1 Nhằm ngày Sa-bát, Đức Chúa Jêsus đi qua giữa đồng lúa mì, môn đồ bứt bông lúa, lấy tay vò đi và ăn.⚓2 Có mấy người Pha-ri-si nói rằng: Sao các ngươi làm điều không nên làm trong ngày Sa-bát? 3 Đức Chúa Jêsus phán rằng: Vậy các ngươi chưa đọc chuyện vua Đa-vít làm trong khi vua cùng kẻ đi theo bị đói sao?⚓4 Thể nào vua vào đền Đức Chúa Trời, lấy bánh bày ra mà ăn, và cho kẻ đi theo ăn nữa, dầu là bánh chỉ các thầy tế lễ mới được phép ăn thôi?⚓5 Ngài lại phán rằng: Con người cũng là Chúa ngày Sa-bát.
Người teo tay
(Mat 12:9-14; Mac 3:1-6)
6 Một ngày Sa-bát khác, Đức Chúa Jêsus vào nhà hội dạy dỗ. Tại đó, có một người bàn tay hữu bị teo. 7 Vả, các thầy thông giáo và người Pha-ri-si chăm chỉ xem Ngài, coi thử Ngài có chữa bịnh trong ngày Sa-bát chăng, để tìm dịp mà cáo Ngài. 8 Nhưng Ngài biết ý tưởng họ, nên phán cùng người teo tay rằng: Hãy chờ dậy, đứng giữa chúng ta. Người ấy chờ dậy, và đứng lên. 9 Đức Chúa Jêsus liền phán cùng họ rằng: Ta hỏi các ngươi: Trong ngày Sa-bát, nên làm điều lành hay là làm điều dữ, nên cứu người hay là giết người? 10 Đoạn, Ngài lấy mắt liếc khắp mọi người xung quanh mình, rồi phán cùng người bịnh rằng: Hãy giơ tay ra. Người giơ ra, thì tay được lành. 11 Nhưng họ giận lắm, bèn bàn cùng nhau về việc mình có thể xử với Đức Chúa Jêsus cách nào.
Sự chọn mười hai sứ đồ
(Mat 10:1-4; Mac 3:13-19)
12 Trong lúc đó, Đức Chúa Jêsus đi lên núi để cầu nguyện; và thức thâu đêm cầu nguyện Đức Chúa Trời. 13 Đến sáng ngày, Ngài đòi môn đồ đến, chọn mười hai người gọi là sứ đồ: 14 Si-môn, Ngài đặt tên là Phi-e-rơ, Anh-rê em ruột của Phi-e-rơ, Gia-cơ và Giăng, Phi-líp và Ba-thê-lê-my, 15 Ma-thi-ơ, và Thô-ma, Gia-cơ con của A-phê, Si-môn gọi là Xê-lốt, 16 Giu-đe con của Gia-cơ, và Giu-đa Ích-ca-ri-ốt là kẻ phản Ngài.
