Bài giảng thứ nhứt của Môi-se nhắc lại các ơn Chúa đã làm trong đồng vắng
1 Nầy là lời Môi-se nói cho cả Y-sơ-ra-ên, bên kia sông Giô-đanh, tại đồng vắng, trong đồng bằng, đối ngang Su-phơ, giữa khoảng Pha-ran và Tô-phên, La-ban, Hát-sê-rốt, và Đi-xa-háp. 2 Từ Hô-rếp tới Ca-đe-Ba-nê-a, bởi đường núi Sê-i-rơ, đi mười một ngày đường. 3 Nhằm năm bốn mươi, ngày mồng một tháng mười một, Môi-se nói cùng dân Y-sơ-ra-ên mọi điều mà Đức Giê-hô-va đã biểu người phải nói cùng họ. 4 Ấy là sau khi người đã đánh giết Si-hôn, vua dân A-mô-rít ở tại Hết-bôn, và Óc, vua Ba-san, ở tại Ách-ta-rốt và Ết-rê-i.⚓ 5 Tại bên kia sông Giô-đanh, trong xứ Mô-áp, Môi-se khởi giảng giải luật pháp nầy mà rằng: 6 Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta có phán cùng chúng ta tại Hô-rếp mà rằng: Các ngươi kiều ngụ trong núi nầy đã lâu quá; 7 hãy vòng lại và đi đến núi dân A-mô-rít, cùng đến các miền ở gần bên, tức là đến nơi đồng bằng, lên núi, vào xứ thấp⚓, đến miền nam, lên mé biển, vào xứ dân Ca-na-an và Li-ban, cho đến sông lớn, là sông Ơ-phơ-rát. 8 Kìa, ta phó xứ nầy cho các ngươi! Hãy vào và chiếm lấy xứ mà Đức Giê-hô-va đã thề ban cho tổ phụ các ngươi, là Áp-ra-ham, Y-sác, Gia-cốp, cùng cho con cháu của họ. 9 Trong lúc đó ta có nói cùng các ngươi rằng: Một mình ta không sức đủ cai trị các ngươi. 10 Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi đã gia thêm các ngươi, kìa ngày nay, các ngươi đông như sao trên trời. 11 Nguyện Giê-hô-va Đức Chúa Trời của tổ phụ các ngươi khiến các ngươi thêm lên gấp ngàn lần và ban phước cho, y như Ngài đã phán cùng các ngươi. 12 Một mình ta làm thế nào mang lấy trách nhiệm và gánh nặng về điều tranh tụng của các ngươi? 13 Hãy chọn trong mỗi chi phái các ngươi những người khôn ngoan, thông sáng, có tiếng, và ta sẽ lập họ lên làm quan trưởng các ngươi. 14 Các ngươi có đáp rằng: Việc người toan làm thật tốt thay. 15 Bấy giờ, ta chọn lấy những người quan trưởng của các chi phái, là những người khôn ngoan, có tiếng, lập lên làm quan tướng các ngươi, hoặc cai ngàn người, hoặc cai trăm người, hoặc cai năm mươi người, hoặc cai mười người, và làm quản lý trong những chi phái của các ngươi. 16 Trong lúc đó, ta ra lịnh cho những quan xét các ngươi rằng: Hãy nghe anh em các ngươi, và lấy công bình mà xét đoán sự tranh tụng của mỗi người với anh em mình, hay là với khách ngoại bang ở cùng người. 17 Trong việc xét đoán, các ngươi chớ tư vị ai; hãy nghe người hèn như nghe người sang, đừng có sợ ai, vì sự xét đoán thuộc về Đức Chúa Trời. Phàm việc nào lấy làm rất khó cho các ngươi, hãy đem đến trước mặt ta thì ta sẽ nghe cho. 18 Vậy, trong lúc đó, ta có truyền cho các ngươi mọi điều mình phải làm. 19 Đoạn, bỏ Hô-rếp, chúng ta trải ngang qua đồng vắng minh mông và gớm ghê mà chúng ta thấy kia, hướng về núi dân A-mô-rít, y như Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta đã phán dặn; rồi chúng ta đến Ca-đe-Ba-nê-a. 20 Bấy giờ, ta nói cùng các ngươi rằng: Các ngươi đã đến núi của dân A-mô-rít mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta ban cho chúng ta. 21 Kìa, Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi phó xứ nầy cho ngươi; hãy đi lên, chiếm làm sản nghiệp, y như Giê-hô-va Đức Chúa Trời của tổ phụ ngươi đã phán cùng ngươi; chớ ái ngại, chớ kinh khủng. 22 Các ngươi hết thảy bèn lại gần ta và nói rằng: Hãy sai những người đi trước chúng tôi, đặng do thám xứ và chỉ bảo về đường sá nào chúng tôi phải lên, và các thành chúng tôi phải vào. 23 Lời nầy đẹp lòng ta; ta chọn mười hai người trong các ngươi, tức mỗi chi phái một người. 