4

Vua Nê-bu-cát-nết-sa truyền phải ngợi khen Đức Chúa Trời Rất Cao. – Cây lớn. Đa-ni-ên giải chiêm bao cho vua

¹ Vua Nê-bu-cát-nết-sa truyền cho hết thảy các dân, các nước, các thứ tiếng, ở trên khắp đất, rằng: Nguyền cho sự bình an các ngươi được thêm lên! ² Ta lấy làm tốt lành mà rao cho các ngươi những dấu lạ và sự lạ mà Đức Chúa Trời Rất Cao đã làm ra đối với ta. ³ Ôi! Những dấu lạ của Ngài lớn lao là dường nào! Những sự lạ của Ngài mạnh sức là dường nào! Nước Ngài là nước còn mãi mãi, và quyền thế Ngài từ đời nọ đến đời kia.
⁴ Ta, Nê-bu-cát-nết-sa, ở yên lặng trong cung ta, và thạnh vượng trong đền ta. ⁵ Ta thấy một điềm chiêm bao làm cho ta sợ sệt; những ý tưởng của ta ở trên giường, và những sự hiện thấy của đầu ta làm cho ta bối rối. ⁶ Vậy ta truyền chiếu chỉ, đem hết thảy những bác sĩ của Ba-by-lôn đến trước mặt ta, hầu cho họ giải nghĩa điềm chiêm bao cho ta. ⁷ Bấy giờ, những đồng bóng, thuật sĩ, người Canh-đê và thầy bói đều đến, ta kể điềm chiêm bao trước mặt họ, nhưng họ không giải nghĩa cho ta. ⁸ Sau hết, có Đa-ni-ên, gọi là Bên-tơ-xát-sa theo tên thần của ta, người được linh của các thần thánh cảm động, thì đến ra mắt ta. Ta kể chiêm bao ta cho người mà rằng: ⁹ Hỡi Bên-tơ-xát-sa, người làm đầu các thuật sĩ, bởi ta biết rằng linh của các thần thánh ở trong ngươi, và không có một điều kín nhiệm nào là khó cho ngươi, vậy hãy bảo cho ta những sự hiện thấy trong chiêm bao ta đã thấy, và hãy giải nghĩa.
¹⁰ Nầy là những sự hiện thấy đã tỏ ra trong đầu ta khi ta nằm trên giường: Ta nhìn xem, và nầy, ở giữa đất có một cây cao lạ thường. ¹¹ Cây đó lớn lên và trở nên cứng mạnh; ngọn nó chấm đến trời, và ở nơi cuối cùng khắp đất đều xem thấy nó. ¹² Lá nó thì đẹp và trái thì sai, có đủ cho mọi loài ăn; các thú đồng núp dưới bóng nó; chim trời ở trên nhành nó, và mọi loài xác thịt nhờ nó mà nuôi mình.
¹³ Ta nhìn xem những sự hiện thấy trong đầu ta, khi ta nằm trên giường, và nầy, có một đấng thánh canh giữ từ trên trời xuống. ¹⁴ Người kêu lớn tiếng và nói rằng: Hãy đốn cây và chặt nhành nó; hãy làm rụng lá và vãi trái nó ra; hãy cho thú vật tránh khỏi dưới nó, và chim chóc khỏi nhành nó! ¹⁵ Dầu vậy, hãy để lại gốc của rễ nó trong đất, mà cột nó bằng một dây xích sắt và đồng, nơi giữa cỏ xanh trong đồng ruộng; cho nó bị sương trên trời thấm ướt; và cho người cùng các loài thú chia phần cỏ dưới đất! ¹⁶ Cho lòng người bị đổi đi, và người được ban cho lòng thú; và trải qua bảy kỳ trên người. ¹⁷ Án đó là bởi các đấng canh giữ đã định, và lời các thánh đã truyền, hầu cho những kẻ sống biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước của loài người; Ngài muốn ban cho ai tùy ý, và lập kẻ rất hèn hạ trong loài người lên đó. ¹⁸ Ta đây là vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã thấy điềm chiêm bao ấy. Vậy, hỡi Bên-tơ-xát-sa, ngươi hãy giải nghĩa cho ta, vì hết thảy bác sĩ trong nước ta không có thể giải nghĩa cho ta được; nhưng ngươi giải được, vì linh của các thần thánh ở trong ngươi.
