1 Hỡi Thê-ô-phi-lơ quí nhân, vì có nhiều kẻ dốc lòng chép sử về những sự đã làm nên trong chúng ta, 2 theo như các người chứng kiến từ lúc ban đầu và trở nên người giảng đạo⚓ đã truyền lại cho chúng ta, 3 vậy, sau khi đã xét kỹ càng từ đầu mọi sự ấy, tôi cũng tưởng nên theo thứ tự viết mà tỏ ra cho ông, 4 để ông biết những điều mình đã học là chắc chắn.
Sự giáng sanh Đức Chúa Jêsus và thuở Ngài còn nhỏ
(Từ 1:5 đến đoạn 2)
Lời tiên tri về sự sanh Giăng Báp-tít
5 Trong đời Hê-rốt, vua nước Giu-đê, có một thầy tế lễ, về ban A-bi-a, tên là Xa-cha-ri; vợ người là Ê-li-sa-bét, thuộc về chi phái A-rôn.⚓6 Cả hai đều là công bình trước mặt Đức Chúa Trời, vâng giữ mọi điều răn và lễ nghi của Chúa một cách không chỗ trách được. 7 Hai người không có con, vì Ê-li-sa-bét son sẻ, và cả hai đều cao tuổi. 8 Vả, Xa-cha-ri cứ theo thứ tự trong ban mình mà làm chức tế lễ trước mặt Đức Chúa Trời. 9 Khi đã bắt thăm theo lệ các thầy cả lập ra rồi, thì người được gọi vào nơi thánh⚓ của Chúa để dâng hương. 10 Đương giờ dâng hương, cả đoàn dân đông đều ở ngoài cầu nguyện. 11 Bấy giờ có một thiên sứ của Chúa hiện ra cùng Xa-cha-ri, đứng bên hữu bàn thờ xông hương. 12 Xa-cha-ri thấy, thì bối rối sợ hãi. 13 Nhưng thiên sứ nói cùng người rằng: Hỡi Xa-cha-ri, đừng sợ, vì lời cầu nguyện ngươi đã được nhậm rồi. Ê-li-sa-bét, vợ ngươi, sẽ sanh một con trai, ngươi khá đặt tên là Giăng. 14 Con trai đó sẽ làm cho ngươi vui mừng hớn hở, và nhiều kẻ sẽ mừng rỡ về sự sanh người ra. 15 Vì người sẽ nên tôn trọng trước mặt Chúa; không uống rượu hay là giống gì làm cho say, và sẽ được đầy dẫy Đức Thánh Linh từ khi còn trong lòng mẹ.⚓16 Người sẽ làm cho nhiều con trai Y-sơ-ra-ên trở lại cùng Chúa, là Đức Chúa Trời của họ; 17 chính người lại sẽ lấy tâm thần quyền phép Ê-li mà đi trước mặt Chúa, để đem lòng cha trở về con cái, kẻ loạn nghịch đến sự khôn ngoan của người công bình, đặng sửa soạn cho Chúa một dân sẵn lòng.⚓18 Xa-cha-ri thưa rằng: Bởi sao tôi biết được điều đó? Vì tôi đã già, vợ tôi đã cao tuổi rồi. 19 Thiên sứ trả lời rằng: Ta là Gáp-ri-ên, đứng trước mặt Đức Chúa Trời; Ngài đã sai ta đến truyền cho ngươi và báo tin mừng nầy.⚓20 Nầy, ngươi sẽ câm, không nói được cho đến ngày nào các điều ấy xảy ra, vì ngươi không tin lời ta, là lời đến kỳ sẽ ứng nghiệm. 21 Bấy giờ, dân chúng đợi Xa-cha-ri, và lấy làm lạ, vì người ở lâu trong nơi thánh. 22 Khi Xa-cha-ri ra, không nói với chúng được, thì họ mới hiểu rằng người đã thấy sự hiện thấy gì trong đền thánh; người ra dấu cho họ, mà vẫn còn câm. 23 Khi những ngày về phần việc mình đã trọn, người trở về nhà. 24 Khỏi ít lâu, vợ người là Ê-li-sa-bét chịu thai, ẩn mình đi trong năm tháng, mà nói rằng: 25 Ấy là ơn Chúa đã làm cho tôi, khi Ngài đã đoái đến tôi, để cất sự xấu hổ tôi giữa mọi người.
