30

Châm-ngôn và lời cầu nguyện của A-gu-rơ

¹ Lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê,
Châm-ngôn mà người ấy nói ra cho Y-thi-ên và U-canh.
² Quả thật ta là ngu muội hơn ai hết,
Ta không có thông sáng bằng một người.
³ Ta không học được sự khôn ngoan,
Và chẳng có được sự tri thức của Đấng Thánh.
⁴ Ai đã lên trời, rồi lại xuống?
Ai đã góp gió trong lòng tay mình?
Ai đã bọc nước trong áo mình?
Ai lập các giới hạn của đất?
Danh người là chi, và tên con trai người là gì?
Nếu ngươi biết, hãy nói đi.

⁵ Các lời của Đức Chúa Trời đều đã thét luyện:
Ngài là cái thuẫn đỡ cho người nương cậy nơi Ngài.
⁶ Chớ thêm chi vào các lời Ngài.
E Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng.

⁷ Tôi có cầu Chúa hai điều;
Xin chớ từ chối trước khi tôi thác:
⁸ Xin dang xa khỏi tôi sự lường gạt và lời dối trá;
Chớ cho tôi nghèo khổ, hoặc sự giàu sang;
Hãy nuôi tôi đủ vật thực cần dùng,
⁹ E khi no đủ, tôi từ chối Chúa,
Mà rằng: Đức Giê-hô-va là ai?
Và lại kẻo e tôi bị nghèo khổ, ăn trộm cắp.
Và làm ô danh của Đức Chúa Trời tôi chăng.

¹⁰ Chớ phao vu kẻ tôi tớ cho chủ nó,
E nó rủa sả ngươi, và ngươi mắc tội chăng.
¹¹ Có một dòng dõi rủa sả cha mình,
Cũng không chúc phước cho mẹ mình.
¹² Có một dòng dõi tư tưởng mình thánh sạch,
Song chưa được rửa sạch nhơ bẩn mình.
¹³ Có một dòng dõi bộ mặt kiêu hãnh thay,
Mí mắt giương cao dường nào!
¹⁴ Có một dòng dõi nanh tợ gươm,
Hàm răng như dao,
Đặng cắn xé những người khó khăn khỏi đất,
Và những kẻ nghèo khổ khỏi loài người.

¹⁵ Con đỉa có hai con gái, nói rằng: Hãy cho! Hãy cho!
Có ba sự chẳng hề no đủ,
Và bốn điều chẳng nói rằng: Thôi, đủ!
¹⁶ Tức là Âm phủ, người đàn bà son sẻ,
Đất không no đủ nước,
Và lửa mà chẳng hề nói: Đủ rồi!
¹⁷ Con mắt nhạo báng cha mình,
Khinh sự vâng lời đối với mẹ mình,
Các con quạ của trũng sẽ móc mắt ấy,
Và các chim ưng con sẽ ăn nó đi.

¹⁸ Có ba việc lấy làm diệu kỳ cho ta,
Và bốn điều mà ta chẳng biết được:
¹⁹ Là đường chim ưng bay trên trời;
Lối con rắn bò trên hòn đá;
Lằn tàu chạy giữa biển,
Và đường người nam giao hiệp với người nữ.
²⁰ Tánh nết người kỵ nữ cũng vậy:
Nàng ăn, rồi nàng lau miệng,
Và nói rằng: Tôi có phạm tội ác đâu.

²¹ Có ba vật làm cho trái đất rúng động,
Và bốn điều nó chẳng chịu nổi được:
²² Là tôi tớ khi được tức vị vua;
Kẻ ngu muội khi được no nê đồ ăn;
²³ Người đàn bà đáng ghét khi lấy chồng,
Và con đòi khi kế nghiệp bà chủ mình.

²⁴ Có bốn vật nhỏ mọn trên trái đất,
Song vốn rất khôn ngoan:
²⁵ Con kiến dầu là loại yếu hèn,
Lo sắm sẵn vật thực mình trong mùa hạ;
²⁶ Con thỏ rừng dầu là loại không sức lực,
Đóng cơ sở mình trong hòn đá;
²⁷ Loài cào cào dầu không có vua chúa,
Bay ra có từng đám;
²⁸ Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được,
Vẫn ở trong đền vua.