¹⁹ Bấy giờ Đa-ni-ên, gọi tên là Bên-tơ-xát-sa, bị câm trong giây lâu, và những ý tưởng làm cho người bối rối. Vua lại cất tiếng nói rằng: Hỡi Bên-tơ-xát-sa, đừng cho điềm chiêm bao và sự giải nghĩa làm rối ngươi. Bên-tơ-xát-sa nói rằng: Thưa chúa, nguyền cho điềm chiêm bao đến cho những kẻ ghét chúa và sự giải nghĩa cho kẻ thù nghịch chúa! ²⁰ Cây mà vua đã thấy, trở nên lớn và mạnh, ngọn chấm đến trời, và khắp đất đều xem thấy, ²¹ lá thì đẹp và trái thì sai, có đủ cho mọi loài ăn, các thú đồng ở dưới bóng nó, các loài chim trời làm ổ trên nhành nó, ²² hỡi vua, ấy là chính mình vua, vua đã trở nên lớn và mạnh, sự cao cả của vua tăng thêm và thấu đến trời, quyền thế vua đến đầu cùng đất.
²³ Song đến điều vua thấy một đấng thánh canh giữ từ trời mà xuống, và nói rằng: Hãy đốn cây và hủy phá đi; song, hãy để lại gốc của rễ nó trong đất, rồi hãy buộc nó bằng một dây xích sắt và đồng ở giữa đám cỏ xanh trong đồng ruộng, cho nó bị nhuần thấm bởi sương móc trên trời; và cho người có phần với các thú đồng, cho đến khi đã trải qua trên người bảy kỳ. ²⁴ Hỡi vua, nầy là lời giải, và nầy là mạng định của Đấng Rất Cao, đã đến trên vua, chúa tôi: ²⁵ Người ta sẽ đuổi vua ra khỏi giữa loài người, và chỗ ở vua sẽ ở giữa những thú vật trong đồng. Vua sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò, và sẽ được thấm nhuần sương móc trên trời; bảy kỳ sẽ trải qua trên vua, cho đến khi vua nhận biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước loài người, và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ²⁶ Còn như đã truyền rằng chừa lại gốc của rễ cây đó, tức là khi nào vua đã nhận biết các từng trời cầm quyền, thì nước vua chắc sẽ thuộc về vua. ²⁷ Vậy nên, hỡi vua, xin hãy nghe lời tôi khuyên vua: hãy lấy sự công bình mà chuộc tội lỗi, hãy thương xót những kẻ nghèo khó để chuộc những điều gian ác mình. Như vậy sự bình an vua còn có thể lâu dài hơn nữa.
²⁸ Hết thảy những sự đó đều đến cho vua Nê-bu-cát-nết-sa. ²⁹ Khi khỏi mười hai tháng, vua đi dạo trong hoàng cung Ba-by-lôn, ³⁰ thì cất tiếng mà nói rằng: Đây chẳng phải là Ba-by-lôn lớn mà ta đã dựng, bởi quyền cao cả ta, để làm đế đô ta, và làm sự vinh hiển oai nghi của ta sao? ³¹ Lời chưa ra khỏi miệng vua, thì có tiếng từ trên trời xuống rằng: Hỡi vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã báo cho ngươi biết rằng: Ngôi nước đã lìa khỏi ngươi. ³² Ngươi sẽ bị đuổi khỏi giữa loài người, sẽ ở với thú đồng; sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò, rồi bảy kỳ sẽ trải qua trên ngươi, cho đến khi ngươi nhận biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước của loài người, và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ³³ Trong chính giờ đó, lời nói ấy đã ứng nghiệm cho vua Nê-bu-cát-nết-sa, vua bị đuổi khỏi giữa loài người; ăn cỏ như bò; thân thể vua phải thấm nhuần sương móc trên trời, cho đến tóc vua cũng mọc như lông chim ưng, móng vua thì giống như móng loài chim chóc.
