4

Vua Nê-bu-cát-nết-sa truyền phải ngợi khen Đức Chúa Trời Rất Cao. – Cây lớn. Đa-ni-ên giải chiêm bao cho vua

¹ Vua Nê-bu-cát-nết-sa truyền cho hết thảy các dân, các nước, các thứ tiếng, ở trên khắp đất, rằng: Nguyền cho sự bình an các ngươi được thêm lên! ² Ta lấy làm tốt lành mà rao cho các ngươi những dấu lạ và sự lạ mà Đức Chúa Trời Rất Cao đã làm ra đối với ta. ³ Ôi! Những dấu lạ của Ngài lớn lao là dường nào! Những sự lạ của Ngài mạnh sức là dường nào! Nước Ngài là nước còn mãi mãi, và quyền thế Ngài từ đời nọ đến đời kia.
⁴ Ta, Nê-bu-cát-nết-sa, ở yên lặng trong cung ta, và thạnh vượng trong đền ta. ⁵ Ta thấy một điềm chiêm bao làm cho ta sợ sệt; những ý tưởng của ta ở trên giường, và những sự hiện thấy của đầu ta làm cho ta bối rối. ⁶ Vậy ta truyền chiếu chỉ, đem hết thảy những bác sĩ của Ba-by-lôn đến trước mặt ta, hầu cho họ giải nghĩa điềm chiêm bao cho ta. ⁷ Bấy giờ, những đồng bóng, thuật sĩ, người Canh-đê và thầy bói đều đến, ta kể điềm chiêm bao trước mặt họ, nhưng họ không giải nghĩa cho ta. ⁸ Sau hết, có Đa-ni-ên, gọi là Bên-tơ-xát-sa theo tên thần của ta, người được linh của các thần thánh cảm động, thì đến ra mắt ta. Ta kể chiêm bao ta cho người mà rằng: ⁹ Hỡi Bên-tơ-xát-sa, người làm đầu các thuật sĩ, bởi ta biết rằng linh của các thần thánh ở trong ngươi, và không có một điều kín nhiệm nào là khó cho ngươi, vậy hãy bảo cho ta những sự hiện thấy trong chiêm bao ta đã thấy, và hãy giải nghĩa.
¹⁰ Nầy là những sự hiện thấy đã tỏ ra trong đầu ta khi ta nằm trên giường: Ta nhìn xem, và nầy, ở giữa đất có một cây cao lạ thường. ¹¹ Cây đó lớn lên và trở nên cứng mạnh; ngọn nó chấm đến trời, và ở nơi cuối cùng khắp đất đều xem thấy nó. ¹² Lá nó thì đẹp và trái thì sai, có đủ cho mọi loài ăn; các thú đồng núp dưới bóng nó; chim trời ở trên nhành nó, và mọi loài xác thịt nhờ nó mà nuôi mình.
¹³ Ta nhìn xem những sự hiện thấy trong đầu ta, khi ta nằm trên giường, và nầy, có một đấng thánh canh giữ từ trên trời xuống. ¹⁴ Người kêu lớn tiếng và nói rằng: Hãy đốn cây và chặt nhành nó; hãy làm rụng lá và vãi trái nó ra; hãy cho thú vật tránh khỏi dưới nó, và chim chóc khỏi nhành nó! ¹⁵ Dầu vậy, hãy để lại gốc của rễ nó trong đất, mà cột nó bằng một dây xích sắt và đồng, nơi giữa cỏ xanh trong đồng ruộng; cho nó bị sương trên trời thấm ướt; và cho người cùng các loài thú chia phần cỏ dưới đất! ¹⁶ Cho lòng người bị đổi đi, và người được ban cho lòng thú; và trải qua bảy kỳ trên người. ¹⁷ Án đó là bởi các đấng canh giữ đã định, và lời các thánh đã truyền, hầu cho những kẻ sống biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước của loài người; Ngài muốn ban cho ai tùy ý, và lập kẻ rất hèn hạ trong loài người lên đó. ¹⁸ Ta đây là vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã thấy điềm chiêm bao ấy. Vậy, hỡi Bên-tơ-xát-sa, ngươi hãy giải nghĩa cho ta, vì hết thảy bác sĩ trong nước ta không có thể giải nghĩa cho ta được; nhưng ngươi giải được, vì linh của các thần thánh ở trong ngươi.