Các sự dạy bảo khác
(Mat 5:1-12,38-48; 7:12a)
17 Kế đó, Ngài cùng môn đồ xuống, dừng lại nơi đồng bằng. Ở đó, có nhiều môn đồ Ngài cùng đoàn dân rất đông từ khắp xứ Giu-đê, thành Giê-ru-sa-lem, và miền biển Ty-rơ, Si-đôn mà đến, để nghe Ngài dạy và cho được chữa lành bịnh mình. 18 Những kẻ mắc tà ma khuấy hại cũng đều được lành. 19 Cả đoàn dân đến kiếm cách rờ Ngài, vì từ Ngài có quyền phép ra, chữa lành hết mọi người. 20 Đức Chúa Jêsus bèn ngước mắt ngó môn đồ, mà phán rằng: Phước cho các ngươi nghèo khó, vì nước Đức Chúa Trời thuộc về các ngươi! 21 Phước cho các ngươi hiện đương đói, vì sẽ được no đủ! Phước cho các ngươi hiện đương khóc lóc, vì sẽ được vui mừng! 22 Phước cho các ngươi khi vì cớ Con người, thiên hạ sẽ ghét, đuổi, mắng nhiếc các ngươi, bỏ tên các ngươi như đồ ô uế!⚓23 Ngày đó, hãy vui vẻ, nhảy nhót và mừng rỡ, vì phần thưởng các ngươi trên trời sẽ lớn lắm: Bởi tổ phụ họ cũng đối đãi các đấng tiên tri dường ấy.⚓ 24 Song, khốn cho các ngươi là người giàu có, vì đã được sự yên ủi của mình rồi! 25 Khốn cho các ngươi là kẻ hiện đương no, vì sẽ đói! Khốn cho các ngươi là kẻ hiện đương cười, vì sẽ để tang và khóc lóc! 26 Khốn cho các ngươi, khi mọi người sẽ khen các ngươi, vì tổ phụ họ cũng xử với các tiên tri giả như vậy! 27 Nhưng ta phán cùng các ngươi, là người nghe ta: Hãy yêu kẻ thù mình, làm ơn cho kẻ ghét mình, 28 chúc phước cho kẻ rủa mình, và cầu nguyện cho kẻ sỉ nhục mình. 29 Ai vả ngươi má bên nầy, hãy đưa luôn má bên kia cho họ; còn nếu ai giựt áo ngoài của ngươi, thì cũng đừng ngăn họ lấy luôn áo trong. 30 Hễ ai xin, hãy cho, và nếu có ai đoạt lấy của các ngươi, thì đừng đòi lại. 31 Các ngươi muốn người ta làm cho mình thể nào, hãy làm cho người ta thể ấy.⚓ 32 Nếu các ngươi yêu kẻ yêu mình, thì có ơn chi? Người có tội cũng yêu kẻ yêu mình. 33 Nếu các ngươi làm ơn cho kẻ làm ơn mình, thì có ơn chi? Người có tội cũng làm như vậy. 34 Nếu các ngươi cho ai mượn mà mong họ trả, thì có ơn chi? Người có tội cũng cho người có tội mượn, để được thâu lại y số. 35 Song các ngươi hãy yêu kẻ thù mình; hãy làm ơn, hãy cho mượn, mà đừng ngã lòng. Vậy, phần thưởng của các ngươi sẽ lớn, và các ngươi sẽ làm con của Đấng Rất Cao, vì Ngài lấy nhân từ đối đãi kẻ bạc và kẻ dữ. 36 Hãy thương xót như Cha các ngươi hay thương xót. 37 Đừng đoán xét ai, thì các ngươi khỏi bị đoán xét; đừng lên án ai, thì các ngươi khỏi bị lên án; hãy tha thứ, người sẽ tha thứ mình. 38 Hãy cho, người sẽ cho mình; họ sẽ lấy đấu lớn, nhận, lắc cho đầy tràn, mà nộp trong lòng các ngươi; vì các ngươi lường mực nào, thì họ cũng lường lại cho các ngươi mực ấy. 39 Ngài cũng phán cùng họ một thí dụ rằng: Kẻ mù có thể dắt kẻ mù được chăng? Cả hai há chẳng cùng té xuống hố sao?⚓ 40 Môn đồ không hơn thầy; nhưng hễ môn đồ được trọn vẹn thì sẽ bằng thầy mình.⚓41 Sao ngươi nhìn thấy cái rác trong mắt anh em mình, mà không thấy cây đà trong mắt ngươi? 42 Sao ngươi nói được với anh em rằng: Anh ơi, để tôi lấy cái rác trong mắt anh ra, còn ngươi, thì không thấy cây đà trong mắt mình? Hỡi kẻ giả hình, hãy lấy cây đà ra khỏi mắt mình trước đã, rồi mới thấy rõ mà lấy cái rác ra khỏi mắt anh em. 43 Cây sanh trái xấu không phải là cây tốt, cây sanh trái tốt không phải là cây xấu; 44 vì hễ xem trái thì biết cây. Người ta không hái được trái vả nơi bụi gai, hay là hái trái nho nơi chòm kinh cước.⚓45 Người lành bởi lòng chứa điều thiện mà phát ra điều thiện, kẻ dữ bởi lòng chứa điều ác mà phát ra điều ác; vì do sự đầy dẫy trong lòng mà miệng nói ra.⚓ 46 Sao các ngươi gọi ta: Chúa, Chúa, mà không làm theo lời ta phán? 47 Ta sẽ chỉ cho các ngươi biết kẻ nào đến cùng ta, nghe lời ta, và làm theo, thì giống ai. 48 Kẻ ấy giống như một người kia cất nhà, đào đất cho sâu, xây nền trên vầng đá: Nước tràn lan, dòng nước chảy mạnh xô vào nhà đó, nhưng không xô động được, vì đã cất chắc chắn. 49 Song kẻ nào nghe lời ta mà không làm theo, thì giống như một người kia cất nhà trên đất không xây nền: Dòng nước chảy mạnh xô vào nhà đó, tức thì nhà sụp xuống, và sự hư hại lớn lao.
