2

Phần lịch sử

(Từ đoạn 2 đến 6)

Đa-ni-ên giải chiêm bao của vua. – Sự hiện thấy về pho tượng

1 Trong năm thứ hai đời vua Nê-bu-cát-nết-sa, vua thấy chiêm bao, thì trong lòng bối rối và mất giấc ngủ. 2 Vậy, vua truyền đòi các đồng bóng, thuật sĩ, thầy bói, và người Canh-đê để cắt nghĩa chiêm bao cho vua. Họ bèn đến chầu trước mặt vua. 3 Vua nói cùng họ rằng: Ta đã thấy một chiêm bao; và lòng ta bối rối, muốn biết chiêm bao đó. 4 Những người Canh-đê nói cùng vua bằng tiếng A-ram rằng: Tâu vua, chúc vua sống đời đời! Xin thuật chiêm bao cho những kẻ tôi tớ vua, và chúng tôi sẽ giải nghĩa.
5 Vua trả lời cho những người Canh-đê rằng: Sự ấy đã ra khỏi ta. Nếu các ngươi không nói cho ta biết chiêm bao đó thể nào và lời giải nó làm sao, thì các ngươi sẽ bị phân thây, nhà các ngươi sẽ trở nên đống phân. 6 Nhưng nếu các ngươi tỏ chiêm bao và lời giải nó cho ta, thì các ngươi sẽ được lễ vật, phần thưởng, và vinh hiển lớn từ nơi ta. Các ngươi hãy tỏ cho ta chiêm bao đó và lời giải nó thế nào. 7 Họ lại tâu lần thứ hai rằng: Xin vua kể chiêm bao cho những kẻ tôi tớ vua, và chúng tôi sẽ cắt nghĩa. 8 Vua rằng: Ta biết chắc các ngươi tìm cách để hoãn thì giờ, vì các ngươi thấy sự ấy đã ra khỏi ta. 9 Nhưng, nếu các ngươi không tỏ cho ta biết chiêm bao, thì cũng chỉ có một luật cho các ngươi; vì các ngươi đã điều đình với nhau đem những lời giả dối bậy bạ nói cùng ta, cho đến ngày giờ sẽ thay đổi. Vậy, hãy nói chiêm bao cho ta, và ta sẽ biết rằng các ngươi có thể giải nghĩa được. 10 Những người Canh-đê tâu lại cùng vua rằng: Chẳng có người nào trên đất nầy có thể tỏ ra việc của vua; vì chẳng có vua nào, chúa nào, người cai trị nào đem việc như thế hỏi đồng bóng, thuật sĩ, hay người Canh-đê nào. 11 Vì sự vua đòi là hiếm có, và không ai có thể tỏ cho vua được, chỉ có các vì thần không ở với loài xác thịt.
12 Vậy nên vua phát tức mình và giận dữ lắm, bèn truyền mạng lịnh giết chết hết những bác sĩ của Ba-by-lôn. 13 Vậy mạng lịnh đó đã truyền ra; người ta hầu đem giết hết thảy những bác sĩ, lại tìm Đa-ni-ên cùng đồng bạn người để giết. 14 Bấy giờ Đa-ni-ên lấy sự khôn ngoan tri thức mà nói với A-ri-ốc, quan thị vệ của vua, đã đi ra đặng giết những bác sĩ của Ba-by-lôn. 15 Người cất tiếng nói cùng A-ri-ốc, quan thị vệ của vua, rằng: Sao lại có mạng lịnh nghiêm cấp dường ấy ra từ vua? A-ri-ốc bèn kể chuyện cho Đa-ni-ên rõ. 16 Tức thì Đa-ni-ên vào, xin vua cho mình một hạn nữa, hầu có thể giải nghĩa điềm chiêm bao đó cho vua.
17 Đoạn, Đa-ni-ên trở về nhà, và tỏ sự ấy cho các bạn mình là Ha-na-nia, Mi-sa-ên và A-xa-ria. 18 Người xin họ cầu Đức Chúa Trời ở trên trời dủ lòng thương xót họ về sự kín nhiệm nầy, hầu cho Đa-ni-ên và đồng bạn mình khỏi phải chết với những bác sĩ khác của Ba-by-lôn.
19 Vậy sự kín nhiệm được tỏ ra cho Đa-ni-ên trong sự hiện thấy ban đêm; Đa-ni-ên bèn ngợi khen Chúa trên trời. 20 Đoạn, Đa-ni-ên cất tiếng nói rằng: Ngợi khen danh Đức Chúa Trời đời đời vô cùng! Vì sự khôn ngoan và quyền năng đều thuộc về Ngài. 21 Chính Ngài thay đổi thì giờ và mùa, bỏ và lập các vua; ban sự khôn ngoan cho kẻ khôn ngoan, và sự thông biết cho kẻ tỏ sáng. 22 Chính Ngài tỏ ra những sự sâu xa kín nhiệm; Ngài biết những sự ở trong tối tăm, và sự sáng ở với Ngài. 23 Hỡi Đức Chúa Trời của tổ phụ tôi! Tôi cảm ơn và ngợi khen Ngài, vì Ngài đã ban cho tôi sự khôn ngoan và quyền phép, và bây giờ Ngài đã khiến tôi biết điều chúng tôi cầu hỏi Ngài, mà tỏ cho chúng tôi biết việc của vua.
24 Vậy nên Đa-ni-ên đến nhà A-ri-ốc, là người vua đã truyền cho diệt những bác sĩ của Ba-by-lôn; và nói cùng người như vầy: Đừng diệt những bác sĩ của Ba-by-lôn; nhưng hãy đưa tôi vào trước mặt vua, thì tôi sẽ giải nghĩa điềm chiêm bao cho vua. 25 Bấy giờ A-ri-ốc vội vàng dẫn Đa-ni-ên đến trước mặt vua, và tâu cùng vua như vầy: Tôi đã tìm thấy một người trong những con cái Giu-đa bị bắt làm phu tù, người ấy sẽ cho vua biết sự giải nghĩa đó.
