1 Khi ấy, dân chúng nhóm lại kể hàng ngàn người, đến nỗi giày đạp nhau, Đức Chúa Jêsus mới trước hết phán cùng môn đồ rằng: Hãy giữ mình về men của người Pha-ri-si, là sự giả hình.⚓2 Chẳng có sự gì giấu mà không phải lộ ra, chẳng có sự gì kín mà không được biết.⚓3 Vậy nên mọi điều mà các ngươi đã nói nơi tối, sẽ nghe ra nơi sáng; mọi điều mà các ngươi đã nói vào lỗ tai trong buồng kín, sẽ giảng ra trên mái nhà. 4 Ta nói cùng các ngươi, là bạn hữu ta: Đừng sợ kẻ giết xác rồi sau không làm gì được nữa. 5 Song ta chỉ cho các ngươi biết phải sợ ai: Phải sợ Đấng khi đã giết rồi, có quyền bỏ xuống địa ngục; phải, ta nói cùng các ngươi, ấy là Đấng các ngươi phải sợ! 6 Người ta há chẳng bán năm con chim sẻ giá hai đồng tiền sao? Nhưng Đức Chúa Trời không quên một con nào hết. 7 Dầu đến tóc trên đầu các ngươi cũng đã đếm cả rồi. Đừng sợ chi, vì các ngươi trọng hơn nhiều chim sẻ. 8 Ta nói cùng các ngươi, ai sẽ xưng ta trước mặt thiên hạ, thì Con người cũng sẽ xưng họ trước mặt thiên sứ của Đức Chúa Trời. 9 Nhưng ai chối ta trước mặt thiên hạ, thì họ sẽ bị chối trước mặt thiên sứ của Đức Chúa Trời. 10 Ai nói nghịch cùng Con người, thì sẽ được tha; song kẻ nói lộng ngôn phạm đến Đức Thánh Linh, thì không được tha đâu.⚓11 Khi người ta đem các ngươi đến nhà hội, trước mặt quan án và quan cai trị, thì chớ lo về nói cách nào để binh vực mình, hoặc nói lời gì;⚓12 bởi vì chính giờ đó Đức Thánh Linh sẽ dạy các ngươi những lời phải nói.
Sự hà tiện
13 Bấy giờ, một người giữa dân chúng thưa rằng: Thưa thầy, xin biểu anh tôi chia gia tài cho tôi. 14 Nhưng Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Hỡi người kia, ai đặt ta làm quan xử kiện hay là chia của cho các ngươi? 15 Đoạn, Ngài phán cùng chúng rằng: Hãy giữ cẩn thận chớ hà tiện gì hết; vì sự sống của người ta không phải cốt tại của cải mình dư dật đâu. 16 Ngài lại phán cùng chúng lời ví dụ nầy: Ruộng của một người giàu kia sinh lợi nhiều lắm, 17 người bèn tự nghĩ rằng: Ta phải làm thể nào? Vì không có đủ chỗ chứa hết sản vật. 18 Lại nói: Nầy, việc ta sẽ làm: Ta phá cả kho tàng và cất cái khác lớn hơn, thâu trữ sản vật và gia tài vào đó; 19 rồi sẽ nói với linh hồn ta rằng: Linh hồn ơi, mầy đã được nhiều của để dành dùng lâu năm; thôi, hãy nghỉ, ăn uống, và vui vẻ. 20 Song Đức Chúa Trời phán cùng người rằng: Hỡi kẻ dại! Chính đêm nay linh hồn ngươi sẽ bị đòi lại; vậy những của cải ngươi đã sắm sẵn sẽ thuộc về ai? 21 Hễ ai thâu trữ của cho mình mà không giàu có nơi Đức Chúa Trời thì cũng như vậy.