24 Mười hai người đó ra đi, lên núi, đi đến khe Ếch-côn và do thám xứ. 25 Họ hái cầm trong tay mình những trái cây xứ đó, đem về cho chúng ta; thuật lại cùng chúng ta rằng: Xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta ban cho thật là tốt. 26 Nhưng các ngươi không muốn lên đó, và đã bội nghịch mạng của Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi,⚓27 lằm bằm trong trại mình mà rằng: Ấy bởi Đức Giê-hô-va ghét chúng ta, nên khiến chúng ta ra xứ Ê-díp-tô, đặng phó chúng ta vào tay dân A-mô-rít, để tiêu diệt đi. 28 Chúng ta sẽ đi lên đâu? Anh em chúng ta làm cho chúng ta tiêu gan vì nói rằng: Ấy là một dân đông hơn và cao lớn hơn chúng ta; ấy là những thành lớn và kiên cố đến tận trời; vả lại, tại đó, chúng tôi có thấy những con cháu của dân A-na-kim.⚓ 29 Nhưng ta nói cùng các ngươi rằng: Chớ ái ngại và chớ sợ sệt gì. 30 Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi đi trước, chánh Ngài sẽ chiến cự cho các ngươi, như Ngài đã thường làm trước mắt các ngươi tại xứ Ê-díp-tô, 31 và trong đồng vắng --- là nơi ngươi thấy rằng trọn dọc đường ngươi đi, cho đến khi tới chốn nầy, Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đã bồng ngươi như một người bồng con trai mình.⚓32 Dầu vậy, các ngươi vẫn không tin Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi,⚓33 là Đấng đi trước dẫn các ngươi trên đường, để tìm cho các ngươi một nơi đóng trại; ban đêm trong đám lửa, ban ngày trong đám mây, đặng chỉ con đường các ngươi phải đi. 34 Bấy giờ, Đức Giê-hô-va nghe tiếng của lời nói các ngươi, bèn nổi giận và thề rằng:⚓35 Chẳng một ai của dòng dõi gian ác nầy sẽ thấy xứ tốt đẹp mà ta đã thề ban cho tổ phụ các ngươi, 36 ngoại trừ Ca-lép, con trai của Giê-phu-nê. Người sẽ thấy xứ đó; và ta sẽ ban cho người cùng con cháu người xứ mà người đã trải qua, bởi vì người có theo Đức Giê-hô-va cách trung tín trọn vẹn. 37 Lại, Đức Giê-hô-va vì cớ các ngươi cũng nổi giận cùng ta, mà rằng: Ngươi cũng vậy, sẽ không vào đó đâu. 38 Giô-suê, con trai Nun, là đầy tớ ngươi, sẽ được vào đó. Hãy làm cho người vững lòng, vì ấy là người sẽ khiến dân Y-sơ-ra-ên nhận lấy xứ nầy làm sản nghiệp. 39 Những con trẻ của các ngươi mà các ngươi đã nói rằng sẽ thành một miếng mồi, và những con trai các ngươi hiện bây giờ chưa biết điều thiện hay là điều ác, sẽ vào xứ đó. Ta sẽ ban cho chúng nó xứ nầy làm sản nghiệp; 40 nhưng các ngươi hãy trở về, đi đến đồng vắng về hướng Biển Đỏ. 41 Lúc đó, các ngươi bèn đáp cùng ta mà rằng: Chúng tôi đã phạm tội cùng Đức Giê-hô-va; chúng tôi sẽ đi lên chiến trận và làm mọi điều Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng tôi đã phán dặn. Mỗi người trong các ngươi nịt binh khí và toan dại dột đi lên núi. 42 Đức Giê-hô-va bèn phán cùng ta rằng: Hãy nói cùng dân sự: Chớ đi lên và chớ chiến trận, vì ta không ngự giữa các ngươi; e các ngươi bị quân thù nghịch đánh bại. 43 Ta có thuật lại những lời nầy, nhưng các ngươi không nghe ta, nghịch mạng của Đức Giê-hô-va, đầy sự kiêu ngạo, kéo đi lên núi. 44 Bấy giờ, người A-mô-rít ở trong núi nầy, đi ra đón và đuổi các ngươi như thể đoàn ong, đánh bại các ngươi tại Sê-i-rơ cho đến Họt-ma. 45 Khi trở về, các ngươi có khóc lóc trước mặt Đức Giê-hô-va, nhưng Đức Giê-hô-va không lắng tai và chẳng khứng nghe tiếng của các ngươi. 46 Ấy vì thế nên các ngươi ở tại Ca-đe lâu ngày, nhiều ngày biết dường bao!