Thiên sứ báo tin Đức Chúa Jêsus giáng sanh
26 Đến tháng thứ sáu, Đức Chúa Trời sai thiên sứ Gáp-ri-ên đến thành Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê, 27 tới cùng một người nữ đồng trinh tên là Ma-ri, đã hứa gả cho một người nam tên là Giô-sép, về dòng vua Đa-vít.⚓28 Thiên sứ vào chỗ người nữ ở, nói rằng: Hỡi người được ơn, mừng cho ngươi; Chúa ở cùng ngươi. 29 Ma-ri nghe nói thì bối rối, tự hỏi rằng lời chào ấy có nghĩa gì. 30 Thiên sứ bèn nói rằng: Hỡi Ma-ri, đừng sợ, vì ngươi đã được ơn trước mặt Đức Chúa Trời. 31 Nầy, ngươi sẽ chịu thai và sanh một con trai mà đặt tên là Jêsus.⚓32 Con trai ấy sẽ nên tôn trọng, được xưng là Con của Đấng Rất Cao; và Chúa, là Đức Chúa Trời, sẽ ban cho Ngài ngôi Đa-vít là tổ phụ Ngài.⚓33 Ngài sẽ trị vì đời đời nhà Gia-cốp, nước Ngài vô cùng. 34 Ma-ri bèn thưa rằng: Tôi chẳng hề nhận biết người nam nào, thì làm sao có được sự đó? 35 Thiên sứ truyền rằng: Đức Thánh Linh sẽ đến trên ngươi, và quyền phép Đấng Rất Cao sẽ che phủ ngươi dưới bóng mình, cho nên con thánh sanh ra, phải xưng là Con Đức Chúa Trời. 36 Kìa, Ê-li-sa-bét, bà con ngươi, cũng đã chịu thai một trai trong lúc già nua; người ấy vốn có tiếng là son, mà nay cưu mang được sáu tháng rồi. 37 Bởi vì không việc chi Đức Chúa Trời chẳng làm được.⚓38 Ma-ri thưa rằng: Tôi đây là tôi tớ Chúa; xin sự ấy xảy ra cho tôi như lời người truyền! Đoạn thiên sứ lìa khỏi Ma-ri.
Ma-ri thăm Ê-li-sa-bét. – Bài ca tụng của Ma-ri
39 Trong những ngày đó, Ma-ri chờ dậy, lật đật đi trong miền núi, đến một thành về xứ Giu-đa, 40 vào nhà Xa-cha-ri mà chào Ê-li-sa-bét. 41 Vả, Ê-li-sa-bét vừa nghe tiếng Ma-ri chào, con nhỏ ở trong lòng liền nhảy nhót; và Ê-li-sa-bét được đầy Đức Thánh Linh, 42 bèn cất tiếng kêu rằng: Ngươi có phước trong đám đàn bà, thai trong lòng ngươi cũng được phước. 43 Nhân đâu ta được sự vẻ vang nầy, là mẹ Chúa ta đến thăm ta? 44 Bởi vì tai ta mới nghe tiếng ngươi chào, thì con nhỏ ở trong lòng ta liền nhảy mừng. 45 Phước cho người đã tin, vì lời Chúa truyền cho sẽ được ứng nghiệm! 46 Ma-ri bèn nói rằng:⚓ Linh hồn tôi ngợi khen Chúa, 47 Tâm thần tôi mừng rỡ trong Đức Chúa Trời, là Cứu Chúa tôi, 48 Vì Ngài đã đoái đến sự hèn hạ của tôi tớ Ngài. Nầy, từ rày về sau, muôn đời sẽ khen tôi là kẻ có phước;⚓ 49 Bởi Đấng Toàn năng đã làm các việc lớn cho tôi. Danh Ngài là thánh, 50 Và Ngài thương xót kẻ kính sợ Ngài từ đời nầy sang đời kia. 51 Ngài đã dùng cánh tay mình để tỏ ra quyền phép; Và phá tan mưu của kẻ kiêu ngạo toan trong lòng. 52 Ngài đã cách người có quyền khỏi ngôi họ, Và nhắc kẻ khiêm nhượng lên⚓ 53 Ngài đã làm cho kẻ đói được đầy thức ngon, Và đuổi kẻ giàu về tay không. 54 Ngài đã vùa giúp Y-sơ-ra-ên, tôi tớ Ngài, Và nhớ lại sự thương xót mình Đối với Áp-ra-ham cùng con cháu người luôn luôn, 55 Như Ngài đã phán cùng tổ phụ chúng ta vậy.⚓ 56 Ma-ri ở với Ê-li-sa-bét chừng ba tháng, rồi trở về nhà mình.