Sự lo lắng
(Mat 6:24-34)
22 Đức Chúa Jêsus bèn phán cùng môn đồ rằng: Ấy vậy, ta nói cùng các ngươi, đừng vì sự sống mà lo đồ mình ăn, cũng đừng vì thân thể mà lo đồ mình mặc. 23 Sự sống trọng hơn đồ ăn, thân thể trọng hơn đồ mặc. 24 Hãy xem con quạ: Nó không gieo, không gặt, cũng không có hầm vựa kho tàng chi, mà Đức Chúa Trời còn nuôi nó; huống chi các ngươi quí hơn chim chóc là dường nào! 25 Có ai trong các ngươi lo lắng mà làm cho đời mình dài thêm một khắc không? 26 Vậy nếu đến việc rất nhỏ các ngươi cũng không có thể được, sao các ngươi lo việc khác? 27 Hãy xem hoa huệ mọc lên thể nào: Nó chẳng làm khó nhọc, cũng không kéo chỉ; song ta phán cùng các ngươi, dầu vua Sa-lô-môn sang trọng đến đâu, cũng không được mặc áo như một hoa nào trong giống ấy.⚓28 Hỡi kẻ ít đức tin, nếu loài cỏ ngoài đồng là loài nay sống mai bỏ vào lò, mà Đức Chúa Trời còn cho mặc thể ấy, huống chi là các ngươi! 29 Vậy các ngươi đừng kiếm đồ ăn đồ uống, cũng đừng có lòng lo lắng. 30 Vì mọi sự đó, các dân ngoại ở thế gian vẫn thường tìm, và Cha các ngươi biết các ngươi cần dùng mọi sự đó rồi. 31 Nhưng thà các ngươi hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời, rồi mọi sự đó sẽ được cho thêm. 32 Hỡi bầy nhỏ, đừng sợ chi; vì Cha các ngươi đã bằng lòng cho các ngươi nước thiên đàng. 33 Hãy bán gia tài mình mà bố thí. Hãy sắm cho mình túi không hư, và của báu không hề hao kém ở trên trời, là nơi kẻ trộm không đến gần, sâu mọt không làm hư nát. 34 Vì của báu các ngươi ở đâu, thì lòng cũng ở đó.
Khuyên về sự tỉnh thức
35 Lưng các ngươi phải thắt lại, đèn các ngươi phải thắp lên.⚓36 Hãy làm như người chờ đợi chủ mình ở tiệc cưới về, để lúc chủ đến gõ cửa thì liền mở.⚓37 Phước cho những đầy tớ ấy, khi chủ về thấy họ thức canh! Quả thật, ta nói cùng các ngươi, chủ sẽ thắt lưng mình, cho đầy tớ ngồi bàn mình, và đến hầu việc họ. 38 Hoặc canh hai, canh ba, chủ trở về, nếu thấy đầy tớ như vậy thì phước cho họ! 39 Hãy biết rõ, nếu chủ nhà hay kẻ trộm đến giờ nào, thì sẽ tỉnh thức, chẳng để cho nó đào ngạch nhà đâu.⚓40 Các ngươi cũng vậy, hãy chực cho sẵn sàng, vì Con người sẽ đến trong giờ các ngươi không ngờ. 41 Phi-e-rơ bèn thưa Ngài rằng: Lạy Chúa, thí dụ nầy Chúa phán cho chúng tôi, hay là cũng cho mọi người? 42 Chúa đáp rằng: Ai là người quản gia ngay thật khôn ngoan, chủ nhà đặt coi cả người nhà mình, để đến dịp tiện, phát lương phạn cho họ? 43 Phước cho đầy tớ ấy khi chủ nhà về, thấy làm như vậy! 44 Quả thật, ta nói cùng các ngươi, chủ sẽ cho nó quản lý cả gia tài mình. 45 Nhưng nếu đầy tớ ấy tự nghĩ rằng: Chủ ta chậm đến; rồi cứ đánh đập đầy tớ trai và gái, ăn uống say sưa, 46 thì chủ nó sẽ đến trong ngày nó không dè, và giờ nó không biết; lấy roi đánh xé da nó,⚓ và để cho nó đồng số phận với kẻ bất trung. 47 Đầy tớ nầy đã biết ý chủ mình, mà không sửa soạn sẵn và không theo ý ấy, thì sẽ bị đòn nhiều. 48 Song đầy tớ không biết ý chủ, mà làm việc đáng phạt, thì bị đòn ít. Vì ai đã được ban cho nhiều, thì sẽ bị đòi lại nhiều; và ai đã được giao cho nhiều, thì sẽ bị đòi lại nhiều hơn.
