4

Vua Nê-bu-cát-nết-sa truyền phải ngợi khen Đức Chúa Trời Rất Cao. – Cây lớn. Đa-ni-ên giải chiêm bao cho vua

¹ Vua Nê-bu-cát-nết-sa truyền cho hết thảy các dân, các nước, các thứ tiếng, ở trên khắp đất, rằng: Nguyền cho sự bình an các ngươi được thêm lên! ² Ta lấy làm tốt lành mà rao cho các ngươi những dấu lạ và sự lạ mà Đức Chúa Trời Rất Cao đã làm ra đối với ta. ³ Ôi! Những dấu lạ của Ngài lớn lao là dường nào! Những sự lạ của Ngài mạnh sức là dường nào! Nước Ngài là nước còn mãi mãi, và quyền thế Ngài từ đời nọ đến đời kia.
⁴ Ta, Nê-bu-cát-nết-sa, ở yên lặng trong cung ta, và thạnh vượng trong đền ta. ⁵ Ta thấy một điềm chiêm bao làm cho ta sợ sệt; những ý tưởng của ta ở trên giường, và những sự hiện thấy của đầu ta làm cho ta bối rối. ⁶ Vậy ta truyền chiếu chỉ, đem hết thảy những bác sĩ của Ba-by-lôn đến trước mặt ta, hầu cho họ giải nghĩa điềm chiêm bao cho ta. ⁷ Bấy giờ, những đồng bóng, thuật sĩ, người Canh-đê và thầy bói đều đến, ta kể điềm chiêm bao trước mặt họ, nhưng họ không giải nghĩa cho ta. ⁸ Sau hết, có Đa-ni-ên, gọi là Bên-tơ-xát-sa theo tên thần của ta, người được linh của các thần thánh cảm động, thì đến ra mắt ta. Ta kể chiêm bao ta cho người mà rằng: ⁹ Hỡi Bên-tơ-xát-sa, người làm đầu các thuật sĩ, bởi ta biết rằng linh của các thần thánh ở trong ngươi, và không có một điều kín nhiệm nào là khó cho ngươi, vậy hãy bảo cho ta những sự hiện thấy trong chiêm bao ta đã thấy, và hãy giải nghĩa.
¹⁰ Nầy là những sự hiện thấy đã tỏ ra trong đầu ta khi ta nằm trên giường: Ta nhìn xem, và nầy, ở giữa đất có một cây cao lạ thường. ¹¹ Cây đó lớn lên và trở nên cứng mạnh; ngọn nó chấm đến trời, và ở nơi cuối cùng khắp đất đều xem thấy nó. ¹² Lá nó thì đẹp và trái thì sai, có đủ cho mọi loài ăn; các thú đồng núp dưới bóng nó; chim trời ở trên nhành nó, và mọi loài xác thịt nhờ nó mà nuôi mình.
¹³ Ta nhìn xem những sự hiện thấy trong đầu ta, khi ta nằm trên giường, và nầy, có một đấng thánh canh giữ từ trên trời xuống. ¹⁴ Người kêu lớn tiếng và nói rằng: Hãy đốn cây và chặt nhành nó; hãy làm rụng lá và vãi trái nó ra; hãy cho thú vật tránh khỏi dưới nó, và chim chóc khỏi nhành nó! ¹⁵ Dầu vậy, hãy để lại gốc của rễ nó trong đất, mà cột nó bằng một dây xích sắt và đồng, nơi giữa cỏ xanh trong đồng ruộng; cho nó bị sương trên trời thấm ướt; và cho người cùng các loài thú chia phần cỏ dưới đất! ¹⁶ Cho lòng người bị đổi đi, và người được ban cho lòng thú; và trải qua bảy kỳ trên người. ¹⁷ Án đó là bởi các đấng canh giữ đã định, và lời các thánh đã truyền, hầu cho những kẻ sống biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước của loài người; Ngài muốn ban cho ai tùy ý, và lập kẻ rất hèn hạ trong loài người lên đó. ¹⁸ Ta đây là vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã thấy điềm chiêm bao ấy. Vậy, hỡi Bên-tơ-xát-sa, ngươi hãy giải nghĩa cho ta, vì hết thảy bác sĩ trong nước ta không có thể giải nghĩa cho ta được; nhưng ngươi giải được, vì linh của các thần thánh ở trong ngươi.
¹⁹ Bấy giờ Đa-ni-ên, gọi tên là Bên-tơ-xát-sa, bị câm trong giây lâu, và những ý tưởng làm cho người bối rối. Vua lại cất tiếng nói rằng: Hỡi Bên-tơ-xát-sa, đừng cho điềm chiêm bao và sự giải nghĩa làm rối ngươi. Bên-tơ-xát-sa nói rằng: Thưa chúa, nguyền cho điềm chiêm bao đến cho những kẻ ghét chúa và sự giải nghĩa cho kẻ thù nghịch chúa! ²⁰ Cây mà vua đã thấy, trở nên lớn và mạnh, ngọn chấm đến trời, và khắp đất đều xem thấy, ²¹ lá thì đẹp và trái thì sai, có đủ cho mọi loài ăn, các thú đồng ở dưới bóng nó, các loài chim trời làm ổ trên nhành nó, ²² hỡi vua, ấy là chính mình vua, vua đã trở nên lớn và mạnh, sự cao cả của vua tăng thêm và thấu đến trời, quyền thế vua đến đầu cùng đất.
