1 Hỡi con, chớ quên sự khuyên dạy ta, Lòng con khá giữ các mạng lịnh ta; 2 Vì nó sẽ thêm cho con lâu ngày, Số năm mạng sống, và sự bình an. 3 Sự nhân từ và sự chân thật, chớ để lìa bỏ con; Hãy đeo nó vào cổ, ghi nó nơi bia lòng con; 4 Như vậy, trước mặt Đức Chúa Trời và loài người, Con sẽ được ơn và có sự khôn ngoan thật.⚓ 5 Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, Chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; 6 Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, Thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con. 7 Chớ khôn ngoan theo mắt mình; Hãy kính sợ Đức Giê-hô-va, và lìa khỏi sự ác:⚓ 8 Như vậy, cuống rốn con sẽ được mạnh khoẻ, Và xương cốt con được mát mẻ. 9 Hãy lấy tài vật và huê lợi đầu mùa của con, Mà tôn vinh Đức Giê-hô-va; 10 Vậy, các vựa lẫm con sẽ đầy dư dật, Và những thùng của con sẽ tràn rượu mới. 11 Hỡi con, chớ khinh điều sửa phạt của Đức Giê-hô-va, Chớ hiềm lòng khi Ngài quở trách;⚓ 12 Vì Đức Giê-hô-va yêu thương ai thì trách phạt nấy, Như một người cha đối cùng con trai yêu dấu mình.⚓
13 Người nào tìm đặng sự khôn ngoan, Và được sự thông sáng, có phước thay! 14 Vì thà được nó hơn là được tiền bạc, Hoa lợi nó sanh ra tốt hơn vàng ròng. 15 Sự khôn ngoan quí báu hơn châu ngọc, Chẳng một bửu vật nào con ưa thích mà sánh kịp nó được. 16 Tay hữu nó cầm sự trường thọ, Còn trong tay tả, có sự giàu có và vinh hiển. 17 Các nẻo nó vốn là nẻo khoái lạc, Và các lối nó cả đều bình an. 18 Nó là cây sự sống cho ai nắm lấy nó; Người nào cầm giữ nó đều được phước hạnh. 19 Đức Giê-hô-va dùng sự khôn ngoan lập nên trái đất; Nhờ sự thông sáng mà sắp đặt các từng trời. 20 Do sự hiểu biết Ngài các vực sâu mở ra, Và mây đặt ra sương móc. 21 Hỡi con, khá gìn giữ sự khôn ngoan thật và sự dẽ dặt, Chớ để nó lìa xa mắt con; 22 Thì nó sẽ là sự sống của linh hồn con, Và như đồ trang sức cho cổ con. 23 Con sẽ bước đi vững vàng trong đường con, Và chân con không vấp ngã. 24 Khi con nằm, chẳng có điều sợ hãi; Phải, con sẽ nằm được ngủ ngon giấc. 25 Chớ sợ sự kinh khiếp xảy đến thình lình, Cũng đừng kinh hãi lúc sự tàn hại giáng trên kẻ ác; 26 Vì Đức Giê-hô-va là nơi nương cậy của con, Ngài sẽ gìn giữ chân con khỏi mắc bẫy.
27 Chớ từ chối làm lành cho kẻ nào xứng đáng, Miễn là tay con có quyền làm điều ấy. 28 Nhược bằng con có tại nơi con vật kẻ lân cận cầu xin, thì chớ nói với người rằng: Hãy đi và trở lại, ngày mai ta sẽ cho ngươi. 29 Chớ lập mưu hại kẻ lân cận con, Vì người ăn ở bình an bên con. 30 Nếu không có làm điều hại cho con, Chớ tranh giành vô cớ với ai. 31 Chớ phân bì với kẻ hung dữ, Cũng đừng chọn lối nào của hắn; 32 Vì Đức Giê-hô-va gớm ghiếc kẻ gian tà; Nhưng kết tình bậu bạn cùng người ngay thẳng. 33 Sự rủa sả của Đức Giê-hô-va giáng trên nhà kẻ ác; Song Ngài ban phước cho chỗ ở của người công bình. 34 Quả thật Ngài nhạo báng kẻ hay nhạo báng; Nhưng Ngài ban ơn cho người khiêm nhường.⚓ 35 Người khôn ngoan sẽ hưởng được sự vinh hiển; Còn sự thăng lên của kẻ ngu dại sẽ ra điều hổ thẹn.
3
Những Ích Lợi Khác của Sự Khôn Ngoan
1Con ơi, chớ quên luật pháp của ta, Nhưng hãy để lòng con gìn giữ mệnh lệnh ta; 2Vì chúng sẽ làm gia tăng số ngày và số năm của đời con; Chúng sẽ đem lại cho con bình an thịnh vượng.