Những lời răn dạy khác
49 Ta đã đến quăng lửa xuống đất; nếu cháy lên rồi, ta còn ước ao chi nữa! 50 Có một phép báp-têm mà ta phải chịu, ta đau đớn biết bao cho đến chừng nào phép ấy được hoàn thành!⚓51 Các ngươi tưởng ta đến đem sự bình an cho thế gian sao? Ta nói cùng các ngươi, không, nhưng thà đem sự phân rẽ. 52 Vì từ nay về sau, nếu năm người ở chung một nhà, thì sẽ phân ly nhau, ba người nghịch cùng hai, hai người nghịch cùng ba; 53 cha nghịch cùng con trai, con trai nghịch cùng cha; mẹ nghịch cùng con gái, con gái nghịch cùng mẹ; bà gia nghịch cùng dâu, dâu nghịch cùng bà gia.⚓ 54 Ngài lại phán cùng đoàn dân rằng: Khi các ngươi thấy đám mây nổi lên phương tây, liền nói rằng: Sẽ có mưa; thì quả có vậy. 55 Lại khi gió nam thổi, các ngươi nói rằng: Sẽ nóng nực; thì quả có vậy. 56 Hỡi kẻ giả hình! Các ngươi biết phân biệt khí sắc của trời đất; vậy sao không biết phân biệt thời nầy? 57 Lại sao các ngươi cũng không tự mình xét đoán điều gì là công bình? 58 Vậy, khi ngươi đi với kẻ kiện mình đến trước mặt quan tòa, dọc đường hãy gắng sức giải hòa cùng họ, e họ kéo ngươi đến trước mặt quan án, quan án giao cho thầy đội, rồi bỏ tù ngươi chăng. 59 Ta nói cùng ngươi, ngươi trả còn thiếu một đồng tiền, thì không ra khỏi tù được.
12
Parnai Patâp Yỗn Nheq Tữh Tỗp Rien Tễ Án
(Mathia 10:26-33; 12:32; 10:19-20; Mac 8:15)
1Bo ki bữn cũai tỡ dáng sếq ngin ỡt rôm ngki. Clứng lứq cũai, toau manoaq tĩn ayững manoaq. Dâu lứq Yê-su atỡng tỗp rien tễ án neq: “Cóq anhia ỡt yơng tễ crơng táq yỗn bễng mi cỡt pluoih tễ tỗp Pha-rasi. Crơng ki la alới táq nan puai ngê Yiang Sursĩ. 2Khân bữn ramứh ntrớu noau pul cutooq sanua, chumát noau tỡ têq pul cutooq noâng. Cớp ranáq ntrớu noau táq clỡp sanua, chumát noau tỡ têq táq clỡp noâng. 3Ngkíq, santoiq ntrớu anhia khoiq atỡng yỗn bĩq náq dáng, nỡ‑ra clứng lứq cũai dáng santoiq ki. Cớp ŏ́c ntrớu anhia rachâp tâng cutũr cũai tâng clống clỡp, nỡ‑ra dũ cruang bữn dáng tễ ŏ́c ki. 4“Anhia la yớu cứq. Cứq atỡng anhia samoât lứq neq: Chỗi ngcŏh cũai ca têq cachĩt tỗ anhia, ma vớt alới cachĩt anhia, alới tỡ têq táq ntrớu chóq raviei anhia. 5Ma cứq atỡng anhia dáng cóq anhia ngcŏh noau. Cóq anhia ngcŏh Yiang Sursĩ, yuaq Yiang Sursĩ têq cachĩt tỗ anhia, cớp raviei anhia têq án apŏ́ng tâng pống sarloac. Cứq atỡng anhia samoât lứq, cóq anhia ngcŏh án! 6“Anhia dốq chỡng sỡng lám chớm téc-téc, ma kia án bĩq lứq. Ma Yiang Sursĩ tỡ bữn khlĩr lám léq tễ máh chớm ki. 7Lứq samoât, dũ ntreh sóc tâng plỡ anhia, Yiang Sursĩ khoiq ngih chơ. Ngkíq, anhia chỗi ngcŏh ntrớu noâng, yuaq rangứh anhia Yiang Sursĩ pasếq hỡn tễ sa‑ữi lám chớm téc-téc. 8“Cớp cứq atỡng anhia neq: Cũai aléq ma ngin yáng moat cũai canŏ́h, pai án puai muoi mứt cớp cứq, machớng ki tê cứq, Con Yiang Cỡt Cũai, ngin loah cũai ki yáng moat máh ranễng Yiang Sursĩ. 9Ma khân cũai aléq calỡih cứq yáng moat cũai canŏ́h, machớng ki tê cứq calỡih loah cũai ki yáng moat máh ranễng Yiang Sursĩ tâng paloŏng tê. 10“Cũai aléq ma acrieiq cứq, Con Yiang Cỡt Cũai, ki têq Yiang Sursĩ táh lôih án. Ma khân cũai aléq ma acrieiq Raviei Yiang Sursĩ, lứq Yiang Sursĩ tỡ nai táh lôih cũai ki. 11“Toâq noau dững anhia pỡ dống sang, tỡ la yáng moat cũai sốt, anhia chỗi clơng nhũang ntrớu anhia yoc ễ pai. 12Lứq bo ki toâp Raviei Yiang Sursĩ ễ atỡng anhia máh santoiq anhia cóq pai.”