²³ Song đến điều vua thấy một đấng thánh canh giữ từ trời mà xuống, và nói rằng: Hãy đốn cây và hủy phá đi; song, hãy để lại gốc của rễ nó trong đất, rồi hãy buộc nó bằng một dây xích sắt và đồng ở giữa đám cỏ xanh trong đồng ruộng, cho nó bị nhuần thấm bởi sương móc trên trời; và cho người có phần với các thú đồng, cho đến khi đã trải qua trên người bảy kỳ. ²⁴ Hỡi vua, nầy là lời giải, và nầy là mạng định của Đấng Rất Cao, đã đến trên vua, chúa tôi: ²⁵ Người ta sẽ đuổi vua ra khỏi giữa loài người, và chỗ ở vua sẽ ở giữa những thú vật trong đồng. Vua sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò, và sẽ được thấm nhuần sương móc trên trời; bảy kỳ sẽ trải qua trên vua, cho đến khi vua nhận biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước loài người, và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ²⁶ Còn như đã truyền rằng chừa lại gốc của rễ cây đó, tức là khi nào vua đã nhận biết các từng trời cầm quyền, thì nước vua chắc sẽ thuộc về vua. ²⁷ Vậy nên, hỡi vua, xin hãy nghe lời tôi khuyên vua: hãy lấy sự công bình mà chuộc tội lỗi, hãy thương xót những kẻ nghèo khó để chuộc những điều gian ác mình. Như vậy sự bình an vua còn có thể lâu dài hơn nữa.
²⁸ Hết thảy những sự đó đều đến cho vua Nê-bu-cát-nết-sa. ²⁹ Khi khỏi mười hai tháng, vua đi dạo trong hoàng cung Ba-by-lôn, ³⁰ thì cất tiếng mà nói rằng: Đây chẳng phải là Ba-by-lôn lớn mà ta đã dựng, bởi quyền cao cả ta, để làm đế đô ta, và làm sự vinh hiển oai nghi của ta sao? ³¹ Lời chưa ra khỏi miệng vua, thì có tiếng từ trên trời xuống rằng: Hỡi vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã báo cho ngươi biết rằng: Ngôi nước đã lìa khỏi ngươi. ³² Ngươi sẽ bị đuổi khỏi giữa loài người, sẽ ở với thú đồng; sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò, rồi bảy kỳ sẽ trải qua trên ngươi, cho đến khi ngươi nhận biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước của loài người, và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ³³ Trong chính giờ đó, lời nói ấy đã ứng nghiệm cho vua Nê-bu-cát-nết-sa, vua bị đuổi khỏi giữa loài người; ăn cỏ như bò; thân thể vua phải thấm nhuần sương móc trên trời, cho đến tóc vua cũng mọc như lông chim ưng, móng vua thì giống như móng loài chim chóc.
³⁴ Đến cuối cùng những ngày đó, ta đây, Nê-bu-cát-nết-sa, ngước mắt lên trời, trí khôn đã phục lại cho ta, và ta xưng tạ Đấng Rất Cao. Ta bèn ngợi khen và làm sáng danh Đấng sống đời đời, uy quyền Ngài là uy quyền còn mãi mãi, nước Ngài từ đời nọ đến đời kia. ³⁵ Hết thảy dân cư trên đất thảy đều cầm như là không có; Ngài làm theo ý mình trong cơ binh trên trời, và ở giữa cư dân trên đất; chẳng ai có thể cản tay Ngài và hỏi rằng: Ngài làm chi vậy?
³⁶ Trong lúc đó, trí khôn phục lại cho ta, ta lại được sự vinh hiển của ngôi nước ta, sự oai nghi chói sáng trở lại cho ta; những nghị viên và đại thần ta lại chầu ta. Ta lại được lập lên trên ngôi nước, và sự uy nghi quyền thế ta càng thêm.
³⁷ Bây giờ, ta, Nê-bu-cát-nết-sa, ngợi khen, tôn vinh, và làm cả sáng Vua trên trời; mọi công việc Ngài đều chân thật, các đường lối Ngài đều công bình; và kẻ nào bước đi kiêu ngạo, Ngài có thể hạ nó xuống.

