Bài giảng thứ nhứt của Môi-se nhắc lại các ơn Chúa đã làm trong đồng vắng
1 Nầy là lời Môi-se nói cho cả Y-sơ-ra-ên, bên kia sông Giô-đanh, tại đồng vắng, trong đồng bằng, đối ngang Su-phơ, giữa khoảng Pha-ran và Tô-phên, La-ban, Hát-sê-rốt, và Đi-xa-háp. 2 Từ Hô-rếp tới Ca-đe-Ba-nê-a, bởi đường núi Sê-i-rơ, đi mười một ngày đường. 3 Nhằm năm bốn mươi, ngày mồng một tháng mười một, Môi-se nói cùng dân Y-sơ-ra-ên mọi điều mà Đức Giê-hô-va đã biểu người phải nói cùng họ. 4 Ấy là sau khi người đã đánh giết Si-hôn, vua dân A-mô-rít ở tại Hết-bôn, và Óc, vua Ba-san, ở tại Ách-ta-rốt và Ết-rê-i.⚓ 5 Tại bên kia sông Giô-đanh, trong xứ Mô-áp, Môi-se khởi giảng giải luật pháp nầy mà rằng: 6 Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta có phán cùng chúng ta tại Hô-rếp mà rằng: Các ngươi kiều ngụ trong núi nầy đã lâu quá; 7 hãy vòng lại và đi đến núi dân A-mô-rít, cùng đến các miền ở gần bên, tức là đến nơi đồng bằng, lên núi, vào xứ thấp⚓, đến miền nam, lên mé biển, vào xứ dân Ca-na-an và Li-ban, cho đến sông lớn, là sông Ơ-phơ-rát. 8 Kìa, ta phó xứ nầy cho các ngươi! Hãy vào và chiếm lấy xứ mà Đức Giê-hô-va đã thề ban cho tổ phụ các ngươi, là Áp-ra-ham, Y-sác, Gia-cốp, cùng cho con cháu của họ. 9 Trong lúc đó ta có nói cùng các ngươi rằng: Một mình ta không sức đủ cai trị các ngươi. 10 Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi đã gia thêm các ngươi, kìa ngày nay, các ngươi đông như sao trên trời. 11 Nguyện Giê-hô-va Đức Chúa Trời của tổ phụ các ngươi khiến các ngươi thêm lên gấp ngàn lần và ban phước cho, y như Ngài đã phán cùng các ngươi. 12 Một mình ta làm thế nào mang lấy trách nhiệm và gánh nặng về điều tranh tụng của các ngươi? 13 Hãy chọn trong mỗi chi phái các ngươi những người khôn ngoan, thông sáng, có tiếng, và ta sẽ lập họ lên làm quan trưởng các ngươi. 14 Các ngươi có đáp rằng: Việc người toan làm thật tốt thay. 15 Bấy giờ, ta chọn lấy những người quan trưởng của các chi phái, là những người khôn ngoan, có tiếng, lập lên làm quan tướng các ngươi, hoặc cai ngàn người, hoặc cai trăm người, hoặc cai năm mươi người, hoặc cai mười người, và làm quản lý trong những chi phái của các ngươi. 16 Trong lúc đó, ta ra lịnh cho những quan xét các ngươi rằng: Hãy nghe anh em các ngươi, và lấy công bình mà xét đoán sự tranh tụng của mỗi người với anh em mình, hay là với khách ngoại bang ở cùng người. 17 Trong việc xét đoán, các ngươi chớ tư vị ai; hãy nghe người hèn như nghe người sang, đừng có sợ ai, vì sự xét đoán thuộc về Đức Chúa Trời. Phàm việc nào lấy làm rất khó cho các ngươi, hãy đem đến trước mặt ta thì ta sẽ nghe cho. 18 Vậy, trong lúc đó, ta có truyền cho các ngươi mọi điều mình phải làm. 19 Đoạn, bỏ Hô-rếp, chúng ta trải ngang qua đồng vắng minh mông và gớm ghê mà chúng ta thấy kia, hướng về núi dân