42

Các con trai Gia-cốp đi xuống Ê-díp-tô mua lúa. – Giô-sép nhìn biết các anh mình

1 Gia-cốp thấy xứ Ê-díp-tô có lúa bán ra, bèn nói cùng các con trai mình rằng: Sao bay ngơ ngẩn nhìn nhau vậy? 2 Lại rằng: Nầy, cha nghe dưới xứ Ê-díp-tô có lúa bán; bay hãy xuống đó mua lúa cho chúng ta, hầu cho chúng ta sống và khỏi chết, chớ! 3 Mười người anh của Giô-sép bèn xuống Ê-díp-tô đặng mua lúa. 4 Nhưng Gia-cốp không cho Bên-gia-min, em Giô-sép, đi cùng các anh; vì nghĩ rằng: Ta nên giữ chừng, kẻo xảy ra điều rủi ro cho nó. 5 Xứ Ca-na-an bấy giờ cũng đói, nên các con trai của Y-sơ-ra-ên cũng đổ xuống Ê-díp-tô mua lúa như các người khác.
6 Vả, lúc nầy, chánh Giô-sép cai trị trong nước, và bán lúa cho cả dân bổn xứ. Các anh Giô-sép bèn đến, sấp mình xuống trước mặt người. 7 Giô-sép thấy, nhìn biết các anh mình; nhưng giả làm mặt lạ cùng họ, nói một cách xẳng rằng: Các ngươi ở đâu đến? Đáp rằng: Ở xứ Ca-na-an đến đặng mua lúa. 8 Vậy, Giô-sép nhìn biết các anh mình; nhưng họ nhìn lại chẳng ra.
9 Giô-sép nhớ lại điềm chiêm bao mình đã thấy về anh em mình, liền thét rằng: Các ngươi là thám tử, đến đây đặng dòm hành những nơi yếu óp của xứ ta. 10 Đáp rằng: Thưa chúa, chẳng phải vậy; các tôi tớ chúa đến đặng mua lúa mà thôi. 11 Chúng tôi đây đều là con một cha, vốn nhà lương thiện, chẳng phải là thám tử đâu. 12 Người đáp lại rằng: Chẳng phải; các ngươi đến đặng dòm hành những nơi yếu óp của xứ nầy. 13 Đáp rằng: Kẻ tôi tớ chúa có mười hai anh em, con của một cha, nguyên xứ Ca-na-an; nầy một người đã đi mất biệt, còn người út hiện bây giờ hãy ở lại nhà cùng cha chúng tôi. 14 Giô-sép nói: Ấy, quả thật như ta đã nói, các ngươi là thám tử. 15 Đây là điều ta thử các ngươi: Ta chỉ mạng Pha-ra-ôn mà thề rằng, hễ em út các ngươi không đến đây thì chẳng bao giờ các ngươi ra khỏi chốn nầy được. 16 Hãy sai một người nào trong bọn các ngươi về dẫn em út xuống; còn bao nhiêu thì phải ở tù lại đây. Lời các ngươi phải thử đã, rồi ta sẽ biết các ngươi nói đó có quả thật chăng. Nếu chẳng thật, thì ta chỉ mạng Pha-ra-ôn thề rằng, các ngươi là thám tử đó. 17 Đoạn, Giô-sép truyền đem giam họ chung trong ngục ba ngày.

Giô-sép buộc phải đem Bên-gia-min xuống

18 Ngày thứ ba, Giô-sép nói cùng họ rằng: Ta kính sợ Đức Chúa Trời; hãy làm như điều nầy, thì được sống. 19 Nếu các ngươi vốn nhà lương thiện, thì hãy để một người nào ở tù lại đây, còn bao nhiêu đem lương thực về nuôi đói cho nhà các ngươi. 20 Đoạn, hãy dẫn em út xuống đây, thì lời các ngươi sẽ cho là thật, và các ngươi chẳng phải chết. Vậy, họ nghe theo.
21 Họ bèn nói với nhau rằng: Quả thật chúng ta cam tội cùng em ta rồi; vì lúc trước ta thấy tâm hồn nó buồn thảm khi nó xin nhờ ơn, nhưng ta không khứng cho; vậy nên tai vạ nầy mới xảy đến cho chúng ta. 22 Ru-bên đáp rằng: Anh há không có nói cùng các em rằng: Chớ phạm tội nầy cùng đứa trẻ đó sao? Nhưng các em không nghe; nên bây giờ huyết nó đòi chúng ta thường lại. 23 Vả, Giô-sép vẫn dùng người thông ngôn nói chuyện lại cùng các anh, nên họ tưởng Giô-sép chẳng nghe hiểu.
24 Giô-sép xây mặt qua chỗ khác mà khóc. Đoạn xây mặt lại nói chuyện cùng họ; bèn bắt Si-mê-ôn trong vòng anh em, truyền trói lại trước mặt họ.
25 Giô-sép truyền đầy tớ xúc lúa đổ đầy bao và để bạc lại trong đó cho mỗi người anh em, cũng để thêm lương thực dùng dọc đường. Đầy tớ làm y như lời. 26 Đoạn, anh em chất mấy bao lúa lên lưng lừa, rồi đi.
27 Đến quán, một người trong bọn mở bao ra cho lừa ăn thóc, thấy bạc mình ở tại miệng bao; 28 bèn nói cùng anh em rằng: Bạc của tôi trả lại, hiện trong bao tôi đây! Các anh em nhát gan, vừa nói với nhau, vừa run, mà rằng: Đức Chúa Trời đã làm chi cho chúng ta đây?