4

¹⚓ Vua Nê-bu-cát-nết-sa gửi cho tất cả các dân tộc, các quốc gia, các ngôn ngữ trên khắp đất: “Chúc các ngươi được bình an gấp bội! ²Ta rất vui được chia sẻ cho các ngươi những dấu lạ phép mầu mà Đức Chúa Trời Chí Cao đã làm cho ta.
³Ôi! Những dấu lạ của Ngài thật lớn lao,
Những phép mầu của Ngài phi thường làm sao!
Vương quốc của Ngài là vương quốc trường tồn,
Quyền uy của Ngài từ thế hệ nầy sang thế hệ khác.”

Giấc chiêm bao thứ hai của Nê-bu-cát-nết-sa

⁴Ta, Nê-bu-cát-nết-sa, đang sống an nhàn trong cung điện ta, sung túc trong đền đài ta, ⁵thì ta thấy một giấc chiêm bao khiến ta kinh hoàng. Những ý tưởng kỳ quặc trên giường và những hình ảnh trong đầu làm cho ta bối rối. ⁶Vì vậy, ta ra chiếu chỉ triệu tập tất cả các nhà thông thái của Ba-by-lôn đến trước mặt ta để họ giải nghĩa giấc chiêm bao cho ta. ⁷Các thuật sĩ, các pháp sư, người Canh-đê và thầy bói đều đến. Ta kể giấc chiêm bao cho họ nghe, nhưng họ không thể giải thích ý nghĩa cho ta. ⁸Sau cùng có Đa-ni-ên, gọi là Bên-tơ-xát-sa theo tên vị thần của ta, vào chầu ta. Người có linh của Đức Chúa Trời thánh khiết ở với mình. Ta thuật chiêm bao ta cho người: ⁹“Nầy, Bên-tơ-xát-sa, người đứng đầu các thuật sĩ, ta biết rằng linh của Đức Chúa Trời thánh khiết ở trong ngươi và không có một điều bí nhiệm nào là khó cho ngươi cả, vậy hãy nói cho ta những khải tượng mà ta đã thấy trong chiêm bao và ý nghĩa của nó.
¹⁰Đây là những khải tượng hiện ra trong đầu ta khi ta nằm trên giường:
Nầy, ta thấy một cây mọc giữa mặt đất;
Một cây cao lớn lạ thường.
¹¹Cây đó lớn lên và vững mạnh;
Ngọn cây chạm đến trời
Và khắp đất đều trông thấy.
¹²Lá đẹp, trái sai,
Cung cấp đủ thức ăn cho mọi loài.
Thú đồng núp dưới bóng nó;
Chim trời đậu trên cành nó,
Và mọi sinh vật đều nhờ nó nuôi sống.

