4

Vua Nê-bu-cát-nết-sa truyền phải ngợi khen Đức Chúa Trời Rất Cao. – Cây lớn. Đa-ni-ên giải chiêm bao cho vua

¹ Vua Nê-bu-cát-nết-sa truyền cho hết thảy các dân, các nước, các thứ tiếng, ở trên khắp đất, rằng: Nguyền cho sự bình an các ngươi được thêm lên! ² Ta lấy làm tốt lành mà rao cho các ngươi những dấu lạ và sự lạ mà Đức Chúa Trời Rất Cao đã làm ra đối với ta. ³ Ôi! Những dấu lạ của Ngài lớn lao là dường nào! Những sự lạ của Ngài mạnh sức là dường nào! Nước Ngài là nước còn mãi mãi, và quyền thế Ngài từ đời nọ đến đời kia.
⁴ Ta, Nê-bu-cát-nết-sa, ở yên lặng trong cung ta, và thạnh vượng trong đền ta. ⁵ Ta thấy một điềm chiêm bao làm cho ta sợ sệt; những ý tưởng của ta ở trên giường, và những sự hiện thấy của đầu ta làm cho ta bối rối. ⁶ Vậy ta truyền chiếu chỉ, đem hết thảy những bác sĩ của Ba-by-lôn đến trước mặt ta, hầu cho họ giải nghĩa điềm chiêm bao cho ta. ⁷ Bấy giờ, những đồng bóng, thuật sĩ, người Canh-đê và thầy bói đều đến, ta kể điềm chiêm bao trước mặt họ, nhưng họ không giải nghĩa cho ta. ⁸ Sau hết, có Đa-ni-ên, gọi là Bên-tơ-xát-sa theo tên thần của ta, người được linh của các thần thánh cảm động, thì đến ra mắt ta. Ta kể chiêm bao ta cho người mà rằng: ⁹ Hỡi Bên-tơ-xát-sa, người làm đầu các thuật sĩ, bởi ta biết rằng linh của các thần thánh ở trong ngươi, và không có một điều kín nhiệm nào là khó cho ngươi, vậy hãy bảo cho ta những sự hiện thấy trong chiêm bao ta đã thấy, và hãy giải nghĩa.
¹⁰ Nầy là những sự hiện thấy đã tỏ ra trong đầu ta khi ta nằm trên giường: Ta nhìn xem, và nầy, ở giữa đất có một cây cao lạ thường. ¹¹ Cây đó lớn lên và trở nên cứng mạnh; ngọn nó chấm đến trời, và ở nơi cuối cùng khắp đất đều xem thấy nó. ¹² Lá nó thì đẹp và trái thì sai, có đủ cho mọi loài ăn; các thú đồng núp dưới bóng nó; chim trời ở trên nhành nó, và mọi loài xác thịt nhờ nó mà nuôi mình.
¹³ Ta nhìn xem những sự hiện thấy trong đầu ta, khi ta nằm trên giường, và nầy, có một đấng thánh canh giữ từ trên trời xuống. ¹⁴ Người kêu lớn tiếng và nói rằng: Hãy đốn cây và chặt nhành nó; hãy làm rụng lá và vãi trái nó ra; hãy cho thú vật tránh khỏi dưới nó, và chim chóc khỏi nhành nó! ¹⁵ Dầu vậy, hãy để lại gốc của rễ nó trong đất, mà cột nó bằng một dây xích sắt và đồng, nơi giữa cỏ xanh trong đồng ruộng; cho nó bị sương trên trời thấm ướt; và cho người cùng các loài thú chia phần cỏ dưới đất! ¹⁶ Cho lòng người bị đổi đi, và người được ban cho lòng thú; và trải qua bảy kỳ trên người. ¹⁷ Án đó là bởi các đấng canh giữ đã định, và lời các thánh đã truyền, hầu cho những kẻ sống biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước của loài người; Ngài muốn ban cho ai tùy ý, và lập kẻ rất hèn hạ trong loài người lên đó. ¹⁸ Ta đây là vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã thấy điềm chiêm bao ấy. Vậy, hỡi Bên-tơ-xát-sa, ngươi hãy giải nghĩa cho ta, vì hết thảy bác sĩ trong nước ta không có thể giải nghĩa cho ta được; nhưng ngươi giải được, vì linh của các thần thánh ở trong ngươi.
¹⁹ Bấy giờ Đa-ni-ên, gọi tên là Bên-tơ-xát-sa, bị câm trong giây lâu, và những ý tưởng làm cho người bối rối. Vua lại cất tiếng nói rằng: Hỡi Bên-tơ-xát-sa, đừng cho điềm chiêm bao và sự giải nghĩa làm rối ngươi. Bên-tơ-xát-sa nói rằng: Thưa chúa, nguyền cho điềm chiêm bao đến cho những kẻ ghét chúa và sự giải nghĩa cho kẻ thù nghịch chúa! ²⁰ Cây mà vua đã thấy, trở nên lớn và mạnh, ngọn chấm đến trời, và khắp đất đều xem thấy, ²¹ lá thì đẹp và trái thì sai, có đủ cho mọi loài ăn, các thú đồng ở dưới bóng nó, các loài chim trời làm ổ trên nhành nó, ²² hỡi vua, ấy là chính mình vua, vua đã trở nên lớn và mạnh, sự cao cả của vua tăng thêm và thấu đến trời, quyền thế vua đến đầu cùng đất.