Gia-cốp không cho Bên-gia-min đi

29 Các anh em trở về cùng Gia-cốp, cha mình, tại xứ Ca-na-an, thuật lại cho người nghe mọi nỗi đã xảy đến, rằng: 30 Người đương làm chúa tại xứ Ê-díp-tô nói với chúng tôi cách xẳng xớm, cho chúng tôi là thám tử. 31 Song chúng tôi có thưa cùng người rằng: Chúng tôi vốn nhà lương thiện, nào có phải là thám tử đâu. 32 Chúng tôi được mười hai anh em con một cha; một người đã đi mất biệt, còn người út hiện bây giờ ở nhà cùng cha, tại xứ Ca-na-an. 33 Người làm chúa xứ đó dạy rằng: Làm như vầy, ta mới cho các ngươi là lương thiện: Hãy để lại cùng ta một người nào trong bọn các ngươi, còn bao nhiêu sẽ đem lương thực về nuôi đói cho nhà các ngươi; 34 đoạn, hãy dẫn em út đến cho ta. Vậy, ta mới biết rằng các ngươi chẳng phải là thám tử, nhưng là người lương thiện; ta sẽ giao em lại cho, và các ngươi sẽ được buôn bán trong xứ nầy.
35 Vả, đương khi các anh em trút lúa mì ra bao, nầy đâu, trong mỗi bao có gói bạc của mỗi người; cha và các anh em thấy những gói bạc mình, đều lấy làm sợ hãi.
36 Gia-cốp, cha họ, bèn nói rằng: Bay làm mất các con tao; Giô-sép đã mất biệt, Si-mê-ôn cũng mất biệt; mà bây giờ, lại muốn dẫn Bên-gia-min đi nữa sao! Các nông nỗi nầy đều đổ lại cho tao hết! 37 Ru-bên thưa lại cùng cha rằng: Cha hãy giao em nơi tôi, tôi sẽ dẫn về cho. Ví bằng chẳng dẫn em về, thì cha hãy giết hai đứa con trai tôi đi. 38 Nhưng Gia-cốp đáp rằng: Con út tao sẽ chẳng đi xuống với bay đâu; vì anh nó đã chết rồi, chỉ còn một mình nó mà thôi. Nếu điều rủi ro chi xảy đến cho nó nơi dọc đường bay đi, tức nhiên bay làm cho kẻ tóc bạc nầy đau lòng xót dạ xuống âm phủ.

