1 Khi ấy, dân chúng nhóm lại kể hàng ngàn người, đến nỗi giày đạp nhau, Đức Chúa Jêsus mới trước hết phán cùng môn đồ rằng: Hãy giữ mình về men của người Pha-ri-si, là sự giả hình.⚓2 Chẳng có sự gì giấu mà không phải lộ ra, chẳng có sự gì kín mà không được biết.⚓3 Vậy nên mọi điều mà các ngươi đã nói nơi tối, sẽ nghe ra nơi sáng; mọi điều mà các ngươi đã nói vào lỗ tai trong buồng kín, sẽ giảng ra trên mái nhà. 4 Ta nói cùng các ngươi, là bạn hữu ta: Đừng sợ kẻ giết xác rồi sau không làm gì được nữa. 5 Song ta chỉ cho các ngươi biết phải sợ ai: Phải sợ Đấng khi đã giết rồi, có quyền bỏ xuống địa ngục; phải, ta nói cùng các ngươi, ấy là Đấng các ngươi phải sợ! 6 Người ta há chẳng bán năm con chim sẻ giá hai đồng tiền sao? Nhưng Đức Chúa Trời không quên một con nào hết. 7 Dầu đến tóc trên đầu các ngươi cũng đã đếm cả rồi. Đừng sợ chi, vì các ngươi trọng hơn nhiều chim sẻ. 8 Ta nói cùng các ngươi, ai sẽ xưng ta trước mặt thiên hạ, thì Con người cũng sẽ xưng họ trước mặt thiên sứ của Đức Chúa Trời. 9 Nhưng ai chối ta trước mặt thiên hạ, thì họ sẽ bị chối trước mặt thiên sứ của Đức Chúa Trời. 10 Ai nói nghịch cùng Con người, thì sẽ được tha; song kẻ nói lộng ngôn phạm đến Đức Thánh Linh, thì không được tha đâu.⚓11 Khi người ta đem các ngươi đến nhà hội, trước mặt quan án và quan cai trị, thì chớ lo về nói cách nào để binh vực mình, hoặc nói lời gì;⚓12 bởi vì chính giờ đó Đức Thánh Linh sẽ dạy các ngươi những lời phải nói.
Sự hà tiện
13 Bấy giờ, một người giữa dân chúng thưa rằng: Thưa thầy, xin biểu anh tôi chia gia tài cho tôi. 14 Nhưng Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Hỡi người kia, ai đặt ta làm quan xử kiện hay là chia của cho các ngươi? 15 Đoạn, Ngài phán cùng chúng rằng: Hãy giữ cẩn thận chớ hà tiện gì hết; vì sự sống của người ta không phải cốt tại của cải mình dư dật đâu. 16 Ngài lại phán cùng chúng lời ví dụ nầy: Ruộng của một người giàu kia sinh lợi nhiều lắm, 17 người bèn tự nghĩ rằng: Ta phải làm thể nào? Vì không có đủ chỗ chứa hết sản vật. 18 Lại nói: Nầy, việc ta sẽ làm: Ta phá cả kho tàng và cất cái khác lớn hơn, thâu trữ sản vật và gia tài vào đó; 19 rồi sẽ nói với linh hồn ta rằng: Linh hồn ơi, mầy đã được nhiều của để dành dùng lâu năm; thôi, hãy nghỉ, ăn uống, và vui vẻ. 20 Song Đức Chúa Trời phán cùng người rằng: Hỡi kẻ dại! Chính đêm nay linh hồn ngươi sẽ bị đòi lại; vậy những của cải ngươi đã sắm sẵn sẽ thuộc về ai? 21 Hễ ai thâu trữ của cho mình mà không giàu có nơi Đức Chúa Trời thì cũng như vậy.