¹³Trong những hình ảnh hiện ra trong đầu ta đang lúc nằm trên giường, ta thấy có một đấng canh giữ, đấng thánh từ trên trời xuống. ¹⁴Đấng ấy kêu lớn tiếng rằng:
‘Hãy đốn cây và chặt cành nó;
Tuốt hết lá và rải trái nó khắp nơi;
Hãy làm cho thú vật tránh xa tán nó
Và chim chóc rời khỏi cành nó!
¹⁵Nhưng hãy chừa lại gốc và rễ nó trong đất,
Dùng xích sắt và đồng mà xiềng nó lại
Giữa đám cỏ xanh trong đồng ruộng.
Cho nó ướt đẫm sương trên trời
Và chia phần cỏ dưới đất với thú đồng!
¹⁶Hãy thay đổi tâm trí nó
Từ tâm trí người ra tâm trí của thú vật,
Và cứ để nó như vậy suốt bảy kỳ.
¹⁷Án lệnh nầy được các đấng canh giữ truyền phán,
Và quyết định nầy ra từ lời các đấng thánh,
Để mọi sinh linh biết rằng
Đấng Chí Cao cai trị vương quốc của loài người;
Ngài muốn ban nó cho ai tùy ý
Và có thể lập kẻ hèn mọn nhất lên cai trị.’