26 Vua cất tiếng nói cùng Đa-ni-ên, mà người ta vẫn gọi là Bên-tơ-xát-sa, rằng: Quả thật rằng ngươi có thể tỏ cho ta biết điềm chiêm bao ta đã thấy, và lời giải nó chăng? 27 Đa-ni-ên ở trước mặt vua trả lời rằng: Sự kín nhiệm mà vua đã đòi, thì những bác sĩ, thuật sĩ, đồng bóng, thầy bói đều không có thể tỏ cho vua được. 28 Nhưng có một Đức Chúa Trời ở trên trời tỏ ra những điều kín nhiệm; và đã cho vua Nê-bu-cát-nết-sa biết điều sẽ tới trong những ngày sau rốt. Vậy, chiêm bao của vua và các sự hiện thấy của đầu vua đã thấy trên giường mình là như vầy:
29 Hỡi vua, khi vua nằm trên giường, có những tư tưởng về sự xảy đến sau nầy, thì Đấng hay tỏ sự kín nhiệm đã cho vua biết sự sẽ xảy đến. 30 Về phần tôi, sự kín nhiệm đó đã tỏ ra cho tôi, không phải vì tôi có sự khôn ngoan gì hơn người nào sống; nhưng để được giải nghĩa cho vua hiểu, và cho vua biết những ý tưởng trong lòng mình.
31 Hỡi vua, vua nhìn xem, và nầy, có một pho tượng lớn. Pho tượng đó to lớn và rực rỡ lạ thường; đứng trước mặt vua, và hình dạng dữ tợn. 32 Đầu pho tượng nầy bằng vàng ròng; ngực và cánh tay bằng bạc; bụng và vế bằng đồng; 33 ống chân bằng sắt; và bàn chân thì một phần bằng sắt một phần bằng đất sét. 34 Vua nhìn pho tượng cho đến khi có một hòn đá chẳng phải bởi tay đục ra, đến đập vào bàn chân bằng sắt và đất sét của tượng, và làm cho tan nát. 35 Bấy giờ sắt, đất sét, đồng, bạc, và vàng đều cùng nhau tan nát cả; trở nên như rơm rác bay trên sân đạp lúa mùa hạ, phải gió đùa đi, chẳng tìm nơi nào cho chúng nó; nhưng hòn đã đập vào pho tượng thì hóa ra một hòn núi lớn và đầy khắp đất.
36 Đó là điềm chiêm bao. Bây giờ chúng tôi sẽ giải nghĩa ra trước mặt vua. 37 Hỡi vua, vua là vua các vua, vì Chúa trên trời đã ban nước, quyền, sức mạnh, và sự vinh hiển cho vua. 38 Ngài đã trao trong tay vua những con cái loài người, những thú đồng và chim trời, dầu chúng nó ở nơi nào, Ngài cũng đã làm cho vua được cai trị hết thảy; vậy vua là cái đầu bằng vàng. 39 Nhưng sau vua, sẽ dấy lên một nước khác, kém nước của vua; rồi một nước thứ ba, tức là đồng, sẽ cai quản khắp đất. 40 Lại có một nước thứ tư mạnh như sắt; vì sắt hay đập vỡ và bắt phục mọi vật, thì nước ấy cũng sẽ đập vỡ và nghiền nát như là sắt vậy. 41 Còn như vua đã thấy bàn chân và ngón chân nửa bằng đất sét nửa bằng sắt, ấy là một nước sẽ phải phân chia ra; nhưng trong nước đó sẽ có sức mạnh của sắt, theo như vua đã thấy sắt lộn với đất sét. 42 Những ngón chân nửa sắt nửa đất sét, nước đó cũng nửa mạnh nửa giòn. 43 Vua đã thấy sắt lộn với đất sét, ấy là chúng nó lộn nhau bởi giống loài người; song không dính cùng nhau, cũng như sắt không ăn với đất sét. 44 Trong đời các vua nầy, Chúa trên trời sẽ dựng nên một nước không bao giờ bị hủy diệt, quyền nước ấy không bao giờ để cho một dân tộc khác; song nó sẽ đánh tan và hủy diệt hết các nước trước kia, mà mình thì đứng đời đời; 45 theo như vua đã xem thấy hòn đá đục ra từ núi, chẳng phải bởi tay, đã đập vỡ sắt, đồng, đất sét, bạc, và vàng. Đức Chúa Trời lớn đã cho vua biết sự sau nầy sẽ đến. Điềm chiêm bao nầy là thật, và lời giải nó là chắc chắn.
46 Bấy giờ vua Nê-bu-cát-nết-sa sấp mặt xuống, lạy Đa-ni-ên, và truyền dâng lễ vật cùng đồ thơm cho người. 47 Đoạn, vua cất tiếng nói cùng Đa-ni-ên rằng: Quả thật, Đức Chúa Trời các ngươi là Đức Chúa Trời của các thần, và là Chúa của các vua; chính Ngài là Đấng tỏ ra những sự kín nhiệm, vì ngươi đã có thể tỏ ra sự kín nhiệm nầy. 48 Vua bèn tôn Đa-ni-ên lên sang trọng và ban cho người nhiều lễ vật trọng. Vua lập người cai trị cả tỉnh Ba-by-lôn, và làm đầu các quan cai những bác sĩ của Ba-by-lôn. 49 Đa-ni-ên cầu xin vua, thì vua lập Sa-đơ-rắc, Mê-sác và A-bết-Nê-gô cùng cai trị tỉnh Ba-by-lôn, còn Đa-ni-ên thì chầu nơi cửa vua.

