12

Sáng lập lễ Vượt qua

¹ Tại xứ Ê-díp-tô, Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se và A-rôn rằng:⚓ ² Tháng nầy định làm tháng đầu cho các ngươi, tức là tháng giêng trong quanh năm.
³ Hãy nói cho toàn hội chúng Y-sơ-ra-ên rằng: Đến ngày mồng mười tháng nầy, mỗi gia trưởng tùy theo nhà mình phải bắt một con chiên con. ⁴ Nếu nhà ít người quá ăn không hết một chiên con, hãy chung cùng người rất lân cận mình, tùy theo số người; và hãy tính cho mỗi chiên con tùy sức người ăn hết. ⁵ Các ngươi hãy bắt hoặc trong bầy chiên, hoặc trong bầy dê, chiên con đực hay là dê con đực, tuổi giáp niên, chẳng tì vít chi, ⁶ đoạn để dành cho đến ngày mười bốn tháng nầy; rồi cả hội chúng Y-sơ-ra-ên sẽ giết nó, vào lối chiều tối. ⁷ Họ sẽ lấy huyết đem bôi trên hai cây cột và mày cửa của nhà nào ăn thịt chiên con đó. ⁸ Đêm ấy họ sẽ ăn thịt chiên quay với bánh không men và rau đắng. ⁹ Chớ ăn thịt nửa chín nửa sống hay là luộc trong nước, nhưng phải quay trên lửa cả và đầu, giò, với bộ lòng. ¹⁰ Các ngươi chớ để chi còn lại đến sáng mai; nếu còn lại, hãy thiêu đi. ¹¹ Vậy, ăn thịt đó, phải như vầy: Dây lưng cột, chân mang giày, tay cầm gậy, ăn hối hả; ấy là lễ Vượt qua⚓ của Đức Giê-hô-va.
¹² Đêm đó ta sẽ đi qua xứ Ê-díp-tô, hành hại mọi con đầu lòng xứ Ê-díp-tô, từ người ta cho đến súc vật; ta sẽ xét đoán các thần của xứ Ê-díp-tô; ta là Đức Giê-hô-va. ¹³ Huyết bôi trên nhà các ngươi ở, sẽ dùng làm dấu hiệu; khi ta hành hại xứ Ê-díp-tô, thấy huyết đó, thì sẽ vượt qua, chẳng có tai nạn hủy diệt các ngươi.
¹⁴ Các ngươi hãy ghi ngày đó làm kỷ niệm; trải các đời hãy giữ làm một lễ cho Đức Giê-hô-va, tức là một lễ lập ra đời đời.⚓ ¹⁵ Trong bảy ngày phải ăn bánh không men: vừa đến ngày thứ nhứt, hãy dẹp men khỏi nhà đi; vì hễ ai ăn bánh có men từ ngày thứ nhứt cho đến ngày thứ bảy, thì sẽ bị truất ra khỏi Y-sơ-ra-ên. ¹⁶ Ngày thứ nhứt, sẽ có một sự nhóm hiệp thánh; qua ngày thứ bảy các ngươi cũng sẽ có một sự nhóm hiệp thánh nữa. Trong mấy ngày đó chẳng nên làm công việc chi, chỉ lo sắm đồ ăn cho mỗi người cần ăn mà thôi. ¹⁷ Vậy, các ngươi hãy giữ lễ bánh không men, vì chánh ngày đó ta rút quân đội các ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô; nên chi, trải các đời phải giữ ngày đó như một lễ lập ra đời đời. ¹⁸ Ngày mười bốn tháng giêng, chiều lại, các ngươi sẽ ăn bánh không men cho đến chiều ngày hai mươi mốt tháng đó. ¹⁹ Trong bảy ngày không nên còn thấy men tại nhà các ngươi; vì bất luận người ngoại bang hay là người bổn xứ, hễ ai ăn bánh có men sẽ bị truất khỏi hội chúng Y-sơ-ra-ên. ²⁰ Chớ nên ăn bánh có men; khắp nơi các ngươi ở đều phải ăn bánh không men.
²¹ Vậy, Môi-se nhóm lại các trưởng lão Y-sơ-ra-ên mà nói rằng: Hãy đi bắt một con trong bầy cho mọi nhà các ngươi, và giết nó làm lễ Vượt qua. ²² Rồi hãy lấy một chùm kinh giới nhúng vào huyết trong chậu, bôi lên mày và hai cây cột cửa, đoạn, trong các ngươi chớ ai ra khỏi cửa nhà mình cho đến sáng mai. ²³ Đức Giê-hô-va sẽ đi qua đặng hành hại xứ Ê-díp-tô; khi thấy huyết nơi mày và hai cây cột cửa, Ngài sẽ vượt qua, không cho kẻ tiêu diệt vào nhà các ngươi đặng hành hại.⚓ ²⁴ Hãy giữ lễ nầy như một lệ lập ra đời đời cho các ngươi và con cháu các ngươi. ²⁵ Khi nào các ngươi vào xứ mà Đức Giê-hô-va sẽ ban cho, như lời Ngài đã phán, thì hãy giữ lễ nầy. ²⁶ Khi con cháu các ngươi hỏi rằng: Lễ nầy là nghĩa chi? ²⁷ Hãy đáp rằng: Ấy là của tế lễ Vượt qua của Đức Giê-hô-va, vì khi Ngài hành hại xứ Ê-díp-tô thì Ngài đi vượt qua các nhà dân Y-sơ-ra-ên, và cứu nhà chúng ta đó.
²⁸ Dân Y-sơ-ra-ên bèn cúi đầu lạy, rồi đi, làm theo như lời Đức Giê-hô-va đã phán dặn Môi-se và A-rôn.

