42

Các con trai Gia-cốp đi xuống Ê-díp-tô mua lúa. – Giô-sép nhìn biết các anh mình

¹ Gia-cốp thấy xứ Ê-díp-tô có lúa bán ra, bèn nói cùng các con trai mình rằng: Sao bay ngơ ngẩn nhìn nhau vậy? ² Lại rằng: Nầy, cha nghe dưới xứ Ê-díp-tô có lúa bán; bay hãy xuống đó mua lúa cho chúng ta, hầu cho chúng ta sống và khỏi chết, chớ!⚓ ³ Mười người anh của Giô-sép bèn xuống Ê-díp-tô đặng mua lúa. ⁴ Nhưng Gia-cốp không cho Bên-gia-min, em Giô-sép, đi cùng các anh; vì nghĩ rằng: Ta nên giữ chừng, kẻo xảy ra điều rủi ro cho nó. ⁵ Xứ Ca-na-an bấy giờ cũng đói, nên các con trai của Y-sơ-ra-ên cũng đổ xuống Ê-díp-tô mua lúa như các người khác.
⁶ Vả, lúc nầy, chánh Giô-sép cai trị trong nước, và bán lúa cho cả dân bổn xứ. Các anh Giô-sép bèn đến, sấp mình xuống trước mặt người. ⁷ Giô-sép thấy, nhìn biết các anh mình; nhưng giả làm mặt lạ cùng họ, nói một cách xẳng rằng: Các ngươi ở đâu đến? Đáp rằng: Ở xứ Ca-na-an đến đặng mua lúa. ⁸ Vậy, Giô-sép nhìn biết các anh mình; nhưng họ nhìn lại chẳng ra.
⁹ Giô-sép nhớ lại điềm chiêm bao mình đã thấy về anh em mình, liền thét rằng: Các ngươi là thám tử, đến đây đặng dòm hành những nơi yếu óp của xứ ta.⚓ ¹⁰ Đáp rằng: Thưa chúa, chẳng phải vậy; các tôi tớ chúa đến đặng mua lúa mà thôi. ¹¹ Chúng tôi đây đều là con một cha, vốn nhà lương thiện, chẳng phải là thám tử đâu. ¹² Người đáp lại rằng: Chẳng phải; các ngươi đến đặng dòm hành những nơi yếu óp của xứ nầy. ¹³ Đáp rằng: Kẻ tôi tớ chúa có mười hai anh em, con của một cha, nguyên xứ Ca-na-an; nầy một người đã đi mất biệt, còn người út hiện bây giờ hãy ở lại nhà cùng cha chúng tôi. ¹⁴ Giô-sép nói: Ấy, quả thật như ta đã nói, các ngươi là thám tử. ¹⁵ Đây là điều ta thử các ngươi: Ta chỉ mạng Pha-ra-ôn mà thề rằng, hễ em út các ngươi không đến đây thì chẳng bao giờ các ngươi ra khỏi chốn nầy được. ¹⁶ Hãy sai một người nào trong bọn các ngươi về dẫn em út xuống; còn bao nhiêu thì phải ở tù lại đây. Lời các ngươi phải thử đã, rồi ta sẽ biết các ngươi nói đó có quả thật chăng. Nếu chẳng thật, thì ta chỉ mạng Pha-ra-ôn thề rằng, các ngươi là thám tử đó. ¹⁷ Đoạn, Giô-sép truyền đem giam họ chung trong ngục ba ngày.

Giô-sép buộc phải đem Bên-gia-min xuống

¹⁸ Ngày thứ ba, Giô-sép nói cùng họ rằng: Ta kính sợ Đức Chúa Trời; hãy làm như điều nầy, thì được sống. ¹⁹ Nếu các ngươi vốn nhà lương thiện, thì hãy để một người nào ở tù lại đây, còn bao nhiêu đem lương thực về nuôi đói cho nhà các ngươi. ²⁰ Đoạn, hãy dẫn em út xuống đây, thì lời các ngươi sẽ cho là thật, và các ngươi chẳng phải chết. Vậy, họ nghe theo.
²¹ Họ bèn nói với nhau rằng: Quả thật chúng ta cam tội cùng em ta rồi; vì lúc trước ta thấy tâm hồn nó buồn thảm khi nó xin nhờ ơn, nhưng ta không khứng cho; vậy nên tai vạ nầy mới xảy đến cho chúng ta. ²² Ru-bên đáp rằng: Anh há không có nói cùng các em rằng: Chớ phạm tội nầy cùng đứa trẻ đó sao? Nhưng các em không nghe; nên bây giờ huyết nó đòi chúng ta thường lại.⚓ ²³ Vả, Giô-sép vẫn dùng người thông ngôn nói chuyện lại cùng các anh, nên họ tưởng Giô-sép chẳng nghe hiểu.
²⁴ Giô-sép xây mặt qua chỗ khác mà khóc. Đoạn xây mặt lại nói chuyện cùng họ; bèn bắt Si-mê-ôn trong vòng anh em, truyền trói lại trước mặt họ.
²⁵ Giô-sép truyền đầy tớ xúc lúa đổ đầy bao và để bạc lại trong đó cho mỗi người anh em, cũng để thêm lương thực dùng dọc đường. Đầy tớ làm y như lời. ²⁶ Đoạn, anh em chất mấy bao lúa lên lưng lừa, rồi đi.
²⁷ Đến quán, một người trong bọn mở bao ra cho lừa ăn thóc, thấy bạc mình ở tại miệng bao; ²⁸ bèn nói cùng anh em rằng: Bạc của tôi trả lại, hiện trong bao tôi đây! Các anh em nhát gan, vừa nói với nhau, vừa run, mà rằng: Đức Chúa Trời đã làm chi cho chúng ta đây?