Sự lo lắng
(Mat 6:24-34)
22 Đức Chúa Jêsus bèn phán cùng môn đồ rằng: Ấy vậy, ta nói cùng các ngươi, đừng vì sự sống mà lo đồ mình ăn, cũng đừng vì thân thể mà lo đồ mình mặc. 23 Sự sống trọng hơn đồ ăn, thân thể trọng hơn đồ mặc. 24 Hãy xem con quạ: Nó không gieo, không gặt, cũng không có hầm vựa kho tàng chi, mà Đức Chúa Trời còn nuôi nó; huống chi các ngươi quí hơn chim chóc là dường nào! 25 Có ai trong các ngươi lo lắng mà làm cho đời mình dài thêm một khắc không? 26 Vậy nếu đến việc rất nhỏ các ngươi cũng không có thể được, sao các ngươi lo việc khác? 27 Hãy xem hoa huệ mọc lên thể nào: Nó chẳng làm khó nhọc, cũng không kéo chỉ; song ta phán cùng các ngươi, dầu vua Sa-lô-môn sang trọng đến đâu, cũng không được mặc áo như một hoa nào trong giống ấy.⚓28 Hỡi kẻ ít đức tin, nếu loài cỏ ngoài đồng là loài nay sống mai bỏ vào lò, mà Đức Chúa Trời còn cho mặc thể ấy, huống chi là các ngươi! 29 Vậy các ngươi đừng kiếm đồ ăn đồ uống, cũng đừng có lòng lo lắng. 30 Vì mọi sự đó, các dân ngoại ở thế gian vẫn thường tìm, và Cha các ngươi biết các ngươi cần dùng mọi sự đó rồi. 31 Nhưng thà các ngươi hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời, rồi mọi sự đó sẽ được cho thêm. 32 Hỡi bầy nhỏ, đừng sợ chi; vì Cha các ngươi đã bằng lòng cho các ngươi nước thiên đàng. 33 Hãy bán gia tài mình mà bố thí. Hãy sắm cho mình túi không hư, và của báu không hề hao kém ở trên trời, là nơi kẻ trộm không đến gần, sâu mọt không làm hư nát. 34 Vì của báu các ngươi ở đâu, thì lòng cũng ở đó.
Khuyên về sự tỉnh thức
35 Lưng các ngươi phải thắt lại, đèn các ngươi phải thắp lên.⚓36 Hãy làm như người chờ đợi chủ mình ở tiệc cưới về, để lúc chủ đến gõ cửa thì liền mở.⚓37 Phước cho những đầy tớ ấy, khi chủ về thấy họ thức canh! Quả thật, ta nói cùng các ngươi, chủ sẽ thắt lưng mình, cho đầy tớ ngồi bàn mình, và đến hầu việc họ. 38 Hoặc canh hai, canh ba, chủ trở về, nếu thấy đầy tớ như vậy thì phước cho họ! 39 Hãy biết rõ, nếu chủ nhà hay kẻ trộm đến giờ nào, thì sẽ tỉnh thức, chẳng để cho nó đào ngạch nhà đâu.⚓40 Các ngươi cũng vậy, hãy chực cho sẵn sàng, vì Con người sẽ đến trong giờ các ngươi không ngờ. 41 Phi-e-rơ bèn thưa Ngài rằng: Lạy Chúa, thí dụ nầy Chúa phán cho chúng tôi, hay là cũng cho mọi người? 42 Chúa đáp rằng: Ai là người quản gia ngay thật khôn ngoan, chủ nhà đặt coi cả người nhà mình, để đến dịp tiện, phát lương phạn cho họ? 43 Phước cho đầy tớ ấy khi chủ nhà về, thấy làm như vậy! 44 Quả thật, ta nói cùng các ngươi, chủ sẽ cho nó quản lý cả gia tài mình. 45 Nhưng nếu đầy tớ ấy tự nghĩ rằng: Chủ ta chậm đến; rồi cứ đánh đập đầy tớ trai và gái, ăn uống say sưa, 46 thì chủ nó sẽ đến trong ngày nó không dè, và giờ nó không biết; lấy roi đánh xé da nó,⚓ và để cho nó đồng số phận với kẻ bất trung. 47 Đầy tớ nầy đã biết ý chủ mình, mà không sửa soạn sẵn và không theo ý ấy, thì sẽ bị đòn nhiều. 48 Song đầy tớ không biết ý chủ, mà làm việc đáng phạt, thì bị đòn ít. Vì ai đã được ban cho nhiều, thì sẽ bị đòi lại nhiều; và ai đã được giao cho nhiều, thì sẽ bị đòi lại nhiều hơn.