Tai vạ thứ mười: Các con đầu lòng bị giết chết

²⁹ Vả, khi giữa đêm, Đức Giê-hô-va hành hại mọi con đầu lòng tại xứ Ê-díp-tô, từ thái tử của Pha-ra-ôn ngồi trên ngai mình, cho đến con cả người bị tù, và hết thảy con đầu lòng của súc vật.⚓ ³⁰ Đương lúc ban đêm, Pha-ra-ôn, quần thần cùng hết thảy người Ê-díp-tô đều chờ dậy; có tiếng kêu la inh ỏi trong xứ Ê-díp-tô, vì chẳng một nhà nào là không có người chết. ³¹ Trong đêm đó, Pha-ra-ôn bèn đòi Môi-se và A-rôn mà phán rằng: Hai ngươi và dân Y-sơ-ra-ên hãy chờ dậy, ra khỏi giữa vòng dân ta mà đi hầu việc Đức Giê-hô-va, như các ngươi đã nói. ³² Cũng hãy dẫn bò và chiên đi, như lời các ngươi đã nói, và cầu phước cho ta nữa. ³³ Người Ê-díp-tô thúc giục dân Y-sơ-ra-ên ra khỏi xứ mau mau, vì nói rằng: Chúng ta đều chết hết! ³⁴ Vậy, dân sự đều đem bột nhồi rồi chưa men đi, và bọc những thùng nhồi bột trong áo tơi vác lên vai mình. ³⁵ Vả, dân Y-sơ-ra-ên có làm y theo lời Môi-se đã dặn, xin người Ê-díp-tô những đồ bằng bạc và bằng vàng cùng áo xống.⚓ ³⁶ Đức Giê-hô-va làm cho dân sự được ơn trước mắt người Ê-díp-tô, nên họ bằng lòng cho; và dân Y-sơ-ra-ên lột trần người Ê-díp-tô vậy.
³⁷ Dân Y-sơ-ra-ên đi từ Ram-se đến Su-cốt, số không kể con nít, được chừng sáu mươi vạn người đàn ông đi bộ. ³⁸ Lại có vô số người ngoại bang đi lên chung, luôn với chiên, bò, súc vật rất nhiều. ³⁹ Chúng bèn hấp bánh không men bằng bột của mình đã đem theo từ xứ Ê-díp-tô; bột không men, vì cớ bị đuổi khỏi xứ Ê-díp-tô không thế chậm trễ, và cũng chẳng sắm kịp lương thực chi được.
⁴⁰ Vả, thì kiều ngụ của dân Y-sơ-ra-ên tại xứ Ê-díp-tô được bốn trăm ba mươi năm.⚓ ⁴¹ Khi mãn bốn trăm ba mươi năm rồi, thì, cũng trong ngày đó, các quân đội của Đức Giê-hô-va ra khỏi xứ Ê-díp-tô. ⁴² Ấy là một đêm người ta phải giữ cho Đức Giê-hô-va, vì Ngài rút dân Y-sơ-ra-ên khỏi xứ Ê-díp-tô. Trải các đời, cả dân Y-sơ-ra-ên phải giữ đêm đó, để tôn trọng Đức Giê-hô-va.
⁴³ Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se và A-rôn rằng: Đây là luật lệ về lễ Vượt qua: Phàm người ngoại bang chẳng được ăn lễ đó. ⁴⁴ Còn về phần kẻ tôi mọi, là người bỏ tiền ra mua, ngươi hãy làm phép cắt bì cho, thì họ mới được ăn. ⁴⁵ Khách ngoại bang và kẻ làm thuê cũng chẳng được phép ăn lễ đâu. ⁴⁶ Lễ đó chỉ ăn nội trong nhà; ngươi đừng đem thịt ra ngoài, và cũng đừng làm gãy một cái xương nào.⚓ ⁴⁷ Hết thảy hội chúng Y-sơ-ra-ên phải giữ lễ Vượt qua. ⁴⁸ Khi một khách ngoại bang nào kiều ngụ nhà ngươi, muốn giữ lễ Vượt qua của Đức Giê-hô-va, thì mọi người nam của họ phải chịu phép cắt bì; đoạn, họ mới được đến gần giữ lễ nầy, và được coi như người sanh trong xứ. Nhưng ai không chịu phép cắt bì, thì chẳng được ăn đâu. ⁴⁹ Cũng đồng một luật cho người sanh trong xứ cùng khách ngoại bang nào đến kiều ngụ giữa các ngươi.
⁵⁰ Toàn dân Y-sơ-ra-ên đều làm như lời Đức Giê-hô-va đã phán dặn Môi-se và A-rôn. Cũng trong ngày đó, Đức Giê-hô-va rút dân Y-sơ-ra-ên, tùy theo quân đội, ra khỏi xứ Ê-díp-tô.