²³ Song đến điều vua thấy một đấng thánh canh giữ từ trời mà xuống, và nói rằng: Hãy đốn cây và hủy phá đi; song, hãy để lại gốc của rễ nó trong đất, rồi hãy buộc nó bằng một dây xích sắt và đồng ở giữa đám cỏ xanh trong đồng ruộng, cho nó bị nhuần thấm bởi sương móc trên trời; và cho người có phần với các thú đồng, cho đến khi đã trải qua trên người bảy kỳ. ²⁴ Hỡi vua, nầy là lời giải, và nầy là mạng định của Đấng Rất Cao, đã đến trên vua, chúa tôi: ²⁵ Người ta sẽ đuổi vua ra khỏi giữa loài người, và chỗ ở vua sẽ ở giữa những thú vật trong đồng. Vua sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò, và sẽ được thấm nhuần sương móc trên trời; bảy kỳ sẽ trải qua trên vua, cho đến khi vua nhận biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước loài người, và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ²⁶ Còn như đã truyền rằng chừa lại gốc của rễ cây đó, tức là khi nào vua đã nhận biết các từng trời cầm quyền, thì nước vua chắc sẽ thuộc về vua. ²⁷ Vậy nên, hỡi vua, xin hãy nghe lời tôi khuyên vua: hãy lấy sự công bình mà chuộc tội lỗi, hãy thương xót những kẻ nghèo khó để chuộc những điều gian ác mình. Như vậy sự bình an vua còn có thể lâu dài hơn nữa.
²⁸ Hết thảy những sự đó đều đến cho vua Nê-bu-cát-nết-sa. ²⁹ Khi khỏi mười hai tháng, vua đi dạo trong hoàng cung Ba-by-lôn, ³⁰ thì cất tiếng mà nói rằng: Đây chẳng phải là Ba-by-lôn lớn mà ta đã dựng, bởi quyền cao cả ta, để làm đế đô ta, và làm sự vinh hiển oai nghi của ta sao? ³¹ Lời chưa ra khỏi miệng vua, thì có tiếng từ trên trời xuống rằng: Hỡi vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã báo cho ngươi biết rằng: Ngôi nước đã lìa khỏi ngươi. ³² Ngươi sẽ bị đuổi khỏi giữa loài người, sẽ ở với thú đồng; sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò, rồi bảy kỳ sẽ trải qua trên ngươi, cho đến khi ngươi nhận biết rằng Đấng Rất Cao cai trị trong nước của loài người, và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ³³ Trong chính giờ đó, lời nói ấy đã ứng nghiệm cho vua Nê-bu-cát-nết-sa, vua bị đuổi khỏi giữa loài người; ăn cỏ như bò; thân thể vua phải thấm nhuần sương móc trên trời, cho đến tóc vua cũng mọc như lông chim ưng, móng vua thì giống như móng loài chim chóc.
³⁴ Đến cuối cùng những ngày đó, ta đây, Nê-bu-cát-nết-sa, ngước mắt lên trời, trí khôn đã phục lại cho ta, và ta xưng tạ Đấng Rất Cao. Ta bèn ngợi khen và làm sáng danh Đấng sống đời đời, uy quyền Ngài là uy quyền còn mãi mãi, nước Ngài từ đời nọ đến đời kia. ³⁵ Hết thảy dân cư trên đất thảy đều cầm như là không có; Ngài làm theo ý mình trong cơ binh trên trời, và ở giữa cư dân trên đất; chẳng ai có thể cản tay Ngài và hỏi rằng: Ngài làm chi vậy?
³⁶ Trong lúc đó, trí khôn phục lại cho ta, ta lại được sự vinh hiển của ngôi nước ta, sự oai nghi chói sáng trở lại cho ta; những nghị viên và đại thần ta lại chầu ta. Ta lại được lập lên trên ngôi nước, và sự uy nghi quyền thế ta càng thêm.
³⁷ Bây giờ, ta, Nê-bu-cát-nết-sa, ngợi khen, tôn vinh, và làm cả sáng Vua trên trời; mọi công việc Ngài đều chân thật, các đường lối Ngài đều công bình; và kẻ nào bước đi kiêu ngạo, Ngài có thể hạ nó xuống.