Những lời răn dạy khác
49 Ta đã đến quăng lửa xuống đất; nếu cháy lên rồi, ta còn ước ao chi nữa! 50 Có một phép báp-têm mà ta phải chịu, ta đau đớn biết bao cho đến chừng nào phép ấy được hoàn thành!⚓51 Các ngươi tưởng ta đến đem sự bình an cho thế gian sao? Ta nói cùng các ngươi, không, nhưng thà đem sự phân rẽ. 52 Vì từ nay về sau, nếu năm người ở chung một nhà, thì sẽ phân ly nhau, ba người nghịch cùng hai, hai người nghịch cùng ba; 53 cha nghịch cùng con trai, con trai nghịch cùng cha; mẹ nghịch cùng con gái, con gái nghịch cùng mẹ; bà gia nghịch cùng dâu, dâu nghịch cùng bà gia.⚓ 54 Ngài lại phán cùng đoàn dân rằng: Khi các ngươi thấy đám mây nổi lên phương tây, liền nói rằng: Sẽ có mưa; thì quả có vậy. 55 Lại khi gió nam thổi, các ngươi nói rằng: Sẽ nóng nực; thì quả có vậy. 56 Hỡi kẻ giả hình! Các ngươi biết phân biệt khí sắc của trời đất; vậy sao không biết phân biệt thời nầy? 57 Lại sao các ngươi cũng không tự mình xét đoán điều gì là công bình? 58 Vậy, khi ngươi đi với kẻ kiện mình đến trước mặt quan tòa, dọc đường hãy gắng sức giải hòa cùng họ, e họ kéo ngươi đến trước mặt quan án, quan án giao cho thầy đội, rồi bỏ tù ngươi chăng. 59 Ta nói cùng ngươi, ngươi trả còn thiếu một đồng tiền, thì không ra khỏi tù được.
12
Brah Yêsu Nti Ma Nau Nuih N'hâm Mŭr Ndâp
1Dôl nây tơlah geh âk rbăn bunuyh tâm rƀŭn, kŏ tâm tŭn tâm jot ndrăng băl nơm, Brah Yêsu ngơi ma phung oh mon Păng pô aơ: "Njrăng hom ma ndrui phung Pharisi nâm bu ntĭt, nuih n'hâm mŭr. 2Mâu geh ndơ pôn mra mâu dơi mpơl, mâu lĕ dơi geh nau ndâp bu mâu mra dơi gĭt. 3Yor nây lĕ nau khân may lah tâm ntŭk ngo, bu mra tăng tâm ntŭk ang, jêh ri moh nau khân may lah lăp tâm trôm tôr, tâm jrô ndâp bu mra mbơh ta klơ bôk pho."
Nau Klach Ma Bunuyh
4"Gâp lah ma khân may phung jiăng Gâp, lơi klach ôh ma phung nkhĭt săk jăn, jêh nây mâu hôm dơi ƀư đŏng ôh. 5Gâp mra mbơh ma mbu nơm khân may mra klach, ăn khân may klach ma Nơm, jêh Păng nkhĭt săk jăn, hôm geh nau dơi mƀăr tâm n'gar ŭnh. Ơ, gâp lah ma khân may, klach hom ma Păng! 6"Bu mâu tăch hĕ prăm mlâm sĭm srai rnoh bar rêl? Ƀiălah mâu geh du mlâm ôh tâm phung khân păng Brah Ndu chuêl. 7Nđâp ma sŏk ta klơ bôk khân may kơp lĕ jêh. Pôri lơi klach ôh, khân may jêng khlay lơn ma phung sĭm srai. 8"Gâp lah ma khân may, mbu nơm mbơh gâp ta năp bunuyh, Kon Bunuyh mra mbơh khân păng tâm ban lĕ ta năp phung tông păr ueh Brah Ndu; 9Ƀiălah mbu nơm mra dun gâp ta năp bunuyh. Gâp mra dun păng ta năp phung tông păr ueh Brah Ndu."
Nau Sưr Đah Brah Huêng Ueh
10"Mbu nơm ngơi tâm rdâng đah Kon Bunuyh mra geh nau yô̆ an ma păng; Ƀiălah mbu nơm sưr rlau đah Brah Huêng Ueh mâu mra geh nau yô̆ an ôh. 11"Tơlah bu njŭn leo khân may ta năp ngih rƀŭn phung Yuđa, phung kôranh phat dôih, jêh ri phung kôranh chiă uănh, lơi ta rngot ôh ma nau khân may n'gang ma khân may nơm, mâu lah ma nau khân may mra lah. 12Yorlah Brah Huêng Ueh mra nti an ma khân may ta mông khân may mra lah."