Giăng Báp-tít sanh ra
57 Bấy giờ, đến ngày mãn nguyệt, Ê-li-sa-bét sanh được một trai. 58 Xóm giềng bà con nghe Chúa tỏ ra sự thương xót cả thể cho Ê-li-sa-bét, thì chia vui cùng người. 59 Qua ngày thứ tám, họ đều đến để làm lễ cắt bì cho con trẻ; và đặt tên là Xa-cha-ri theo tên của cha.⚓60 Nhưng mẹ nói rằng: Không! Phải đặt tên con là Giăng. 61 Họ nói: Trong bà con ngươi không ai có tên đó. 62 Họ bèn ra dấu hỏi cha muốn đặt tên gì cho con. 63 Xa-cha-ri biểu lấy bảng nhỏ, và viết rằng: Giăng là tên nó. Ai nấy đều lấy làm lạ. 64 Tức thì miệng ngươi mở ra, lưỡi được thong thả, nói và ngợi khen Đức Chúa Trời. 65 Hết thảy xóm giềng đều kinh sợ, và người ta nói chuyện với nhau về mọi sự ấy khắp miền núi xứ Giu-đê. 66 Ai nghe cũng ghi vào lòng mà nói rằng: Ấy vậy, con trẻ đó sẽ ra thể nào? Vì tay Chúa ở cùng con trẻ ấy.
Bài ca tụng của Xa-cha-ri
67 Bấy giờ, Xa-cha-ri, cha con trẻ ấy, được đầy dẫy Đức Thánh Linh, thì nói tiên tri rằng: 68 Ngợi khen Chúa, là Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, Vì đã thăm viếng và chuộc dân Ngài, 69 Cùng sanh ra cho chúng tôi trong nhà Đa-vít, tôi tớ Ngài, Một Đấng Cứu thế⚓ có quyền phép! 70 Như lời Ngài đã dùng miệng các thánh tiên tri phán từ thuở trước, 71 Ngài cứu chúng tôi khỏi kẻ thù và tay mọi người ghen ghét chúng tôi; 72 Ngài tỏ lòng thương xót đến tổ tông chúng tôi, Và nhớ lại lời giao ước thánh của Ngài, 73 Theo như Ngài đã thề với Áp-ra-ham là tổ phụ chúng tôi, 74 Mà hứa rằng khi chúng tôi đã được cứu khỏi tay kẻ nghịch thù, Ngài sẽ ban ơn lành cho chúng tôi, trước mặt Ngài, 75 Lấy sự thánh khiết và công bình mà hầu việc Ngài, trọn đời mình không sợ hãi gì hết. 76 Hỡi con trẻ, người ta sẽ kêu con là tiên tri của Đấng Rất Cao; Con sẽ đi trước mặt Chúa, dọn đường Ngài,⚓ 77 Để cho dân Ngài bởi sự tha tội họ mà biết sự rỗi. 78 Vì Đức Chúa Trời chúng tôi động lòng thương xót, Và mặt trời mọc lên từ nơi cao thăm viếng chúng tôi, 79 Để soi những kẻ ngồi chỗ tối tăm và trong bóng sự chết, Cùng đưa chân chúng tôi đi đường bình an.⚓ 80 Vả, con trẻ ấy lớn lên, tâm thần mạnh mẽ, ở nơi đồng vắng cho đến ngày tỏ mình ra cùng dân Y-sơ-ra-ên.
