2

Phần lịch sử

(Từ đoạn 2 đến 6)

Đa-ni-ên giải chiêm bao của vua. – Sự hiện thấy về pho tượng

¹ Trong năm thứ hai đời vua Nê-bu-cát-nết-sa, vua thấy chiêm bao, thì trong lòng bối rối và mất giấc ngủ. ² Vậy, vua truyền đòi các đồng bóng, thuật sĩ, thầy bói, và người Canh-đê để cắt nghĩa chiêm bao cho vua. Họ bèn đến chầu trước mặt vua.⚓ ³ Vua nói cùng họ rằng: Ta đã thấy một chiêm bao; và lòng ta bối rối, muốn biết chiêm bao đó. ⁴ Những người Canh-đê nói cùng vua bằng tiếng A-ram rằng: Tâu vua, chúc vua sống đời đời! Xin thuật chiêm bao cho những kẻ tôi tớ vua, và chúng tôi sẽ giải nghĩa.
⁵ Vua trả lời cho những người Canh-đê rằng: Sự ấy đã ra khỏi ta. Nếu các ngươi không nói cho ta biết chiêm bao đó thể nào và lời giải nó làm sao, thì các ngươi sẽ bị phân thây, nhà các ngươi sẽ trở nên đống phân. ⁶ Nhưng nếu các ngươi tỏ chiêm bao và lời giải nó cho ta, thì các ngươi sẽ được lễ vật, phần thưởng, và vinh hiển lớn từ nơi ta. Các ngươi hãy tỏ cho ta chiêm bao đó và lời giải nó thế nào. ⁷ Họ lại tâu lần thứ hai rằng: Xin vua kể chiêm bao cho những kẻ tôi tớ vua, và chúng tôi sẽ cắt nghĩa. ⁸ Vua rằng: Ta biết chắc các ngươi tìm cách để hoãn thì giờ, vì các ngươi thấy sự ấy đã ra khỏi ta. ⁹ Nhưng, nếu các ngươi không tỏ cho ta biết chiêm bao, thì cũng chỉ có một luật cho các ngươi; vì các ngươi đã điều đình với nhau đem những lời giả dối bậy bạ nói cùng ta, cho đến ngày giờ sẽ thay đổi. Vậy, hãy nói chiêm bao cho ta, và ta sẽ biết rằng các ngươi có thể giải nghĩa được. ¹⁰ Những người Canh-đê tâu lại cùng vua rằng: Chẳng có người nào trên đất nầy có thể tỏ ra việc của vua; vì chẳng có vua nào, chúa nào, người cai trị nào đem việc như thế hỏi đồng bóng, thuật sĩ, hay người Canh-đê nào. ¹¹ Vì sự vua đòi là hiếm có, và không ai có thể tỏ cho vua được, chỉ có các vì thần không ở với loài xác thịt.
¹² Vậy nên vua phát tức mình và giận dữ lắm, bèn truyền mạng lịnh giết chết hết những bác sĩ của Ba-by-lôn. ¹³ Vậy mạng lịnh đó đã truyền ra; người ta hầu đem giết hết thảy những bác sĩ, lại tìm Đa-ni-ên cùng đồng bạn người để giết. ¹⁴ Bấy giờ Đa-ni-ên lấy sự khôn ngoan tri thức mà nói với A-ri-ốc, quan thị vệ của vua, đã đi ra đặng giết những bác sĩ của Ba-by-lôn. ¹⁵ Người cất tiếng nói cùng A-ri-ốc, quan thị vệ của vua, rằng: Sao lại có mạng lịnh nghiêm cấp dường ấy ra từ vua? A-ri-ốc bèn kể chuyện cho Đa-ni-ên rõ. ¹⁶ Tức thì Đa-ni-ên vào, xin vua cho mình một hạn nữa, hầu có thể giải nghĩa điềm chiêm bao đó cho vua.