6
Tôch Ba Sêng Tâm Nar Saƀat
1Tâm nar Saƀat Kôranh Brah Yêsu hăn rgăn mir ba sêng, phung oh mon Păng tôch ba, tro tâm mpang ti jêh ri sa. 2Geh ƀaƀă phung Pharisi lah ma khân păng: "Mâm ƀư khân may ƀư nau bu vay ver tâm nar Saƀat?" 3Brah Yêsu plơ̆ lah ma khân păng: "Khân may mâu mâp uănh hĕ nau Y-Đavit ƀư tơlah păng ji ngot, păng jêh ri phung ndrel ma păng. 4Mâm ƀư păng lăp tâm ngih Brah Ndu sŏk kapŭng prăp nhhơr ma Brah Ndu, păng sa jêh ri ăn ma phung ndrel ma păng? Nanê̆ kapŭng nây knŏng phung kôranh ƀư brah dơi sa." 5Jêh ri Brah Yêsu lah ma khân păng: "Kon bunuyh jêng Kôranh nđâp ma nar Saƀat."
Bunuyh Siăr Ti
6Geh nar Saƀat êng, Brah Yêsu lăp tâm ngih rƀŭn phung Yuđa jêh ri nti lah. Ta nây geh du huê bunuyh siăr ti pama. 7Phung kôranh nchih samƀŭt jêh ri phung Pharisi kâp uănh ma Brah Yêsu, gĭt lah Păng mra ƀư bah tâm nar Saƀat, gay ma geh nau phong Păng. 8Ƀiălah Brah Yêsu gĭt nau mĭn khân păng jêh ri lah ma bunuyh siăr ti: "Dâk hom may jêh ri gŭ râng ta nklang aơ." Păng dâk jêh ri gŭ râng. 9Jêh ri Brah Yêsu lah ma khân păng: "Tâm nar Saƀat, gĭt lah dơi ƀư nau ueh mâu lah nau mhĭk, tâm rklaih nau rêh mâu lah nkhĭt lơi păng?" 10Păng uănh ma lĕ rngôch phung nây jêh ri lah ma bunuyh nây: "Yơr hom ti may." Păng yơr, jêh ri ti păng bah ro. 11Khân păng bêng ma nau ji nuih jêh ri tâm nchră ma nau khân păng ŭch ƀư ma Brah Yêsu.