A-mô-rít, y như Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta đã phán dặn; rồi chúng ta đến Ca-đe-Ba-nê-a. 20 Bấy giờ, ta nói cùng các ngươi rằng: Các ngươi đã đến núi của dân A-mô-rít mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta ban cho chúng ta. 21 Kìa, Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi phó xứ nầy cho ngươi; hãy đi lên, chiếm làm sản nghiệp, y như Giê-hô-va Đức Chúa Trời của tổ phụ ngươi đã phán cùng ngươi; chớ ái ngại, chớ kinh khủng. 22 Các ngươi hết thảy bèn lại gần ta và nói rằng: Hãy sai những người đi trước chúng tôi, đặng do thám xứ và chỉ bảo về đường sá nào chúng tôi phải lên, và các thành chúng tôi phải vào. 23 Lời nầy đẹp lòng ta; ta chọn mười hai người trong các ngươi, tức mỗi chi phái một người. 24 Mười hai người đó ra đi, lên núi, đi đến khe Ếch-côn và do thám xứ. 25 Họ hái cầm trong tay mình những trái cây xứ đó, đem về cho chúng ta; thuật lại cùng chúng ta rằng: Xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta ban cho thật là tốt. 26 Nhưng các ngươi không muốn lên đó, và đã bội nghịch mạng của Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi,⚓27 lằm bằm trong trại mình mà rằng: Ấy bởi Đức Giê-hô-va ghét chúng ta, nên khiến chúng ta ra xứ Ê-díp-tô, đặng phó chúng ta vào tay dân A-mô-rít, để tiêu diệt đi. 28 Chúng ta sẽ đi lên đâu? Anh em chúng ta làm cho chúng ta tiêu gan vì nói rằng: Ấy là một dân đông hơn và cao lớn hơn chúng ta; ấy là những thành lớn và kiên cố đến tận trời; vả lại, tại đó, chúng tôi có thấy những con cháu của dân A-na-kim.⚓ 29 Nhưng ta nói cùng các ngươi rằng: Chớ ái ngại và chớ sợ sệt gì. 30 Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi đi trước, chánh Ngài sẽ chiến cự cho các ngươi, như Ngài đã thường làm trước mắt các ngươi tại xứ Ê-díp-tô, 31 và trong đồng vắng --- là nơi ngươi thấy rằng trọn dọc đường ngươi đi, cho đến khi tới chốn nầy, Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đã bồng ngươi như một người bồng con trai mình.⚓32 Dầu vậy, các ngươi vẫn không tin Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi,⚓33 là Đấng đi trước dẫn các ngươi trên đường, để tìm cho các ngươi một nơi đóng trại; ban đêm trong đám lửa, ban ngày trong đám mây, đặng chỉ con đường các ngươi phải đi. 34 Bấy giờ, Đức Giê-hô-va nghe tiếng của lời nói các ngươi, bèn nổi giận và thề rằng:⚓35 Chẳng một ai của dòng dõi gian ác nầy sẽ thấy xứ tốt đẹp mà ta đã thề ban cho tổ phụ các ngươi, 36 ngoại trừ Ca-lép, con trai của Giê-phu-nê. Người sẽ thấy xứ đó; và ta sẽ ban cho người cùng con cháu người xứ mà người đã trải qua, bởi vì người có theo Đức Giê-hô-va cách trung tín trọn vẹn. 37 Lại, Đức Giê-hô-va vì cớ các ngươi cũng nổi giận cùng ta, mà rằng: Ngươi cũng vậy, sẽ không vào đó đâu. 38 Giô-suê, con trai Nun, là đầy tớ ngươi, sẽ được vào đó. Hãy làm cho người vững lòng, vì ấy là người sẽ khiến dân Y-sơ-ra-ên nhận lấy xứ nầy làm sản nghiệp. 