1
Lus Qhib Thawj
1Phau ntawv no yog tej lus uas Mauxes hais tseg rau cov Yixalayees thaum lawv tseem nyob hauv lub tiaj suabpuam ntawm ntug Dej Yauladees sab hnubtuaj. Lawv nyob hauv lub Hav Yauladees uas ze rau ntawm Xufes uas nyob ntu nruab nrab ntawm lub nroog Palas, Taufees, Lanpas, Haxelaus thiab Dixahas. ( 2Yog sawv kev ntawm lub Roob Xinais taug kev hla cov pov roob hauv tebchaws Edoos mus rau Kades Npane-as, mas yog kaum ib hnub thiaj txog.) 3Hnub xiab ib lub kaum ib hlis ntuj, xyoo plaub caug tom qab uas cov Yixalayees tawm nram tebchaws Iziv los. Mauxes muab Vajtswv tej lus txhua nqe qhia rau cov Yixalayees. 4Tej no yog tom qab uas tus TSWV tau pab cov Yixalayees tua yeej tus Vajntxwv Xihoos uas kav cov Amaules hauv lub nroog Hesenpoos thiab Vajntxwv Aunkas uas kav lub nroog Asetalaus thiab Edeles hauv tebchaws Npasas. 5Thaum cov Yixalayees los nyob hauv tebchaws Mau-am ntawm tus Dej Yauladees sab hnubtuaj, Mauxes muab Vajtswv tej kevcai los qhia thiab ntuas lawv. Mauxes hais tias, 6“Thaum peb tseem nyob nram Roob Xinais, tus TSWV uas yog peb tus Vajtswv hais rau peb tias, ‘Nej los nyob ntawm lub roob no ntev heev lawm; 7cia li rhuav nej tej tsevntaub thiab khiav tawm qhov chaw no mus. Nej mus rau ntawm lub laj roob hauv tebchaws Amaules thiab tej cheebtsam uas nyob ibncig ntawd, mus rau hauv lub hav Yauladees, mus rau saum lub laj roob thiab hauv tej tiaj nrag, mus rau cheebtsam uas nyob sab qabteb, thiab mus rau tom ntug Hiavtxwv Meditelanes. Mus kom txog rau tebchaws Kana-as thiab dhau mus rau pem tej roob hauv tebchaws Lenpanoos thiab mus kom txog rau ntawm tus Dej Efalates. 8Tagnrho tej no yog lub tebchaws uas kuv uas yog tus TSWV, tau coglus yuav muab rau nej yawgkoob, Anplahas, Ixaj, Yakhauj thiab lawv tej xeebntxwv. Nej cia li mus nyob hauv lub tebchaws ntawd.’ ”
Mauxes Xaiv Cov Txiav Txim
(Khiavdim 18.13-27)
9Mauxes hais rau cov pejxeem hais tias, “Thaum peb tseem nyob ntawm Roob Xinais, kuv hais rau nej hais tias, ‘Kuv tes haujlwm ntau dhau heev lawm; kuv ib leej xwb ua tsis tag. 10Tus TSWV uas yog nej tus Vajtswv pub rau nej huamvam coob npaum li tej hnubqub saum nruab ntug. 11Thov tus TSWV uas yog nej cov yawgkoob tus Vajtswv, pub kom nej huamvam ib txhiab npaug ntxiv, thiab kom nej lub neej vammeej raws li Vajtswv tau coglus tseg lawm. 12Tiamsis kuv ib leeg yuav ua li cas txiav txim tau rau nej, thaum nej muaj kev sib cav sib ceg? 13Nej cia li xaiv ib cov neeg txawj ntse uas paub qabhau, cov txivneej uas muaj tswvyim thiab paub ua haujlwm ntawm txhua xeem tuaj rau kuv, kuv yuav tsa lawv ua cov thawj saib nej.’ 14Nej teb kuv hais tias, nej pom zoo li kuv hais ntawd. 15Yog li ntawd, kuv thiaj tsa cov neeg txawj ntse, cov thawjcoj uas paub ua haujlwm uas nej xaiv hauv nej tej xeem tuaj ua cov coj nej. Ibtxhia saib ib txhiab leej, ibtxhia saib ib puas leej, ibtxhia saib tsib caug leej thiab ibtxhia saib kaum leej. Thiab kuv tseem tsa ntau tus nomtswv ua cov kav nej txhua xeem. 16“Thaum ntawd, kuv qhia rau lawv hais tias, ‘Nej mloog tej lus sib cav sib ceg ntawm cov pejxeem. Nej yuav tsum txiav txim kom ncaj thaum lawv muaj kev sib cav sib ceg, tsis hais nej haivneeg lossis lwm haivneeg uas nrog nej nyob. 17Thaum nej txiav txim, nej tsis txhob xaiv ntsejmuag, nej yuav tsum txiav txim ncaj ncees rau txhua tus, txawm yog nws yuav yog leejtwg los xij. Nej tsis txhob ntshai leejtwg li, rau qhov tej uas nej txiav txim siab yog los ntawm Vajtswv. Yog hais tias muaj tej rooj plaub uas nej hais tsis tau lawm, nej coj tuaj cuag kuv, kuv mam li hais rooj plaub ntawd.’ 