Nau Săch Phung Oh Mon Păng
12Dôl nây Brah Yêsu hao yôk, ŭch mbơh sơm, jêh ri Păng gŭ mbơh sơm ma Brah Ndu lĕ du măng. 13Tât nar luh Brah Yêsu kuăl phung oh mon Păng jêh ri săch jât ma bar nuyh tâm phung nây. Phung nây Păng rnha Kôranh phung oh mon. 14Y-Simôn păng trơn amoh Y-Pêtrôs, Y-Andrê oh păng, Y-Yakơ, Y-Yôhan, Y-Philip, Y-Ƀartêlômi, 15Y-Mathiơ, Y-Thômas, Y-Yakơ kon Y-Alphê, Y-Simôn bu rnha Nơm Hŭch Rhŭl. 16Yut kon Y-Yakơ, jêh ri Y-Yuđas Iskariôt jêng nơm rlăng. 17Păng jŭr ndrel ma phung nây jêh ri gŭ jưh ta ntŭk neh lâng. Ta nây geh âk phung oh mon Păng jêh ri âk bunuyh bơh n'gor Yuđa, bơh ƀon Yêrusalem, jêh ri tă bơh n'gor dăch kơh rlai ƀon Tyr jêh ri ƀon Sidôn. Khân păng văch gay ma iăt nau Brah Yêsu nti lah, jêh ri gay ma ƀư bah nau ji kuet khân păng. 18Phung bunuyh rêh ni yor brah djơh lơh, bơh lĕ. 19Lĕ rngôch phung âk ŭch pah tă Păng yor nau brah luh tă bơh Păng jêh ri ƀư bah lĕ rngôch khân păng.
Nau Brah Yêsu Nti Ta Klơ Yôk
20Jêh ri Brah Yêsu uănh ma phung oh mon Păng jêh ri lah: "Ueh maak yơh ma phung khân may o ach, yorlah ƀon bri hđăch Brah Ndu prăp ma khân may. 21Ueh maak yơh ma phung khân may ji ngot aƀaơ ri, yorlah khân may mra hơm răm. 22"Ueh maak yơh ma phung khân may tơlah bu nsot khân may, suai rak khân may, jêh ri dun amoh khân may, kơp jêng mhĭk yor Kon Bunuyh! 23Maak hom khân may tâm nar nây jêh ri nsăt hom yor nau răm nau maak, yorlah nau nkhôm khân may mra jêng toyh ngăn tâm trôk; Yor tâm ban pô nây yơh phung mbơ̆ khân păng ƀư jêh ma phung Kôranh nơm mbơh lor. 24Ƀiălah rêh ni yơh ma khân may, hơi phung ndrŏng, yorlah khân may geh jêh nau bonh. 25Rêh ni yơh ma khân may, hơi phung hơm jêh, yorlah khân may mra ji ngot. Rêh ni yơh ma khân may, hơi phung hơm aƀaơ, yorlah khân may mra gŭ tâm nau klâng ndrê jêh ri nau nhĭm nhhiăng. 26Rêh ni yơh ma khân may tơlah lĕ rngôch bunuyh nkoch bri ma khân may jêng ueh, yorlah tâm ban pô nây lĕ phung mbơ̆ khân păng ƀư ma phung kôranh nơm mbơh lor tih."
Nau Rŏng Ma Phung Rlăng
27"Ƀiălah gâp lah ma khân may, phung iăt gâp, rŏng hom ma phung rlăng đah khân may. Ƀư ueh hom ma phung tâm rmot ma khân may. 28Mŏt ton hom ma phung rtăp rak khân may. Mbơh sơm hom ma phung ƀư mhĭk ma khân may. 29Tơlah du huê tap may ta bom du đah, ăn păng tap tay đŏng bom du đah. Tơlah du huê pit ao gleh may, lơi buay ôh lah păng sŏk đŏng ao jong mbâl may. 30Ăn ma mbu nơm dăn ndơ may, jêh ri lơi hôm sŏk sĭt ôh ndơ may, lah lĕ bu pit. 31Moh nau khân may ŭch bu ƀư ma khân may, ăn khân may ƀư an ma bu tâm ban lĕ. 32"Tơlah khân may rŏng ma phung rŏng ma khân may, moh nau ueh bu kah gĭt tôr ma khân may? Phung tih tâm ban lĕ, rŏng ma phung rŏng ma khân păng. 33Tơlah khân may ƀư ueh ma phung ƀư ueh ma khân may, moh nau ueh bu mra kah gĭt tôr ma khân may? Phung tih ƀư tâm ban lĕ. 34Jêh ri tơlah khân may ăn chan ma phung khân may kâp gân dơi mplơ̆ sĭt, moh nau ueh bu mra kah gĭt tôr ma khân may? Phung tih tâm ban lĕ, ăn ma phung tih chan, gay sŏk dơn ndơ tâm ban. 35Ƀiălah ăn khân may, ƀư ueh jêh ri ăn khân păng chan, lơi hôm sŏk sĭt ôh, pôri nau nkhôm khân may mra jêng toyh, jêh ri khân may mra jêng kon Nơm Klơ Lơn, yorlah păng jêng ueh ma phung mâu gĭt tôr jêh ri ma phung ƀai. 36Ăn khân may blau yô̆, tâm ban ma Mbơ̆ khân may blau yô̆."