1
Dedication to Theophilus
1Inasmuch as many have taken in hand to set in order a narrative of those ⚓things which have been fulfilled among us, 2just as those who ⚓from the beginning were ⚓eyewitnesses and ministers of the word ⚓delivered them to us, 3it seemed good to me also, having had perfect understanding of all things from the very first, to write to you an orderly account, ⚓most excellent Theophilus, 4⚓that you may know the certainty of those things in which you were instructed.
John’s Birth Announced to Zacharias
5There was ⚓in the days of Herod, the king of Judea, a certain priest named Zacharias, ⚓of the division of ⚓Abijah. His ⚓wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth. 6And they were both righteous before God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord blameless. 7But they had no child, because Elizabeth was barren, and they were both well advanced in years. 8So it was, that while he was serving as priest before God in the order of his division, 9according to the custom of the priesthood, his lot fell ⚓to burn incense when he went into the temple of the Lord. 10⚓And the whole multitude of the people was praying outside at the hour of incense. 11Then an angel of the Lord appeared to him, standing on the right side of ⚓the altar of incense. 12And when Zacharias saw him,⚓he was troubled, and fear fell upon him. 13But the angel said to him, “Do not be afraid, Zacharias, for your prayer is heard; and your wife Elizabeth will bear you a son, and ⚓you shall call his name John. 14And you will have joy and gladness, and ⚓many will rejoice at his birth. 15For he will be ⚓great in the sight of the Lord, and ⚓shall drink neither wine nor strong drink. He will also be filled with the Holy Spirit, ⚓even from his mother’s womb. 16And he will turn many of the children of Israel to the Lord their God. 17⚓He will also go before Him in the spirit and power of Elijah, ‘to turn the hearts of the fathers to the children,’ and the disobedient to the wisdom of the just, to make ready a people prepared for the Lord.” 18And Zacharias said to the angel, ⚓“How shall I know this? For I am an old man, and my wife is well advanced in years.” 19And the angel answered and said to him, “I am ⚓Gabriel, who stands in the presence of God, and was sent to speak to you and bring you these glad ⚓tidings. 20But behold, ⚓you will be mute and not able to speak until the day these things take place, because you did not believe my words which will be fulfilled in their own time.” 21And the people waited for Zacharias, and marveled that he lingered so long in the temple. 22But when he came out, he could not speak to them; and they perceived that he had seen a vision in the temple, for he beckoned to them and remained speechless. 23So it was, as soon as ⚓the days of his service were completed, that he departed to his own house. 24Now after those days his wife Elizabeth conceived; and she hid herself five months, saying, 25“Thus the Lord has dealt with me, in the days when He looked on me, to ⚓take away my reproach among people.”
Christ’s Birth Announced to Mary
26Now in the sixth month the angel Gabriel was sent by God to a city of Galilee named Nazareth, 27to a virgin ⚓betrothed to a man whose name was Joseph, of the house of David. The virgin’s name was Mary. 28And having come in, the angel said to her, ⚓“Rejoice, highly favored one,⚓the Lord is with you; blessed are you among women!” 29But when she saw him,⚓she was troubled at his saying, and considered what manner of greeting this was. 30Then the angel said to her, “Do not be afraid, Mary, for you have found ⚓favor with God. 31⚓And behold, you will conceive in your womb and bring forth a Son, and ⚓shall call His name Jesus. 32He will be great, ⚓and will be called the Son of the Highest; and ⚓the Lord God will give Him the ⚓throne of His ⚓father David. 33⚓And He will reign over the house of Jacob forever, and of His kingdom there will be no end.” 34Then Mary said to the angel, “How can this be, since I do not know a man?” 35And the angel answered and said to her, ⚓“The Holy Spirit will come upon you, and the power of the Highest will overshadow you; therefore, also, that Holy One who is to be born will be called ⚓the Son of God. 36Now indeed, Elizabeth your relative has also conceived a son in her old age; and this is now the sixth month for her who was called barren. 37For ⚓with God nothing will be impossible.” 38Then Mary said, “Behold the maidservant of the Lord! Let it be to me according to your word.” And the angel departed from her.