²⁹ Có ba vật điệu đi tốt đẹp,
Và bốn vật nước bước xem sang trọng:
³⁰ Sư tử, mạnh hơn hết trong các loài vật,
Chẳng lui lại trước mặt loài nào cả;
³¹ Con ngựa hăng thắng tử tế, con dê đực,
Và vua không ai đối địch được.

³² Nếu ngươi có làm ngu dại mà tự cao kiêu ngạo,
Và nếu ngươi có ác tưởng, hãy đặt tay che miệng mình.
³³ Vì ép sữa làm ra mỡ sữa,
Và đánh đập lỗ mũi bèn làm cho phun máu;
Cũng vậy trêu chọc giận sanh ra điều tranh cạnh.

30

The Wisdom of Agur

¹The words of Agur the son of Jakeh, his utterance. This man declared to Ithiel—to Ithiel and Ucal:
²⚓Surely I am more stupid than any man,
And do not have the understanding of a man.
³I neither learned wisdom
Nor have ⚓knowledge of the Holy One.
⁴⚓Who has ascended into heaven, or descended?
⚓Who has gathered the wind in His fists?
Who has bound the waters in a garment?
Who has established all the ends of the earth?
What is His name, and what is His Son’s name,
If you know?
⁵⚓Every word of God is pure;
⚓He is a shield to those who put their trust in Him.
⁶⚓Do not add to His words,
Lest He rebuke you, and you be found a liar.
⁷Two things I request of You
(Deprive me not before I die):
⁸Remove falsehood and lies far from me;
Give me neither poverty nor riches—
⚓Feed me with the food allotted to me;
⁹⚓Lest I be full and deny You,
And say, “Who is the Lord?”
Or lest I be poor and steal,
And profane the name of my God.
¹⁰Do not malign a servant to his master,
Lest he curse you, and you be found guilty.
¹¹There is a generation that curses its ⚓father,
And does not bless its mother.
¹²There is a generation ⚓that is pure in its own eyes,
Yet is not washed from its filthiness.
¹³There is a generation—oh, how ⚓lofty are their eyes!
And their eyelids are lifted up.
¹⁴⚓There is a generation whose teeth are like swords,
And whose fangs are like knives,
⚓To devour the poor from off the earth,
And the needy from among men.
¹⁵The leech has two daughters—
Give and Give!
There are three things that are never satisfied,
Four never say, “Enough!”:
¹⁶⚓The grave,
The barren womb,
The earth that is not satisfied with water—
And the fire never says, “Enough!”
¹⁷⚓The eye that mocks his father,
And scorns obedience to his mother,
The ravens of the valley will pick it out,
And the young eagles will eat it.
¹⁸There are three things which are too wonderful for me,
Yes, four which I do not understand:
¹⁹The way of an eagle in the air,
The way of a serpent on a rock,
The way of a ship in the midst of the sea,
And the way of a man with a virgin.
²⁰This is the way of an adulterous woman:
She eats and wipes her mouth,
And says, “I have done no wickedness.”
²¹For three things the earth is perturbed,
Yes, for four it cannot bear up:
²²⚓For a servant when he reigns,
A fool when he is filled with food,
²³A hateful woman when she is married,
And a maidservant who succeeds her mistress.
²⁴There are four things which are little on the earth,
But they are exceedingly wise:
²⁵⚓The ants are a people not strong,
Yet they prepare their food in the summer;
²⁶⚓The rock badgers are a feeble folk,
Yet they make their homes in the crags;
²⁷The locusts have no king,
Yet they all advance in ranks;
²⁸The spider skillfully grasps with its hands,
And it is in kings’ palaces.
²⁹There are three things which are majestic in pace,
Yes, four which are stately in walk:
³⁰A lion, which is mighty among beasts
And does not turn away from any;
³¹A greyhound,
A male goat also,
And a king whose troops are with him.
³²If you have been foolish in exalting yourself,
Or if you have devised evil, ⚓put your hand on your mouth.
³³For as the churning of milk produces butter,
And wringing the nose produces blood,
So the forcing of wrath produces strife.