Gia-cốp không cho Bên-gia-min đi

²⁹ Các anh em trở về cùng Gia-cốp, cha mình, tại xứ Ca-na-an, thuật lại cho người nghe mọi nỗi đã xảy đến, rằng: ³⁰ Người đương làm chúa tại xứ Ê-díp-tô nói với chúng tôi cách xẳng xớm, cho chúng tôi là thám tử. ³¹ Song chúng tôi có thưa cùng người rằng: Chúng tôi vốn nhà lương thiện, nào có phải là thám tử đâu. ³² Chúng tôi được mười hai anh em con một cha; một người đã đi mất biệt, còn người út hiện bây giờ ở nhà cùng cha, tại xứ Ca-na-an. ³³ Người làm chúa xứ đó dạy rằng: Làm như vầy, ta mới cho các ngươi là lương thiện: Hãy để lại cùng ta một người nào trong bọn các ngươi, còn bao nhiêu sẽ đem lương thực về nuôi đói cho nhà các ngươi; ³⁴ đoạn, hãy dẫn em út đến cho ta. Vậy, ta mới biết rằng các ngươi chẳng phải là thám tử, nhưng là người lương thiện; ta sẽ giao em lại cho, và các ngươi sẽ được buôn bán trong xứ nầy.
³⁵ Vả, đương khi các anh em trút lúa mì ra bao, nầy đâu, trong mỗi bao có gói bạc của mỗi người; cha và các anh em thấy những gói bạc mình, đều lấy làm sợ hãi.
³⁶ Gia-cốp, cha họ, bèn nói rằng: Bay làm mất các con tao; Giô-sép đã mất biệt, Si-mê-ôn cũng mất biệt; mà bây giờ, lại muốn dẫn Bên-gia-min đi nữa sao! Các nông nỗi nầy đều đổ lại cho tao hết! ³⁷ Ru-bên thưa lại cùng cha rằng: Cha hãy giao em nơi tôi, tôi sẽ dẫn về cho. Ví bằng chẳng dẫn em về, thì cha hãy giết hai đứa con trai tôi đi. ³⁸ Nhưng Gia-cốp đáp rằng: Con út tao sẽ chẳng đi xuống với bay đâu; vì anh nó đã chết rồi, chỉ còn một mình nó mà thôi. Nếu điều rủi ro chi xảy đến cho nó nơi dọc đường bay đi, tức nhiên bay làm cho kẻ tóc bạc nầy đau lòng xót dạ xuống âm phủ.