Yê-su Sacâm Tễ Cũai Sốc Bữn
13Bữn manoaq tễ cũai clứng ki pai chóq Yê-su neq: “Thâi ơi! Sễq thâi ớn ai cứq tampễq mun mpoaq hếq yỗn cứq.” 14Yê-su blớh cũai ki neq: “Noau yỗn cứq bữn chớc dŏq sữq anhia cớp tampễq mun anhia bar náq?” 15Chơ án atỡng máh cũai mpễr ki neq: “Anhia kĩaq yỗn samoât, ngcŏh mứt pahỡm anhia cỡt ham dóc, yuaq cũai tỡ bữn tamoong cỗ nhơ bữn crơng sa‑ữi.” 16Yê-su atỡng alới toâq parnai sacâm neq: “Bữn cũai sốc, sarái án cỡt palâi sa‑ữi lứq. 17Cũai ki chanchớm neq: ‘Tỡ bữn noâng ntốq cứq ễ dŏq máh palâi tễ sarái cứq. Nŏ́q cứq ễ táq sanua?’ 18Chơ án chanchớm ễn neq: ‘Cứq táq neq: Cứq talốh dống tiaq, cớp táq loah dống tamái yỗn toâr hỡn ễn. Chơ cứq parỗm dŏq máh saro cớp máh crơng cứq tâng dống ki. 19Chơ cứq chanchớm neq hỡ: Cứq bữn sa‑ữi lứq. Sa‑ữi cumo cứq tỡ bữn túh cóq tutáq, ma cứq bữn dũ cha. Cứq ỡt ien, tâc sâng, nguaiq cha sâng.’ Ngkíq cũai sốc ki chanchớm. 20Ma Yiang Sursĩ pai chóq cũai ki neq: ‘Mới sacũl lứq. Sadâu nâi toâp nheq anhúq mới. Chơ máh sanốc mới pachứm parỗm cỡt khong noau?’” 21Chơ Yê-su pai neq: “Machớng cũai ki tê Yiang Sursĩ táq yỗn cũai ham cớp parỗm sa‑ữi crơng, alới tỡ bữn sốc ntrớu yáng moat Yiang Sursĩ.”
Yê-su Atỡng Tễ Ŏ́c Clơng
(Mathia 6:25-34)
22Chơ Yê-su atỡng tỗp rien tễ án neq: “Ngkíq cứq atỡng anhia neq: Anhia chỗi clơng tễ sana anhia ễ cha tỡ la tampâc anhia ễ tâc. 23Hái bữn tamoong la toâr hỡn tễ hái bữn sana cha. Cớp hái bữn tỗ chác la toâr hỡn tễ hái bữn tampâc tâc. 24Anhia nhêng chu chớm ca‑ac. Chớm ki tỡ bữn choat choi, tỡ bữn sot, cớp tỡ bữn dŏq sana ntrớu tâng dống. Ma Yiang Sursĩ lứq chứm siem chớm ki. Casỡn anhia, Yiang Sursĩ pasếq hỡn tễ máh chớm. 25Tỡ bữn cũai aléq ma têq to anhúq án yỗn cỡt cuti hỡn cỗ tễ án clơng la‑ỡq. 26Khân anhia ma tỡ têq táq muoi ranáq cớt ngkíq, nŏ́q anhia clơng níc tễ ramứh canŏ́h? 27“Anhia nhêng chu piar bát. Piar ki tỡ bữn túh táq ranáq ntrớu tễ tampâc tâc. Ma cứq atỡng anhia samoât lứq neq: Puo Sa-lamôn ca sốc lứq, án tỡ bữn sớp tampâc nêuq ariang piar nâi. 28Lứq Yiang Sursĩ toâp yỗn piar bát cỡt nêuq. Ma piar tamoong mahỗi sâng. Tangái nâi án cháh, tangái parnỡ án rangôm. Lứq samoât, clữi tễ piar ki Yiang Sursĩ yỗn anhia bữn tampâc tâc. Cỗ nŏ́q anhia sa‑âm ma bĩq lứq? 29Anhia chỗi clơng ntrớu tễ crơng nguaiq cha. 30Máh ramứh nâi cũai ca tỡ bữn dáng Yiang Sursĩ dốq clơng. Ma Mpoaq anhia tâng paloŏng khoiq dáng chơ anhia cóq bữn máh ramứh ki. 31Ma cóq anhia chuaq yỗn Yiang Sursĩ cỡt sốt tâng mứt pahỡm anhia. Khân ngkíq, án lứq yỗn anhia bữn máh ramứh ki hỡ. 32“Anhia la yớu cứq ơi! Anhia bĩq náq, ma chỗi ngcŏh ntrớu, yuaq Mpoaq anhia tâng paloŏng sâng bũi pahỡm yỗn anhia bữn chớc tâng ntốq án sốt. 33Cóq anhia chếq mun anhia; chơ chuai cũai cadĩt. Cớp cóq anhia ĩt crơng ngoaih ca tỡ bữn têq rúng; chơ dŏq máh crơng ngoaih anhia tâng paloŏng. Crơng tỡ nai pứt; savễng tỡ têq mut tutuoiq, cớp lamooh la tỡ têq cha. 34Yuaq tâng ntốq aléq anhia dŏq máh mun anhia, mứt pahỡm anhia ỡt chanchớm níc chu ntốq ki.”
