mọi người;
Tôi không được thông sáng như bao nhiêu người khác.
³Tôi chẳng có dịp học hành để thành người khôn,
Tôi cũng chẳng có tri thức giống như Ðấng Thánh.
⁴Ai đã lên trời rồi xuống trở lại?
Ai đã thâu gió vào lòng bàn tay?
Ai đã lấy vạt áo mình bọc nước?
Ai đã định giới hạn cho chân trời góc bể?
Danh Ngài là gì, và Con của Ngài tên chi?
Nếu bạn biết được, xin nói ra đi!

⁵Mỗi lời của Ðức Chúa Trời đều là chính xác;
Ngài là thuẫn khiên che chở cho người tin cậy Ngài.
⁶Chớ thêm chi vào những lời Ngài đã phán,
Kẻo Ngài quở trách bạn, và bạn sẽ bị xem là kẻ nói dối chăng.

⁷Con cầu xin Ngài ban cho con hai điều;
Mong Ngài đừng từ chối trước khi con qua đời:
⁸Xin khiến dang xa con những lọc lừa và gian dối,
Xin cho con đừng nghèo mà cũng đừng giàu.
Xin nuôi con vừa đủ nhu cầu ẩm thực,
⁹Kẻo khi dư dật, con sẽ chối bỏ Ngài, mà rằng, “CHÚA là ai?”
Hoặc khi quá nghèo, con trộm cắp và làm ô danh Ðức Chúa Trời của con chăng.
¹⁰Ðừng cáo tội một đầy tớ nào với chủ nó,
Kẻo nó nguyền rủa bạn và bạn sẽ mang mặc cảm tội lỗi chăng.

¹¹Có những kẻ chưởi rủa cha mình,
Có những kẻ không cầu phước cho mẹ mình.
¹²Có những kẻ cứ cho mình là trong sạch,
Dù chúng chưa được sạch các ô nhơ.
¹³Có những kẻ mà cặp mắt lúc nào cũng ngước lên kiêu ngạo,
Mí mắt chúng luôn vênh váo kiêu kỳ.
¹⁴Có những kẻ răng như gươm và hàm răng như các con dao,
Chúng ăn nuốt những người nghèo trên đất và những người bần cùng sống giữa phàm nhân.
¹⁵Con đỉa có hai con gái lúc nào cũng kêu, “Cho nữa! Cho nữa!”
Có ba điều không khi nào biết đủ,
Và bốn thứ sẽ không nói, “Ðủ rồi”:
¹⁶Âm phủ,
Tử cung của người đàn bà son sẻ,
Trái đất không bao giờ thỏa mãn với số lượng nước nó có,
Và lửa không bao giờ nói, “Ðủ rồi!”

¹⁷Con mắt nhạo báng cha mình và khinh bỉ mẹ mình sẽ bị quạ trong thung lũng móc ăn và kên kên ăn.

¹⁸Có ba điều lạ lùng quá cho tôi,
Và bốn chuyện tôi không biết rõ:
¹⁹Ðường của chim phượng hoàng bay trên trời,
Lối của con rắn bò trên vầng đá,
Tuyến của chiếc tàu di chuyển giữa đại dương,
Và cách của người nam gần người nữ.

²⁰Ðây là những gì người phụ nữ ngoại tình đã làm:
Nàng ăn rồi chùi mép và nói rằng, “Tôi đâu có làm gì sai.”

²¹Có ba điều làm trái đất rúng động,
Và bốn chuyện nó không chịu nổi:
²²Kẻ tôi tớ được làm vua,
Kẻ dại dột lại có đầy thực phẩm,
²³Người đàn bà khó ưa có được một người chồng.
Và kẻ nữ tỳ lại trở thành bà chủ.

²⁴Có bốn sinh vật nhỏ trên đất,
Nhưng chúng rất khôn ngoan:
²⁵Loài kiến chẳng phải là loài có sức mạnh,
Nhưng chúng biết chuẩn bị lương thực trong mùa hè.
²⁶Loài thỏ rừng chẳng phải là loài mạnh mẽ,
Nhưng chúng biết chọn các vầng đá làm nhà ở.
²⁷Loài cào cào chẳng có vua cai trị,
Nhưng chúng bay như có đội ngũ hẳn hoi.
²⁸Loài thằn lằn người ta có thể lấy tay bắt được,
Nhưng chúng sống trong các cung điện của vua.

²⁹Ba con vật có vóc dáng đẹp đẽ,
Và bốn loài có dáng đi oai vệ:
³⁰Sư tử là con vật dũng mãnh nhất trong các loài thú vật,
Nó không biết thối lui trước một con thú nào,
³¹Con gà trống bước đi cách hiên ngang,
Con dê đực,
Và vị vua uy nghi cỡi ngựa giữa ba quân.

³²Nếu bạn dại dột đến độ tự đề cao mình lên,
Hoặc nếu bạn toan mưu ác, hãy lấy tay bụm miệng bạn lại.
³³Vì ép sữa sẽ làm ra bơ và đánh vào mũi sẽ làm cho phun máu,
Cũng vậy chọc cho giận sẽ sinh ra tranh cạnh.