42

Máh Sễm Ai Yô-sep Pỡq Chỡng Crơng Sana Tâng Cruang Ê-yip-tô

¹Toâq Yacốp sâng noau pai cruang Ê-yip-tô bữn crơng sana, ngkíq án atỡng con samiang án neq: “Nŏ́q anhia manoaq tacu cloân chu manoaq sâng?”
²Án pai ễn neq: “Cứq sâng noau pai tâng cruang Ê-yip-tô bữn crơng sana. Cóq anhia sễng pỡ ki, chỡng crơng sana yỗn hái têq bữn tamoong cớp vớt tễ cuchĩt khlac.”
³Ngkíq, máh ai Yô-sep muoi chít náq sễng pỡ cruang Ê-yip-tô yỗn chỡng crơng sana. ⁴Ma Ben-yamin a‑ễm Yô-sep, ki Yacốp tỡ yỗn pỡq cớp máh ai án, yuaq án ngcŏh Ben-yamin tamóh ŏ́c croŏq.
⁵Ngkíq máh con samiang I-sarel pỡq pỡ cruang Ê-yip-tô. Cỗ tian tâng cruang Cana-an ŏ́q lứq crơng sana, alới yoc ễ pỡq chỡng crơng sana machớng cũai canŏ́h chỡng tê.
⁶Tangái ki Yô-sep cỡt sốt nheq tâng cruang Ê-yip-tô; ống án toâp têq chếq crơng sana ki yỗn cũai ca toâq pỡ cruang Ê-yip-tô. Ngkíq máh ai Yô-sep toâq pỡ án cớp cucốh cucũoi choâng moat án. ⁷Toâq Yô-sep hữm máh ai án, án sacoal alới. Ma án táq nan tỡ sacoal. Chơ án táq ntỡng cớp alới canháng lứq. Án blớh alới neq: “Tễ léq anhia toâq?”
Alới ta‑ỡi: “Hếq toâq tễ cruang Cana-an, toâq yoc ễ chỡng crơng sana cha.”
⁸Tam Yô-sep sacoal máh ai án, alới tỡ bữn sacoal noâng án. ⁹Chơ Yô-sep chanchớm loah tễ ŏ́c án rláu mpáu, toâq án hữm máh ai án. Ngkíq án pai chóq alới neq: “Anhia la cũai pỡq tutuaiq cruang nâi. Anhia toâq pỡ nâi, cỗ yoc ễ dáng ntốq aléq ieuq tâng cruang nâi.”
¹⁰Ma máh ai án ta‑ỡi neq: “Cucốh achuaih ơi, tỡ cỡn ngkíq; hếq la cũai táq ranáq yỗn achuaih toâq pỡ nâi cỗ yoc ễ chỡng crơng sana. ¹¹Nheq tữh hếq nâi la muoi mpoaq. Hếq la cũai tanoang tapứng. Hếq la tỡ cỡn cũai toâq tutuaiq.”
¹²Ma Yô-sep pai sĩa neq: “Anhia pai tỡ bữn lứq. Anhia toâq yoc ễ nhêng maléq rêng cruang nâi.”
¹³Ma alới ta‑ỡi loah neq: “Hếq abŏh nâi la muoi chít la bar náq sễm ai. Hếq la muoi mpoaq sâng, ỡt tâng cruang Cana-an. Sanua con ralŏ́h mpoaq hếq noâng ỡt cớp án. Ma bữn muoi lám ễn con samiang án khoiq pứt chơ.”
¹⁴Yô-sep ta‑ỡi alới neq: “Lứq pĩeiq cứq pai adớh anhia toâq tutuaiq. ¹⁵Cứq ễ chim salĩq anhia muoi ŏ́c nâi. Cứq arô ramứh puo cớp thễ dũan cớp anhia neq: Khân anhia tỡ bữn dững a‑ễm ralŏ́h anhia toâq pỡ nâi, ki lứq samoât anhia tỡ têq loŏh tễ nâi. ¹⁶Ngkíq anhia cóq ớn manoaq tễ tỗp anhia chu coâiq a‑ễm ralŏ́h anhia, yỗn án toâq pỡ nâi. Máh canŏ́h ki cóq ỡt tâng cuaq nâi voai. Cứq chim salĩq parnai anhia pai, lứq ma tỡ bữn. Khân tỡ bữn lứq, ki anhia la cũai toâq tutuaiq ơiq.”
¹⁷Chơ Yô-sep ớn noau kháng nheq alới tâng cuaq, pái tangái. ¹⁸Vớt pái tangái, Yô-sep atỡng alới neq: “Khân anhia trĩh parnai cứq, ki anhia bữn tamoong. Yuaq cứq yám noap Yiang Sursĩ. ¹⁹Khân anhia ma lứq tanoang, ki yỗn manoaq tễ anhia ỡt loah tâng cuaq nâi. Ma canŏ́h ki, dững achu crơng sana nâi dŏq siem cũai tâng dống sũ anhia. ²⁰Ma cóq anhia dững a‑ễm ralŏ́h anhia toâq pỡ cứq. Khân anhia táq ngkíq, máh parnai anhia pai ki lứq pĩeiq, cớp anhia tỡ bữn cuchĩt.”
Chơ alới trĩh parnai Yô-sep. ²¹Alới manoaq táq ntỡng cớp manoaq neq: “Lứq samoât, hái khoiq táq lôih chóq a‑ễm hái chơ. Bo ki hái hữm mứt pahỡm án túh ngua lứq; án sễq hái acláh, ma hái tỡ bữn tamứng. Yuaq ngkíq, ŏ́c bap ki toâq loah pỡ hái.”
²²Ma Ruben atỡng alới neq: “Cứq khoiq sưoq anhia pai: Chỗi táq sâuq ntrớu chóq án. Ma anhia tỡ bữn tamứng cứq. Sanua tôt tễ aham án tahóc ễ toâq loah pỡ hái.”
²³Máh ai án tỡ bữn dáng pai Yô-sep dáng santoiq alới pai, yuaq bữn cũai parlong parnai yỗn án dáng. ²⁴Ngkíq Yô-sep pỡq chíq tễ máh ai án, cớp án nhiam. Moâm ki, án píh loah cớp atỡng alới ễn. Ma án rưoh Si-mê-ôn tễ tỗp alới, cớp án ớn noau chŏ́q Si-mê-ôn choâng moat máh ai án.
²⁵Moâm ki, Yô-sep ớn cũai táq ranáq án tadĩng saro chóq tâng bau ai án. Cớp án ớn noau culáh loah práq tỗp alới. Práq cũai aléq cóq chóq loah tâng bau cũai ki. Dếh yỗn dũ náq bữn sanyam hỡ. Ngkíq nheq ramứh ki noau táq yỗn sễm ai án.