2

1尼布甲尼撒在位第二年,他做了很多夢,心裏煩亂,不能睡覺。 2王吩咐人將術士、巫師、行邪術的和迦勒底人召來,要他們把王的夢告訴王;他們就來,站在王面前。 3王對他們說:「我做了一個夢,心裏煩亂,想要知道這是甚麼夢。」 4迦勒底人用亞蘭話對王說:「願王萬歲!請將夢告訴僕人,我們就可以講解。」 5王回答迦勒底人說:「這事我已決定,你們若不把夢和夢的解釋告訴我,就必被凌遲,你們的房屋必成糞堆; 6但你們若能說出這個夢和夢的解釋,就必從我得到禮物、賞賜和殊榮。現在,你們要把夢和夢的解釋告訴我。」 7他們再一次回答說:「請王將夢告訴僕人,我們就可以講解。」 8王回答說:「我確實知道你們是故意拖延,因為你們知道這事我已決定。 9你們若不將夢告訴我,只有一個辦法對待你們;因為你們彼此串通,向我胡言亂語,要等候情勢改變。現在,你們要將夢告訴我,讓我知道你們真能為我解夢。」
10迦勒底人回答王說:「世上沒有人能解釋王的事情;從來沒有君王、大臣、掌權者向術士、巫師,或迦勒底人問過這樣的事。 11王所問的事很難,除了不與血肉之軀同住的上帝,沒有人能在王面前解釋。」
12王因這事生氣,大大震怒,吩咐滅絕巴比倫所有的智慧人。 13命令發出,智慧人將要被殺,人就尋找但以理和他的同伴,要殺他們。