4

Ðiềm Chiêm Bao Thứ Hai của Nê-bu-cát-nê-xa

¹Vua Nê-bu-cát-nê-xa kính gởi tất cả các dân, các nước, các ngữ tộc sống khắp nơi trong vương quốc: Nguyền xin các ngươi được bình an thịnh vượng bội phần. ²Ta lấy làm vui công bố cho các ngươi biết rằng Ðức Chúa Trời Tối Cao đã làm những dấu kỳ và phép lạ cho ta. ³Các dấu kỳ của Ngài thật lớn lao! Các phép lạ của Ngài thật diệu kỳ! Vương quốc của Ngài là vương quốc đời đời! Quyền tể trị của Ngài tồn tại từ đời nọ sang đời kia!
⁴Ta, Nê-bu-cát-nê-xa, đang sống nhàn hạ trong nhà ta và đang hưởng phúc lộc trong cung điện ta. ⁵Ta thấy một điềm chiêm bao, và điềm chiêm bao ấy đã làm ta sợ. Ðang khi ta nằm trên giường, những tư tưởng cứ nảy ra trong trí, và những khải tượng cứ hiện ra trong đầu đã làm ta lo sợ. ⁶Vì thế, ta truyền đem tất cả các nhà thông thái ở Ba-by-lôn đến gặp ta để họ giải nghĩa điềm chiêm bao cho ta. ⁷Vậy các pháp sư, các bốc sư, các chiêm tinh gia, và các thầy bói vào chầu ta. Ta thuật lại cho họ điềm chiêm bao ấy, nhưng họ không thể giải thích ý nghĩa của nó được. ⁸Sau cùng, Ða-ni-ên vào chầu ta. Người nầy cũng có tên là Bên-tê-sác-xa, theo danh thần của ta; đó là người có Thần của Ðức Chúa Trời Thánh ở cùng. Ta thuật lại cho người ấy điềm chiêm bao của ta như sau:
⁹“Hỡi Bên-tê-sác-xa, thủ lãnh của các pháp sư. Ta biết Thần của Ðức Chúa Trời Thánh ở trong ngươi, nên không có huyền bí nào là khó quá cho ngươi. Ðây là khải tượng trong giấc chiêm bao của ta, ngươi hãy giải thích ý nghĩa của nó cho ta. ¹⁰Ðây là những hình ảnh hiện ra trong đầu ta khi ta đang nằm trên giường: Ta đang nhìn, và kìa, có một cây ở giữa mặt đất; cây ấy cao lớn dị thường. ¹¹Cây ấy cứ tiếp tục lớn mạnh, và ngọn cây cao đến tận trời. Nó cao to đến nỗi người ta ở những nơi tận cùng trái đất cũng có thể trông thấy nó. ¹²Lá nó tươi đẹp, và trái nó rất nhiều. Nó cung cấp thức ăn cho mọi loài. Các thú đồng trú ngụ dưới bóng mát của nó. Các chim trời sống giữa các cành của nó. Mọi loài xác thịt đều nhờ nó mà được no nê. ¹³Ta nằm trên giường và đã thấy các khải tượng đó trong đầu, và kìa, một vị thần canh giữ xuất hiện, tức một đấng thánh từ trời xuống. ¹⁴Vị ấy kêu lớn tiếng và nói, ‘Hãy đốn cây ấy xuống và chặt trụi các cành nó đi. Hãy tuốt sạch các lá nó và quăng hết các trái nó. Hãy để các thú đồng chạy trốn khỏi bóng mát nó, và các chim trời lìa xa các cành nó. ¹⁵Tuy nhiên, hãy chừa gốc nó và các rễ nó lại trong lòng đất; nhưng hãy dùng xích sắt và niền đồng xiềng nó lại giữa cỏ non trong đồng. Hãy để nó bị đẫm ướt sương trời, và hãy để nó sống với các thú vật giữa cây cỏ ngoài đồng. ¹⁶Hãy để tâm trí của nó bị biến đổi từ tâm trí của loài người ra tâm trí của một con thú, và hãy để nó phải trải qua bảy kỳ như vậy. ¹⁷Án lệnh đó được các vị thần canh giữ thi hành, theo lệnh mà các đấng thánh đã nhận, để mọi người đang sống nhận biết rằng Ðấng Tối Cao đang trị vì trên thế giới loài người. Ngài ban quyền cai trị cho ai tùy ý Ngài muốn, ngay cả lập một người hèn mọn nhất lên cầm đầu cũng được.’
¹⁸Ðó là điềm chiêm bao mà ta, Vua Nê-bu-cát-nê-xa, đã thấy. Bây giờ, ngươi, hỡi Bên-tê-sác-xa, hãy giải thích ý nghĩa của nó cho ta, vì tất cả các nhà thông thái trong vương quốc của ta đã không thể giải thích ý nghĩa của nó cho ta được, nhưng ngươi thì có thể, vì Thần của Ðức Chúa Trời Thánh ở trong ngươi.”