Nau Rnơm Ma Drăp Ndơ
13Du huê tâm phung âk nây lah ma Brah Yêsu: "Hơi kôranh nơm nti, lah an ma oh gâp tâm pă drăp ndơn hên geh." 14Brah Yêsu plơ̆ lah ma păng: "Hơi jiăng, mbu ăn gâp jêng kôranh phat dôih ma khân may, mâu lah nơm pă an drăp ndơ khân may?" 15Jêh ri Păng lah ma phung nây: "Njrăng hom, lơi kơnh ma drăp ndơ, yorlah nau rêh du huê bunuyh mâu jêng yor ma drăp ndơ păng geh âk rmeh ôh!" 16Păng nkoch ntĭt du nau hôr pô aơ: "Neh mir du huê bunuyh ndrŏng geh âk ba; 17jêh ri păng mĭn êng tâm nuih n'hâm: 'Mâm gâp mra ƀư? Yorlah gâp mâu hôm geh ntŭk prăp ba ôh?' 18Păng lah: 'Gâp mra ƀư pô aơ, gâp mra rơih lĕ jay ba gâp, jêh ri ƀư toyh lơn đŏng, gâp mra bun nkrem ba gâp jêh ri drăp ndơ gâp tâm nĕ. 19Jêh ri gâp mra lah ma huêng gâp, hơi huêng gâp, may geh âk drăp ndơ prăp jêh âk năm, rlu hom may, sông sa nhêt jêh ri răm maak hom may.' 20Ƀiălah Brah Ndu lah ma păng: 'Hơi bunuyh rluk! Măng aơ lĕ gâp mra nhŭp huêng may jêh ri ndơ may nkra jêh, mbu mra ndơn đŏng?' 21Mbu nơm bun prăp âk drăp ndơ ma păng nơm jêh ri mâu jêng ndrŏng tâm Brah Ndu ăt tâm ban pô nây đŏng."
Nau Rngot Klâng
22Jêh ri Brah Yêsu lah ma phung oh mon Păng: "Yor nây gâp lah ma khân may, lơi yor nau rêh rvê ir ma ndơ sông sa, mâu lĕ yor săk jăn rvê ir ma ndơ nsoh n'gut. 23Nau rêh khlay lơn ma ndơ sông sa, jêh ri săk jăn khlay lơn ma kho ao. 24Uănh hom ma phung nđak, khân păng mâu mâp srih, mâu lĕ mâp rek. Khân păng mâu geh jay, ƀiălah Brah Ndu siăm khân păng. Dŭm tơ̆ khân may jêng khlay lơn ma phung sĭm nây! 25Mbu tâm phung khân may ma nau rngot dơi ntop nar ma nau rêh păng? 26Pô nây, tơlah khân may mâu dơi ƀư ndơ jê̆, mâm ƀư khân may rngot ma ndơ êng? 27Uănh hom mâm ƀư kao luh; khân păng mâu mâp pah kan, mâu lĕ mâp rui tanh, ƀiălah gâp lah ma khân may, hđăch Salômôn tâm lĕ nau chrêk rmah păng mâu mâp soh n'gut bok ao tâm ban ma phung kao nây ôh. 28Tơlah Brah Ndu sâm nsoh păng, nar aơ păng gŭ tâm mir jêh ri ôi taơ bu mra klŭp tâm ŭnh năk, rlau lơn ma nây Brah Ndu mra nsoh khân may. Hơi phung geh djê̆ lê̆ nau chroh. 29Jêh ri lơi ta khân may joi ndơ khân may mra sông sa mâu lah nhêt ôh, jêh ri lơi rngot klâng ôh. 30Yorlah lĕ rngôch ndơ nây phung neh ntu joi, mbơ̆ khân may gĭt jêh moh ndơ khân may pưt. 31Ƀiălah lor lơn ăn joi ƀon bri hđăch Păng, jêh ri lĕ rngôch ndơ nây bu mra ntop an ma khân may."
Nau Ăn Yô̆
32"Lơi klach ôh, hơi phung jê̆, yorlah mbơ̆ khân may mĭn ueh, ăn ma khân may ƀon bri hđăch Păng. 33Tăch hom drăp ndơ khân may geh, jêh ri ăn yô̆. Joi hom dŭng mâu blau mŭnh, nau ndrŏng tâm trôk mâu blau lĕ ôh. Ta nây bunuyh ntŭng mâu dơi ƀư rai păng ôh. 34Yorlah ta ntŭk drăp ndơ may gŭ, nuih n'hâm may gŭ ta nây lĕ."