Lơi Phat Dôih Bu
37"Lơi phat ôh dôih ma bu, gay bu mâu phat dôih khân may. Lơi ta kơp ôh bu jêng khư ma nau tâm rmal, gay ma bu mâu kơp khân may khư ma nau tâm rmal. Yô̆ hom nau tih bu, ri mơ Brah Ndu yô̆ nau tih khân may. 38Ăn ma bu, gay ma bu ăn ma khân may. Bu mra nkhŭt ma khân may, jêh ri mbêng ăn ler. Yorlah bu mra veh ma khân may, tĭng nâm khân may mra veh ma bu. "Ndruyh Jêh Ri Ndâr 39Păng ngơi nau hôr aơ ma khân păng: "Du huê bunuyh chieh măt, dơi lĕ păng njŭn leo du huê bunuyh êng? Di lĕ bar hê khân păng mra tŭp tâm ntu? 40"Phung oh mon mâu jêng toyh lơn ma kôranh nơm nti ôh, ƀiălah lĕ rngôch oh mon ngăn mra jêng tâm ban ma kôranh nơm nti păng. 41Mâm ƀư may saơ ndruyh tâm trôm măt oh nâu may, ƀiălah mâu saơ ôh rda tơm si tâm trôm măt may nơm? 42Mâu lah, mâm may dơi lah ma oh nâu may: 'Hơi oh nâu, ăn gâp sŏk lơi ndruyh tâm trôm măt may, 'ƀiălah mâu dơi saơ rda tơm si tâm trôm măt may nơm? Hơi bunuyh nuih n'hâm mŭr lor lơn sŏk lơi rda tơm si tâm trôm măt may, pôri may mra dơi saơ ang dơi sŏk ndruyh tă bơh trôm măt oh nâu may."
Tơm Si Jêh Ri Play Păng
43"Mâu geh ôh tơm si ueh geh play mhĭk, mâu lĕ geh tơm si mhĭk geh play ueh. 44Yorlah bu dơi năl ăp tơm si ta play păng. Bu mâu pĕ ôh play rvi ta rtao lok, mâu lĕ bu pĕ play kriăk ƀâu tâm pŭm lok. 45Bunuyh ueh ngluh ndơ ueh tă bơh ntŭk ueh tâm nuih n'hâm păng, jêh ri bunuyh mhĭk ngluh ndơ mhĭk tă bơh ntŭk mhĭk păng; yorlah rmeh ler tă nuih n'hâm yơh mbung ngơi."
Nơm Ƀư Ngih Ta Klơ Lŭ
46"Mâm ƀư khân may kuăl gâp: 'Hơi Kôranh, Hơi Kôranh, 'ƀiălah khân may mâu ƀư tĭng nâm nau gâp lah ôh? 47Gâp mra tâm mpơl ma khân may ma nau dơi tâm ntĭt lĕ bunuyh văch ta gâp, iăt nau gâp ngơi jêh ri tông. 48Păng jêng tâm ban ma du huê bunuyh ƀư ngih. Păng kuyh neh ăn ueh jêh ri ƀư tur ta klơ lŭ. Tât dak lip jêh ri dak thăng rchoh ƀiălah mâu dơi n'gơ ôh, yorlah bu ƀư păng nâp ngăn. 49Ƀiălah mbu tăng jêh ri mâu tông, păng jêng tâm ban ma du huê bunuyh ƀư ngih ta klơ neh mâu geh tur ngih nây. Ƀâtlât păng chalôt jêh ri rai lĕ."