³⁴ Đến cuối cùng những ngày đó, ta đây, Nê-bu-cát-nết-sa, ngước mắt lên trời, trí khôn đã phục lại cho ta, và ta xưng tạ Đấng Rất Cao. Ta bèn ngợi khen và làm sáng danh Đấng sống đời đời, uy quyền Ngài là uy quyền còn mãi mãi, nước Ngài từ đời nọ đến đời kia. ³⁵ Hết thảy dân cư trên đất thảy đều cầm như là không có; Ngài làm theo ý mình trong cơ binh trên trời, và ở giữa cư dân trên đất; chẳng ai có thể cản tay Ngài và hỏi rằng: Ngài làm chi vậy?
³⁶ Trong lúc đó, trí khôn phục lại cho ta, ta lại được sự vinh hiển của ngôi nước ta, sự oai nghi chói sáng trở lại cho ta; những nghị viên và đại thần ta lại chầu ta. Ta lại được lập lên trên ngôi nước, và sự uy nghi quyền thế ta càng thêm.
³⁷ Bây giờ, ta, Nê-bu-cát-nết-sa, ngợi khen, tôn vinh, và làm cả sáng Vua trên trời; mọi công việc Ngài đều chân thật, các đường lối Ngài đều công bình; và kẻ nào bước đi kiêu ngạo, Ngài có thể hạ nó xuống.

4

Nenpukhanexa ua npau suav zag ob

¹Kuv yog vaajntxwv Nenpukhanexa tshaaj tawm rua ib tsoom tuabneeg hab ib tsoom tebchaws hab cov kws has txhua yaam lug kws nyob thoob qaab ntuj has tas, Thov kuas mej muaj kws noj qaab nyob zoo heev quas zug. ²Kuv pum zoo kws yuav pav tej txujci tseem ceeb hab tej txujci phemfwj kws Vaajtswv tug luj dua ndais tau ua rua kuv.
³Nwg tej txujci luj kawg le lauj!
Nwg tej num phemfwj
muaj fwjchim kawg le lauj!
Nwg yuav kaav moog ib txhws tsw kawg
hab nwg muaj fwjchim kaav ib tam dhau ib tam.
⁴Kuv yog Nenpukhanexa noj qaab nyob zoo huv kuv lub tsev hab vaam meej rua huv kuv lub tsev vaajntxwv. ⁵Kuv ua npau suav pum yaam kws ua rua kuv ntshai. Thaus kuv pw sau kuv lub txaaj tej kws kuv xaav hab tej kws kuv ua yug quas toog tshwm rua huv kuv lub taubhau ua rua kuv poob sab. ⁶Kuv txhad ua ntawv kuas coj cov tuabneeg txawj ntse huv Npanpiloo suavdawg tuaj cuag kuv sub puab txhad txhais tau zaaj npau suav rua kuv paub. ⁷Cov txwv neeb txwv yaig hab cov kws txawj ua khawv koob yeeg swv hab cov Kheentia txawm nkaag lug. Kuv txhad pav zaaj npau suav rua puab, tassws puab txhais tsw tau lub ntsab. ⁸Thaus kawg Taniyee txhad tuaj cuag kuv, nwg muaj dua ib lub npe hu ua Npeethesaxa lawv le kuv tug daab lub npe, nwg muaj tej timtswv⚓ kws dawb huv tug ntsuj plig, mas kuv pav zaaj npau suav rua nwg noog tas, ⁹“Npeethesaxa kws yog tej txwv neeb tug thawj 'e, vem yog kuv paub tas tej timtswv kws dawb huv tug ntsuj plig nyob huv koj hab tsw muaj ib yaam daabtsw kws tsw muaj leejtwg paub kws yuav ceblaaj dhau koj txhais tsw tau, zaaj kws kuv ua npau suav pum yog le nuav. Mas thov koj txhais lub ntsab rua kuv. ¹⁰Zaaj yug quas toog kws tshwm rua huv kuv lub taubhau rua thaus kuv pw sau lub txaaj yog le nuav. Kuv saib mas pum ib tsob ntoo nyob huv plawv lub nplajteb sab kawg le. ¹¹Tsob ntoo hov luj hlub hab khov kawg le, lub ntsws sab moog nto ntuj, hab thoob qaab ntuj kawg puavleej pum tau. ¹²Cov nplooj kuj zoo nkauj, cov txwv kuj ncw, suavdawg noj tau tsob ntoo hov. Tej tsaj qus lug nraim huv qaab tug duab ntxoo hab tej naag noog sau nruab ntug lug nyob sau tej ceg, hab txhua yaam kws muaj txujsa kuj noj tsob ntoo hov.