12

Thiết lập lễ Vượt qua

¹Khi Mai-sen và A-rôn còn ở Ai-cập, Chúa Hằng Hữu phán bảo họ: ²“Từ nay về sau, tháng này sẽ được kể là tháng thứ nhất, tức là tháng giêng trong năm.⚓ ^3,4Phải công bố cho toàn dân Y-sơ-ra-ên biết, vào ngày mồng mười tháng này, mỗi gia đình sẽ bắt một con cừu hay một con dê; nếu gia đình có ít người, sẽ chung với một gia đình ít người khác trong vòng láng giềng, tính thế nào cho có đủ người ăn hết thịt. ⁵Con cừu hay con dê này phải là một con đực, một tuổi, hoàn toàn tốt lành. ^6,7Đợi đến chiều tối ngày mười bốn tháng giêng, mỗi gia đình sẽ giết con vật đã chọn, lấy huyết nó bôi lên khung cửa (hai thanh dọc hai bên và thanh ngang bên trên cửa). Vậy, mỗi nhà phải lấy huyết con cừu mình sẽ ăn thịt đem bôi lên khung cửa nhà mình. ⁸Đêm ấy, mỗi người sẽ ăn thịt cừu quay với bánh không men và rau đắng, ⁹Phải quay nguyên cả con cừu trên lửa, kể cả đầu, chân và bộ lòng. Đừng luộc thịt chín hoặc tái mà ăn. ¹⁰Đừng để dành gì cả. Nếu ăn còn thừa, sáng hôm sau phải đốt đi.
¹¹Ngày ấy sẽ được gọi là ngày lễ Vượt qua của Chúa Hằng Hữu. Người ăn lễ phải thắt lưng gọn gàng, tay cầm gậy, chân mang giày, ăn vội vàng.
¹²Đêm ấy, Ta sẽ lướt qua Ai-cập; tất cả các con trưởng nam của dân này sẽ bị giết luôn cả con đầu lòng của thú vật họ; Ta cũng sẽ trừng phạt các thần của Ai-cập, vì ta là Chúa Hằng Hữu. ¹³Huyết bôi trên khung cửa đánh dấu nhà các ngươi ở. Trong cuộc trừng phạt Ai-cập, khi thấy huyết ở trước nhà nào, Ta sẽ bỏ qua nhà ấy.
¹⁴Từ nay trở đi, hằng năm các ngươi phải giữ lễ này để kỷ niệm ngày Chúa Hằng Hữu giải cứu mình. ¹⁵Thời gian hành lễ là bảy ngày. Trong suốt bảy ngày đó, phải ăn bánh không men. Nếu ai ăn bánh có men, sẽ bị trục xuất khỏi cộng đồng Y-sơ-ra-ên.
¹⁶Trong ngày thứ nhất và ngày thứ bảy, sẽ có cuộc hội họp thánh. Không ai được làm việc trong mấy ngày đó, trừ ra việc bếp núc.