¹⁹ Bấy giờ Đa-ni-ên, gọi tên là Bên-tơ-xát-sa, bị câm trong giây lâu, và những ý tưởng làm cho người bối rối. Vua lại cất tiếng nói rằng: Hỡi Bên-tơ-xát-sa, đừng cho điềm chiêm bao và sự giải nghĩa làm rối ngươi. Bên-tơ-xát-sa nói rằng: Thưa chúa, nguyền cho điềm chiêm bao đến cho những kẻ ghét chúa và sự giải nghĩa cho kẻ thù nghịch chúa! ²⁰ Cây mà vua đã thấy, trở nên lớn và mạnh, ngọn chấm đến trời, và khắp đất đều xem thấy, ²¹ lá thì đẹp và trái thì sai, có đủ cho mọi loài ăn, các thú đồng ở dưới bóng nó, các loài chim trời làm ổ trên nhành nó, ²² hỡi vua, ấy là chính mình vua, vua đã trở nên lớn và mạnh, sự cao cả của vua tăng thêm và thấu đến trời, quyền thế vua đến đầu cùng đất.
²³ Song đến điều vua thấy một đấng thánh canh giữ từ trời mà xuống, và nói rằng: Hãy đốn cây và hủy phá đi; song, hãy để lại gốc của rễ nó trong đất, rồi hãy buộc nó bằng một dây xích sắt và đồng ở giữa đám cỏ xanh trong đồng ruộng, cho nó bị nhuần thấm bởi sương móc trên trời; và cho người có phần với các thú đồng, cho đến khi đã trải qua trên người bảy kỳ. ²⁴ Hỡi vua, nầy là lời giải, và nầy là mạng định của Đấng Rất Cao, đã đến trên vua, chúa tôi: ²⁵ Người ta sẽ đuổi vua ra khỏi giữa loài người, và chỗ ở vua sẽ ở giữa những thú vật trong đồng. Vua sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò, và sẽ được thấm nhuần sương móc trên trời; bảy kỳ sẽ trải qua trên vua, cho đến khi vua nhận biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước loài người, và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ²⁶ Còn như đã truyền rằng chừa lại gốc của rễ cây đó, tức là khi nào vua đã nhận biết các từng trời cầm quyền, thì nước vua chắc sẽ thuộc về vua. ²⁷ Vậy nên, hỡi vua, xin hãy nghe lời tôi khuyên vua: hãy lấy sự công bình mà chuộc tội lỗi, hãy thương xót những kẻ nghèo khó để chuộc những điều gian ác mình. Như vậy sự bình an vua còn có thể lâu dài hơn nữa.
²⁸ Hết thảy những sự đó đều đến cho vua Nê-bu-cát-nết-sa. ²⁹ Khi khỏi mười hai tháng, vua đi dạo trong hoàng cung Ba-by-lôn, ³⁰ thì cất tiếng mà nói rằng: Đây chẳng phải là Ba-by-lôn lớn mà ta đã dựng, bởi quyền cao cả ta, để làm đế đô ta, và làm sự vinh hiển oai nghi của ta sao? ³¹ Lời chưa ra khỏi miệng vua, thì có tiếng từ trên trời xuống rằng: Hỡi vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã báo cho ngươi biết rằng: Ngôi nước đã lìa khỏi ngươi. ³² Ngươi sẽ bị đuổi khỏi giữa loài người, sẽ ở với thú đồng; sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò, rồi bảy kỳ sẽ trải qua trên ngươi, cho đến khi ngươi nhận biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước của loài người, và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ³³ Trong chính giờ đó, lời nói ấy đã ứng nghiệm cho vua Nê-bu-cát-nết-sa, vua bị đuổi khỏi giữa loài người; ăn cỏ như bò; thân thể vua phải thấm nhuần sương móc trên trời, cho đến tóc vua cũng mọc như lông chim ưng, móng vua thì giống như móng loài chim chóc.