¹⁷ Đoạn, Đa-ni-ên trở về nhà, và tỏ sự ấy cho các bạn mình là Ha-na-nia, Mi-sa-ên và A-xa-ria. ¹⁸ Người xin họ cầu Đức Chúa Trời ở trên trời dủ lòng thương xót họ về sự kín nhiệm nầy, hầu cho Đa-ni-ên và đồng bạn mình khỏi phải chết với những bác sĩ khác của Ba-by-lôn.
¹⁹ Vậy sự kín nhiệm được tỏ ra cho Đa-ni-ên trong sự hiện thấy ban đêm; Đa-ni-ên bèn ngợi khen Chúa trên trời. ²⁰ Đoạn, Đa-ni-ên cất tiếng nói rằng: Ngợi khen danh Đức Chúa Trời đời đời vô cùng! Vì sự khôn ngoan và quyền năng đều thuộc về Ngài. ²¹ Chính Ngài thay đổi thì giờ và mùa, bỏ và lập các vua; ban sự khôn ngoan cho kẻ khôn ngoan, và sự thông biết cho kẻ tỏ sáng. ²² Chính Ngài tỏ ra những sự sâu xa kín nhiệm; Ngài biết những sự ở trong tối tăm, và sự sáng ở với Ngài. ²³ Hỡi Đức Chúa Trời của tổ phụ tôi! Tôi cảm ơn và ngợi khen Ngài, vì Ngài đã ban cho tôi sự khôn ngoan và quyền phép, và bây giờ Ngài đã khiến tôi biết điều chúng tôi cầu hỏi Ngài, mà tỏ cho chúng tôi biết việc của vua.
²⁴ Vậy nên Đa-ni-ên đến nhà A-ri-ốc, là người vua đã truyền cho diệt những bác sĩ của Ba-by-lôn; và nói cùng người như vầy: Đừng diệt những bác sĩ của Ba-by-lôn; nhưng hãy đưa tôi vào trước mặt vua, thì tôi sẽ giải nghĩa điềm chiêm bao cho vua. ²⁵ Bấy giờ A-ri-ốc vội vàng dẫn Đa-ni-ên đến trước mặt vua, và tâu cùng vua như vầy: Tôi đã tìm thấy một người trong những con cái Giu-đa bị bắt làm phu tù, người ấy sẽ cho vua biết sự giải nghĩa đó.
²⁶ Vua cất tiếng nói cùng Đa-ni-ên, mà người ta vẫn gọi là Bên-tơ-xát-sa, rằng: Quả thật rằng ngươi có thể tỏ cho ta biết điềm chiêm bao ta đã thấy, và lời giải nó chăng? ²⁷ Đa-ni-ên ở trước mặt vua trả lời rằng: Sự kín nhiệm mà vua đã đòi, thì những bác sĩ, thuật sĩ, đồng bóng, thầy bói đều không có thể tỏ cho vua được. ²⁸ Nhưng có một Đức Chúa Trời ở trên trời tỏ ra những điều kín nhiệm; và đã cho vua Nê-bu-cát-nết-sa biết điều sẽ tới trong những ngày sau rốt. Vậy, chiêm bao của vua và các sự hiện thấy của đầu vua đã thấy trên giường mình là như vầy:
²⁹ Hỡi vua, khi vua nằm trên giường, có những tư tưởng về sự xảy đến sau nầy, thì Đấng hay tỏ sự kín nhiệm đã cho vua biết sự sẽ xảy đến. ³⁰ Về phần tôi, sự kín nhiệm đó đã tỏ ra cho tôi, không phải vì tôi có sự khôn ngoan gì hơn người nào sống; nhưng để được giải nghĩa cho vua hiểu, và cho vua biết những ý tưởng trong lòng mình.