3Ðừng để lòng thương xót và tánh chân thật lìa khỏi con; Hãy buộc chúng quanh cổ con; Hãy ghi tạc chúng vào bia lòng con. 4Vì như thế con sẽ được ơn và được tiếng tốt Trước mặt Ðức Chúa Trời và luôn cả người ta.
5Hãy hết lòng tin cậy CHÚA; Chớ cậy vào sự thông sáng của con; 6Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con. 7Ðừng cho mình là khôn ngoan theo quan điểm của mình; Hãy kính sợ CHÚA và lánh xa điều ác. 8Như vậy thân xác con sẽ được mạnh khỏe, Và xương cốt con sẽ được cứng cáp vững vàng.
9Hãy dùng của cải con để tôn vinh CHÚA, Hãy dâng các hoa lợi đầu mùa của con để cảm tạ Ngài. 10Như vậy các vựa lẫm của con sẽ tràn đầy lúa thóc, Các thùng rượu của con sẽ tràn đầy rượu mới.
11Con ơi, chớ coi thường sự sửa phạt của CHÚA, Ðừng bất mãn trước sự quở trách của Ngài; 12Vì ai được CHÚA thương thì Ngài quở trách, Như cha thương con mình nên trách phạt khuyên răn.
Sự Giàu Có Thật
13Phước thay cho người tìm được sự khôn ngoan! Phước thay cho người có được sự thông sáng! 14Vì lợi ích của khôn ngoan trỗi hơn tiền bạc; Ích lợi của khôn ngoan lấn át vàng ròng. 15Khôn ngoan quý báu hơn châu ngọc; Chẳng có vật gì con ưa thích so sánh được với nàng. 16Tay phải nàng phát ban trường thọ, Tay trái nàng cho giàu có lẫn hiển vinh. 17Con đường nàng là con đường vui thỏa; Các nẻo nàng là các ngả bình an. 18Khôn ngoan là cây sự sống cho người nào nắm được, Ai giữ chặt nàng sẽ được phước lâu dài.
Sự Khôn Ngoan trong Công Cuộc Sáng Tạo
19CHÚA dùng sự khôn ngoan để dựng nên trái đất; Ngài dùng sự thông sáng để tạo lập các tầng trời; 20Nhờ tri thức của Ngài các vực sâu mở rộng; Áng mây mù biến thành sương đọng hoặc mưa rơi.
Sự An Ninh Thật
21Con ơi, đừng để những điều nầy vuột khỏi tầm mắt con: Hãy giữ lấy sự khôn ngoan và sự cẩn trọng. 22Những điều ấy sẽ là sức sống của linh hồn con, Và là những đồ trang sức nơi cổ con. 23Nhờ những điều ấy đường con đi sẽ an toàn bảo đảm, Bước chân con sẽ chẳng vấp ngã bao giờ. 24Lúc nằm xuống nghỉ, con sẽ không lo sợ; Khi đặt lưng nằm, con sẽ an giấc ngủ ngon. 25Ðừng sợ hãi nỗi kinh hoàng xảy ra bất chợt; Ðừng âu lo khi cơn tàn phá của kẻ ác đến gần, 26Vì CHÚA sẽ ở bên cạnh con, Ngài sẽ giữ chân con để con khỏi sa vào bẫy.
27Ðừng từ chối làm việc thiện cho những người đáng giúp, Nếu con có khả năng, hãy giúp đỡ người ta. 28Con đừng nói với người lân cận, “Về đi, mai trở lại, tôi sẽ cho,” Trong khi con có sẵn điều người ấy đang cần. 29Con chớ lập mưu hại người lân cận, Người sống gần và tin tưởng nơi con. 30Con đừng gây sự với ai vô cớ, Khi con không bị ai gây thiệt hại điều gì. 31Ðừng ganh tị với quân tàn bạo; Ðừng chọn đường nào chúng đi, 32Vì CHÚA ghê tởm kẻ gian tà tội lỗi, Nhưng Ngài kết bạn tâm giao với người chính trực ngay lành. 33Sự nguyền rủa của CHÚA giáng trên nhà kẻ gian ác, Nhưng Ngài ban phước cho chỗ ở của người ngay lành. 34Ngài chế giễu phường chê bai nhạo báng, Nhưng Ngài ban ơn cho người thật sự khiêm nhường. 35Người khôn ngoan sẽ thừa hưởng hiển vinh tôn trọng, Nhưng kẻ điên rồ sẽ chuốc lấy nhục nhã ê chề.