¹³“Zaaj yug quas toog kws tshwm rua huv kuv lub taubhau rua thaus kuv pw sau lub txaaj, na cav kuv pum ib tug faaj xwm dawb huv nqeg sau ntuj lug. ¹⁴Nwg qw nrov hab has tas, ‘Ca le ntuv tsob ntoo nuav hab txav nwg tej ceg huvsw, ca le muab tej nplooj lwg du lug hab muab tej txwv w rua hov u hov nuav. Ca tej tsaj tswv huv qaab tsob ntoo moog hab tej noog tswv sau tej ceg taag. ¹⁵Tassws tseg lub hauv paug hab cov caag nyob huv aav, muab ib daim hlau hab tooj lab khwb lub hauv paug ca nyob huv plawv tej nroj mog tom teb. Ca nwg ntub tej lwg sau ntuj, ca nwg nrug tsaj qus nyob huv plawv tej nroj tsuag huv lub nplajteb. ¹⁶Ca nwg lub sab hloov tsw thooj le tuabneeg lub hab muab tsaj qus lub sab rua nwg. Tso nwg nyob le hov kuas puv xyaa xyoo.⚓ ¹⁷Tej lug txav txem hov yog cov faaj xwm txav, yog cov kws dawb huv tej lug txav sab sub cov kws muaj txujsa nyob txhad paub tas tug Vaajtswv luj dua ndais kaav tuabneeg tej tebchaws hab pub tebchaws rua tug kws nwg xaav pub, hab tsaa tug kws qeg kawg ua tug kws kaav.’ ¹⁸Zaaj npau suav nuav yog kuv vaajntxwv Nenpukhanexa pum. Npeethesaxa 'e, koj ca le has lub ntsab rua kuv, tsua qhov cov tuabneeg txawj ntse huv kuv lub tebchaws suavdawg txhais tsw tau zaaj npau suav rua kuv, tassws koj yuav txhais tau vem tej timtswv dawb huv tug ntsuj plig nyob huv koj.”
¹⁹Tes Taniyee kws muaj dua npe hu ua Npeethesaxa txawm nyuaj sab ib nyuas plag hab tej kws nwg xaav ua rua nwg poob sab. Vaajntxwv txhad has tas, “Npeethesaxa, tsw xob ca zaaj npau suav lossws lub ntsab ua rua koj poob sab.” Npeethesaxa teb tas, “Yawm hlub, thov ca zaaj npau suav hov poob rua cov kws ntxub koj hab lub ntsab poob rua koj cov yeeb ncuab. ²⁰Tsob ntoo kws koj pum, kws luj hlub hab khov kawg le, lub ntsws sab moog nto ntuj, hab thoob qaab ntuj kawg puavleej pum tau, ²¹cov nplooj kuj zoo nkauj, cov txwv kuj ncw, suavdawg noj tau tsob ntoo hov, hab tej tsaj qus lug nraim huv qaab tug duab ntxoo hab tej naag noog sau nruab ntug lug nyob sau tej ceg, ²²au vaajntxwv, tsob ntoo hov yog koj ntaag. Koj luj hlub hab khov, qhov kws koj tau ua luj kuj luj quas zug tuaj hab sab moog nto ntuj, hab koj muaj fwjchim kaav moog thoob qaab ntuj kawg. ²³Koj pum ib tug faaj xwm dawb huv nqeg sau ntuj lug hab has tas, ‘Ca le ntuv tsob ntoo nuav hab ua kuas puam tsuaj, tassws tseg lub hauv paug hab cov caag nyob huv aav, muab ib daim hlau hab tooj lab khwb lub hauv paug ca nyob huv plawv tej nroj mog tom teb. Ca nwg ntub tej lwg sau ntuj, ca nwg nrug tsaj qus nyob, moog txug thaus puv xyaa xyoo.’^f ²⁴Au vaajntxwv, tej kws koj pum hov lub ntsab yog le nuav. Vaajtswv kws luj dua ndais has lug tuaj rua vaajntxwv kws yog kuv tug tswv tas ²⁵koj yuav raug muab lawv tawm huv tej tuabneeg moog hab koj yuav nrug tej tsaj qus nyob, hab koj yuav tsum noj zaub ib yaam le nyuj, hab koj yuav ntub cov lwg sau ntuj, hab koj yuav nyob le hov kuas puv xyaa xyoo,^f moog txug thaus koj paub tas tug kws luj dua ndais kaav tuabneeg tej tebchaws hab pub tebchaws rua tug kws nwg xaav pub. ²⁶Qhov kws has kuas tseg lub hauv paug ntoo hab tej caag nyob hov, lub ntsab yog has tas koj lub tebchaws tseed tseg rua koj kaav, txwj thaus koj leeg tas Vaajtswv ntuj kaav rawv. ²⁷Au vaajntxwv, vem le nuav thov koj yuav tej lug kws kuv has. Muab koj tej kev txhum pov tseg es ua ncaaj nceeg, hab tseg koj tej kev phem kev qas es muaj lub sab khuvleej cov kws raug quab yuam, sub koj txhad noj qaab nyob zoo ntev moog.”