³¹ Hỡi vua, vua nhìn xem, và nầy, có một pho tượng lớn. Pho tượng đó to lớn và rực rỡ lạ thường; đứng trước mặt vua, và hình dạng dữ tợn. ³² Đầu pho tượng nầy bằng vàng ròng; ngực và cánh tay bằng bạc; bụng và vế bằng đồng; ³³ ống chân bằng sắt; và bàn chân thì một phần bằng sắt một phần bằng đất sét. ³⁴ Vua nhìn pho tượng cho đến khi có một hòn đá chẳng phải bởi tay đục ra, đến đập vào bàn chân bằng sắt và đất sét của tượng, và làm cho tan nát. ³⁵ Bấy giờ sắt, đất sét, đồng, bạc, và vàng đều cùng nhau tan nát cả; trở nên như rơm rác bay trên sân đạp lúa mùa hạ, phải gió đùa đi, chẳng tìm nơi nào cho chúng nó; nhưng hòn đã đập vào pho tượng thì hóa ra một hòn núi lớn và đầy khắp đất.
³⁶ Đó là điềm chiêm bao. Bây giờ chúng tôi sẽ giải nghĩa ra trước mặt vua. ³⁷ Hỡi vua, vua là vua các vua, vì Chúa trên trời đã ban nước, quyền, sức mạnh, và sự vinh hiển cho vua. ³⁸ Ngài đã trao trong tay vua những con cái loài người, những thú đồng và chim trời, dầu chúng nó ở nơi nào, Ngài cũng đã làm cho vua được cai trị hết thảy; vậy vua là cái đầu bằng vàng. ³⁹ Nhưng sau vua, sẽ dấy lên một nước khác, kém nước của vua; rồi một nước thứ ba, tức là đồng, sẽ cai quản khắp đất. ⁴⁰ Lại có một nước thứ tư mạnh như sắt; vì sắt hay đập vỡ và bắt phục mọi vật, thì nước ấy cũng sẽ đập vỡ và nghiền nát như là sắt vậy. ⁴¹ Còn như vua đã thấy bàn chân và ngón chân nửa bằng đất sét nửa bằng sắt, ấy là một nước sẽ phải phân chia ra; nhưng trong nước đó sẽ có sức mạnh của sắt, theo như vua đã thấy sắt lộn với đất sét. ⁴² Những ngón chân nửa sắt nửa đất sét, nước đó cũng nửa mạnh nửa giòn. ⁴³ Vua đã thấy sắt lộn với đất sét, ấy là chúng nó lộn nhau bởi giống loài người; song không dính cùng nhau, cũng như sắt không ăn với đất sét. ⁴⁴ Trong đời các vua nầy, Chúa trên trời sẽ dựng nên một nước không bao giờ bị hủy diệt, quyền nước ấy không bao giờ để cho một dân tộc khác; song nó sẽ đánh tan và hủy diệt hết các nước trước kia, mà mình thì đứng đời đời; ⁴⁵ theo như vua đã xem thấy hòn đá đục ra từ núi, chẳng phải bởi tay, đã đập vỡ sắt, đồng, đất sét, bạc, và vàng. Đức Chúa Trời lớn đã cho vua biết sự sau nầy sẽ đến. Điềm chiêm bao nầy là thật, và lời giải nó là chắc chắn.
⁴⁶ Bấy giờ vua Nê-bu-cát-nết-sa sấp mặt xuống, lạy Đa-ni-ên, và truyền dâng lễ vật cùng đồ thơm cho người. ⁴⁷ Đoạn, vua cất tiếng nói cùng Đa-ni-ên rằng: Quả thật, Đức Chúa Trời các ngươi là Đức Chúa Trời của các thần, và là Chúa của các vua; chính Ngài là Đấng tỏ ra những sự kín nhiệm, vì ngươi đã có thể tỏ ra sự kín nhiệm nầy. ⁴⁸ Vua bèn tôn Đa-ni-ên lên sang trọng và ban cho người nhiều lễ vật trọng. Vua lập người cai trị cả tỉnh Ba-by-lôn, và làm đầu các quan cai những bác sĩ của Ba-by-lôn. ⁴⁹ Đa-ni-ên cầu xin vua, thì vua lập Sa-đơ-rắc, Mê-sác và A-bết-Nê-gô cùng cai trị tỉnh Ba-by-lôn, còn Đa-ni-ên thì chầu nơi cửa vua.