42

Yosepv Nyei Gorx Mbuo Mingh I^yipv Maaiz Mbiauh

1Yaakopv haiz gorngv I^yipv Deic-Bung maaih mbiauh nyei. Ninh ziouc mbuox ninh nyei dorn, “Meih mbuo zoux haaix nyungc ngih ngorngh ngorngz naaic? Meih mangc yie, yie mangc meih hnangv! 2Yie haiz gorngv I^yipv Deic-Bung maaih mbiauh nyei. Meih mbuo mingh maaiz deix daaih nyanc maah! Tengx mbuo maiv zuqc ngorc hnaangx daic.”
3Yosepv nyei ziepc dauh gorx ziouc mingh I^yipv Deic-Bung maaiz mbiauh aqv. 4Mv baac Yosepv nyei youz, Mben^yaa^min, Yaakopv maiv bun gan ninh gorx mbuo mingh. Gamh nziex haih buangh zuqc haaix nyungc hoic ninh mv bei. 5Yaakopv nyei dorn mbuo caux jienv mienh camv mingh I^yipv Deic-Bung maaiz mbiauh weic zuqc Kaa^naa^an Deic-Bung yaac buangh domh ngorc.
6Yosepv zoux I^yipv Deic-Bung nyei zungx, maaic mbiauh bun baeqc fingx. Ninh nyei gorx mbuo mingh taux wuov ziouc puoqv njiec taux ndau baaix Yosepv. 7Yosepv zieqv duqv ninh nyei gorx mbuo mv baac ninh zoux hnangv maiv hiuv nor. Ninh caux ninh mbuo gorngv waac beqv nyei naaic gaax, “Meih mbuo yiem haaix daaih?”
 Ninh mbuo dau, “Yie mbuo yiem Kaa^naa^an Deic-Bung daaih maaiz mbiauh.”
8Yosepv zieqv duqv ninh gorx mbuo nyei, mv baac ninh nyei gorx mbuo zieqv maiv duqv ninh. 9Yosepv jangx zuqc ninh zinh ndaangc mbeix nyei mbeix. Ninh aengx gorngv, “Meih mbuo daaih caaiv juoqv zaah mangc yie mbuo nyei deic-bung mau nyei dorngx hnangv.”
10Ninh mbuo dau, “Ziouv aah! Gengh maiv zeiz! Yie mbuo, meih nyei bou, daaih maaiz mbiauh hnangv. 11Yie mbuo yietc zungv benx yietc dauh die nyei dorn. Yie mbuo yietc zungv, meih nyei bou, hnyouv zingx nyei mienh. Yie mbuo maiv zeiz daaih zaah deic-bung.”
12Yosepv aengx gorngv, “Maiv zeiz aqv. Meih mbuo daaih samx mangc yie mbuo nyei deic-bung haaix norm dorngx piex hnangv.”
13Ninh mbuo gorngv, “Yie mbuo, meih nyei bou, yiem Kaa^naa^an Deic-Bung. Yietc zungv maaih ziepc nyeic muoz-dorn juangc dauh die. Youz-laai caux yie mbuo nyei die yiem biauv. Aengx maaih dauh youz daic mi'aqv.”
14Yosepv aengx dau, “Za'gengh hnangv yie gorngv nor. Meih mbuo daaih zaah deic-bung hnangv. 15Yie hnangv naaiv nor seix meih mbuo. Yie ziangv jienv Faalo Hungh nyei maengc houv waac. Cuotv liuz meih mbuo nyei youz-laai daaih taux naaiv, meih mbuo maiv duqv cuotv naaiv norm dorngx. 16Bun dauh nzuonx mingh dorh meih mbuo nyei youz-laai daaih. Zengc njiec naaiv deix, yie wuonx jienv zuov taux yie mbuo hiuv duqv meih mbuo nyei waac za'gengh zien fai maiv zien. Se gorngv meih mbuo nyei waac maiv zien, yie ziouc hiuv duqv dingc, ndongc yie hiuv duqv Faalo Hungh ziangh jienv nor, meih mbuo za'gengh daaih zaah deic-bung hnangv.” 17Gorngv liuz, Yosepv zorqv ninh mbuo dorh mingh wuonx jienv loh buo hnoi.
18Taux da'faam hnoi, Yosepv gorngv mbuox ninh gorx mbuo, “Yie se zaangc Tin-Hungh nyei mienh. Se gorngv meih mbuo ziux yie nyei waac zoux, meih mbuo ziouc duqv meih mbuo nyei maengc cuotv. 19Meih mbuo za'gengh hnyouv zaqc nyei mienh nor, oix zuqc bun dauh wuonx jienv naaiv loh. Wuov deix dorh mbiauh nzuonx bun yiem biauv ngorc hnaangx nyei hmuangv doic nyanc. 20Mv baac meih mbuo oix zuqc dorh meih mbuo nyei youz-laai daaih yie naaiv. Hnangv naaiv ziouc bun cing meih mbuo nyei waac se zien. Meih mbuo yaac maiv zuqc daic.” Ninh mbuo ziouc laengz ei jienv zoux.
21Laanh gorngv mbuox laanh, “Zinh ndaangc mbuo zoux doqc mbuo nyei youz. Wuov zanc mbuo buatc ninh ndongc haaix kouv, ninh njiec qaqv tov mbuo, mbuo yaac maiv muangx. Weic naaiv, mbuo ih zanc cingx buangh zuqc naaiv deix sic.”
22Lu^mben gorngv, “Yie baav meih mbuo maiv dungx zoux hoic wuov dauh dorn, mv baac meih mbuo maiv muangx. Ih zanc laaix daix ninh, mbuo cingx daaih oix zuqc siouc zuiz ndongc naaiv kouv.” 23Ninh mbuo maiv hiuv duqv Yosepv mengh baeqc ninh mbuo gorngv nyei waac weic zuqc ninh haaix zanc caux ninh mbuo gorngv waac maaih mienh tengx faan.
24Yosepv haiz naaiv deix waac, ninh ziouc cuotv mingh nyiemv. Nyiemv liuz, ninh aengx bieqc mingh caux ninh mbuo gorngv waac yaac zorqv Si^me^on cuotv daaih dorng jienv ninh mbuo ndoh jienv aqv.
25Yosepv heuc mienh zorqv mbiauh dapv buangv ninh gorx mbuo nyei mbuoqc, aengx zorqv gorqv-mienh maaiz mbiauh nyei nyaanh dapv gorqv-mienh nyei mbuoqc nzuih, aengx tengx ninh mbuo liuc leiz ndaamv-jauv nyanc nyei bienh fuix bun ninh mbuo. Mienh ziouc ei jienv ninh nyei waac zoux.