¹⁸Đó là chiêm bao mà ta, vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã thấy. Còn ngươi, Bên-tơ-xát-sa, hãy cho ta biết ý nghĩa, vì tất cả các nhà thông thái trong vương quốc ta không thể giải nghĩa cho ta được, nhưng ngươi có thể, vì linh của Đức Chúa Trời thánh khiết ngự trong ngươi.”
¹⁹Bấy giờ, Đa-ni-ên, cũng gọi là Bên-tơ-xát-sa, bị câm trong giây lát. Các ý tưởng làm cho ông bối rối. Vua bảo: “Hỡi Bên-tơ-xát-sa, đừng để cho giấc chiêm bao và lời giải nghĩa làm rối ngươi.” Bên-tơ-xát-sa nói: “Thưa chúa, ước gì chiêm bao đến với những kẻ ghét ngài, và lời giải nghĩa dành cho kẻ thù ngài! ²⁰Cây mà vua đã thấy trở nên lớn và vững mạnh, ngọn cây chạm đến trời và khắp đất đều xem thấy, ²¹lá thì đẹp và trái thì sai, cung cấp đủ thức ăn cho mọi loài; thú đồng núp dưới bóng nó, các loài chim trời làm tổ trên cành nó. ²²Tâu đức vua, đó chính là vua. Vua đã trở nên lớn mạnh và cường thịnh; sự cao cả của vua vươn cao tận trời, quyền thống trị của vua trải rộng đến tận cùng trái đất.
²³Kế đó, vua thấy một đấng canh giữ, là đấng thánh từ trời xuống và bảo: ‘Hãy đốn cây và hủy diệt nó đi, nhưng hãy chừa lại gốc của rễ nó trong đất, rồi dùng một dây xích sắt và đồng xiềng giữa đám cỏ xanh trong đồng ruộng, cho nó bị ướt đẫm bởi sương móc trên trời và chia phần với các thú đồng, cho đến khi bảy kỳ đã trải qua trên nó.’ ²⁴Tâu đức vua, đây là lời giải và án lệnh của Đấng Chí Cao ban xuống cho vua là chúa tôi: ²⁵Vua sẽ bị đuổi khỏi loài người và sống chung với thú vật ngoài đồng. Vua sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò và sẽ ướt đẫm sương móc trên trời; bảy kỳ sẽ trải qua trên vua cho đến khi vua nhận biết rằng Đấng Chí Cao cai trị vương quốc loài người và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ²⁶Còn lệnh truyền phải chừa lại gốc của rễ cây đó có nghĩa là vương quốc của vua sẽ được hồi phục cho vua khi vua nhận biết Đấng cai trị các tầng trời. ²⁷Vì vậy, tâu đức vua, xin nghe lời khuyên của tôi, hãy từ bỏ tội lỗi bằng cách làm điều công chính, hãy thương xót những người nghèo khó để chuộc những điều gian ác mình. Như vậy, thời thái bình thịnh trị của vua có thể kéo dài thêm.”
²⁸Tất cả những việc đó đều xảy đến cho vua Nê-bu-cát-nết-sa. ²⁹Mười hai tháng sau, khi đang đi dạo trên sân thượng hoàng cung Ba-by-lôn, ³⁰vua nói: “Đây chẳng phải là Ba-by-lôn vĩ đại mà ta đã xây dựng làm đế đô bằng uy quyền cao cả của ta để biểu dương vinh quang rạng rỡ của ta đó sao?” ³¹Lời chưa dứt khỏi miệng vua thì có tiếng từ trên trời phán: “Hỡi Nê-bu-cát-nết-sa, đây là lời báo cho ngươi biết: Vương quyền đã lìa khỏi ngươi. ³²Ngươi sẽ bị đuổi khỏi loài người và sống chung với thú vật ngoài đồng. Ngươi bị buộc phải ăn cỏ như bò và trải qua bảy kỳ cho đến khi ngươi nhận biết rằng Đấng Chí Cao cai trị vương quốc loài người và Ngài muốn ban cho ai tùy ý.” ³³Ngay lúc đó, lời nói ấy đã ứng nghiệm cho vua Nê-bu-cát-nết-sa. Vua bị đuổi khỏi loài người, ăn cỏ như bò; thân thể vua ướt đẫm sương móc trên trời cho đến khi tóc vua cũng mọc như lông đại bàng, móng tay móng chân giống như móng chim.
³⁴Khi những ngày đó chấm dứt, ta, Nê-bu-cát-nết-sa, ngước mắt lên trời, trí khôn ta phục hồi, ta cảm tạ Đấng Chí Cao. Ta ca ngợi và tôn vinh Đấng Hằng Sống,

Quyền cai trị của Ngài là uy quyền đời đời,
Vương quốc Ngài từ thế hệ nầy đến thế hệ kia.
³⁵Tất cả cư dân trên đất đều kể như con số không.
Ngài làm theo ý Ngài muốn cả với cơ binh trên trời
Lẫn dân cư trên đất.
Không ai cản được tay Ngài
Hoặc hỏi: “Ngài làm gì vậy?”
³⁶Cùng lúc đó trí khôn ta hồi phục. Ta tìm lại được vinh quang cho vương quốc ta, uy nghi và rực rỡ trở lại với ta. Các nhà tham mưu và các quan đại thần đều đến chầu ta. Ta lại được lập lên cai trị vương quốc và càng trở nên cao trọng hơn trước.
³⁷Bây giờ, ta, Nê-bu-cát-nết-sa ca ngợi, tôn vinh và tán dương Vua Trời
Vì mọi công việc Ngài đều chân thật
Và mọi đường lối Ngài đều ngay thẳng.
Kẻ nào bước đi cách kiêu ngạo
Ngài có thể hạ xuống.