2

Giấc mộng thứ nhất của Nê-bu-cát-nết-sa

¹Năm thứ hai triều Nê-bu-cát-nết-sa, vua thấy một khải tượng nên tinh thần bối rối và mất giấc ngủ. ²Vua dậy sớm, ra lệnh triệu tập các nhà trí thức Ba-by-luân, các thuật sĩ, nhà chiêm tinh và các giáo sư khoa học huyền bí. Khi mọi người hội họp đông đủ, ³vua giải thích lý do: "Ta thấy một chiêm bao và tinh thần ta bối rối, muốn biết chiêm bao ấy có nghĩa gì."⚓
⁴Các học giả Ba-by-luân tâu bằng tiếng A-ram: "Hoàng đế vạn tuế! Xin bệ hạ thuật điềm chiêm bao rồi chúng tôi xin giải thích ý nghĩa."
⁵Vua đáp xẵng giọng: "Ta bảo thật, nếu các ngươi không thuật lại điềm chiêm bao ấy và giải thích nghiêm chỉnh, thì thân các ngươi sẽ bị lăng trì tùng xẻo, nhà cửa của các ngươi sẽ bị phá hủy tận nền móng. ⁶Còn ai thuật đúng điềm chiêm bao và giải thích cho chính xác, sẽ được ta cho nhiều tặng phẩm quý giá và được phong tước công, hầu. Các ngươi thuật cho ta nghe điềm chiêm bao đó và giải thích ngay đi!"
⁷Họ lại nài nỉ: "Xin bệ hạ thuật điềm chiêm bao trước, rồi chúng tôi mới giải nghĩa được!"
⁸Vua nói: "Ta biết thấu tim đen các ngươi! Các ngươi chỉ khéo tìm cách 'hoãn binh'! Ta đã nói ta quên hết rồi! ⁹Nay nếu các ngươi không thuật cho đúng chiêm bao của ta, thì ta chỉ còn một biện pháp. Trước nay các ngươi đã toa rập với nhau thêu dệt đủ những lối bàn mộng dối trá để chờ xem sự việc xảy ra thế nào rồi dựa vào đó mà tán hươu tán vượn! Chỉ có một phương pháp duy nhất để biết các ngươi có khả năng giải thích khải tượng hay không, là buộc các ngươi trước hết phải thuật cho ta điềm chiêm bao đó, xem có đúng không đã!"
¹⁰Các học giả Ba-by-luân than thở: "Đốt đuốc tìm khắp thế giới cũng chẳng thấy ai có khả năng thuật một điềm chiêm bao bệ hạ đã thấy! Đông tây kim cổ không bao giờ có bậc vua chúa nào hoặc lãnh tụ của nước nào lại bắt các học giả, thuật sĩ, chiêm tinh gia, giáo sư khoa học huyền bí phải làm việc ấy. ¹¹Việc vua đòi thật là hi hữu, chưa từng có trên đời và không một người trần nào có thể thực hiện. Họa chăng chỉ có các vị thần linh mới làm nổi!
¹²Vua nổi giận lôi đình, ra lệnh xử tử tất cả các học giả Ba-by-luân. ¹³Lệnh vua vừa truyền xuống, công an lập tức bắt giam các học giả, lại tầm nã Đa-ni-ên và ba người bạn để xử tử luôn một thể.
¹⁴Đa-ni-ên khôn khéo tiếp xúc với⚓ tướng A-ri-ốc, tư lệnh quân đoàn Ngự lâm, là người được vua chỉ định thi hành bản án xử tử các học giả Ba-by-luân. ¹⁵Đa-ni-ên hỏi A-ri-ốc: "Tại sao đức vua ra lệnh xử tử chúng tôi khẩn cấp như thế?" A-ri-ốc liền thuật cho Đa-ni-ên nghe đầu đuôi câu chuyện.