39 Những con trẻ của các ngươi mà các ngươi đã nói rằng sẽ thành một miếng mồi, và những con trai các ngươi hiện bây giờ chưa biết điều thiện hay là điều ác, sẽ vào xứ đó. Ta sẽ ban cho chúng nó xứ nầy làm sản nghiệp; 40 nhưng các ngươi hãy trở về, đi đến đồng vắng về hướng Biển Đỏ. 41 Lúc đó, các ngươi bèn đáp cùng ta mà rằng: Chúng tôi đã phạm tội cùng Đức Giê-hô-va; chúng tôi sẽ đi lên chiến trận và làm mọi điều Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng tôi đã phán dặn. Mỗi người trong các ngươi nịt binh khí và toan dại dột đi lên núi. 42 Đức Giê-hô-va bèn phán cùng ta rằng: Hãy nói cùng dân sự: Chớ đi lên và chớ chiến trận, vì ta không ngự giữa các ngươi; e các ngươi bị quân thù nghịch đánh bại. 43 Ta có thuật lại những lời nầy, nhưng các ngươi không nghe ta, nghịch mạng của Đức Giê-hô-va, đầy sự kiêu ngạo, kéo đi lên núi. 44 Bấy giờ, người A-mô-rít ở trong núi nầy, đi ra đón và đuổi các ngươi như thể đoàn ong, đánh bại các ngươi tại Sê-i-rơ cho đến Họt-ma. 45 Khi trở về, các ngươi có khóc lóc trước mặt Đức Giê-hô-va, nhưng Đức Giê-hô-va không lắng tai và chẳng khứng nghe tiếng của các ngươi. 46 Ấy vì thế nên các ngươi ở tại Ca-đe lâu ngày, nhiều ngày biết dường bao!
1
Mauxe rov hais txog Yawmsaub tej kevcai
1Tej lus no yog tej lus uas Mauxe hais rau ib tsoom Yixayee sawvdaws hauv tebchaws moj sab qhua ntawm dej Yaladee sab hnub tuaj, yog ntawm lub tiaj Alanpa ncaj lub moos Xus thiab nyob hauv nruab nrab cov moos no yog Palas, Thaufee, Lanpas, Haxelau thiab Dixaha. 2Txojkev ntawm Haule⚓ uas hla lub roob Xe‑i mus rau Khade Npania mas yog kaum ib hnub ke. 3Lub kaum ib hlis hnub xiab ib uas yog xyoo plaub caug Mauxe hais txhua txoj kevcai uas Yawmsaub hais rau Mauxe lawd rau cov Yixayee, 4yog hais tom qab uas nws twb kov yeej cov Amaulai tus vajntxwv Xihoo uas nyob hauv Hesanpoo thiab Npasas tus vajntxwv Aus uas nyob hauv Athalau thiab hauv Ede‑i. 5Mauxe pib piav txoj kevcai no hauv Mau‑a tebchaws ntawm tus dej Yaladee sab hnub tuaj hais tias, 6Yawmsaub uas yog peb tus Vajtswv twb hais rau peb ntawm Haule tias, “Nej so ntawm lub roob no ntev txaus lawm. 7Nej cia li tig hlo sawv kev mus pem toj siab Amaulai tebchaws thiab mus txog tej neeg uas nyob ze hauv Alanpa, yog tej uas nyob pem roob thiab ntawm tej pov roob Sefela thiab ntawm Neke⚓ thiab nyob ntawm ntug hiavtxwv thiab hauv Khana‑as tebchaws thiab Lenpanoo tebchaws mus txog ntua tus dej Yufeti. 8Saib maj, kuv muab lub tebchaws no tso rau ntawm nej xubntiag lawm. Nej cia li txeem mus txeeb lub tebchaws uas Yawmsaub cog lus ruaj khov rau nej tej poj koob yawm txwv, uas yog Aplahas, Yiha thiab Yakhauj hais tias yuav muab pub rau lawv thiab lawv caj ces.”