Ða-ni-ên Giải Nghĩa Ðiềm Chiêm Bao Thứ Hai

¹⁹Bấy giờ Ða-ni-ên, cũng có tên là Bên-tê-sác-xa, lặng người đi một lúc. Do đó, vua lên tiếng và nói, “Hỡi Bên-tê-sác-xa, chớ để điềm chiêm bao hay ý nghĩa của nó làm ngươi bối rối.” Bên-tê-sác-xa đáp, “Tâu chúa thượng, nguyện điềm chiêm bao ấy dành cho những kẻ ghét chúa thượng và ý nghĩa của nó dành cho những kẻ thù của chúa thượng!
²⁰Cái cây mà chúa thượng đã thấy là một cây trở nên lớn và mạnh, ngọn cây đụng đến trời xanh, khắp đất đều có thể trông thấy nó, ²¹lá nó xanh tươi tốt đẹp, trái nó sinh ra rất nhiều và được dùng làm thức ăn cho mọi loài, bóng mát nó làm chỗ ở cho thú đồng, và các chim trời làm tổ giữa các cành nó; ²²tâu hoàng thượng, hoàng thượng chính là cây đó. Hoàng thượng đã trở nên vĩ đại và hùng cường. Sự vĩ đại của hoàng thượng đã lẫy lừng và cao ngất trời xanh. Quyền trị vì của hoàng thượng đã lan rộng đến những nơi tận cùng trái đất.
²³Sau đó, hoàng thượng thấy một vị thần canh giữ từ trời xuống và nói, ‘Hãy đốn cây ấy xuống và tiêu diệt nó đi, nhưng hãy chừa gốc nó và các rễ nó lại trong lòng đất, rồi hãy dùng xích sắt và niền đồng xiềng nó lại ở giữa cỏ non trong đồng, hãy để nó bị đẫm ướt sương trời, hãy để nó sống với các thú vật giữa cây cỏ ngoài đồng, và hãy để nó phải trải qua bảy kỳ như vậy.’
²⁴Tâu hoàng thượng, đây là ý nghĩa của những điều đó: Ðấng Tối Cao đã ban lịnh phải áp dụng những biện pháp sau đây đối với hoàng thượng, chúa thượng của hạ thần:
²⁵Hoàng thượng sẽ bị đuổi ra khỏi xã hội của loài người, và hoàng thượng sẽ sống giữa các thú đồng. Hoàng thượng sẽ bị bắt phải ăn cỏ như bò, và hoàng thượng sẽ bị đẫm ướt sương trời. Bảy kỳ sẽ trải qua trên hoàng thượng như vậy cho đến khi hoàng thượng thấu hiểu được rằng Ðấng Tối Cao cầm quyền tể trị trên vương quốc của loài người, và Ngài ban cho ai tùy ý Ngài muốn. ²⁶Còn như lịnh đã truyền phải chừa gốc nó và các rễ nó lại có nghĩa là khi nào hoàng thượng thấu hiểu được rằng Trời đang cầm quyền tể trị, bấy giờ vương quốc của hoàng thượng sẽ được tái lập cho hoàng thượng.
²⁷Vì vậy, tâu hoàng thượng, nguyện lời khuyên của hạ thần sẽ được hoàng thượng chấp nhận: Xin hoàng thượng sớm chuộc các tội lỗi của mình bằng những việc ngay lành đạo đức và chuộc những tội ác của mình bằng lòng thương xót đối với những người bị áp bức oan khiên, may ra thời kỳ an bình thịnh vượng của hoàng thượng sẽ được kéo dài ra.”