¹⁷Vậy, đây là ngày lễ Bánh không men các ngươi phải giữ từ thế hệ này sang thế hệ khác để kỷ niệm ngày Ta giải thoát các ngươi khỏi Ai-cập. ¹⁸Các ngươi chỉ ăn bánh không men từ tối ngày mười bốn cho đến tối ngày hai mươi mốt tháng giêng. ¹⁹Trong bảy ngày ấy, không ai được giữ bánh có men trong nhà, vì nếu ai ăn bánh có men, dù là người Y-sơ-ra-ên hay người ngoại kiều, sẽ bị trục xuất khỏi cộng đồng Y-sơ-ra-ên. ²⁰Vậy, nhớ ăn bánh không men, đừng động đến vật gì có men cả."
²¹Mai-sen họp các bô lão Y-sơ-ra-ên lại, bảo họ: "Các ông lo chọn một số cừu tùy theo số gia đình để nhân dân giết cừu hành lễ Vượt qua. ²²Phải hứng huyết cừu trong chậu, lấy một bó bài hương thảo nhúng vào huyết, đem bôi lên khung cửa (hai thanh đọc và một thanh ngang bên trên cửa). Đêm đó, không ai được ra khỏi nhà. ²³Trong cuộc trừng trị Ai-cập, khi Chúa Hằng Hữu đi ngang qua nhà nào có vết máu bôi trên khung cửa, Ngài sẽ vượt qua, không cho kẻ Hủy diệt vào nhà ấy. ²⁴Việc hành lễ này trở thành một luật vĩnh viễn, từ thế hệ này sang thế hệ khác. ^25,26Về sau, khi Chúa Hằng Hữu đã cho các ông vào đất hứa, và khi các ông kỷ niệm ngày này, nếu con cháu có hỏi: Ý nghĩa của lễ này là gì? ²⁷Các ông sẽ đáp: Đây là ngày kỷ niệm Chúa Hằng Hữu giải cứu chúng ta. Trong cuộc trừng phạt Ai-cập, Ngài đã bỏ qua nhà của người Y-sơ-ra-ên, không giết hại chúng ta." Nghe Mai-sen nói xong, họ cúi đầu, thờ lạy.
²⁸Vậy, người Y-sơ-ra-ên làm mọi điều Mai-sen và A-rôn dạy bảo họ theo lệnh Chúa Hằng Hữu.
²⁹Nửa đêm hôm ấy, Chúa Hằng Hữu đánh phạt các con trưởng nam của người Ai-cập, từ thái tử cho đến con trưởng nam của tù nhân trong ngục tối, luôn cả con đầu lòng của thú vật họ nữa. ³⁰Pha-ra-ôn, quần thần và mọi công dân Ai-cập đều chợt thức giấc lúc nửa đêm vì có tiếng khóc than ai oán vang lên khắp nơi, chẳng nhà nào trong cả nước mà không có người chết.