¹⁶Đa-ni-ên lập tức vào chầu vua, xin vua triển hạn xử tử các học giả, để cho Đa-ni-ên có một thời gian ngắn tìm biết sự thật về khải tượng⚓ của nhà vua. ¹⁷Được vua chấp thuận, Đa-ni-ên về nhà riêng, trình bày vấn đề nan giải cho các bạn Ha-na-nia, Mi-sa-ên và A-xa-ria, ¹⁸và yêu cầu họ khẩn nguyện xin Chúa trên trời tỏ lòng thương xót, tiết lộ điều huyền nhiệm này để Đa-ni-ên và các bạn khỏi chết oan với các học giả Ba-by-luân.
¹⁹Chúa nhậm lời, tiết lộ cho Đa-ni-ên biết chiêm bao của vua Ba-by-luân trong một khải tượng ban đêm. Đa-ni-ên nức lòng ca ngợi Chúa trên trời: ²⁰“Đáng ca ngợi danh Chúa đời đời mãi mãi, vì khôn ngoan và sức mạnh đều thuộc về Ngài! ²¹Chúa thay đổi thời kỳ, mùa tiết! Chúa phế lập các vua và lãnh tụ các nước. Chúa ban sự khôn ngoan cho người tìm kiếm Chúa và tỏ tri thức cho người có trí hiểu. ²²Chúa tiết lộ những điều sâu xa, huyền nhiệm. Chúa thấy suốt cõi tối tăm dày đặc, và Chúa là Nguồn sáng muôn đời! ²³Thưa Chúa, là Chân Thần của tổ phụ con, con cảm tạ và ca ngợi Chúa vì Ngài đã ban cho con đủ khôn ngoan và nghị lực, và tiết lộ cho con biết điều con cầu xin, tức là chiêm bao bí mật của nhà vua."
²⁴Đa-ni-ên liền vào thăm tướng A-ri-ốc⚓, yêu cầu: "Xin đại tướng đừng xử tử các học giả Ba-by-luân! Đại tướng cứ đưa tôi vào triều, tôi sẽ trình bày chiêm bao và ý nghĩa đầy đủ cho đức vua! ²⁵A-ri-ốc lập tức đưa Đa-ni-ên vào chầu vua, và báo cáo: "Muôn tâu, tôi đã tìm được một tên tù binh Giu-đa, nó sẽ tâu trình cho vua ý nghĩa chiêm bao đó!"
²⁶Vua Nê-bu-cát-nết-sa cật vấn Đa-ni-ên, biệt hiệu là Bên-tơ-sát-xa: "Nhà ngươi thật có khả năng tiết lộ cho ta chiêm bao ta đã thấy và ý nghĩa của nó không?"
²⁷Đa-ni-ên đáp: "Muôn tâu, vua đòi phải thuật lại điềm chiêm bao bí mật mà các học giả, thuật sĩ, nhà chiêm tinh, giáo sư khoa học huyền bí đã không tài nào biết được. ²⁸Nhưng Chúa trên trời có quyền năng tiết lộ các huyền nhiệm. Ngài đã tiết lộ cho vua những việc tương lai trong ngày tận thế. Đây là chiêm bao và khải tượng vua đã thấy trên giường:
²⁹“Muôn tâu, khi vua ngự trên giường, vua suy nghĩ về các diễn biến tương lai. Đấng tiết lộ các huyền nhiệm liền tỏ cho vua biết việc tương lai. ³⁰Về phần tôi, Chúa tiết lộ huyền nhiệm này cho tôi không phải vì tôi khôn ngoan hơn người, nhưng mục đích để trình bày nghĩa chiêm bao cho vua và giúp vua thấu triệt các tư tưởng thầm kín⚓ của mình.
³¹“Muôn tâu, vua thấy một thần tượng vĩ đại. Thần tượng ấy đứng trước mặt vua, rực rỡ hào quang, nhưng hình thù thật dễ sợ. ³²Đầu tượng bằng vàng ròng, ngực và cánh tay bằng bạc, bụng và đùi bằng đồng, ³³ống chân bằng sắt, bàn chân bằng sắt trộn đất sét. ³⁴Vua nhìn chăm thần tượng ấy cho đến khi một Tảng Đá siêu nhiên⚓ đập vào bàn chân tượng bằng sắt trộn đất sét, làm cho tượng đổ nát tan tành. ³⁵Sắt, đất sét, đồng, bạc và vàng đều bị nghiền nát cả và biến thành như trấu trong sân đạp lúa mùa hè, bị trận gió đùa đi mất tăm. Tảng Đá đã đập vỡ thần tượng liền biến thành một ngọn núi lớn, đầy dẫy khắp địa cầu.