Nau Blau Njrăng
35"Ăn khân may êt rse bŭt khân may, jêh ri mpoh ŭnh kđen khân may. 36Ăn khân may jêng tâm ban ma bunuyh gŭ kâp kôranh khân păng plơ̆ văch bơh nau nhêt sông tâm nsông ur sai, kâp pơk mpông ma păng ro, tơlah păng tât goh mpông. 37Ueh maak yơh ma phung oh mon nây tơlah kôranh păng tât, jêh ri saơ khân păng gŭ njrăng. Gâp lah ma khân may, nanê̆ păng mra rêt rse bŭt, ăn khân păng gŭ jêh ri njŭn ndơ sông sa. 38Tơlah păng tât klong măng mâu lah dăch kêng ôi, ueh maak yơh ma phung oh mon nây, tơlah kôranh saơ khân păng gŭ njrăng! 39Ăn khân may gĭt nau aơ ăn ueh, tơlah kôranh ngih dơi gĭt mông bunuyh ntŭng tât, păng mra njrăng jêh ri mâu mra ăn ôh bu lôk ngih păng. 40Khân may tâm ban lĕ njrăng hom, yorlah Kon Bunuyh mra văch tâm mông khân may mâu mĭn ôh." 41Y-Pêtrôs lah ma păng: "Ơ Kôranh Brah, ma hên lĕ, mâu lah ma lĕ rngôch nau may ngơi hôr aơ?" 42Jêh ri Brah Yêsu lah: "Mbu nơm oh mon răp jăp jêh ri blau njrăng, kôranh ăn păng jêng nơm tâm pă ndơ sông sa di mông ma phung oh mon êng. 43Ueh maak yơh ma phung nây, tơlah kôranh păng tât jêh ri saơ păng ƀư pô nây. 44Gâp lah nau ngăn ma khân may, kôranh mra ăn păng chiă uănh lĕ drăp ndơ păng. 45Ƀiălah tơlah oh mon nây lah tâm nuih n'hâm păng: 'Kôranh gâp văch nkai, 'pô nây, păng ntơm dong phung oh mon nđâp bu ur, jêh ri nhêt sa tât nhŭl ndrănh. 46Kôranh oh mon nây mra văch ta nar păng mâu geh njrăng, jêh ri ta mông păng mâu gĭt ôh. Păng mra tâm rmal oh mon nây ktang, jêh ri kơp păng ndrel ma phung mâu chroh. 47Oh mon gĭt jêh nau kôranh păng ŭch ƀiălah mâu nkra jêh ri mâu ŭch ƀư ôh tĭng nâm kôranh păng ŭch, mra geh nau dong âk tơ̆. 48Ƀiălah mbu nơm mâu mâp gĭt, jêh ri ƀư nau khư tâm rmal, mra geh nau dong djê̆. Bu mra dăn âk ma nơm bu ăn âk, jêh ri bu mra dăn âk lơn ma nơm bu jao jêh âk."
Nau Nti Lah Âk Ntil
49"Gâp văch jêh gay nkhŭt ŭnh ta neh ntu, jêh ri gay ma ŭnh nây hit! 50Geh nau ƀaptem gâp mra dơn, jêh ri gâp srôih gŭ mĭn lĕ ma gâp văch nau đăp mpăn ta neh ntu? 51Gâp lah ma khân may, mâu di ôh, ƀiălah nau tâm pă; 52Yorlah rlet aơ panăp, tâm du mlâm ngih geh prăm nuyh mra geh nau tâm nkhah, pe nuyh tâm rdâng đah bar jêh ri bar tâm rdâng đah pe. 53Mbơ̆ tâm rdâng đah kon, jêh ri kon tâm rdâng đah mbơ̆, mê̆ tâm rdâng đah kon bu ur jêh ri kon bu ur tâm rdâng đah mê̆. Po bu ur, tâm rdâng đah ƀăn, jêh ri ƀăn tâm rdâng đah po bu ur." 54Păng lah đŏng ma phung âk: "Tơlah khân may saơ ndâr tŭk tă bơh dâng khân may lah ro: Trôk mra mih, jêh ri tât ngăn. 55Jêh ri tơlah khân may saơ sial khôm tă bơh rđŭng, khân may lah: Mra duh nar; jêh ri tât ngăn. 56Hơi phung nuih n'hâm mŭr! Khân may gĭt mbên nau neh jêh ri trôk jêng. Mâm ƀư khân may mâu gĭt mbên tâm rnôk aơ? 57Jêh ri mâm ƀư khân may mâu gĭt ma khân may nơm moh nau jêng sŏng?" 58"Tơlah may hăn ta năp phung kôranh phat dôih, ndrel ma nơm phong may, ăn may joi nau tâm njĭr đah păng, klach ma păng njŭn leo ta năp kôranh phat dôih, jêh ri kôranh phat dôih jao may ma kôranh bu nă, jêh ri kôranh bu nă mra krŭng may. 59Gâp lah ma may, may mâu mra luh ôh tă bơh ndrung tât may chê̆ lĕ dôih."