Máh Ai Yô-sep Chu Loah Pỡ Cruang Cana-an

²⁶Chơ alới patiang moâm nheq máh crơng sana tâng cloong aséh dễn. ²⁷Tữ toâq pỡ ntốq alới ễ rlu sadâu, bữn manoaq pớh muoi bau yoc ễ yỗn aséh dễn cha. Ngkíq án hữm práq án ỡt tâng ngoah bau ki. ²⁸Chơ án pai cớp sễm ai án neq: “Práq cứq noau culáh loah. Anhia nhêng nâi! Práq nâi ỡt tâng bau cứq.”
Ngkíq nheq tữh sễm ai án sâng dớt lứq. Cớp alới croŏq tê. Manoaq blớh manoaq neq: “Ranáq ntrớu Yiang Sursĩ táq chóq hái?”
²⁹Toâq alới chu toâq pỡ Yacốp mpoaq alới pỡ cruang Cana-an, alới atỡng loah máh ramứh alới khoiq hữm chơ. ³⁰Alới pai neq: “Manoaq ca cỡt sốt tâng cruang Ê-yip-tô, án táq ntỡng santoiq canháng lứq chóq hếq. Án pai hếq cỡt cũai pỡq tutuaiq cruang án. ³¹Ma hếq ta‑ỡi án neq: ‘Hếq la cũai tanoang lứq. Hếq tỡ cỡn cũai pỡq tutuaiq cruang nâi. ³²Hếq muoi chít la bar náq la sễm ai muoi mpoaq. Ma bữn manoaq khoiq pứt chơ. Cớp bữn manoaq a‑ễm ralŏ́h ỡt cớp mpoaq hếq sanua tâng cruang Cana-an.’ ³³Tữ cũai sốt cruang ki sâng ngkíq, án atỡng hếq neq: ‘Khân anhia tanoang tapứng, cóq anhia táq muoi ramứh neq: Yỗn manoaq tễ anhia ỡt loah cớp cứq. Ma canŏ́h, ki yỗn dững achu crơng sana nâi dŏq siem dống sũ anhia. ³⁴Ma cóq anhia dững a‑ễm ralŏ́h anhia toâq pỡ cứq. Ngkíq cứq têq dáng anhia tỡ bữn toâq tutuaiq cruang cứq, cớp máh santoiq anhia pai ki lứq pĩeiq. Chơ cứq culáh loah ai anhia, cớp anhia têq chếq chỡng tâng cruang nâi hỡ.’”
³⁵Moâm alới pai ngkíq, alới satốh saro tễ bau. Dũ náq hữm loah caryớm práq alới tâng bau. Tữ alới hữm práq ki, alới cớp mpoaq alới sâng croŏq lứq tâng mứt. ³⁶Ma Yacốp mpoaq alới pai neq: “Anhia táq yỗn cứq pứt loah con ễn. Yô-sep khoiq pứt chơ. Sanua Si-mê-ôn ễn pứt. Ma noâng anhia yoc ễ ĩt Ben-yamin ễn. Nŏ́q máh ŏ́c tỗiq bap nâi toâq níc pỡ cứq?”
³⁷Ruben atỡng mpoaq án neq: “Khân cứq tỡ bữn dững Ben-yamin chu loah pỡ mpoaq, ki mpoaq cachĩt chíq bar náq con samiang cứq. Sễq mpoaq chiau Ben-yamin yỗn cứq bán kĩaq. Cứq lứq dững án chu loah pỡ mpoaq.”
³⁸Ma Yacốp ta‑ỡi loah án neq: “Cứq tỡ bữn pruam yỗn con samiang cứq nâi pỡq cớp anhia. Ai án khoiq cuchĩt chơ. Ma noâng ống án toâp tễ mpiq ki. Khân án ramóh ŏ́c croŏq tâng rana bo anhia pỡq, ki anhia táq yỗn cứq cũai thâu nâi bữn sâng ngua la‑ỡq. Chơ ễ cuchĩt toâp.”