²⁸Tej xwm txheej nuav huvsw tshwm lug raug vaajntxwv Nenpukhanexa. ²⁹Dhau kaum ob lub hlis nwg moog ncig sau vaajntxwv txheej tsev laag tshaav huv Npanpiloo, ³⁰hab vaajntxwv has tas, “Nuav yog lub tuam nroog Npanpiloo los tsw yog, kws kuv swv tug fwjchim luj kawg tswm lug ua lub chaw rua vaajntxwv nyob hab ua rua kuv tug fwjchim meej mom nto moo quas lug?” ³¹Thaus tej lug hov tseed nyob huv vaajntxwv lub qhov ncauj txawm muaj ib lub suab has sau ntuj tuaj has tas, “Au vaajntxwv Nenpukhanexa, tej lug nuav yog has rua koj tas, lub tebchaws ncaim ntawm koj lawm, ³²hab koj yuav raug muab lawv tawm huv tej tuabneeg moog hab koj yuav nrug tej tsaj qus nyob, hab koj yuav tsum noj zaub ib yaam le nyuj, hab koj yuav nyob le hov kuas puv xyaa xyoo,^f moog txug thaus koj leeg paub tas tug kws luj dua ndais kaav tuabneeg tej tebchaws hab pub tebchaws rua tug kws nwg xaav pub.” ³³Tes taamswm ntawd tej lug hov txawm tav rua Nenpukhanexa. Nwg raug muab lawv tawm huv tej tuabneeg moog hab nwg noj zaub ib yaam le nyuj, nwg lub cev ntub lwg sau ntuj moog txug thaus cov plaubhau ntev le plaub daav hab nwg tej rau teg ntev le rau noog.
³⁴Dhau lub swjhawm hov lawm, kuv, Nenpukhanexa, tsaa muag saib sau ntuj mas kuv rov feeb meej le qub,
kuv txhad qhuas Vaajtswv kws luj dua ndais,
hab kuv qhuas hab ua rua tug
kws nyob moog ib txhws tau koob meej,
tsua qhov nwg muaj fwjchim kaav moog ib txhws
hab nwg lub tebchaws yuav nyob ruaj
ib tam dhau ib tam moog le.
³⁵Nwg pum tas ib tsoom tuabneeg
huv nplajteb suavdawg tsw tseem ceeb daabtsw,
nwg ua lawv le nwg lub sab nyam
rua cov tuabneeg qaum ntuj
hab rua cov kws nyob nplajteb,
tsw muaj leejtwg taav tau Vaajtswv txhais teg
lossws has rua nwg tas, “Koj ua daabtsw nej?”
³⁶Lub swjhawm ntawd kuv lub sab txhad le feeb rov lug, hab kuv tug fwjchim meej mom hab kuv lub meej thawb txhad le rov lug rua kuv ua rua kuv lub tebchaws tau koob meej. Kuv cov tub sablaaj hab kuv cov thawj tuaj cuag kuv, hab kuv txhad rov raug muab tsaa kaav lub tebchaws ruaj hab tau koob meej luj tsaav ntxwv rua. ³⁷Nwgnuav kuv, Nenpukhanexa, qhuas hab txhawb nqaa hab muab koob meej rua tug tuam vaajntxwv sau ntuj, tsua qhov txhua yaam kws nwg ua kuj raug cai hab nwg tej kev kuj ncaaj. Cov kws ua lub neej khaav theeb nwg muab txu tau kuas qeg.