³⁴ Đến cuối cùng những ngày đó, ta đây, Nê-bu-cát-nết-sa, ngước mắt lên trời, trí khôn đã phục lại cho ta, và ta xưng tạ Đấng Rất Cao. Ta bèn ngợi khen và làm sáng danh Đấng sống đời đời, uy quyền Ngài là uy quyền còn mãi mãi, nước Ngài từ đời nọ đến đời kia. ³⁵ Hết thảy dân cư trên đất thảy đều cầm như là không có; Ngài làm theo ý mình trong cơ binh trên trời, và ở giữa cư dân trên đất; chẳng ai có thể cản tay Ngài và hỏi rằng: Ngài làm chi vậy?
³⁶ Trong lúc đó, trí khôn phục lại cho ta, ta lại được sự vinh hiển của ngôi nước ta, sự oai nghi chói sáng trở lại cho ta; những nghị viên và đại thần ta lại chầu ta. Ta lại được lập lên trên ngôi nước, và sự uy nghi quyền thế ta càng thêm.
³⁷ Bây giờ, ta, Nê-bu-cát-nết-sa, ngợi khen, tôn vinh, và làm cả sáng Vua trên trời; mọi công việc Ngài đều chân thật, các đường lối Ngài đều công bình; và kẻ nào bước đi kiêu ngạo, Ngài có thể hạ nó xuống.

4

Nenpukhanexa ua npau suav zaum ob

¹Kuv yog vajntxwv Nenpukhanexa tshaj tawm rau ib tsoom neeg thiab ib tsoom tebchaws thiab cov uas hais txhua yam lus uas nyob thoob qab ntuj hais tias, Thov kom nej tsuas muaj noj qab nyob zoo heev zuj zus. ²Kuv pom zoo uas yuav piav tej txujci tseem ceeb thiab tej txujci phimhwj uas Vajtswv tus loj dua ntais tau ua rau kuv.
³Nws tej txujci loj kawg li lauj!
Nws tej haujlwm phimhwj
muaj hwjchim kawg li lauj!
Nws yuav kav mus ib txhis tsis kawg
thiab nws muaj hwjchim kav
ib tiam dhau ib tiam.
⁴Kuv yog Nenpukhanexa noj qab nyob zoo hauv kuv lub tsev thiab vam meej rau hauv kuv lub tsev vajntxwv. ⁵Kuv ua npau suav pom yam uas ua rau kuv ntshai. Thaum kuv pw saum kuv lub txaj tej uas kuv xav thiab tej uas kuv ua yog toog tshwm rau hauv kuv lub taubhau ua rau kuv poob siab. ⁶Kuv thiaj ua ntawv kom coj cov neeg txawj ntse hauv Npanpiloo sawvdaws tuaj cuag kuv kom lawv thiaj txhais tau zaj npau suav rau kuv paub. ⁷Cov txiv neeb txiv yaig thiab cov uas txawj ua khawv koob yees siv thiab cov Kheedia txawm nkag los. Kuv thiaj piav zaj npau suav rau lawv, tiamsis lawv txhais tsis tau lub ntsiab. ⁸Thaum kawg Daniyee thiaj tuaj cuag kuv, nws muaj dua ib lub npe hu ua Npeethesaxa raws li kuv tus dab lub npe, nws muaj tej timtswv⚓ uas dawb huv tus ntsuj plig, mas kuv piav zaj npau suav rau nws mloog tias, ⁹“Npeethesaxa uas yog tej txiv neeb tus thawj 'e, vim yog kuv paub tias tej timtswv uas dawb huv tus ntsuj plig nyob hauv koj thiab tsis muaj ib yam dabtsi uas tsis muaj leejtwg paub uas yuav ceeblaj dhau koj txhais tsis tau, zaj uas kuv ua npau suav pom yog li no. Mas thov koj txhais lub ntsiab rau kuv. ¹⁰Zaj yog toog uas tshwm rau hauv kuv lub taubhau rau thaum kuv pw saum lub txaj yog li no. Kuv saib mas pom ib tsob ntoo nyob hauv plawv lub ntiajteb siab kawg li. ¹¹Tsob ntoo ntawd loj hlob thiab khov kawg li, lub ntsis siab mus nto ntuj, thiab thoob qab ntuj kawg puavleej pom tau. ¹²Cov nplooj kuj zoo nkauj, cov txiv kuj ncw, sawvdaws noj tau tsob ntoo ntawd. Tej tsiaj qus los nraim hauv tus qab duab ntxoov ntxoo thiab tej nas noog saum nruab ntug los nyob saum tej ceg, thiab txhua yam uas muaj txojsia kuj noj tsob ntoo ntawd.