Tsa cov uas pab tu plaub
9Thaum ntawd kuv twb hais rau nej tias, “Kuv tib leeg xwb ris tsis taus nej. 10Yawmsaub uas yog nej tus Vajtswv pub nej huaj vam coob tuaj, mas sim saib, niaj hnub nimno nej coob npaum li tej hnub qub saum nruab ntug. 11Thov Yawmsaub uas yog nej tej poj koob yawm txwv tus Vajtswv pub kom nej huaj vam qas txhiab npaug thiab foom koob hmoov rau nej raws li nws twb cog lus tseg rau nej. 12Kuv tib leeg yuav ua li cas ris tau nej tej kev ceeblaj thiab tej nra thiab tej uas nej sib cav sib ceg? 13Cia li xaiv cov uas muaj tswvyim thiab txawj ntse thiab sawvdaws hwm hauv nej txhua xeem los es kuv yuav muab lawv tsa ua thawj coj rau nej.” 14Nej twb teb kuv tias, “Yam uas koj hais kod zoo lawm, tsim nyog peb ua.” 15Kuv thiaj muab cov thawj hauv nej txhua xeem uas muaj tswvyim thiab sawvdaws hwm tsa ua thawj coj rau nej kom ua tus kav ib txhiab, kav ib puas, kav tsib caug, kav kaum leej thiab ua nom tswv rau hauv nej txhua xeem. 16Thaum ntawd kuv twb hais rau cov uas tu nej plaub tias, “Nej yuav tsum tshuaj saib tej plaub ntug uas cov kwvtij muaj thiab tu tej plaub kom ncaj rau ob tog tsis hais kwvtij lossis lwm haiv neeg uas nrog nej nyob. 17Nej tsis txhob tuaj ib tog tu plaub, nej yuav tsum mloog tus yau thiab tus hlob hais ib yam nkaus. Nej tsis txhob ntshai neeg rau qhov tej kev tu plaub ntawd yog Vajtswv li. Tej plaub uas ceeblaj nej tu tsis tau ces cia li coj tuaj rau kuv, kuv mam li tshuaj saib.” 18Thaum ntawd kuv twb hais rau nej txog txhua yam uas nej yuav tsum ua.
Xa cov uas tshuaj tebchaws ntawm Khade Npania mus
19Peb thiaj tawm ntawm Haule mus dhau plaws lub niag tebchaws moj sab qhua dav heev uas txaus ntshai kawg uas nej twb pom ntawd, taug txojkev pem toj siab Amaulai tebchaws raws li uas Yawmsaub uas yog peb tus Vajtswv hais rau peb lawd, thiab peb los txog Khade Npania. 20Kuv twb hais rau nej tias, “Nej los txog toj siab Amaulai tebchaws lawm uas Yawmsaub uas yog peb tus Vajtswv pub rau peb. 21Saib maj, nej tus Vajtswv Yawmsaub twb muab lub tebchaws ntawd rau nej lawm. Cia li txeem mus txeeb ua nej tug raws li Yawmsaub uas yog nej tej poj koob yawm txwv tus Vajtswv hais cia lawd. Tsis txhob ntshai, tsis txhob poob siab li.” 22Nej sawvdaws txawm tuaj hais rau kuv tias, “Cia peb tso neeg ua peb ntej mus tshuaj lub tebchaws ntawd, es lawv li rov los qhia peb paub tej kev uas peb yuav mus thiab paub tej moos uas peb yuav mus ntawd.” 23Tej uas nej hais ntawd kuv kuj pom zoo, kuv thiaj xaiv kaum ob leeg hauv nej ib xeem ib leeg. 24Mas lawv cov ntawd thiaj sawv kev mus txog pem toj siab mus txog lub hav Ekhau mus tshuaj qhov ntawd. 25Lawv thiaj de tej txiv hmab txiv ntoo coj los rau peb thiab coj xov los rau peb hais tias, “Tej uas Yawmsaub uas yog peb tus Vajtswv pub rau peb mas yog ib lub tebchaws zoo heev.” 26Txawm yog li ntawd los nej tsis yeem txeem mus li. Tiamsis nej tseem tawv nyom Yawmsaub uas yog nej tus Vajtswv tej lus, 27thiab nej tseem yws yws hauv nej tej tsev ntaub hais tias, “Yog vim Yawmsaub ntxub peb Yawmsaub thiaj coj peb tawm hauv Iyi tebchaws los yuav muab peb cob rau hauv cov Amaulai txhais tes thiab muab peb ua kom puam tsuaj. 28Peb yuav txeem mus rau qhovtwg? Peb cov kwvtij ua rau peb siab ntsws yaj tag. Lawv hais tias, ‘Cov neeg ntawd muaj zog dua peb siab dua peb. Lawv tej moos kuj loj muaj ntsa loog siab nto ntuj, thiab peb tseem pom cov neeg Anaj nyob qhov ntawd thiab.’ ” 29Kuv txawm hais rau nej tias, “Tsis txhob ras tsis txhob ntshai lawv li. 30nej tus Vajtswv Yawmsaub ua nej ntej mus mas nws yuav ua rog pab nej ib yam li nws twb pab nej hauv Iyi tebchaws tab meeg nej lub qhov muag, 31thiab hauv tebchaws moj sab qhua, uas nej twb pom nej tus Vajtswv Yawmsaub muab nej puag ib yam li leej txiv puag nws tus menyuam tub, mus thoob txojkev uas nej mus ntawd mus txog thaum uas nej los txog ntawm no.” 32Txawm li cas los xij los nej pheej tsis ntseeg Yawmsaub uas yog nej tus Vajtswv 33uas ua nej ntej mus nrhiav chaw rau nej tsuam chaw nyob, hmo ntuj ua nplaim taws nruab hnub ua tauv huab qhia nej paub txojkev uas nej yuav tsum mus.