Yosepv Nyei Gorx Nzuonx Kaa^naa^an Deic-Bung

26Yosepv nyei gorx mbuo mbenc ziangx bun lorh tor jienv mbiauh ziouc cuotv jauv nzuonx. 27Wuov muonz taux ninh mbuo hitv nyei dorngx, maaih dauh koi ninh nyei mbuoqc, oix zorqv deix mbiauh uix lorh, yaac buatc maaiz mbiauh nyei nyaanh yiem wuov mbuoqc nzuih. 28Ninh gorngv mbuox ninh nyei muoz-doic, “Yie nyei nyaanh ninh mbuo aengx bun nzuonx daaih aex! Yiem naaiv yie nyei mbuoqc nzuih.”
 Ninh mbuo haiz hnyouv waaic nzengc, meih mangc yie, yie mangc meih, sin zinx jienv gorngv, “Tin-Hungh hnangv haaix nor zoux bun mbuo mv bei?”
29Nzuonx taux Kaa^naa^an Deic-Bung, ninh mbuo nyei die, Yaakopv wuov, ninh mbuo zueih yietv zueih nyeic nyei gorngv nzengc ninh mbuo buangh nyei sic bun ninh muangx. 30Ninh mbuo gorngv, “Wuov norm deic-bung nyei ziouv gorngv ciouv nyei bun yie mbuo, hnangv yie mbuo zoux zaah deic-bung nyei mienh. 31Yie mbuo dau, ‘Yie mbuo maiv zeiz daaih zaah deic-bung. Yie mbuo se hnyouv zaqc nyei mienh. 32Yietc zungv maaih ziepc nyeic muoz-dorn juangc dauh die. Maaih dauh youz maiv yiem aqv. Youz-laai corc caux ninh nyei die yiem Kaa^naa^an Deic-Bung.’
33“Wuov norm deic-bung nyei ziouv gorngv, ‘Yie hnangv naaiv nor zoux seix mangc gaax meih mbuo za'gengh hnyouv zaqc fai maiv zaqc. Meih mbuo oix zuqc bun dauh caux yie yiem naaiv. Wuov deix dorh mbiauh nzuonx mingh bun ngorc hnaangx nyei hmuangv doic nyanc. 34Oix zuqc dorh meih mbuo nyei youz-laai daaih bun yie mangc. Yie ziouc hiuv duqv meih mbuo hnyouv zaqc nyei mienh, maiv zeiz daaih zaah deic-bung. Yie ziouc bungx meih mbuo nyei gorx bun meih mbuo. Meih mbuo yiem naaiv deic-bung zoux saeng-eix yaac duqv nyei.’+”
35Ninh mbuo dox mbiauh cuotv wuov zanc, gorqv-mienh buatc gorqv-mienh nyei nyaanh beu yiem wuov mbiauh mbuoqc gu'nyuoz. Ninh mbuo caux ninh mbuo nyei die buatc nyaanh beu, ninh mbuo ziouc gamh nziex haic. 36Ninh mbuo nyei die, Yaakopv, gorngv mbuox ninh mbuo, “Meih mbuo oix zoux bun yie nyei fu'jueiv maiv zengc yietc dauh? Maiv maaih Yosepv aqv. Yaac maiv maaih Si^me^on. Ih zanc meih mbuo aengx oix dorh Mben^yaa^min mingh. Haaix nyungc sic yaac kungx hoic yie diev hnangv.”
37Lu^mben gorngv mbuox ninh nyei die, “Se gorngv yie maiv duqv dorh Mben^yaa^min nzuonx daaih bun meih, meih gunv zorqv yie nyei i dauh dorn daix guangc duqv nyei. Gunv bun yie goux Mben^yaa^min. Yie aengx dorh ninh nzuonx daaih bun meih.”
38Mv baac Yaakopv gorngv, “Yie ndongc haaix zungv maiv bun yie nyei dorn caux meih mbuo mingh. Ninh nyei gorx daic mi'aqv. Kungx zengc ninh ganh hnangv. Gamh nziex ndaamv-jauv buangh zuqc haaix nyungc sic hoic ninh, meih mbuo ziouc bun yie, ong-m'nqorngv-baeqc, nzauh duqv daic nyei.”