¹³“Zaj yog toog uas tshwm rau hauv kuv lub taubhau rau thaum kuv pw saum lub txaj, ua ciav kuv pom ib tug faj xwm dawb huv nqes saum ntuj los. ¹⁴Nws qw nrov thiab hais tias, ‘Cia li ntov tsob ntoo no thiab txiav nws tej ceg huvsi, cia li muab tej nplooj lwg du lug thiab muab tej txiv w rau tom ub tom no. Cia tej tsiaj khiav hauv tsob qab ntoo mus thiab tej noog khiav saum tej ceg tag. ¹⁵Tiamsis tseg lub hauv paus thiab cov cag nyob hauv av, muab ib daim hlau thiab tooj liab khwb lub hauv paus cia nyob hauv nruab nrab tej nroj mos tom teb. Cia nws ntub tej lwg saum ntuj, cia nws nrog tsiaj qus nyob hauv nruab nrab tej nroj tsuag hauv lub ntiajteb. ¹⁶Cia nws lub siab hloov tsis thooj li neeg lub thiab muab tsiaj qus lub siab rau nws. Tso nws nyob li ntawd kom puv xya xyoo.⚓ ¹⁷Tej lus txiav txim ntawd yog cov faj xwm txiav, yog cov uas dawb huv tej lus txiav txim siab kom cov uas muaj txojsia nyob thiaj paub tias tus Vajtswv loj dua ntais kav neeg tej tebchaws thiab pub tebchaws rau tus uas nws xav pub, thiab tsa tus uas qes kawg ua tus uas kav.’ ¹⁸Zaj npau suav no yog kuv vajntxwv Nenpukhanexa pom. Npeethesaxa 'e, koj cia li hais lub ntsiab rau kuv, rau qhov cov neeg txawj ntse hauv kuv lub tebchaws sawvdaws txhais tsis tau zaj npau suav rau kuv, tiamsis koj yuav txhais tau vim tej timtswv dawb huv tus ntsuj plig nyob hauv koj.”
¹⁹Ces Daniyee uas muaj dua npe hu ua Npeethesaxa txawm nyuaj siab ib nyuag pliag thiab tej uas nws xav ua rau nws poob siab. Vajntxwv thiaj hais tias, “Npeethesaxa, tsis txhob cia zaj npau suav lossis lub ntsiab ua rau koj poob siab.” Npeethesaxa teb tias, “Yawg hlob, thov cia zaj npau suav ntawd poob rau cov uas ntxub koj thiab lub ntsiab poob rau koj cov yeeb ncuab. ²⁰Tsob ntoo uas koj pom, uas loj hlob thiab khov kawg li, lub ntsis siab mus nto ntuj, thiab thoob qab ntuj kawg puavleej pom tau, ²¹cov nplooj kuj zoo nkauj, cov txiv kuj ncw, sawvdaws noj tau tsob ntoo ntawd, thiab tej tsiaj qus los nraim hauv tus qab duab ntxoov ntxoo thiab tej nas noog saum nruab ntug los nyob saum tej ceg, ²²au vajntxwv, tsob ntoo ntawd yog koj ntag. Koj loj hlob thiab khov, qhov uas koj tau ua loj kuj loj zuj zus tuaj thiab siab mus nto ntuj, thiab koj muaj hwjchim kav mus thoob qab ntuj kawg. ²³Koj pom ib tug faj xwm dawb huv nqes saum ntuj los thiab hais tias, ‘Cia li ntov tsob ntoo no thiab ua kom puam tsuaj, tiamsis tseg lub hauv paus thiab cov cag nyob hauv av, muab ib daim hlau thiab tooj liab khwb lub hauv paus cia nyob hauv nruab nrab tej nroj mos tom teb. Cia nws ntub tej lwg saum ntuj, cia nws nrog tsiaj qus nyob, mus txog thaum puv xya xyoo.’ ^f ²⁴Au vajntxwv, tej uas koj pom ntawd lub ntsiab yog li no. Vajtswv uas loj dua ntais hais lus tuaj rau vajntxwv uas yog kuv tus tswv tias ²⁵koj yuav raug muab ntiab tawm hauv tej neeg mus thiab koj yuav nrog tej tsiaj qus nyob, thiab koj yuav tsum noj zaub ib yam li nyuj, thiab koj yuav ntub cov lwg saum ntuj, thiab koj yuav nyob li ntawd kom puv xya xyoo,^f mus txog thaum koj paub tias tus uas loj dua ntais kav neeg tej tebchaws thiab pub tebchaws rau tus uas nws xav pub. ²⁶Qhov uas hais kom tseg lub hauv paus ntoo thiab tej cag nyob ntawd, lub ntsiab yog hais tias koj lub tebchaws tseem tseg rau koj kav, txij thaum koj lees tias Vajtswv ntuj kav rawv. ²⁷Au vajntxwv, vim li no thov koj yuav tej lus uas kuv hais. Muab koj tej kev txhaum pov tseg es ua ncaj ncees, thiab tseg koj tej kev phem kev qias es muaj lub siab khuvleej cov uas raug quab yuam, xwv koj thiaj noj qab nyob zoo ntev mus.”