Yawmsaub rau txim rua cov Yixayee
34Yawmsaub twb hnov nej tej lus mas nws thiaj npau taws thiab twv kiag tias, 35“Tiam neeg phem no yuav tsis muaj ib tug tau pom lub tebchaws zoo uas kuv cog lus ruaj khov tias yuav muab pub rau nej tej poj koob yawm txwv, 36tsuas yog Yefune tus tub Khalej thiaj pom xwb. Thiab kuv yuav pub lub tebchaws uas nws tau tsuj ntawd rau nws thiab nws tej tub ki, rau qhov nws ua raws li Yawmsaub lub siab nyiam kawg siab kawg ntsws.” 37Vim yog tim nej, Yawmsaub thiaj chim rau kuv thiab thiaj hais tias, “Koj yuav tsis tau mus rau hauv lub tebchaws ntawd thiab. 38Noo tus tub Yausua uas sawv koj ntiag yuav tau mus rau hauv. Cia li txhawb nws lub zog rau qhov nws yuav coj cov Yixayee mus tuav tau lub tebchaws ntawd ua qub txeeg qub teg. 39Thiab nej tej menyuam yaus uas nej hais tias yuav raug luag ntes coj mus thiab nej tej menyuam uas hnub no tsis paub qhov zoo qhov phem yuav tau txeem mus rau hauv. Kuv yuav pub lub tebchaws ntawd rau lawv mas lawv yuav tau los ua lawv tug. 40Tiamsis nej mas nej cia li tig hlo mus rau hauv tebchaws moj sab qhua taug txojkev uas mus rau Hiavtxwv Liab.”⚓ 41Ces nej txawm teb kuv tias, “Peb tau ua txhaum rau Yawmsaub lawm, peb yuav nce mus ua rog raws li Yawmsaub uas yog peb tus Vajtswv hais rau peb.” Nej cov txivneej sawvdaws thiaj li coj kiag cuab yeej ua rog thiab xav tias yuav yoojyim nce mus rau pem tebchaws toj siab. 42Yawmsaub hais rau kuv tias, “Cia li hais rau lawv tias, ‘Tsis txhob nce mus ua rog vim kuv tsis nyob hauv nej nruab nrab lawm tsam ces nej swb yeeb ncuab.’ ” 43Kuv thiaj hais li ntawd rau nej tiamsis nej tsis mloog thiab nej tawv nyom tej uas Yawmsaub hais kom nej ua. Nej lub siab khav theeb khav txiv mas nej nce mus pem toj siab. 44Mas cov Amaulai uas nyob pem toj siab ntawd tawm tuaj ntaus nej caum nej yam nkaus li xub ntab caum thiab ntaus nej swb kiag ntawm Xe‑i mus txog ntua Hauma. 45Ces nej ho los quaj rau ntawm Yawmsaub xubntiag, tiamsis Yawmsaub kuj tsis quav ntsej nej lub suab quaj thiab tsis tig ntsej mloog nej. 46Nej thiaj li nyob ntawm Khade tau ntau hnub ntev li uas nej nyob ntawd.