Yê-su Atỡng Tễ Thrũan Táq Ranáq
35“Cóq anhia thrũan nhũang cớp cóq anhia ỡt trỗl níc. 36Anhia cóq táq machớng cũai táq ranáq dốq acoan ncháu alới chu tễ cỗl. Toâq ncháu chu, ncháu cucŏ́q ngoah toong. Chơ alới pớh toâp yỗn ncháu alới. 37O lứq toâq ncháu chu cớp hữm máh cũai táq ranáq án ỡt coan níc cớp tỡ bữn bếq. Ngkíq, máh cũai táq ranáq ki sâng bũi tê, yuaq ncháu alới khoiq hữm alới táq ngkíq. Cứq atỡng anhia samoât lứq, ncháu ki thrũan hâu loah alới. Án yỗn máh cũai táq ranáq án tacu, cớp án toâp yỗn alới crơng sana cha. 38Pĩeiq ncháu ki chu muoi mpứt tỡ la chu cláih lứq cống bữn. Ma máh cũai táq ranáq án noâng sâng bũi óh lứq, yuaq alới khoiq thrũan dŏq chơ. 39Cóq anhia dáng neq tê la khân ncháu dống dáng bo léq cũai savễng ễ mut tutuoiq tâng dống án, lứq án trỗl níc tỡ yỗn cũai savễng têq mut tutuoiq tâng dống án. 40Máh ki tê, cóq anhia thrũan acoan níc, yuaq anhia tỡ dáng bo léq cứq la Con Yiang Cỡt Cũai toâq loah. Cứq lứq toâq bo anhia tỡ bữn chanchớm ntrớu tễ cứq toâq.”
Noau La Sũl O Cớp Sũl Tỡ Bữn O?
(Mathia 24:45-51)
41Chơ Phi-er blớh Yê-su neq: “Ncháu ơi! Ncháu atỡng parnai sacâm nâi yỗn ống hếq, tỡ la Ncháu atỡng yỗn dũ náq cũai hỡ?” 42Yê-su ta‑ỡi neq: “Khân bữn cũai sũl táq o cớp rangoaiq, ncháu lứq chóh án yỗn cỡt sốt dŏq nhêng máh cũai táq ranáq ncháu. Ntrớu ncháu ớn siem, án siem aki. 43Khân sũl ki táq pĩeiq máh ranáq ncháu án ớn, án sâng bũi lứq bo ncháu án chu. 44Cứq atỡng anhia samoât lứq, nỡ‑ra ncháu yỗn sũl ki bán kĩaq nheq máh mun án. 45Ma khân sũl ki la cũai sâuq, lứq án chanchớm neq: ‘Noâng dũn, nŏ́q ncháu cứq chu.’ Ngkíq, án toân máh cũai táq ranáq ncháu án, dếh mansễm dếh samiang, cớp án pỡq cha nguaiq bũl plêc níc. 46Chơ ncháu ki chu, ma sũl ki tỡ bữn dáng tangái ki, cớp án tỡ bữn chanchớm ntrớu tễ ŏ́c ki. Ngkíq ncháu ki lứq tráh sũl ki, cớp án yỗn sũl ki ỡt parnơi cớp máh cũai ca tỡ bữn trĩh án. 47“Sũl ca dáng máh ngê ncháu, ma án tỡ bữn thrũan cớp tỡ bữn trĩh, ncháu lứq yỗn noau toân án hâp lứq. 48Ma sũl ca tỡ bữn dáng ntrớu tễ máh ngê ncháu án, cớp án táq ranáq lôih, ncháu ki yỗn noau toân án bĩq sâng, yuaq án tỡ bữn dáng. Cũai aléq noau yỗn sa‑ữi, noau ngcuang bữn loah sa‑ữi tê tễ cũai ki. Cớp cũai aléq noau cơiq yỗn sa‑ữi, ki noau ớn cũai ki culáh clữi tễ ki ễn.”