³⁶“Đó là chiêm bao vua đã thấy. Đây, tôi xin trình bày ý nghĩa: ³⁷Muôn tâu, vua là vua của các vua! Chúa trên trời đã ban cho vua đế quốc, uy quyền, lực lượng và danh dự. ³⁸Chúa đã cho vua quyền cai trị loài người, cả đến các loài điểu, thú, côn trùng. Vậy, vua là cái đầu bằng vàng. ³⁹Một đế quốc sẽ nổi lên thay thế vua, nhưng kém hơn vua, nhưng rồi đến lúc sẽ nhường chỗ cho đế quốc thứ ba cai trị thế giới đó là đế quốc bằng đồng. ⁴⁰Đế quốc thứ tư mạnh như sắt. Như sắt thường đập vỡ, nghiền nát các vật khác, nước này sẽ đánh tan và nghiền nát các nước lân bang. ⁴¹Như vua đã thấy, bàn chân và ngón chân nửa bằng đất sét thợ gốm, nửa bằng sắt, đế quốc này sẽ bị phân chia làm nhiều nước, nhưng vẫn còn sức mạnh của sắt như vua đã thấy sắt trộn đất sét. ⁴²Các ngón chân đều bằng sắt trộn đất sét thế nào, thì các nước này cũng nửa mạnh nữa dòn dễ bị sụp đổ. ⁴³Sự kiện sắt trộn với đất sét còn có ý nghĩa các nước ấy sẽ cố gắng tăng cường liên minh bằng cách cưới gả với nhau, nhưng rồi cũng thất bại vì sắt không bao giờ trộn với đất sét được.
⁴⁴Trong đời các vua và lãnh tụ sau cùng đó, Chúa trên trời sẽ thiết lập Nước Chúa là nước đời đời không bao giờ sụp đổ, hoặc bại trận. Nước Chúa sẽ đánh tan và tiêu diệt các đế quốc và quốc gia trên thế giới. Nước ấy sẽ trường tồn bất diệt. ⁴⁵Đó là ý nghĩa của Tảng Đá siêu nhiên không do bàn tay người đục ra. Tảng Đá vô địch đã nghiền nát sắt, đồng, đất sét, bạc và vàng. Chân Thần Vĩ đại đã tiết lộ cho vua biết tương lai. Tôi thuật chiêm bao này đúng y sự thật thể nào thì lời giải thích cũng hoàn toàn chính xác thể ấy!”

Phản ứng của Nê-bu-cát-nết-sa

^46,47Vua Nê-bu-cát-nết-sa nghe xong liền sấp mặt xuống đất, lạy Đa-ni-ên. Vua ra lệnh dâng lễ vật và đốt trầm trước mặt Đa-ni-ên. Vua tuyên bố: “Thần của ngươi thật là Thần của các Thần, Chúa Tể của các vua, Đấng có thẩm quyền tiết lộ những huyền nhiệm! Chỉ nhờ Thần ấy, ngươi mới biết và trình bày được huyền nhiệm này!” ⁴⁸Vua thăng chức cho Đa-ni-ên và ban tặng nhiều phẩm vật rất giá trị. Vua cử Đa-ni-ên giữ chức tổng trấn tỉnh⚓ Ba-by-luân và thủ lãnh hội đoàn các học giả. ⁴⁹Nhưng theo lời thỉnh cầu của Đa-ni-ên, vua bổ nhiệm Sa-đơ-rắc, Mê-sác và A-bết-nê-gô làm ty trưởng trong hệ thống hành chánh tỉnh Ba-by-luân, còn Đa-ni-ên chỉ phục vụ tại Tối cao Pháp đình.⚓