上帝指示但以理

14王的護衛長亞略奉命去殺巴比倫的智慧人,但以理用婉言和智慧回應, 15向王的大臣亞略說:「王的命令為何這樣緊急呢?」亞略就把事情告訴但以理 16於是但以理進去求王寬限,好為王解夢。
17但以理回到他的居所,把這事告訴他的同伴哈拿尼雅米沙利亞撒利雅 18要他們祈求天上的上帝施憐憫,將這奧祕指明,免得但以理和他的同伴與巴比倫其餘的智慧人一同滅亡。 19這奧祕就在夜間異象中顯明給但以理但以理就稱頌天上的上帝。
20但以理說:
  「上帝的名是應當稱頌的,從亙古直到永遠!
  因為智慧和能力都屬乎他。
  21他改變時間、季節,
  他廢王,立王;
  將智慧賜給智慧人,
  將知識賜給聰明人。
  22他顯明深奧隱祕的事,
  洞悉幽暗中的一切,
  光明也與他同住。
  23我列祖的上帝啊,我感謝你,讚美你,
  因你將智慧才能賜給我,
  我們所求問的現在你已指明給我,
  把王的事給我們指明。」

但以理解夢

24於是,但以理進到王所派滅絕巴比倫智慧人的亞略那裏去,對他這樣說:「不要滅絕巴比倫的智慧人,求你領我到王面前,我可以為王解夢。」
25亞略就急忙領但以理到王面前,對王這樣說:「我在被擄的猶大人中找到一人,能將夢的解釋告訴王。」 26王對那稱為伯提沙撒但以理說:「你能將我所做的夢和夢的解釋告訴我嗎?」 27但以理回答王說:「王所問的那奧祕,智慧人、巫師、術士、觀兆的都不能告訴王, 28只有那在天上的上帝能顯明奧祕。他已把日後將要發生的事指示尼布甲尼撒王。你在床上做的夢和你腦中的異象是這樣: 29你,王啊,你在床上所思想的是關乎日後的事,那顯明奧祕的主已把將來要發生的事指示你。 30至於我,那奧祕顯明給我,並非因我智慧勝過一切活着的人,而是為了讓王知道夢的解釋,知道你心裏的意念。
31「你,王啊,你正觀看,看哪,有一個很大的像,這像甚高,極其光耀,立在你面前,形狀非常可怕。 32這像的頭是純金的,胸膛和膀臂是銀的,腹部和腰是銅的, 33腿是鐵的,腳是半鐵半泥的。 34你正觀看,見有一塊非人手鑿出來的石頭打在它半鐵半泥的腳上,把腳砸碎; 35於是鐵、泥、銅、銀、金都一同砸得粉碎,如夏天禾場上的糠粃,被風吹散,無處可尋。打碎這像的石頭成了一座大山,覆蓋全地。
36「這就是那夢;我們要在王面前講解那夢。 37你,王啊,你是諸王之王。天上的上帝已將國度、權勢、能力、尊榮都賜給你。 38世人和走獸,並天空的飛鳥,不論居住何處,他都交在你的手中,令你掌管這一切。你就是那金的頭。 39在你以後必興起另一國,不及於你;又有第三國如銅,必掌管全地。 40第四國必堅壯如鐵,就像鐵能打碎砸碎一切;鐵怎樣壓碎一切,那國也必照樣打碎壓碎。 41你既看見像的腳和腳趾頭,一半是陶匠的泥,一半是鐵,那國將來也必分裂。你既看見鐵和泥攙雜,那國也必有鐵的力量。 42那腳趾頭既是半鐵半泥,那國也必半強半弱。 43你既看見鐵和泥攙雜,他們必有混雜的後裔,卻不能彼此相合,正如鐵和泥不能相合。 44當諸王在位的時候,天上的上帝必另立一個永不敗壞的國度,這國度必不歸給其他百姓,卻要打碎滅絕所有的國度,存立到永遠。 45你既看見非人手鑿出來的一塊石頭從山而出,打碎鐵、銅、泥、銀、金,那就是至大的上帝把將來要發生的事給王指明。這夢是確實的,這解釋也是準確的。」

王獎賞但以理

46當時,尼布甲尼撒王臉伏於地,向但以理下拜,並且吩咐人給他奉上供物和香。 47王對但以理說:「你既能講明這奧祕,你們的上帝誠然是萬神之神、萬王之主,是奧祕的啟示者。」 48於是王使但以理高升,賞賜他極多的禮物,派他管理巴比倫全省,又立他為總理,掌管巴比倫所有的智慧人。 49但以理求王,王就派沙得拉米煞亞伯尼歌管理巴比倫省的事務,只是但以理仍在朝中侍立。