18Tib lub sijhawm ntawd, kuv qhia txhua yam uas nej yuav tau ua rau nej.
Tso Neeg Mus Soj Tebchaws
(Teev Npe 13.1-33)
19“Peb ua txhua yam raws li tus TSWV uas yog peb tus Vajtswv hais kom peb ua. Peb tawm ntawm Roob Xinais mus hla lub tiaj suabpuam uas dav thiab txaus ntshai, mus rau lub laj roob hauv tebchaws Amaules. Thaum peb los txog rau hauv Kades Npane-as, 20-21kuv hais rau nej hais tias, ‘Nimno nej los txog rau ntawm lub laj roob hauv tebchaws Amaules uas tus TSWV uas yog peb tus Vajtswv, thiab yog peb cov yawgkoob tus Vajtswv muab rau peb lawm. Nej tsa muag saib lub tebchaws ntawd. Nej cia li mus nyob hauv raws li tus TSWV hais rau nej lawm. Nej tsis txhob ntau siab yau lossis ntshai.’ 22“Tiamsis nej tuaj cuag kuv thiab hais tias, ‘Cia peb tso ib pab txivneej mus soj lub tebchaws thiab rov qab los qhia rau peb, peb thiaj li paub kev mus thiab saib lawv tej nroog zoo li cas.’ 23“Peb pom hais tias, qhov ntawd yog qhov uas zoo thiab tsimnyog ua, kuv thiaj li xaiv tau kaum ob leeg txivneej, ib xeem ib leeg. 24Lawv taug lub laj roob mus txog rau ntawm lub Hav Esekaus, thiab soj thoob plaws lub hav ntawd. 25Lawv de tau tej txiv hmab txiv ntoo hauv lub tebchaws ntawd coj los qhia rau peb, thiab hais rau peb tias lub tebchaws uas tus TSWV uas yog peb tus Vajtswv muab rau peb ntawd, av rog thiab zoo qoobloo kawg li. 26“Tiamsis nej ntxeev siab thiab tsis mloog tus TSWV uas yog nej tus Vajtswv tej lus, thiab tsis kam mus rau hauv lub tebchaws ntawd. 27Nej ib leeg yws rau ib leeg hauv nej tej tsevntaub hais tias: ‘Yog tus TSWV ntxub peb, nws thiaj coj peb khiav tawm nram tebchaws Iziv los thiab muab peb cob rau cov neeg Amaules, kom lawv muab peb tua tuag tas xwb. 28Peb yuav mus rau hauv lub tebchaws ntawd ua dabtsi? Peb ntshai kawg li. Thaum peb hnov cov neeg uas peb tso mus ntawd rov los qhia rau peb hais tias, cov neeg uas nyob hauv lub tebchaws ntawd, lawv loj, siab thiab muaj zog tshaj peb, lawv tej nroog muaj ntsa yeej xov siab rau saum nruab ntug, thiab lawv pom cov neeg ntawd loj kawg li!’ 29“Tiamsis kuv hais rau nej hais tias, ‘Tsis txhob ntshai cov neeg ntawd, 30tus TSWV uas yog nej tus Vajtswv yuav coj nej kev mus, thiab nws yuav pab kom nej tua cov yeebncuab ntawd ib yam li nej pom nws ua nyob nram tebchaws Iziv, 31thiab nram tiaj suabpuam. Nej twb pom hais tias, nws coj nej taug kev kaj siab lug los txog rau ntawm no, ib yam li leej txiv puag rawv nws tus menyuam.’ 32Tiamsis nej tsis mloog tej lus uas kuv hais, thiab tsis cia siab rau tus TSWV, 33txawm li ntawd los tus TSWV tseem mus ua nej ntej, nrhiav chaw rau nej so. Nws mus ua nej ntej coj nej txoj haukev, nws ua tus nplaim hluavtaws rau nej pom kev thaum tsaus ntuj thiab ua tauv huab roos nej thaum nruab hnub.