²⁸Tej xwm txheej no huvsi tshwm los raug vajntxwv Nenpukhanexa. ²⁹Dhau kaum ob lub hlis nws mus ncig saum vajntxwv txheej tsev las tshav hauv Npanpiloo, ³⁰thiab vajntxwv hais tias, “No yog lub tuam nroog Npanpiloo los tsis yog, uas kuv siv lub hwjchim loj kawg tsim los ua lub chaw rau vajntxwv nyob thiab ua rau kuv lub hwjchim meej mom nto moo lug?” ³¹Thaum tej lus ntawd tseem nyob hauv vajntxwv lub qhov ncauj txawm muaj ib lub suab hais saum ntuj tuaj hais tias, “Au vajntxwv Nenpukhanexa, tej lus no yog hais rau koj tias, lub tebchaws ncaim ntawm koj lawm, ³²thiab koj yuav raug muab ntiab tawm hauv tej neeg mus thiab koj yuav nrog tej tsiaj qus nyob, thiab koj yuav tsum noj zaub ib yam li nyuj, thiab koj yuav nyob li ntawd kom puv xya xyoo,^f mus txog thaum koj lees paub tias tus uas loj dua ntais kav neeg tej tebchaws thiab pub tebchaws rau tus uas nws xav pub.” ³³Ces tamsim ntawd tej lus ntawd txawm tiav rau Nenpukhanexa. Nws raug muab ntiab tawm hauv tej neeg mus thiab nws noj zaub ib yam li nyuj, nws lub cev ntub lwg saum ntuj mus txog thaum cov plaubhau ntev li plaub dav thiab nws tej rau tes ntev li rau noog.
³⁴Dhau lub sijhawm ntawd lawm, kuv, Nenpukhanexa, tsa muag ntsia saum ntuj mas kuv rov feeb meej li qub,
kuv thiaj qhuas Vajtswv uas loj dua ntais,
thiab kuv qhuas thiab ua rau
tus uas nyob mus ib txhis tau koob meej,
rau qhov nws muaj hwjchim kav mus ib txhis
thiab nws lub tebchaws yuav nyob ruaj
ib tiam dhau ib tiam mus li.
³⁵Nws pom tias ib tsoom neeg hauv ntiajteb
sawvdaws tsis tseem ceeb dabtsi,
nws ua raws li nws lub siab nyiam
rau cov neeg qaum ntuj
thiab rau cov uas nyob ntiajteb,
tsis muaj leejtwg tav tau Vajtswv txhais tes
lossis hais rau nws tias, “Koj ua dabtsi ne?”
³⁶Lub sijhawm ntawd kuv lub siab thiaj li feeb rov los, thiab kuv lub hwjchim meej mom thiab kuv lub meej nthawb thiaj li rov los rau kuv ua rau kuv lub tebchaws tau koob meej. Kuv cov tub sablaj thiab kuv cov thawj tuaj cuag kuv, thiab kuv thiaj rov raug muab tsa kav lub tebchaws ruaj thiab tau koob meej loj tsav ntxiv rau. ³⁷Nimno kuv, Nenpukhanexa, qhuas thiab txhawb nqa thiab muab koob meej rau tus tuam vajntxwv saum ntuj, rau qhov txhua yam uas nws ua kuj raug cai thiab nws tej kev kuj ncaj. Cov uas ua lub neej khav theeb nws muab txo tau kom qes.