Ðiềm Chiêm Bao Ðược Ứng Nghiệm

²⁸Tất cả các điều ấy đều ứng nghiệm trên Vua Nê-bu-cát-nê-xa. ²⁹Cuối mười hai tháng sau, khi ông đang đi dạo trên sân thượng của hoàng cung tại Ba-by-lôn, ³⁰ông vọt miệng nói, “Ðây há chẳng phải là Ba-by-lôn huy hoàng tráng lệ mà ta đã dùng quyền lực vô song của ta dựng lên để làm kinh đô và để làm cho ta được uy nghi vinh hiển hay sao?”
³¹Khi những lời ấy vẫn còn ở trong miệng ông, có tiếng từ trời phán xuống rằng, “Hỡi Vua Nê-bu-cát-nê-xa, đây là lịnh phải thi hành đối với ngươi: Vương quyền đã lìa khỏi ngươi. ³²Ngươi sẽ bị đuổi khỏi xã hội loài người. Ngươi sẽ sống giữa các thú đồng. Ngươi sẽ bị bắt phải ăn cỏ như bò. Bảy kỳ sẽ trải qua trên ngươi, cho đến khi ngươi thấu hiểu được rằng Ðấng Tối Cao đang cầm quyền tể trị trên vương quốc của loài người, và Ngài ban cho ai tùy ý Ngài muốn.”
³³Ngay lúc đó, án lịnh được ứng nghiệm trên Nê-bu-cát-nê-xa. Ông bị đuổi ra khỏi xã hội loài người. Ông ăn cỏ như bò. Thân thể ông bị đẫm ướt sương trời cho đến khi tóc ông mọc dài ra như lông phượng hoàng, và các móng của ông trở thành như các móng chim.

Nê-bu-cát-nê-xa Ca Tụng Ðức Chúa Trời

³⁴Khi thời kỳ ấy đã mãn, ta, Nê-bu-cát-nê-xa, ngước mắt lên trời, trí tuệ của ta phục hồi trong ta. Ta chúc tụng Ðấng Tối Cao. Ta ca ngợi và tôn vinh Ðấng sống đời đời. Vì quyền tể trị của Ngài là quyền tể trị đời đời. Vương quốc của Ngài tồn tại từ đời nọ sang đời kia. ³⁵Mọi dân trên đất đều chẳng có quyền gì đối với Ngài. Ngài làm bất cứ điều gì Ngài muốn giữa các cơ binh trên trời và giữa các dân trên đất. Không ai có thể nắm giữ tay Ngài lại hoặc dám hỏi Ngài, “Ngài đang làm gì vậy?”
³⁶Lúc đó, trí tuệ của ta đã phục hồi trong ta, sự uy nghi và huy hoàng của ta được trả lại cho ta vì vinh hiển của vương quốc ta. Các mưu sĩ của ta và các đại thần của ta đều đến hầu ta. Ta được tái lập địa vị cầm quyền trên vương quốc của ta, và quyền thế của ta càng lớn hơn khi trước. ³⁷Bây giờ, ta, Nê-bu-cát-nê-xa, ca ngợi, chúc tụng, và tôn vinh Vua trên trời, vì mọi công việc của Ngài đều chân thật, mọi đường lối của Ngài đều công chính, và Ngài có thể hạ bệ những kẻ nào hống hách kiêu căng.