Ra đi

³¹Ngay đêm ấy, Pha-ra-ôn đòi Mai-sen và A-rôn đến, nói rằng: "Xin đi khỏi chúng ta! Tất cả dân Y-sơ-ra-ên cứ đi hết đi để thờ phụng Chúa Hằng Hữu như các ông đã nói. ³²Cũng đem theo cả bầy súc vật đi nữa, nhưng đừng quên chúc phước lành cho ta!" ³³Người Ai-cập hối thúc người Y-sơ-ra-ên phải ra khỏi nước họ lập tức, vì than rằng: "Chúng ta chết cả còn gì!"
³⁴Người Y-sơ-ra-ên gói luôn cả thùng nhồi bột vào áo, trong thùng còn nguyên cả bột đã nhồi không pha men, rồi vác lên vai, đem đi. ³⁵Họ cũng làm theo lời Mai-sen dặn bảo, xin người Ai-cập các món nữ trang vàng và bạc cùng áo xống. ³⁶Chúa Hằng Hữu làm cho người Ai-cập rộng lòng, cho người Y-sơ-ra-ên những gì họ xin. Thế là lần này người Ai-cập bị người Y-sơ-ra-ên bóc lột.
³⁷Vậy dân Y-sơ-ra-ên ra đi, từ Ram-se hướng đến Su-cốt; tổng số độ 600.000 không kể đàn bà và trẻ con, tất cả đều đi bộ. ³⁸Cũng có nhiều người ngoại tộc cùng đi với họ. Họ dẫn theo vô số súc vật. ³⁹Dọc đường, họ lấy bột mang theo từ Ai-cập, nướng thành bánh mà ăn. Đó là bột không men họ đã vội vàng bọc theo, khi bị đuổi khỏi Ai-cập, vì lúc ấy không kịp dự bị lương thực gì cả.
^40,41Thời gian người Y-sơ-ra-ên ở Ai-cập là 430 năm. Đúng vào hôm chót của năm thứ 430, toàn thể quân đội⚓ của Chúa Hằng Hữu bắt đầu rời Ai-cập. ⁴²Vào đêm ấy, chính Chúa Hằng Hữu đã giải thoát Y-sơ-ra-ên khỏi Ai-cập; vậy mỗi năm cứ đến đêm này, dân Y-sơ-ra-ên tổ chức cuộc lễ tri ân Chúa Hằng Hữu.

Quy tắc về lễ Vượt qua

⁴³Chúa Hằng Hữu phán dạy Mai-sen và A-rôn rằng: "Đây là các quy tắc về lễ Vượt qua: Người ngoại tộc không được ăn lễ. ⁴⁴Về các người nô lệ dân Y-sơ-ra-ên đã mua, chỉ người nào chịu cắt bì mới được phép ăn lễ. ⁴⁵Đầy tớ làm mướn và người ngoại tộc tạm trú không được ăn lễ. ⁴⁶Thịt phải ăn nội trong nhà, đừng đem ra ngoài, cũng đừng làm gãy một cái xương nào. ⁴⁷Tất cả cộng đồng Y-sơ-ra-ên đều dự lễ Vượt qua. ⁴⁸Người ngoại tộc sống chung trong xã hội Y-sơ-ra-ên muốn dự lễ này thì đàn ông phải chịu cắt bì, nếu không sẽ không được ăn lễ. ⁴⁹Quy tắc này áp dụng chung cho người sinh ra trong đất Y-sơ-ra-ên và cho ngoại kiều tạm trú."
⁵⁰Người Y-sơ-ra-ên tuân hành mọi huấn lệnh Chúa Hằng Hữu đã truyền cho Mai-sen và A-rôn. ⁵¹Chính trong ngày đó, Chúa Hằng Hữu dẫn toàn quân đội Y-sơ-ra-ên ra khỏi Ai-cập.