Tus TSWV Rau Txim rau Cov Yixalayees
(Teev Npe 14.20-45)
34“Tus TSWV hnov tej lus uas nej yws lawm, nws chim heev, nws thiaj li coglus hais tias, 35‘Nej tiam neeg siab phem no yuav tsis muaj ib tug tau mus nyob hauv lub tebchaws av rog thiab zoo qoob uas kuv coglus tseg yuav muab rau nej cov yawgkoob li. 36Tsuas yog Yefunes tus tub Kalej thiaj yuav tau mus nyob hauv lub tebchaws ntawd xwb. Nws muab siab npuab kuv, thiab kuv yuav muab lub tebchaws uas nws mus soj ntawd rau nws thiab nws cov xeebntxwv.’ 37Twb yog vim nej, tus TSWV thiaj li chim rau kuv thiab hais tias, ‘Mauxes, koj yuav tsis tau mus nyob hauv lub tebchaws ntawd. 38Tiamsis koj yuav tau txhawb Noos tus tub Yausuas zog, nws yog tus pab koj. Nws yuav coj cov Yixalayees mus nyob hauv lub tebchaws ntawd.’ 39“Ces tus TSWV hais rau peb sawvdaws hais tias, ‘Nej cov menyuam tseem yau uas tsis tau paub qhov phem qhov zoo, yog cov menyuam uas nej hais tias yuav raug nej cov yeebncuab ntes, lawv thiaj yog cov uas yuav tau mus nyob hauv lub tebchaws ntawd. Kuv yuav muab lub tebchaws ntawd rau lawv, thiab lawv yuav tau mus nyob hauv. 40Tiamsis nej cov ko, nej cia li tig rov qab mus rau tom tiaj suabpuam uas yog txojkev mus rau Hiavtxwv Liab.’ 41“Nej teb hais tias, ‘Mauxes, peb tau ua txhaum rau tus TSWV lawm tiag. Tiamsis nimno peb yuav mus tua lub tebchaws ntawd, raws li tus TSWV uas yog peb tus Vajtswv tau hais rau peb lawm.’ Ces nej txhua tus txawm cia li npaj mus ua rog, rau qhov nej xav hais tias nce mus puav lub laj roob ntawd yuav yoojyim heev. 42“Tiamsis tus TSWV hais rau kuv hais tias, ‘Koj yuav tsum txwv tsis txhob pub lawv mus tua cov yeebncuab, rau qhov kuv tsis nrog lawv, nyob tsam lawv cov yeebncuab tua yeej lawv.’ 43Kuv hais rau nej raws li uas tus TSWV kom kuv hais, tiamsis nej tsis tig pobntseg mloog li. Nej ntxeev siab rau tus TSWV, thiab vim nej khavtheeb, nej thiaj nce mus rau saum lub laj roob lawm. 44Cov Amaules uas nyob saum tej laj roob tuaj tawmtsam nej ib yam li xub ntab ya tuaj. Lawv caum nej tua los ti nkaus rau ntawm Haumas, thiab lawv tua yeej nej saum lub laj roob hauv tebchaws Edoos. 45Nej thiaj li quaj thov tus TSWV pab, tiamsis nws tsis mloog thiab tsis quavntsej nej li.