Mary Visits Elizabeth
39Now Mary arose in those days and went into the hill country with haste, ⚓to a city of Judah, 40and entered the house of Zacharias and greeted Elizabeth. 41And it happened, when Elizabeth heard the greeting of Mary, that the babe leaped in her womb; and Elizabeth was ⚓filled with the Holy Spirit. 42Then she spoke out with a loud voice and said, ⚓“Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb! 43But why is this granted to me, that the mother of my Lord should come to me? 44For indeed, as soon as the voice of your greeting sounded in my ears, the babe leaped in my womb for joy. 45⚓Blessed is she who believed, for there will be a fulfillment of those things which were told her from the Lord.”
The Song of Mary
46And Mary said: ⚓“My soul magnifies the Lord, 47And my spirit has ⚓rejoiced in ⚓God my Savior. 48For ⚓He has regarded the lowly state of His maidservant; For behold, henceforth ⚓all generations will call me blessed. 49For He who is mighty ⚓has done great things for me, And ⚓holy is His name. 50And ⚓His mercy is on those who fear Him From generation to generation. 51⚓He has shown strength with His arm; ⚓He has scattered the proud in the imagination of their hearts. 52⚓He has put down the mighty from their thrones, And exalted the lowly. 53He has ⚓filled the hungry with good things, And the rich He has sent away empty. 54He has helped His ⚓servant Israel, ⚓In remembrance of His mercy, 55⚓As He spoke to our ⚓fathers, To Abraham and to his ⚓seed forever.” 56And Mary remained with her about three months, and returned to her house.
Birth of John the Baptist
57Now Elizabeth’s full time came for her to be delivered, and she brought forth a son. 58When her neighbors and relatives heard how the Lord had shown great mercy to her, they ⚓rejoiced with her.
Circumcision of John the Baptist
59So it was, ⚓on the eighth day, that they came to circumcise the child; and they would have called him by the name of his father, Zacharias. 60His mother answered and said, ⚓“No; he shall be called John.” 61But they said to her, “There is no one among your relatives who is called by this name.” 62So they made signs to his father—what he would have him called. 63And he asked for a writing tablet, and wrote, saying, “His name is John.” So they all marveled. 64Immediately his mouth was opened and his tongue loosed, and he spoke, praising God. 65Then fear came on all who dwelt around them; and all these sayings were discussed throughout all the hill country of Judea. 66And all those who heard them⚓kept them in their hearts, saying, “What kind of child will this be?” And ⚓the hand of the Lord was with him.
Zacharias’ Prophecy
67Now his father Zacharias ⚓was filled with the Holy Spirit, and prophesied, saying: 68“Blessed⚓is the Lord God of Israel, For ⚓He has visited and redeemed His people, 69⚓And has raised up a horn of salvation for us In the house of His servant David, 70⚓As He spoke by the mouth of His holy prophets, Who havebeen⚓since the world began, 71That we should be saved from our enemies And from the hand of all who hate us, 72⚓To perform the mercy promised to our fathers And to remember His holy covenant, 73⚓The oath which He swore to our father Abraham: 74To grant us that we, Being delivered from the hand of our enemies, Might ⚓serve Him without fear, 75⚓In holiness and righteousness before Him all the days of our life. 76“And you, child, will be called the ⚓prophet of the Highest; For ⚓you will go before the face of the Lord to prepare His ways, 77To give ⚓knowledge of salvation to His people By the remission of their sins, 78Through the tender mercy of our God, With which the Dayspring from on high has visited us; 79⚓To give light to those who sit in darkness and the shadow of death, To ⚓guide our feet into the way of peace.” 80So ⚓the child grew and became strong in spirit, and ⚓was in the deserts till the day of his manifestation to Israel.